Thông Luận

Trong một bức thư gởi đến lãnh đạo hai tập đoàn Facebook và Google, 17 nhà lập pháp Mỹ mới đây đã kêu gọi các đại tập đoàn internet này chống lại những thay đổi được quy định trong Luật An Ninh Mạng vừa được Việt Nam thông qua, đặc biệt là đòi hỏi lưu trữ tại Việt Nam dữ liệu cá nhân người sử dụng Việt Nam.

Các đại biểu Quốc hội Việt Nam bấm nút thông qua Luật An ninh mạng ngày 12/06/2018 tại Hà Nội. TTXVN/ AFP

Theo hãng tin Anh Reuters, trong bức thư đề ngày 12/07/2018, các nghị sĩ Mỹ thuộc cả hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa đã cho rằng Luật An Ninh Mạng của Việt Nam thực ra không hề nhằm mục tiêu bảo vệ những người sử dụng Internet, mà là một công cụ để đàn áp những tiếng nói bất đồng trong nước.

Các nghị sĩ Mỹ, trong đó có ông Christopher Smith, nghị sĩ Cộng Hòa bang New Jersey, và hai dân biểu đảng Dân Chủ bang California là Alan Lowenthal and Zoe Lofgren, đồng chủ tịch Nhóm Vietnam Caucus tại Quốc hội Mỹ, không ngần ngại cho rằng : "Nếu chính phủ Việt Nam ép buộc các công ty của quý vị phải hỗ trợ và kiểm duyệt thông tin, thì đó là một vấn đề đáng quan ngại, cần được nêu lên qua con đường ngoại giao và ở cấp cao nhất".

Lời kêu gọi của các nghị sĩ Mỹ tập trung vào hai điểm trong bộ Luật An Ninh Mạng đã được Quốc hội Việt Nam thông qua vào tháng Sáu vừa qua, và sẽ có hiệu lực từ đầu năm 2019.

Trước hết là quy định theo đó Facebook, Google và các công ty công nghệ toàn cầu khác phải lưu trữ ngay tại Việt Nam, dữ liệu cá nhân của người dùng tại Việt Nam, và mở văn phòng trên lãnh thổ Việt Nam. Bên cạnh đó là quy định buộc các công ty có hoạt động tại Việt Nam là phải gỡ bỏ các nội dung bị chính quyền Việt Nam phản đối trong vòng 24 tiếng đồng hồ, sau khi có yêu cầu từ bộ Công An hay bộ Văn Hóa Thông Tin.

Nhật báo Anh Financial Times ghi nhận là trong thư, các nghị sĩ Mỹ Mỹ nói rõ với lãnh đạo của Facebook và Google rằng : "Đã có những thông tin, theo đó công ty của quý vị đã gỡ bỏ video và đóng cửa tài khoản (của một số người sử dụng) theo yêu cầu của chính quyền Việt Nam… trong đó có cả tài khoản người dùng ở California và Đức".

Theo ghi nhận của Reuters, các tập đoàn internet toàn cầu đã có những phản ứng rất mạnh trước đòi hỏi lưu trữ dữ liệu người sử dụng Việt Nam ngay tại Việt Nam, nhưng lại không cứng rắn lắm trước các yêu cầu mà mục tiêu chính là nhằm gia tăng đàn áp các hoạt động chính trị trên mạng.

Báo Tuổi Trẻ Online bị đình bản ba tháng

Vào lúc các nghị sĩ Mỹ kêu gọi kháng lại Luật An Ninh Mạng Việt Nam, vấn đề thông tin trên mạng đặc biệt nổi cộm tại Việt Nam với sự kiện chính quyền ra lệnh đình bản Báo Tuổi Trẻ Online, tức là trang mạng của báo Tuổi Trẻ, trong thời hạn ba tháng, với lý do loan tin "sai sự thật" và đăng bình luận "gây mất đoàn kết dân tộc".

Trên trang mạng của mình ngày 16/07 vừa qua, tờ Tuổi Trẻ Online đã lên tiếng tạm biệt độc giả trong ba tháng, đồng thời công bố giải thích về hai lỗi lầm khiến tờ báo bị phạt.

Liên quan đến việc loan tin sai sự thật, báo Tuổi Trẻ cho biết nội dung như sau : "Báo Tuổi Trẻ Online ngày 19/06/2018 đăng bài viết "Chủ tịch nước đồng ý cần ban hành Luật biểu tình". Trong bài viết này, Tuổi Trẻ Online có đăng: "Tiếp xúc cử tri với vai trò đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh, chủ tịch nước Trần Đại Quang nói ông đồng tình với kiến nghị của cử tri cần có Luật biểu tình và hứa báo cáo Quốc hội về nội dung này". Trên thực tế, khi tiếp xúc với cử tri tại Thành phố Hồ Chí Minh ngày 19/06/2018, Chủ tịch nước Trần Đại Quang không phát biểu nội dung trên".

Trọng Nghĩa

Phim blogger Mẹ Nấm 'gây sốc' tại Bangkok (BBC, 28/06/2018)

Trong lúc sinh mạng của blogger Mẹ Nấm được gia đình cho là đang 'bị đe dọa', cuốn phim tài liệu về gia đình blogger này trình chiếu tại Bangkok gây sốc cho nhiều khán giả.

Mẹ Nấm cùng hai con trước khi bị bắt và xử

"Mẹ phải thăm con hàng tháng để biết con còn sống hay đã chết", bà Tuyết Lan thuật lại với BBC lời dặn mới nhất của blogger Mẹ Nấm với bà tại nhà tù tại Thanh Hóa.

Vừa trở về từ chuyến thăm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh (tức blogger Mẹ Nấm), bà Tuyết Lan chưa hết xúc động trong cuộc trao đổi với BBC hôm 28/6.

Bà nói cách đây gần một tháng đã đi thăm blogger Mẹ Nấm, nhưng cuối tuần qua linh tính chẳng lành nên bà lại vượt hơn 1.000 cây số từ Khánh Hòa đi Thanh Hóa thăm con.

"Đúng như linh tính, lần này sắc mặt Quỳnh xanh sao, không ổn. Mới đó mà Quỳnh suy sụp nhanh quá".

"Quỳnh nói không muốn làm tôi lo lắng, nhưng lần này nó không chịu đựng được nữa vì cảm thấy tính mạng bị đe dọa thực sự. Quỳnh mong tôi cố gắng mỗi tháng thăm Quỳnh một lần để biết con còn sống hay chết".

"Có thể sau cuộc gặp này con không còn được gọi điện về nữa", Quỳnh đã khóc nói với tôi như vậy", bà Tuyết Lan nghẹn ngào.

Bà Tuyết Lan, mẹ Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, cùng hai con nhỏ của Quỳnh

Theo bà Lan, trong câu chuyện giữa hai mẹ con, blogger Mẹ Nấm nhắc đến việc phải sống chung phòng với một phụ nữ luôn gây sự, chửi bới mình bằng những lời thô tục.

"Quỳnh không nói lại được. Quỳnh có trình bày với giám thị trại giam, đề nghị được chuyển phòng, nhưng họ không thực hiện. Họ lập biên bản với nội dung Quỳnh gây gổ nhưng Quỳnh không đồng ý".

"Quỳnh còn cho biết trong trại còn có một phạm nhân nữ được gọi là Liên Híp. Người này thường xuyên xuất hiện cùng một cán bộ trại giam tên Vũ Thị Mai và thường tỏ thái tộ hung hăng, đe dọa khi thấy Quỳnh".

"Rồi còn những chuyện khác như ổ khoá phòng Quỳnh không mở được. Giám thị tới kiểm tra nói bị bỏ cát và xà phòng vào, nhưng không gọi được thợ khóa đến sửa ngay do thợ ở tận thành phố… Rồi cúp điện bất thường nhiều đêm. Quỳnh đã nhiều lần yêu cầu lãnh đạo trại giam giải quyết nhưng không được", bà Tuyết Lan nói.

Sự việc này xảy ra sau khi blogger Mẹ Nấm tuyệt thực, từ chối thức ăn trại giam cấp vì gặp phải những triệu chứng lạ sau khi ăn.

Bà Tuyết Lan cũng nói blogger Mẹ Nấm vẫn kiên quyết với con đường đấu tranh của mình và khẳng định không làm gì sai, 'nhưng chỉ sợ Quỳnh sẽ quỵ vì những áp lực tinh thần hiện nay trong tù.'

"Quỳnh nói đã từng sống trong phòng giam không lỗ thông hơi suốt hai tháng mà vẫn chịu đựng được. Nhưng lần này Quỳnh có lẽ đã chạm tới giới hạn rồi", bà Lan nghẹn ngào.

Cuốn phim 'gây sốc'

Bé Nấm, con Nguyễn Ngọc Như Quỳnh - Một cảnh trong phim tài liệu 'Khi mẹ vắng nhà'

Tối 26/7 khi bà Tuyết Lan còn trên chuyến tàu từ Thanh Hóa về Khánh Hòa, mang theo những lo âu về sinh mạng của con gái, phim tài liệu về gia đình blogger nổi tiếng này được chiếu tại Bangkok, Thái Lan.

Phim 'Khi mẹ vắng nhà' dài khoảng 40 phút nói về cuộc sống của bà, mẹ, và hai con nhỏ của blogger Mẹ Nấm sau khi blogger này đi tù đã khiến nhiều nhà khán gỉa, trong đó có báo giới tỏ ra bị 'gây sốc'.

Trong phim, bà Tuyết Lan vừa chăm sóc mẹ già ngồi xe lăn, vừa nuôi hai cháu ngoại là hai con nhỏ của Quỳnh, vừa tháng tháng đi thăm nuôi con trong tù. Hàng ngày bà nhận trông xe cho học sinh để kiếm thêm thu nhập. Những cảnh bà ngoại tất bật lo cơm nước, tắm rửa cho hai đứa cháu, cảnh cháu rớm nước mắt khi bị bà răn dậy, và bà cũng ứa nước mắt theo làm nhiều người nén tiếng thở dài.

Mặc dù có ý kiến cho rằng phim cần có thêm nhiều thông tin về quá trình hoạt động của blogger Mẹ Nấm, để người xem hiểu được vì sao blogger này bị chính quyền bỏ tù, hầu hết khán gỉa có mặt thừa nhận 'không thể cầm lòng' trước những cảnh phim ghi lại đời sống hàng ngày của hai đứa con thiếu mẹ.

Nhiều nhà báo quốc tế đặt câu hỏi về tình trạng chính phủ Việt Nam kìm kẹp tự do ngôn luận và đàn áp người bất đồng chính kiến từ câu chuyện của Mẹ Nấm.

Tình trạng nguy cấp cho sinh mạng của mẹ Nấm cũng được cập nhật tới các nhà báo quốc tế có mặt trong sự kiện chiếu phim.

Ông Trịnh Hội, đại diện tổ chức VOICE, người mang cuốn phim đến chiếu tại trụ sở Câu lạc bộ Phóng viên Nước ngoài của Thái Lan (FCCT) khẳng định việc Mẹ Nấm lần đầu tiên phải lên tiếng về mối nguy cho tính mạng của mình cho thấy tính nghiêm trọng và bức thiết của sự việc.

Được biết, Clay Phạm, người quay và đạo diễn phim, từng gặp nguy hiểm trong quá trình làm phim, sau đó bị cấm xuất cảnh khỏi Việt Nam.

Trong thư gửi ban tổ chức và khán giả tham gia buổi chiếu phim tại Bangkok đêm 27/6, Clay Phạm nói đây là phim đầu tay, cũng là cũng là phim tài liệu đầu tay về tù nhân lương tâm của ông.

Mẹ Nấm trong một phiên tòa

Clay Phạm nói có ba lý do khiến ông thực hiện phim này :

"Mong muốn phim mang cái nhìn chân thực nhất về gia đình của tù nhân lương tâm, những khó khăn gặp phải trên con đường đi tìm chân lý của họ. Họ chỉ là những còn người hết sức bình thường, có chăng tình cảm họ dành cho quê hương rất nhiều".

"Tìm thêm sự đồng cảm với hoàn cảnh của blogger Mẹ Nấm để chị được trả tự do về với gia đình nhỏ của chị".

"Cảm nhận rằng bất cứ ai cũng có thể trở thành nhà hoạt động xã hội, miễn là họ có tấm lòng cho con người VIệt Nam".

Nói với BBC từ Khánh Hòa, bà Tuyết Lan cho hay chưa xem phim, nhưng bà mong mỏi cuốn phim, cùng với tiếng nói quốc tế sẽ "nhem nhúm thêm một tia hi vọng" để blogger Mẹ Nấm sớm được tự do.

Blogger Mẹ Nấm bị tuyên án 10 năm tù năm 2017 theo Điều 88, tội "Tuyên truyền chống phá nhà nước". Trước đó, blogger này tham gia vào các hoạt động biểu tình phản đối Formosa, đòi chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa cho Việt Nam.

Trong tháng 6/2018, blogger Mẹ Nấm đoạt giải Tự do Báo chí Quốc tế của Ủy Ban Bảo Vệ Ký Giả và được đề cử giải Nobel Hòa Bình.

Năm 2010, blogger Mẹ Nấm đoạt giải Hellman / Hammett của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền.

Năm 2015, blogger Mẹ Nấm đoạt giải Người Bảo vệ Quyền Dân sự của tổ chức Civil Rights Defenders.

Năm 2017 blogger Mẹ Nấm được giải Phụ nữ Dũng cảm Quốc tế của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.

*****************

Việt Nam ép Facebook, Google chọn quyền riêng tư hoặc tăng trưởng (BBC, 28/06/2018)

Luật An ninh mạng của Việt Nam có thể sẽ buộc tập đoàn Google và Facebook phải chọn giữa thâm nhập nền kinh tế số phát triển nhanh nhất Châu Á hoặc bảo vệ quyền riêng tư người dùng.

Mark Zuckerberg và bạn gái đi cùng với 1 đoàn khách du lịch tham quan Việt Nam từ hôm qua - 22/12/2011. (Ảnh minh họa)

Luật An ninh mạng, có hiệu lực vào 1/1/2019 sau khi Quốc Hội thông qua vào tháng 6/2018, yêu cầu các công ty nước ngoài phải lưu trữ dữ liệu và mở văn phòng tại Việt Nam, theo Bloomberg.

Nếu vậy, các công ty này sẽ buộc phải nộp các dữ liệu của người dùng bị nghi ngờ có các hoạt động chống phá chính quyền, bao gồm truyền bá các tin tức làm ảnh hưởng đến Hà Nội hoặc gây tổn hại kinh tế.

"Nếu họ tuân thủ luật này, họ sẽ vi phạm các điều khoản về cung cấp dịch vụ của chính mình trong bảo vệ quyền riêng tư của người dùng", Tim Bajarin, Giám đốc Creative Strategies Inc được Bloomberg trích lời.

Động thái của Việt Nam càng cho thấy tình thế tiến thoái lưỡng nan của các công ty công nghệ đang dựa vào các nước vốn cảnh giác về sự phát triển của mạng xã hội.

Apple đã phải mở trung tâm dữ liệu ở Trung Quốc và chặn hàng loạt ứng dụng nhằm tuân thủ luật nước này. Indonesia cũng đe dọa sẽ cấm các nhà cung cấp mạng xã hội nếu họ không tuân thủ yêu cầu lọc các nội dung được cho là tục tĩu.

Việt Nam với sự gia tăng của tầng lớp trung lưu trẻ tuổi đang là sự thèm muốn của các công ty công nghệ số. Nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng trung bình 6.3% trong khoảng 2005-2017, nhưng thu nhập bình quân đầu người tăng gấp 6 lần từ năm 2000, theo số liệu của chính phủ.

Nhưng luật An ninh mạng có thể làm sứt mẻ sự phát triển kinh tế số của đất nước bằng cách làm cho chi phí khởi nghiệp tăng cao và đẩy các doanh nghiệp chạy sang thị trường khác, Eddie Thai, một đối tác tại TP Hồ Chí Minh với 500 dự án khởi nghiệp, cho hay.

Không giống Trung Quốc, Việt Nam không chặn Facebook hay Twitter, nhưng lại tăng cường bắt giữ các nhà hoạt động từ năm 2016.

Năm ngoái, chính phủ tuyên bố đã triển khai 10.000 nhân viên an ninh không gian mạng để chống lại cái mà chính phủ cho rằng sự gia tăng của các 'quan điểm lệch lạc'.

Facebook và Google từ chối bình luận về việc họ có tuân thủ luật của Việt Nam hay không. Tuy nhiên Hoàng Phước Thuận, Giám đốc Cục An ninh mạng thuộc Bộ Công an nói với truyền thông trong nước rằng không công ty nào phản đối.

Các công ty thuộc thung lũng Silicon tuân thủ theo luật này có thể đồng lõa một cách không trực tiếp với chính phủ trong các cuộc đàn áp các nhà hoạt động, ông Phil Robertson, Phó Giám đốc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền khu vực Châu Á, cho hay trên Bloomberg.

Chưa rõ chính phủ Việt Nam sẽ làm gì với những công ty không tuân thủ Luật An ninh mạng. Các quan chức chính phủ, người nỗ lực tìm kiếm đầu tư nước ngoài và ủng hộ phát triển kinh tế số, chỉ ra rằng họ sẽ không chặn các dịch vụ, ông Vũ Tú Thanh, đại diện cao cấp của Việt Nam tại Hội đồng Kinh doanh Mỹ-Châu Á nhận định. Thành viên của hội đồng này bao gồm cả Google và Facebook.

Chính phủ Việt Nam, dù vậy, trước đó đã gây sức ép để các công ty trong nước ngưng quảng cáo trên YouTube và các trang khác có video chống chính phủ.

*******************

Quảng Ninh đã chuẩn bị 'đặc khu Vân Đồn' ra sao (BBC, 27/08/2018)

Dư luận Việt Nam vốn xôn xao nghi vấn dự luật đặc khu đe dọa chủ quyền đất nước, giờ e ngại hơn trước thông tin cho thấy Trung Quốc đã có một ảnh hưởng không nhỏ đến đề án đặc khu Vân Đồn, Quảng Ninh.

Ông Phạm Minh Chính tại cuộc hội Quốc hội lần thứ hai hồi tháng 10/2017

Cuối tháng Giêng 2018, truyền thông trong nước đưa tin ông Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương dẫn đầu Đoàn đại biểu Đảng cộng sản Việt Nam thăm tỉnh Quảng Đông.

Mô tả chuyến đi này, Thông Tấn Xã Việt Nam viết : "Trong chuyến thăm, Đoàn cũng đã có các cuộc làm việc với Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy Quảng Đông Trâu Minh, khảo sát về công tác xây dựng Đảng ở tỉnh Quảng Đông, trong đó có đặc khu kinh tế Thâm Quyến".

Tin trên không gây nhiều chú ý, cho mãi đến tháng Sáu, khi xảy ra tranh cãi lớn về dự án Luật Đặc khu, cư dân mạng Việt Nam mới "tìm lại" một bản tin tiếng Anh đăng ngày 6/2 của Trung tâm nghiên cứu Đặc khu kinh tế Trung Quốc - CCSEZR (China Center for Special Economic Zone Research) thuộc trường Đại học Thâm Quyến, Quảng Đông.

Bản tin này tường thuật chuyến thăm của phái đoàn ông Phạm Minh Chính đến Trung tâm ngày 27/1.

Theo bản tin tiếng Anh này, ông Phạm Minh Chính nói với Giáo sư Đào Nhất Đào, Giám đốc Trung Tâm Nghiên cứu Đặc khu Kinh tế Trung Quốc (CCSEZR), người gọi ông Chính là "một người bạn cũ", rằng việc thăm lại Đại học Thâm Quyến lần nữa là "một trải nghiệm rất ấm cúng" giống như "trở về nhà, gặp lại các anh chị em".

Phải nói thêm rằng bà Đào Nhất Đào hiện là chủ tịch Viện nghiên cứu Một vành đai Một con đường ở Thâm Quyến, theo tờ The Star.

Con đường dẫn tới 'đặc khu Vân Đồn'

Dự luật đặc khu tuy gần đây mới được quần chúng chú ý, nhưng cần biết rằng đề án phát triển đặc khu kinh tế Vân Đồn, Quảng Ninh được Bộ Chính trị Đảng cộng sản Việt Nam ủng hộ về chủ trương qua việc ban hành Thông báo số 108-TB/TW ngày 01/10/2012 về Đề án phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững và đảm bảo vững chắc quốc phòng, an ninh, và thí điểm xây dựng 2 đơn vị Hành chính - Kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Móng Cái.

Trước khi có thông báo này của Bộ Chính trị, tỉnh Quảng Ninh, khi đó do ông Phạm Minh Chính lãnh đạo với tư cách Bí thư Tỉnh ủy từ 2011, đã xây dựng Đề án "Phát triển KT-XH nhanh, bền vững ; đảm bảo vững chắc quốc phòng, an ninh và thí điểm xây dựng hai đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Móng Cái".

Đề án đặc khu Vân Đồn dự tính sẽ tập trung vào phát triển ngành du lịch và công nghệ cao

Một bài báo của ông Nguyễn Văn Phúc, chuyên gia Dự án Luật Đơn vị Hành chính - Kinh tế đặc biệt, làm rõ hơn vai trò của ông Phạm Minh Chính khi còn là Bí thư Quảng Ninh.

Theo ông Phúc, ông Chính đã "chỉ đạo và cùng các cơ quan của tỉnh quyết liệt xây dựng Đề án thành lập Đặc khu kinh tế Vân Đồn và Đặc khu kinh tế Móng Cái".

"Anh đã cùng các đồng chí ở Quảng Ninh lên làm việc, trực tiếp thuyết trình, thuyết phục các cơ quan Trung ương, trong đó có các cơ quan của Quốc hội".

"Đây có thể nói là bước đi đột phá tiên phong của Quảng Ninh vì lần đầu tiên sau 20 năm, kể từ khi Hiến pháp năm 1992 được ban hành mới có một địa phương chính thức đề xuất áp dụng quy định của Hiến pháp để thành lập đặc khu kinh tế", ông Nguyễn Văn Phúc viết trên trang Đại Biểu Nhân Dân.

Là tỉnh giáp biên giới với Trung Quốc, cộng với quan hệ truyền thống của hai đảng cầm quyền, không ngạc nhiên khi Quảng Ninh đã tìm hiểu mô hình Đặc khu Thâm Quyến, được xem là đặc khu kinh tế thành công nhất của Trung Quốc.

Đến tháng 8/2012, một đoàn tỉnh Quảng Ninh lần đầu tiên thăm Đại học Thâm Quyến hai ngày để học kinh nghiệm về đặc khu, bản tin của Trung tâm nghiên cứu Đặc khu kinh tế Trung Quốc - CCSEZR cho hay.

Tháng 10/2012, Bộ Chính trị ủng hộ Đề án đặc khu kinh tế ở Vân Đồn, Móng Cái.

Đoàn Trung Quốc từng nhiều lần sang Quảng Ninh

Kể từ đó, từ 2013 đến 2014, các đoàn cố vấn Trung Quốc và đoàn Việt Nam thường qua lại giữa hai nước để tham vấn và thảo luận tư vấn xây dựng khung pháp lý, và kế hoạch thiết lập đề án đặc khu.

Đoàn cố vấn Trung Quốc đưa ra tư vấn về các vấn đề như điều kiện cơ bản, thiết kế chức năng, lựa chọn vị trí địa lý, định vị ngành, chính sách ưu đãi, quản lý kinh tế xã hội, vốn nước ngoài và quản lý nhân tài cho các khu kinh tế đặc biệt của Việt Nam.

Phạm Minh Chính

- Sinh 1958, Hoa Lộc, Thanh Hóa

- Tháng 8/2010, ông làm Thứ trưởng Bộ Công an

- Năm 2011-15, ông làm Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh

- Tháng 2/2016, ông giữ chức Trưởng ban Tổ chức trung ương

Vào 19/3/2014, khi Hạ Long đăng cai Diễn đàn Phát triển Đặc Khu Kinh tế Thế giới, một đoàn chuyên gia CCSEZR thậm chí đã tiến hành điều tra thực địa để "hỗ trợ tư vấn cho tỉnh Quảng Ninh về các chính sách chiến lược", theo CCSEZR.

Cũng vào thời điểm này, dự Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt bắt đầu được soạn thảo.

Ngày 31/12/2014, Thủ tướng Việt Nam khi đó Nguyễn Tấn Dũng ban hành Quyết định số 2428/QĐ-TTg về một số cơ chế, chính sách đặc thù đối với tỉnh Quảng Ninh và Khu kinh tế Vân Đồn.

Tính đến hết năm 2015, thông tin chính thức của Quảng Ninh cho hay tỉnh này đã tập trung chỉ đạo thực hiện dứt điểm công tác giải phóng mặt bằng, tháo gỡ khó khăn về các thủ tục pháp lý liên quan, đồng thời hỗ trợ các nhà thầu về điều kiện thi công cho Khu kinh tế Vân Đồn.

Bản tin tháng 1/2016 của báo Quảng Ninh mô tả Vân Đồn đang được ví như "đại công trường" của tỉnh với hơn 70 dự án, công trình đầu tư hạ tầng đô thị, hạ tầng giao thông, dịch vụ du lịch đang được triển khai.

Theo bản tin của Tân Hoa Xã tháng 9/2016 , khi đó tỉnh Quảng Ninh cần 12 tỷ USD để đầu tư phát triển đặc khu Vân Đồn, và tự tỉnh đã vận động được 1,8 tỷ - một con số lớn, gần 1% GDP Việt Nam.

Đến ngày 22/3/2017, Bộ Chính trị ra kết luận số 21-TB/TW về các đề án xây dựng Khu hành chính-kinh tế đặc biệt, đồng ý thành lập đặc khu kinh tế ở Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc.

Ngày 10/10/2017, dựa trên kết luận 21 của Bộ Chính trị, Dự án Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, được chuẩn bị từ năm 2014, mới chính thức được Chính phủ trình ra Kỳ họp thứ 4 của Quốc hội Việt Nam.

Cuối tháng 10/2017, Hội đồng Nhân dân tỉnh Quảng Ninh thông qua Nghị quyết về việc tán thành chủ trương thành lập Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn.

Thâm Quyến nhanh chóng trở thành một thành phố sầm uất sau khi thiết lập đặc khu kinh tế đặc biệt dưới thời Đặng Tiểu bình vào 1979

Chuyến thăm CCSEZR của ông Phạm Minh Chính tháng 1/2018 diễn ra trong bối cảnh lãnh đạo Việt Nam dự kiến dự luật sẽ được thông qua tại kỳ họp tháng 5/2018 của Quốc hội.

Đầu năm 2018, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thành lập Ban chỉ đạo Quốc gia xây dựng đặc khu kinh tế do chính ông làm trưởng ban, và ông Phạm Minh Chính cũng là một trong ba phó ban.

Trung Quốc cố vấn gì về Vân Đồn ?

Tại CCSEZR ngày 27/1/2018, ông Chính cảm ơn sự cố vấn của đoàn chuyên gia Trung Quốc và xin "chân thành nhờ tư vấn về một số thách thức quan trọng" như "có nên cho thuê 70 hay 99 năm ?".

Theo trang CCSEZR, trả lời câu hỏi của ông Chính, ông Yuan Yiming, phó giám đốc CCSEZR nói rằng chu kỳ ngành công nghiệp đang thu ngắn lại nên việc cho thuê đất 30-50 năm là phù hợp, nhưng trong trường hợp đất dân dụng thì cần gia hạn theo như nguyện vọng lâu dài của dân cư, nhưng ông Yuan không nói rõ bao nhiêu năm.

Thêm vào đó, ông Huang Yaying, trưởng khoa luật tại SZU thì cho rằng việc thiết lập chính quyền nhân dân cho phép đặc khu quyền hạn lập pháp, thiết lập ngân sách tài chính và bổ nhiệm nhân sự.

"Vì vậy, chính quyền Việt Nam được đề nghị là cho phép các đặc khu toàn quyền trong ba quyền hạn trên, vốn là đặc thù của hệ thống pháp lý cần thiết cho việc phát triển kinh tế đặc khu", CCSEZR dẫn lời ông Huang Yaying.

Ông Phạm Minh Chính đáp lại rằng sự thành công vượt trội của Thâm Quyến thể hiện rõ ràng sự đúng đắn của chính sách và đề xuất của Đảng cộng sản Trung Quốc và lợi thế của hệ thống xã hội chủ nghĩa so với chủ nghĩa tư bản.

Bản tin của CCSEZR cho thấy sự tham gia tư vấn của các chuyên gia Trung Quốc đối với việc xây dựng đặc khu kinh tế Vân Đồn.

Tuy nhiên, theo thông tin chính thức của chính phủ Việt Nam, được sự đồng ý của Thủ tướng, tỉnh Quảng Ninh đã lựa chọn các đơn vị tư vấn nước ngoài là PricewaterhouseCoopers (PwC) và Arcadis & Callison RTKL để lập Quy hoạch chung xây dựng và Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã hội Vân Đồn.

Tháng 8/2017, ông Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh làm việc với Công ty TNHH PWC Việt Nam và Arcadis & Callison RTKL để nghe trình bày năng lực lập Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội và lập lại quy hoạch chung xây dựng cho Khu Hành chính - Kinh tế đặc biệt Vân Đồn.

'Phải cảnh giác Trung Quốc'

Bình luận với BBC hôm 26/6, một chuyên gia lâu năm về Việt Nam, Giáo sư Carl Thayer, từ Úc, nói : "Trong khi Trung Quốc đang quân sự hóa ở Biển Đông nhưng lại vẫn tỏ ra duy trì tình hữu nghị với Việt Nam, thì điều này cho thấy bản chất hai mặt của Trung Quốc".

"Khi Trung Quốc muốn mua lại một tập đoàn lớn, hay đầu tư vào một dự án công trình quy mô như cầu đường, ngân hàng tài chính, thậm chí viễn thông, thì Việt Nam cần phải rất cẩn thận để làm sao vừa bảo vệ an ninh quốc gia mà vẫn đạt được lợi ích kinh tế. Chỉ nhìn vào việc cho thuê 99 năm, thì hãy nghĩ đến việc Trung Quốc có thể lợi dụng suốt thời gian đó để thu thập thông tin tình báo, cũng như thông tin căn cứ quân sự của Việt Nam ở khu vực Quảng Ninh".

"Trung Quốc hẳn đang tìm kiếm sự ảnh hưởng về kinh tế hoặc chính trị, hoặc cả hai".

Ông Thayer cũng cho rằng dù dự luật đặc khu không đề cập đến Trung Quốc như Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nói, nhưng việc Trung Quốc tham gia cố vấn "hiểu rõ tường tận trong ra ngoài" sẽ có một lợi thế rất lớn cho Trung Quốc.

"Câu nói của ông Phạm Minh Chính khiến tôi nhớ lại khi Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh nói tại Đối thoại Shangri-la, rằng 'Trung Quốc là bạn của Việt Nam', dư luận chắc chắn sẽ không thể ngồi yên nếu họ biết ông Chính nói câu này", Tiến sĩ Carl Thayer bình luận với BBC hôm 26/6.

Theo nguyên phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc Hội Trần Quốc Thuận thì ý tưởng xây dựng đặc khu đã có từ thời Thủ tướng Võ Văn Kiệt, khi Việt Nam còn bị cấm vận.

"Việt Nam sau đó chủ trương chính sách Đổi Mới năm 1986 và đã tìm ra con đường phát triển kinh tế. Chúng ta cũng có đi nghiên cứu mô hình Thâm Quyến của Trung Quốc, nhưng chỉ thoáng qua, khi đó không làm theo", ông Thuận nói với BBC.

Ông Thuận nêu quan điểm : "Lý Thường Kiệt năm xưa cũng tụ ở đó trước khi đem quân đánh Trung Quốc. Đó là một vị trí rất quan trọng".

"Việt Nam luôn luôn phải cảnh giác với Trung Quốc. Trong lịch sử hàng ngàn năm qua, Trung Quốc luôn sẵn sàng lấn chiếm Việt Nam, ngày nay cũng vậy", ông Thuận quan ngại.

Hôm 10/06, tại nhiều thành phố ở Việt Nam, hàng ngàn người xuống đường phản đối dự luật An ninh mạng và dự luật Đặc khu Kinh tế.

Họ mang theo khẩu hiệu phản đối chuyện cho Trung Quốc "thuê đất 99 năm" ở các đặc khu, dù phía chính quyền không nêu tên nước nào trong các dự án này.

Sẽ vẫn làm Đặc khu ?

Hôm 17/6, tiếp xúc cử tri, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đề cập dự luật đặc khu.

Ông Trọng được dẫn lời nói Đảng, Nhà nước, Quốc hội đã lắng nghe, tiếp thu, dừng lại nghiên cứu tiếp, bao giờ hoàn thiện tốt mới thông qua.

Theo báo Nhân dân, ông Trọng nói thêm : "Pháp luật hiện thời quy định không cho thuê đất quá 70 năm, vì đây là đặc khu nên dự kiến ban đầu cho thuê đất không quá 99 năm để khuyến khích, song còn qua bao nhiêu quy trình phải thực hiện, khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt mới được làm".

Hai ngày sau, cũng tiếp xúc cử tri, Chủ tịch nước Trần Đại Quang nêu quan điểm dự luật đặc khu là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước.

Tạp chí cộng sản dẫn lời ông Quang : "Quốc hội cũng đã cho rằng cần phải lấy thêm các ý kiến cử tri sâu rộng và cần tiếp tục lắng nghe ý kiến chuyên gia, các vị lão thành cách mạng, nhân dân nên Quốc hội đã lùi thời gian thông qua".

Một cuộc đấu tranh về luật Internet ở Việt Nam khi chính phủ muốn duy trì sự kiểm soát chặt chẽ đối với một số công ty công nghệ của Mỹ trong khi các công ty này đang cố gắng chống lại những quy định mới, những quy định sẽ gây bất lợi nhiều nhất cho giới bất đồng chính kiến ở quốc gia này.

Dự thảo luật an ninh mạng, theo dự kiến, sẽ được quốc hội thảo luận và bỏ phiếu thông qua vào cuối tháng này. Với luật này, chính phủ Việt Nam nhằm mục đích áp đặt các yêu cầu pháp lý mới đối với các công ty Internet, và cứng rắn hơn trong việc kiểm duyệt sự bất đồng chính kiến ​​trực tuyến.

Ảnh chụp màn hình trang kỹ thuật của công ty Google Hoa Kỳ ngày 20/11/2017 (AFP/Loic Venance)

Facebook, Google và nhiều công ty toàn cầu khác đang nỗ lực chống lại các điều khoản yêu cầu họ lưu trữ dữ liệu về người dùng Việt Nam tại quốc gia này và mở văn phòng trong nước. Nhưng các công ty này đã không đưa ra quan điểm cứng rắn tương tự về các phần của luật được đề xuất, những điều luật nhằm bóp nghẹt hoạt động chính trị trực tuyến. 

Việt Nam đưa ra một nghiên cứu điển hình về những áp lực mâu thuẫn khi Facebook và Google phải đối mặt ở những nước nơi chính phủ đàn áp tự do ngôn luận. Nó cũng cho thấy cách các chế độ độc tài cố gắng tăng cường kiểm soát thông tin trực tuyến và ngăn chặn hoạt động chính trị mà không làm tê liệt nền kinh tế kỹ thuật số.

Căng thẳng như vậy đang diễn ra trên khắp Đông Nam Á, nơi sự phổ biến rộng lớn của Facebook và Google đã tạo ra các cơ hội kinh doanh sinh lợi và là nền tảng giao tiếp của giới bất đồng chính trị và quảng bá tự do và dân chủ. Với Facebook và Google, giới bất đồng chính kiến phải vượt qua kiểm duyệt của chính phủ và tuyên truyền tự do dân chủ đối với công chúng.

Khu vực Đông Nam Á là đặc biệt quan trọng đối với Facebook và Google vì hầu hết người dùng Internet ở Trung Quốc đã bị chặn truy cập hai nền tảng này.

Một nhóm ngành công nghiệp được gọi là Liên minh Internet Châu Á (AIC) đang dẫn đầu các nỗ lực để khiến Việt Nam nới lỏng yêu cầu trong dự luật an ninh mạng. Jeff Paine, giám đốc điều hành của AIC, cho biết ông và những người khác đã trực tiếp nêu lên mối lo ngại về luật với Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và các quan chức chính phủ hàng đầu khác khi họ đến thăm Singapore vào tháng trước. 

Các cuộc thảo luận, với sự tham gia của nhiều học giả, quan chức ngành và đoàn đại biểu cấp cao của Việt Nam, đã diễn ra như là một phần của một hội thảo về các vấn đề Internet, theo Paine. Ông nói rằng có "một cuộc đối thoại lành mạnh" tập trung chủ yếu vào cách Việt Nam có thể tận dụng các giai đoạn tiếp theo của cuộc cách mạng kỹ thuật số.

Nhưng ông nói không có thảo luận về các điều luật nhằm hạn chế về nội dung.

Chính phủ Việt Nam đã không trả lời một yêu cầu từ Reuters cho bình luận cho bài viết này.

Các nhà hoạt động chính trị ở Việt Nam dựa vào các phương tiện truyền thông xã hội để truyền bá, và phản đối dự luật bằng một thư kiến nghị trong tháng Tư từ hơn 50 nhóm và người hoạt động gửi tới Giám đốc điều hành Facebook Mark Zuckerberg cáo buộc công ty này hợp tác quá chặt chẽ với chính phủ Việt Nam để bóp nghẹt tự do ngôn luận.

Facebook và Google nói rằng họ phải tuân thủ luật pháp địa phương ở các quốc gia nơi họ hoạt động.

"Báo cáo minh bạch" mới nhất của Facebook phát hành hôm thứ ba, cho thấy trong nửa cuối năm ngoái, lần đầu tiên công ty đã bắt đầu chặn nội dung ở Việt Nam vì vi phạm luật địa phương. Công ty đã báo cáo 22 trường hợp như vậy - mặc dù họ nói rằng họ được nhắc nhở bởi "báo cáo riêng về phỉ báng" thay vì yêu cầu trực tiếp của chính phủ.

Năm ngoái, Google cũng đã chặn nhiều video trên YouTube theo yêu cầu của chính phủ Việt Nam. Số liệu cập nhật phát hành hôm thứ Sáu cho thấy công ty đã được yêu cầu xóa hơn 6500 video trong năm 2017, chủ yếu là vì chỉ trích chính phủ và công ty này tuân thủ phần lớn các yêu cầu từ phía Việt Nam.

Các báo cáo minh bạch cho thấy rằng các công ty không tự động thực hiện yêu cầu của chính phủ. Facebook cho biết họ đã nhận được 12 yêu cầu của chính phủ về dữ liệu tài khoản người dùng Facebook trong năm 2017 và chỉ tuân thủ 4 trong số đó, tất cả đều là yêu cầu "khẩn cấp." Công ty xác định tình trạng khẩn cấp liên quan đến "nguy cơ sắp xảy ra thương tích hoặc tử vong nghiêm trọng."

Trong trường hợp nội dung bị cáo buộc là vi phạm luật địa phương, cả hai công ty đều cho biết yêu cầu gỡ xuống sẽ bị xem xét pháp lý và khi chúng tuân thủ thì bài viết chỉ bị chặn cục bộ.

Các yêu cầu kiểm duyệt của chính phủ trực tiếp không hẳn là toàn bộ câu chuyện.

Facebook cũng loại bỏ nội dung và chặn các bài viết vi phạm "tiêu chuẩn cộng đồng" toàn cầu của riêng mình, điều này ngăn chặn các tài liệu và hành vi khác nhau, đăng tải nội dung khiêu dâm hay cổ suý căm thù và kích động bạo lực.

"Khi một chính phủ gửi yêu cầu cho chúng tôi về nội dung vi phạm pháp luật, điều đầu tiên chúng tôi làm là xem xét liệu bài viết đó có vi phạm các tiêu chuẩn của chúng tôi hay không," Monika Bickert, phó chủ tịch quản lý chính sách toàn cầu của Facebook cho biết. Công ty trong tuần này đã bắt đầu cung cấp dữ liệu về các vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng nhưng không quy định theo từng quốc gia.

"Tài khoản của tôi đã bị khóa trong 8 tháng," ông Lê Văn Dũng, một nhà báo độc lập ở Việt Nam, một trong số những người đã ký thư cho Zuckerberg. "Tôi đã gửi thư cho quản lý Facebook trong nhiều tháng nhưng chỉ có câu trả lời tự động cho biết họ đã tiếp nhận yêu cầu của tôi."

Tài khoản của anh đã được khôi phục hồi tháng trước, một ngày sau khi lời kêu gọi được gửi tới Zuckerberg, Dũng nói.

Facebook cho biết tài khoản của anh Dũng đã được xóa bỏ một cách chính xác vì vi phạm các quy định tiêu chuẩn cộng đồng ngăn chặn các hoạt động "spam" và đã được khôi phục do nhầm lẫn. Dũng nói rằng anh không spam. Tuy nhiên, anh đã có nhiều hơn một tài khoản. Việc một người có nhiều tài khoản là không được phép trên Facebook và nằm trong định nghĩa về hành vi spam của công ty.

Thắt chặt kiểm duyệt

Việt Nam đã có những quy định hà khắc về Internet từ năm 2013. Các điều luật này cấm mọi thông tin chống chính phủ, gây tổn hại đến an ninh quốc gia, gây ra "hận thù và xung đột" hoặc "làm tổn hại uy tín của các tổ chức và cá nhân."

Các quy tắc cũng cấm người dùng phương tiện truyền thông xã hội "phổ biến thông tin giả mạo hoặc không trung thực."

Các quy định mới được thực hiện trong năm 2017 đã thắt chặt thêm các quy định. Một bước ngoặt, theo Yee Chung Seck, một luật sư tại văn phòng luật sư quốc tế Baker McKenzie, là cuộc họp của chính phủ vào tháng 4 năm 2017 để thảo luận một loạt các vấn đề trên Internet bao gồm cả thông tin không chính xác, lời nói hận thù và bắt nạt.

Điều đó xảy ra ngay sau khi chính phủ kêu gọi tất cả các công ty kinh doanh trong nước ngừng quảng cáo trên YouTube, Facebook và các phương tiện truyền thông xã hội khác cho đến khi họ tìm cách ngăn chặn việc đưa thông tin bị coi là "độc hại."

Tuy nhiên, một nghị định khác có hiệu lực vào tháng trước yêu cầu các nền tảng truyền thông xã hội phải loại bỏ nội dung bất hợp pháp trong vòng ba giờ sau khi được chính phủ báo cáo, mặc dù Paine nói quy tắc chỉ áp dụng cho các công ty trong nước.

Tuy nhiên, Facebook và Google dường như không chịu bất kỳ mối đe dọa nào. Cả hai đã thâm nhập sâu vào xã hội Việt Nam.

Theo nghiên cứu của Simon Kemp, một nhà tư vấn truyền thông kỹ thuật số có trụ sở tại Singapore, khoảng 55 triệu trong số 96 triệu người Việt Nam là những người thường xuyên sử dụng truyền thông xã hội.

Facebook, YouTube và Google Search là những nền tảng Internet được ưa chuộng nhất ở Việt Nam, vượt ra nhiều nền tảng khác, theo dữ liệu của Kemp. Facebook cũng là nền tảng phổ biến nhất cho việc mua sắm trực tuyến tại Việt Nam.

Và chính phủ mong muốn nuôi dưỡng nền kinh tế kỹ thuật số của đất nước : điện thoại thông minh và tất cả những gì họ cho phép, đặc biệt là thương mại điện tử và ngân hàng trực tuyến, đang biến đổi nền kinh tế trên khắp châu Á, và không ai muốn bị bỏ lại.

"Họ yêu phần đó của câu chuyện," Chung nói.

Nhưng chính phủ cũng muốn kiểm soát nhiều hơn, bao gồm lưu trữ dữ liệu và văn phòng công ty tại địa phương - một quan chức của một công ty tư nhân lo sợ rằng yêu cầu được thiết kế để cho phép chính phủ gây khó cho các công ty bằng cách bắt giữ cá nhân.

Cả Facebook và Google đều cung cấp dịch vụ cho Việt Nam từ trụ sở khu vực của họ tại Singapore.

Luật mới cũng mang lại nhiều quyền lực hơn cho Bộ Công an Việt Nam, được giao nhiệm vụ trấn áp giới bất đồng chính kiến.

Facebook cho biết họ nhìn thấy ​​các quy định mới sẽ yêu cầu công ty này hạn chế nhiều nội dung hơn. Google từ chối bình luận.

Án tù dài hạn

Đối với người hoạt động nhân quyền, dường như có rất ít hy vọng cứu trợ.

Ví dụ, chỉ trong tháng này, một người dùng Facebook ở Việt Nam đã bị kết án bốn năm rưỡi tù vì những bài viết "bóp méo tình hình chính trị," theo một tuyên bố được đăng trên trang web chính thức của Đảng Cộng sản. 

Tuy nhiên, Facebook vẫn là một công cụ quan trọng cho các nhà hoạt động tại Việt Nam - một đất nước mà sự chỉ trích của chính phủ hiếm khi được dung thứ và cuộc chiến giữa chính quyền và những người bất đồng chính kiến ​​là một trò chơi mèo và chuột.

"Đôi khi chúng tôi sử dụng Facebook để đánh lạc hướng các nhà chức trách, như chúng tôi giả vờ thảo luận một cuộc họp quan trọng, một cuộc họp không bao giờ xảy ra," nhà hoạt động Nguyễn Lân Thắng nói. "Sau đó, chúng tôi xem từ xa và cười khi an ninh bao vây điểm gặp gỡ giả định của chúng tôi," Thắng nói thêm.

Mai Nguyen & Jonathan Weber

Nguyên tác : Vietnam set to tighten clamps on Facebook, Google, The Jakarta Post, 19/05/2018

Vũ Quốc Ngữ dịch

Nguồn : VNTB, 20/05/2018

 

Việt Nam có điểm số thấp trong báo cáo tự do Internet 2017 (RFA, 14/11/2017)

Có thêm nhiều chính phủ theo Nga và Trung Quốc trong việc thao túng truyền thông mạng xã hội cũng như đàn áp các nhà bất đồng chính kiến trực tuyến như là một động thái đe dọa dân chủ nghiêm trọng.

Báo cáo tự do internet 2017 của Freedom House về Việt Nam - Courtesy Freedom House

Tổ chức Nhân quyền Freedom House đưa ra nhận định vừa nêu khi cho công bố bản phúc trình thường niên về "Tự do Internet năm 2017", vào ngày 14 tháng 11.

Báo cáo nêu rõ các chiến thuật tung tin giả trực tuyến đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc bầu cử ở ít nhất 18 quốc gia trong năm 2016, bao gồm cả Hoa Kỳ.

Chủ tịch của Freedom House, Michael Abramowitz nói rằng Nga và Trung Quốc là hai quốc gia tiên phong trong việc sử dụng các nhà bình luận được trả lương và các chương trình chính trị để tuyên truyền cho chính phủ, nhưng giờ đây cách thức này đã lan rộng ra toàn cầu. Ông Michael Abramowitz còn nhấn mạnh sự lan rộng nhanh chóng như thế có thể gây ảnh hưởng đến dân chủ và các hoạt động dân sự.

Giám đốc dự án "Tự do Internet", Sanja Kelly, giải thích hành động thao túng của các chính phủ thường khó phát hiện và khó khăn hơn nhiều để chống lại các hình thức kiểm duyệt khác, chẳng hạn như chặn trang web.

Tổ chức Nhân quyền Freedom House thực hiện báo cáo "Tự do Internet" năm 2017 ở 65 quốc gia và phát hiện có 30 chính phủ sử dụng các hình thức thao túng tạo sai lệch những thông tin trực tuyến. Các nhà bình luận được trả tiền để làm công việc này. Và bản phúc trình năm nay đánh dấu 17 năm liên tục suy giảm chung về tự do internet toàn cầu, được cho là hậu quả của việc chính phủ thao túng cũng như có nhiều nỗ lực để lọc và chặn thông tin trực tuyến.

Bản báo cáo còn cho thấy các chính phủ của ít nhất 14 quốc gia đã hạn chế quyền tự do internet trong nỗ lực giải quyết thao túng nội dung. Ví dụ như Ukraine chặn các dịch vụ có xuất xứ từ Nga trong nỗ lực ngăn chặn tuyên truyền ủng hộ Nga.

Theo báo cáo thì trong 10 chủ điểm được đưa ra, chính quyền Việt Nam kiểm duyệt 8 chủ điểm. Hà Nội có điểm số 76 trên thang điểm 100.

********************

Facebook, Google với quy định máy chủ ở Việt Nam (RFA, 13/11/2017)

Dự thảo Luật An ninh mạng mới đây dấy lên mối lo ngại về nguy cơ các nhà cung cấp ứng dụng Facebook, Google, Viber, Skype... rời bỏ Việt Nam do quy định phải đắt máy chủ tại nước này. Người sử dụng mạng xã hội trong nước có ý kiến gì về quan ngại vừa nêu ?

Sử dụng Facebook để liên lạc với bạn bè.  RFA

Ảnh hưởng

Nhiều người sử dụng mạng xã hội tại Việt Nam cho rằng nếu Facebook, Google rút khỏi Việt Nam thì đây sẽ là một tổn thất lớn.

Xuân Tiến, sinh viên một trường Đại học tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, nếu giả định trên thực sự xảy ra sẽ gây khó khăn khá nhiều, đặc biệt là cho sinh viên. Theo Tiến, khi mất quyền sử dụng Google tìm kiếm sinh viên sẽ phải quay lại hình thức tra cứu thông tin bằng cách truyền thống như hỏi anh chị khoá trên, hoặc tìm hiểu thông qua sách báo…

"Một ngày nào đó bạn thức dậy rồi vô trang Google tìm kiếm mà không thấy nó hiện diện nữa, thì khi bạn muốn tìm kiếm tài liệu nào đó để học tập thì nó cực kỳ khó khăn. Nguồn đưa lên trên mạng sẽ không còn nữa và mình phải tự bỏ tiền ra đi mua sách hoặc là mua các bản photo mà không đảm bảo được chất lượng của những bản đó".

Thành Trung, một sinh viên thường xuyên sử dụng hệ thống Google Drive để lưu trữ dữ liệu cho rằng người dùng sử dụng hệ thống Gmail, Drive sẽ gặp bất tiện nếu Facebook, Google rút khỏi Việt Nam. Nguyên nhân là vì họ phải chuyển đổi hệ thống dữ liệu database của họ từ đầu.

"Thật sự thì hiện tại có rất nhiều kênh cho các bạn sử dụng, nhưng kênh thường xuyên sử dụng nhất như bạn đã nói mà bị out ra thì bắt buộc người ta phải chuyển toàn bộ cái quy trình lại từ đầu, tức là các thông tin, database phải chuyển này nọ rất phức tạp. Mình nghĩ rất bất tiện".

Ngoài ra, Google Maps, một trong những ứng dụng của Google cũng được nhiều người dùng Việt Nam sử dụng. Khi mất quyền sử dụng Google Maps nhiều người dùng Việt Nam sẽ bị mất quyền lợi, Xuân Tiến cho biết :

"Ở Việt Nam chưa có một ứng dụng nào để tìm đường đi từ điểm A đến điểm B hết, trong khi Google lại làm điều đó rất tốt và tìm đường đi ngắn nhất. Nên mình nghĩ là sự hiện diện của Google tại Việt Nam có thể là sẽ không bị biến mất. 

Nếu Google biến mất thì Google Maps sẽ không hoạt động được mà nếu bạn muốn đi từ điểm A đến điểm B mà là một người không sành đường thì chắc chắn là sẽ không biết được đi đường nào là gần nhất và tốn rất nhiều chi phí. Ví dụ như đi xe ôm từ điểm này đến điểm kia chẳng hạn".

Quý Quốc, một diễn viên tập sự có mật độ trao đổi thông tin dày đặc trên mạng xã hội Facebook cho rằng sự biến mất giả định của Facebook sẽ khiến anh khó khăn rất nhiều trong việc trao đổi, giao tiếp với mọi người :

"Có nhiều công việc mình làm ở trên Facebook. Đa số mình liên lạc với bạn bè qua Facebook là nhiều. Nói chung là nếu không sử dụng Facebook nữa thì khó liên lạc với mọi người, nên mình hy vọng là chuyện này không xảy ra".

Theo Quý Quốc, dù sau này Facebook có bị chặn tại Việt Nam thì khả năng cao là anh sẽ tìm cách để truy cập vô trang mạng xã hội này :

Nhiều người sử dụng Google Maps để tìm đường đi. RFA

"Cái đó là chuyện tất nhiên rồi, bây giờ quan trọng là bất cứ việc gì mình cũng chỉ lên Facebook hết. Bất cứ gì, theo bản thân mình tuy mình làm không nhiều nhưng mình cần phải có Facebook. Có Facebook mình mới làm việc được nhiều, mới liên lạc với bạn bè của mình được. Chứ không có sao mình làm gì được".

Theo Dự thảo Luật An ninh mạng, các doanh nghiệp nước ngoài khi cung cấp dịch vụ viễn thông, Internet tại Việt Nam phải có giấy phép hoạt động, đặt cơ quan đại diện, máy chủ quản lý dữ liệu người sử dụng tại Việt Nam. 
Những ý kiến chúng tôi ghi nhận đều cho rằng việc bắt buộc các nhà cung cấp nước ngoài phải đặt máy chủ quản lý dữ liệu người dùng tại Việt Nam là chưa phù hợp.

"Mình thấy việc đăng ký và quản lý Facebook như vậy thì không ok lắm".

Đề nghị

Xuân Tiến cho rằng không bắt buộc phải có máy chủ quản lý người dùng đặt tại lãnh thổ Việt Nam thì các nhà cung cấp dịch vụ vẫn có thể nắm bắt, quản lý được người dùng :

"Quản lý người dùng thì mình nghĩ là nó đặt trụ sở ở đâu cũng được. Vì khi mà mình đăng ký một tài khoản nào đó thì tất cả server của họ đã nắm được thông tin, không cần thiết phải đặt tại Việt Nam".
Theo Thành Trung, trình độ kỹ thuật và kiến thức chuyên môn của nhân lực Việt hiện vẫn đang ở tầm trung và thấp, chưa sẵn sàng để chào đón các công ty lớn như Facebook, Google vào Việt Nam theo hình thức cơ quan đại diện.

"Mình nghĩ hiện tại Việt Nam chưa sẵn sàng để đón các tập đoàn lớn như Google hoặc Facebook để vào Việt Nam. Một phần là về kinh tế, một phần là về nhân lực".

Bàn luận xoay quanh phương thức quản lý cần thiết và phù hợp với tình hình của Việt Nam hiện tại, các ý kiến cho rằng Việt Nam trước mắt nên xem xét các biện pháp kỹ thuật thay vì yêu cầu đặt cơ quan đại diện tại Việt Nam.

"Mình nghĩ là cho đặt trụ sở tại Việt Nam thì cũng tốt thôi bởi vì gia nhập vào Việt Nam thì cũng tăng thêm vị trí, tiếng tăm cho Việt Nam. Tốt nhất cho hiện tại thì mình nghĩ là chưa cần thiết, nếu như chưa có khả năng đưa trụ sở vào Việt Nam thì có thể đưa một kỹ thuật nào đó để an ninh mạng.

Theo mình nếu quản lý thì chỉ quản lý một phần nào đó thôi chứ đâu cần quản lý hết tất cả đâu. Quản lý những trang mạng xấu, bán hàng cấm thì nên quản lý những cái đó. Còn những thông tin cá nhân của người khác thì không cần quản lý".

Ngay cả Phòng Thương Mại - Công Nghiệp Việt Nam VCCI cũng có phản biện cho rằng quy định buộc các doanh nghiệp nước ngoài phải đặt máy chủ tại Việt Nam là trái với các cam kết quốc tế mà Hà Nội đã tham gia và ký, như WTO, EVFTA…

Thông tín viên RFA

********************

Việt Nam có điểm số thấp trong báo cáo tự do Internet 2017 (RFA, 14/11/2017)

Có thêm nhiều chính phủ theo Nga và Trung Quốc trong việc thao túng truyền thông mạng xã hội cũng như đàn áp các nhà bất đồng chính kiến trực tuyến như là một động thái đe dọa dân chủ nghiêm trọng.

3333333333333333

Báo cáo tự do internet 2017 của Freedom House về Việt Nam - Courtesy Freedom House

Tổ chức Nhân quyền Freedom House đưa ra nhận định vừa nêu khi cho công bố bản phúc trình thường niên về "Tự do Internet năm 2017", vào ngày 14 tháng 11.

Báo cáo nêu rõ các chiến thuật tung tin giả trực tuyến đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc bầu cử ở ít nhất 18 quốc gia trong năm 2016, bao gồm cả Hoa Kỳ.

Chủ tịch của Freedom House, Michael Abramowitz nói rằng Nga và Trung Quốc là hai quốc gia tiên phong trong việc sử dụng các nhà bình luận được trả lương và các chương trình chính trị để tuyên truyền cho chính phủ, nhưng giờ đây cách thức này đã lan rộng ra toàn cầu. Ông Michael Abramowitz còn nhấn mạnh sự lan rộng nhanh chóng như thế có thể gây ảnh hưởng đến dân chủ và các hoạt động dân sự.

Giám đốc dự án "Tự do Internet", Sanja Kelly, giải thích hành động thao túng của các chính phủ thường khó phát hiện và khó khăn hơn nhiều để chống lại các hình thức kiểm duyệt khác, chẳng hạn như chặn trang web.

Tổ chức Nhân quyền Freedom House thực hiện báo cáo "Tự do Internet" năm 2017 ở 65 quốc gia và phát hiện có 30 chính phủ sử dụng các hình thức thao túng tạo sai lệch những thông tin trực tuyến. Các nhà bình luận được trả tiền để làm công việc này. Và bản phúc trình năm nay đánh dấu 17 năm liên tục suy giảm chung về tự do internet toàn cầu, được cho là hậu quả của việc chính phủ thao túng cũng như có nhiều nỗ lực để lọc và chặn thông tin trực tuyến.

Bản báo cáo còn cho thấy các chính phủ của ít nhất 14 quốc gia đã hạn chế quyền tự do internet trong nỗ lực giải quyết thao túng nội dung. Ví dụ như Ukraine chặn các dịch vụ có xuất xứ từ Nga trong nỗ lực ngăn chặn tuyên truyền ủng hộ Nga.

Theo báo cáo thì trong 10 chủ điểm được đưa ra, chính quyền Việt Nam kiểm duyệt 8 chủ điểm. Hà Nội có điểm số 76 trên thang điểm 100.