Thông Luận

Giáo dân xứ Phú Yên bị công an triệu tập vì phản đối Formosa (RFA, 09/03/2018)

Ba giáo dân xứ Phú Yên thuộc địa bàn xã An Hòa, huyện Quỳnh Lưu vừa bị công an Nghệ An mời lên làm việc vì đã nộp đơn khiếu kiện công ty Formosa của Đài Loan vào ngày 3/10/2016.

Hình minh họa. Người dân Việt Nam biểu tình phản đối công ty Formosa của Đài Loan ở trung tâm Hà Nội hôm 1/5/2016 - AFP

Hôm 7 tháng 3 năm 2018, Cơ quan cảnh sát điều tra Công An Tỉnh Nghệ An đã gửi giấy triệu tập ba người dân Xứ Phú Yên là bà Bùi Thị Nhiệm, Bà Nguyễn Thị Sâm và ông Cao Sỹ Hoán vào ngày 9 tháng 3 năm 2018 phải đến công an Huyện Quỳnh Lưu để làm việc với ký do theo nguyên văn của giấy triệu tập : "Để làm việc liên quan đến vụ án ‘gây rối trật tự công cộng’ vào ngày 3/10/2016 tại Ủy ban nhân dân xã An Hòa, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An".

Vào sáng ngày 9/3, chúng tôi có liên lạc với người từng được ủy quyền đại diện cho người dân Phú Yên khiếu kiện Formosa là Linh mục Đặng Hữu Nam và được linh mục cho biết chi tiết vụ việc :

"Hôm nay người ta đã triệu tập ba người trong đó có hai người phụ nữ là bà Nhiệm và bà Sâm, và ông Cao Sỹ Hoán. Ông Hoán bị triệu tập vào buổi sáng và bị giữ đến 2 giờ chiều mới được về. Còn buổi chiều hôm nay sẽ triệu tập 2 người phụ nữ lên công an huyện Quỳnh Lưu".

Vào ngày 3/10/2016, hàng trăm người dân Xứ Phú Yên đã đệ đơn khởi kiện công ty Formosa tại Tòa án nhân dân thị xã Kỳ Anh vì xả thải gây ô nhiễm biển các tỉnh miền trung Việt Nam, ảnh hưởng đến nguồn cá, kế sinh nhai của người dân. Tuy nhiên cơ quan chức năng địa phương nơi người người dân cư trú bị cho là đã cản trở việc khiếu kiện, đùn đẩy trách nhiệm, không công chứng chữ ký cho người dân để mọi người có thể ủy quyền cho Linh mục Đặng Hữu Nam làm người đại diện pháp lý nộp đơn kiện Formosa. Do đó hàng trăm người dân đã kéo đến Ủy ban nhân dân xã An Hòa để phản đối và yêu cầu được công chứng.

********************

Vụ nộp đơn kiện Formosa : ba giáo dân Nghệ An bị triệu tập (VOA, 09/03/2018)

Chính quyền tỉnh Nghệ An gởi giấy triệu tập đến bà Bùi Thị Nhiệm, Nguyễn Thị Sâm, và ông Cao Sỹ Hoán yêu cầu có mặt tại công an huyện Quỳnh Lưu vào ngày 09/03 để làm việc liên quan đến vụ án gọi là "gây rồi trật tự công cộng" vào năm 2016.

Giấy triệu tập công an tỉnh Nghệ An gửi cho bà Bùi Thị Nhiệm. (Facebook Le Van Son)

Cuối ngày 9/3 Bà Nguyễn Thị Sâm nói với VOA rằng bà không hiểu vì sao chính quyền lại triệu tập bà liên quan đến vụ việc cách nay 18 tháng, khi bà và các giáo dân nộp đơn kiện vụ ô nhiễm môi trường biển do Nhà máy Formosa gây ra vào năm 2016.

"Trước đây họ không làm gì, nay họ mới triệu tập hai bà lên huyện. Chúng tôi chúng định không lên vì không làm gì trái pháp luật".

Trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông nước ngoài, Linh mục Đặng Hữu Nam, người từng hỗ trợ các nạn nhân bị ảnh hưởng bởi thảm họa Formosa ở giáo xứ Phú Yên, nói rằng ông Hoán có lên trình diện vào buổi sáng và bị giữ đến 2 giờ chiều hôm 9/3 mới được về nhà.

Blogger Lê Văn Sơn hôm 9/3 viết trên Facebook : "Sự việc đã xảy ra gần 18 tháng nhưng nay công an Nghệ An mới đánh lẻ vào từng cá nhân tại Giáo xứ Phú Yên theo cái gọi là " gây rối trật tự công cộng" ngay sau khi Linh mục An Tôn Đặng Hữu Nam rời khỏi Giáo xứ Phú Yên để nhận nhiệm sở mới".

Blogger này nhận định : "Đây là một cách làm hết sức bỉ ổi của công an Nghệ An nhắm vào những ngư dân - nạn nhân của thảm họa Formosa".

Bà Sâm cho rằng dù chính quyền có đe dọa như thế nào, bà nhất định không sợ vì chỉ biểu tình ôn hòa :

"Chúng tôi không lo vì không làm gì sai. Chúng tôi chỉ đi đòi công lý và đòi sự thật. Chúng tôi chỉ biểu tình ôn hòa".

Người biểu tình nhà máy Formosa tại Nghệ An. Ảnh : Facebook Hồ Huy Khang

Theo bà Sâm, vào tháng 10/2016, trước yêu cầu của tòa án về mặt thủ tục để nộp đơn kiện nhà máy Formosa, những người đệ đơn đã ủy quyền cho Linh mục Đặng Hữu Nam làm người đại diện lo thủ tục pháp lý, cần có con dấu xác nhận của chính quyền địa phương.

Bà Sâm nói chính quyền xã An Hòa đã cố tình gây khó dễ, đùn đẩy nhau, gần nửa ngày vẫn không chịu làm xác nhận, khi đó hai bà và các giáo dân khác tập trung biểu tình phản đối.

Trang Thanh niên Công giáo hôm 9/3 cho biết từ hai năm qua người dân làng Tân An, giáo xứ Phú Yên đã bị là đối tượng tấn công sách nhiễu của nhà cầm quyền tỉnh Nghệ An… Hơn nữa, giới cầm quyền lại luôn tìm cách để chia rẽ, hãm hại và tấn công người dân nơi đây".

Báo Nghệ An trước đó nói rằng ngày 3/10/2016, linh mục Đặng Hữu Nam đã đánh kẻng nhà thờ và mở loa kêu gọi giáo dân kéo lên trụ sở UBND xã An Hòa ; khi ấy một số đối tượng quá khích đã đánh và giật biển công chức của ông Chủ tịch và Phó Chủ tịch xã.

*******************

Chọn cá hay thép hay sự hứa hão của chính quyền thành phố Đà Nẵng ? (VNTB, 09/03/2018)

Một nhóm người dân bao vây nhà máy thắng lợi tạm thời trong cái gọi là ‘đấu tranh vì môi trường sống’, nhưng điều này đồng nghĩa hàng ngàn công nhân mất việc và doanh nghiệp điêu đứng.

Đại diện 2 nhà máy thép xin lỗi người dân sáng 4/3. Ảnh : Ngô Quang

Chính quyền Đà Nẵng vừa qua đã yêu cầu Thép Dana Ý và Dana Úc tạm dừng hoạt động vì gây ô nhiễm, khiến người dân sống lân cận (thôn Vân Dương 2, xã Hòa Liên, huyện Hòa Vang, Thành phố Đà Nẵng) bao vây nhà máy. Một quyết định tưởng chừng như hợp lòng dân lại gây ra nhiều sự tranh cãi. Báo VOV sử dụng cụm ‘đột ngột dừng lại’ hoạt động 2 nhà máy thép và hủy bỏ chủ trương di dời dân. Ai sẽ thiệt hại về vụ việc này ? Chắc hẳn là ‘người dân’ và doanh nghiệp, ai sẽ được lợi trong vấn đề này trước mắt - chắc hẳn là thành phố Đà Nẵng dưới sự lãnh đạo có phần chủ nghĩa dân túy mang tên Trương Quang Nghĩa.

‘Lãnh đạo thành phố thống nhất chủ trương’ không để hai doanh nghiệp tiếp tục hoạt động ; đồng thời hủy bỏ chủ trương giải tỏa, di dời các hộ dân lân cận. Vậy ‘lãnh đạo thành phố có chủ trương thống nhất xóa sổ danh hiệu môi trường đầu tư tốt, năng lực cạnh tranh cấp tính (PCI) tốt mà từ cái thời ông cố Bí thư Nguyễn Bá Thanh trong các lần nói chuyện với Hội đồng nhân dân thành phố từng nhiều lần ‘tự hào’ và kêu gọi ‘phấn đấu hơn nữa’ ?

‘Họ [chính quyền Đà Nẵng] nói là không sản xuất ở Hòa Khánh [khu công nghiệp] được. Họ nói là cụm công nghiệp Thanh Vinh được phép sản xuất thép nên vận động doanh nghiệp lên đó đầu tư’, bà Nguyễn Thị Xuân, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần thép Dana Úc cho báo chí chính thống hay. ‘Họ cam kết sẽ di dời dân xa nhà máy, trồng cây xanh làm vành đai, [điều này khiến] người dân đồng tình, nhưng thành phố sau đó không thực hiện’.

Đó là kết quả của việc tin vào lời hứa của chính quyền thành phố Đà Nẵng, và có lẽ sau vụ việc này - cả hai doanh nghiệp sẽ tìm kiếm một mảnh đất đáng sống hơn về mặt đầu tư. Trong khi đó, hệ quả là 500 lao động của riêng nhà máy thép Dana Úc bị mất việc sau khi qua tết, doanh nghiệp có nguy cơ phá sản, và một chính quyền với uy tín bằng 0. Ai rồi đây sẽ đầu tư vào một thành phố mà ‘lãnh đạo thống nhất chủ trương’ theo kiểu trước sau không như một ?

Năm 2016, trong buổi làm việc tại Hội nghị thành ủy Đà Nẵng mở rộng, cựu Bí thư thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh đặt câu hỏi : ‘Vì sao các nhà đầu tư lại không mặn mà đến với chúng ta ?’. Giờ đây, có lẽ đã có câu trả lời chính đáng : mất uy tín !

Vì sao ? Vì như đề cập ở trên, chính chính quyền thành phố Đà Nẵng đã xúc tiến mời doanh nghiệp đầu tư vào thành phố này ; đã hứa di dân để nhà máy theo hoạt động. Nhưng kết quả, khi doanh nghiệp tin tưởng chính quyền tiến hành xây dựng nhà máy, thì chính quyền Đà Nẵng đã không tiến hành di dân như hứa hẹn. Kết quả là xung đột lợi ích giữa phía doanh nghiệp và người dân.

Khi ông Bí thư thành ủy tuyên bố chủ trương của thành phố này không kêu gọi xây dựng nhà máy thép, và ‘đề nghị chính quyền cần giải quyết một lần cho xong’, và kết quả là đóng nhà máy không theo một lộ trình nào cả. Đây là tư duy lãnh đạo, là ‘cương quyết’ hay là sự mị dân, đánh đổi uy tín của cả một chính quyền để tạo ra uy tín cá nhân ?

Nhiều ý kiến cho rằng, suy cho cùng, sự kiện nêu trên là câu hỏi cho việc chọn cá hay chọn thép ? Tuy nhiên, đây là câu hỏi mang tính đối tráo khái niệm, bởi mấu chốt của câu chuyện chính là tính trắng-đen liên tục mà chính quyền sử dụng đối với doanh nghiệp cũng như người dân thôn Vân Dương 2. Bởi chính cả người dân thôn Vân Dương 2 khi nghe quyết định này cũng phải e dè, hơn là một sự hoan nghênh mạnh mẽ - bởi cái họ cần là sự di dời chính họ ra khỏi khu công nghiệp và giữ việc làm ở khu công nghiệp lại không được thành phố thực hiện. Nghĩa là cùng một lúc, với quyết định nêu trên, chính quyền Đà Nẵng đã không đoái hoài đến suy nghĩ và nguyện vọng của chính những người dân bị gây ô nhiễm lẫn phía chủ doanh nghiệp.

Vào sáng 4/3, đại diện nhà máy thép xin lỗi người dân vì gây ra ô nhiễm, và có lẽ, họ phải xin lỗi chính họ vì đã ‘tin lời kêu gọi đầu tư’ từ chính quyền Đà Nẵng.

Đó là sự mâu thuẫn, và đó cũng chính là sự thật. Bởi lối hành xử chắp vá, thiếu tinh thần trách nhiệm từ lãnh đạo thành phố 'đáng sống' !

Ánh Liên