Thanh tra chính phủ Việt Nam nói đã phát hiện ra hàng loạt dự án BOT sai phạm trên hàng trăm tỷ đồng, theo công bố chính thức kết luận thanh tra chiều 6/9.
Nhiều dự án BOT có dấu hiệu sai phạm, theo Thanh tra Chính phủ
Chiều 6/9, Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra về các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) và hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) trong lĩnh vực giao thông, môi trường tại Bộ Giao thông Vận tải.
Kết luận thanh tra cho thấy có nhiều sai phạm từ giai đoạn đấu thấu, cho đến khâu tiến hành dự án và khâu thu phí hoàn vốn một cách kém hiệu quả, không hợp lý trong một thời gian dài.
Sai quy định về đầu thầu dự án
Thanh tra Chính phủ xác nhận Bộ Giao thông vận tải đã không tiến hành kêu gọi đầu tư vào tháng Một hàng năm theo quy định, dẫn đến chủ trương đầu tư, thông tin dự án không được công bố toàn diện, làm hạn chế số lượng nhà đầu tư.
Theo báo VnEconomy, từ khi triển khai hình thức hợp đồng BT, BOT, tức từ năm 2009, đã có hơn 70 dự án không được lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đấu thầu mà 100% do chỉ định thầu.
Ngoài ra, nhiều nhà đầu tư chỉ góp khoảng 12-15% vốn, còn lại vay 100% vốn ngân hàng với lãi suất cao, phần lớn từ các ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước, với vốn điều lệ, vốn vay do Chính phủ bảo lãnh.
Phê duyệt sai tăng trên 451,6 tỷ đồng
Bộ GIAO THÔNG VậN TảI còn phê duyệt sai tổng mức đầu tư cho nhiều dự án, cụ thể là sáu dự án :
- Dự án hầm đường bộ Phước Tượng - Hầm Phú Gia trên 44 tỷ đồng
- Dự án nâng cấp tuyến đường Pháp Vân- Cầu Giẽ 18,8 tỷ đồng
- Dự án đường Hoà Lạc-Hoà Bình và cải tạo nâng cấp Quốc lộ 6 đoạn Xuân Mai- Hoà Bình trên 51,2 tỷ đồng
- Dự án đường Thái Nguyên- Chợ Mới trên 101 tỷ đồng
- Dự án khôi phục, cải tạo Quốc lộ 20 đoạn Km0+000 đến Km123+105 trên 225,195 tỷ đồng
- Dự án khôi phục, cải tạo Quốc lộ 20 Km123+105 đến Km268 là 11,14 tỷ đồng.
Chỉ với sáu dự án trên, tổng mức đầu tư phê duyệt sai đến trên 451,6 tỷ đồng.
Hầm đường bộ Phước Tượng - Phú Gia bị phê duyệt sai trên 44 tỷ
VnEconomy trích dẫn kết luận thanh tra, rằng doanh thu thực tế của một số dự án 'chênh lệch cao' so với phương án tài chính.
Phần lớn dự án BOT là cải tạo, nâng cấp đường
Kết luận thanh tra cũng xác nhận nhiều dự án BOT là chỉ cải tạo, nâng cấp chứ không mở rộng mạng lưới, phân làn giao thông nên vẫn không hề cải thiện tình trạng ách tắc.
VnEconomy dẫn chứng dự án Quốc lộ 6 xây dựng đường mới Hòa Lạc - Hòa Bình nhưng lại đi cùng việc cải tạo 7km Quốc lộ 3 và xây dựng tuyến Thái Nguyên - Chợ Mới, rồi đặt hai trạm thu phí ở hai nơi.
Nhiều dự án còn đặt sai trạm thu phí, như đặt trạm thu phí ngoài vùng dự án như Phước Tượng-Phú Gia, hay thu phí đường này để hồi vốn đường kia như dự án Thái Nguyên-Chợ Mới, Hòa Lạc-Hòa Bình.
"Những bất cập đó theo từng góc độ đều ảnh hưởng nhất định đến lợi ích nhà đầu tư, Nhà nước và đặc biệt là tạo áp lực về giá phí cao đối với người dân tham gia giao thông và chi phí hoạt động vận tải.
"Thực tế đã xảy ra một số vụ việc người dân bức xúc và tụ tập đông người phản đối đến nay chưa có hướng giải quyết dứt điểm", báo VnEconomy dẫn lời Thanh tra Chính phủ.
Vụ BOT Cai Lậy : Công an mời tài xế lên làm việc
Trước buổi công bố kết luận thanh tra hai ngày, thì báo Người Lao Động đưa tin một số tài xế trả tiền lẻ ở BOT Cai Lậy đã bị công an "mời lên làm việc".
The báo này, công an huyện "không xử lý tài xế" mà "chỉ hỏi thăm sự việc".
"Có mấy xe đi một lượt nên mời hỏi thôi chứ không có xử lý hay buộc người ta làm gì đâu. Chỉ hỏi là tâm tư, nguyện vọng thế nào thôi để có chủ trương chung", một chỉ huy công an nói với báo Người Lao Động hôm 4/9.
Trong bản toàn văn kết luận, Thanh tra Chính phủ kiến nghị 'chấn chỉnh quản lý' và 'xử lý kinh tế'.
Trong đó, với Bộ Giao thông vận tải, đơn vị chịu trách nhiệm chính trong các sai phạm trên, phải "khắc phục và thực hiện nghiêm túc các quy định", "rà soát, giám sát chặt chẽ" các hoạt động quyết toán đầu tư.
Với 6 dự án phê duyệt sai 451,6 tỷ, Bộ Giao thông vận tải phải điều chỉnh về tổng vốn đầu tư, xác định lại chi phí và thu hồi nộp gân sách phần còn lại.
Bản kết luận của Thanh tra Chính phủ về các dự án BOT không đề cập đến dự án BOT Cai Lậy vốn gây xôn xao dư luận trong tháng qua, khi nhiều tài xế phản đối vị trí bất hợp lý và mức phí quá cao của trạm thu phí này.