Chiến dịch ‘đốt lò’ mang dấu ấn của cố Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vẫn sẽ được Đảng Cộng sản duy trì nhưng cũng có khả năng sẽ biến tướng thành cuộc đấu đá để triệt hạ lẫn nhau, các nhà quan sát nhận định với VOA.
Chống tham nhũng là một di sản quan trọng mà cố Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng để lại
‘Đốt lò’, tức chống tham nhũng, là di sản chính của ông Trọng. Nó được phát động khi ông lên nắm quyền vào năm 2011, và được đẩy mạnh vào năm 2016 khi ông Trọng nắm nhiệm kỳ thứ hai và diễn ra quyết liệt nhất trong nhiệm thứ ba của ông.
Chỉ tính riêng trong nhiệm kỳ thứ ba, từ năm 2021 cho đến khi ông Trọng qua đời vào tháng 7 năm 2024, đã có đến 7 ủy viên bộ Chính trị, hơn một chục ủy viên trung ương Đảng cùng hàng trăm cán bộ các cấp bị kỷ luật, cách chức và thậm chí bị xử lý hình sự - điều chưa từng thấy trong lịch sử Đảng.
Đảng nói ‘sẽ tiếp tục’
Hôm 29/7, Thông tấn xã Việt Nam đăng bài viết của ông Phan Đình Trạc, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, phó Trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực, có tựa đề ‘Tiếp tục tư tưởng, quan điểm của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng - đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực’.
Bài viết khẳng định toàn bộ quan điểm, đường lối, cách làm của ông Trọng trong chống tham nhũng như lời xác nhận rằng Đảng Cộng sản sẽ chống tham nhũng y như lúc ông Trọng còn sống.
Một ngày sau, hôm 30/7, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang, thành viên Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực, đã chỉ thị lực lượng cảnh sát điều tra của Bộ Công an tập trung điều tra các vụ án thuộc diện theo dõi của Ban Chỉ đạo với phương châm ‘không có vùng cấm, không có ngoại lệ’, tờ Người Lao Động đưa tin.
‘Làm liên tục đến Đại hội 14’
Trao đổi với VOA, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp thuộc Viện nghiên cứu VietKnow ở Hà Nội, nhận định rằng ‘chắc chắn công việc chống tham nhũng sẽ tiếp tục cho đến hết khóa 13’ và ‘khả năng sẽ có rất ít điều chỉnh’.
"Theo thông báo, vẫn còn hơn 20 vụ được đưa vào theo dõi ở Ban chỉ đạo trung ương. Các vụ việc khác liên quan đến một số ủy viên Bộ Chính trị vẫn còn phải xử lý tiếp", ông Hợp chỉ ra và cho rằng cho dù ai lên kế nhiệm ông Trọng vẫn phải sẽ tiếp tục công việc này bởi vì các vụ án đã được đưa vào diện theo dõi từ trước khi ông Trọng ngã bệnh.
Tuy nhiên, ông Hợp không chắc đến Đại hội 14 vào năm 2026 thì Đảng có tiếp tục xem chống tham nhũng là ưu tiên hàng đầu hay không sau khi nó bộc lộ một số vấn đề như gây bất ổn chính trị, khiến cán bộ cấp dưới gần như không dám làm gì và thậm chí còn được sử dụng như công cụ để đấu đá chính trị.
"Ổn định chính trị vẫn là ưu tiên hàng đầu, vấn đề là có các quan niệm về ổn định chính trị khác nhau, cho nên tổng bí thư kế nhiệm và Ban chấp hành Trung ương mới sẽ cần cân nhắc, ví dụ có tiếp tục chống các nhóm lợi ích gây bất ổn về nhân sự ở các cấp không?" ông phân tích.
"Họ có thể có các điều chỉnh, nhấn mạnh việc xây dựng một nền quản trị quốc gia minh bạch, có trách nhiệm và nhân văn hơn".
Để công cuộc đốt lò này duy trì được động lực và đạt hiệu quả tốt hơn thì cần ‘có cam kết từ Tổng bí thư kế nhiệm, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương, và Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng ở cả cấp trung ương lẫn địa phương’, ông Hợp chỉ ra.
Công cụ đấu đá ?
Tuy nhiên, với những diễn biến trong thượng tầng chính trị Việt Nam thời gian qua, từ việc hàng loạt nhân vật tứ trụ phải ra đi cộng với Thường trực Ban bí thư, nhiều khả năng chiến dịch chống tham nhũng sẽ đi theo hướng tiêu cực, nhà báo Lê Trung Khoa, vốn theo dõi tình hình chính trị Việt Nam, nói với VOA từ Berlin, Đức.
"Tôi thấy rằng nó sẽ không được tiếp tục theo cách như ông Trọng đã làm từ trước đến nay, mà nó sẽ biến tướng đi một cách mạnh mẽ hơn nữa để trở thành đấu đá và loại bỏ các phe cánh không ăn cánh với mình", ông Khoa nói.
Theo ông Khoa, hiện Chủ tịch nước Tô Lâm cùng Thủ tướng Phạm Minh Chính là hai ứng cử viên ít ỏi đủ điều kiện lên nắm vị trí ông Trọng từng nắm lúc sinh thời trong kỳ Đại hội Đảng lần tới.
Theo phân tích của ông Khoa thì khi ông Trọng còn sống, ông có thể hòa hoãn những phe phái khác nhau vốn luôn muốn giành giật lợi ích của nhau.
"Thực tế hiện nay thực quyền nhất là ông Tô Lâm, sau đó còn có Thủ tướng Phạm Minh Chính. Họ đều ngang nhau, đều có cùng xuất phát điểm, đều từ Bộ Công an mà đi, từ cấp tướng mà đi, Do đó, họ rất hiểu nhau. Tới đây việc chống tham nhũng sẽ trở thành cao trào đấu đá lẫn nhau rất thô bạo", ông dự đoán.
Ông Khoa cho rằng, ông Tô Lâm là người ‘thực dụng’, và sẽ ‘không có động cơ chống tham nhũng để giữ tính chính danh của Đảng’ như ông Nguyễn Phú Trọng, vốn là người giáo điều chuyên ngành Xây dựng Đảng.
Nguồn : VOA, 03/08/2024