Thông Luận

Sếp lớn dầu khí từ chức giữa lúc Việt Nam điều tra dự án nhiều tỉ đôla 'mất trắng' ở Venezuela (VOA, 15/03/2019)

Một sếp lớn trong ngành dầu khí Việt Nam vừa từ chức giữa lúc cuộc điều tra liên quan đến vụ "mất trắng" nhiều tỉ đôla trong dự án đầu tư dầu khí của tập đoàn ông tại Venezuela đang diễn ra, khiến dư luận đặt nhiều câu hỏi và cho rằng ông đang chạy trốn một cuộc "đốt lò" tiếp theo. Tuy nhiên, các chuyên gia lại có những nhận định khác nhau với VOA, trong đó đề cập đến khả năng khó "moi" ra tham nhũng hay xử lý sai phạm (nếu có) và yếu tố "rủi ro chính trị" trong vụ này.

Một giàn khoan của dự án Junin-2 ở Venezuela.

Theo tường thuật của truyền thông trong nước hôm 13/3, ông Nguyễn Vũ Trường Sơn, Tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), vừa nộp đơn xin từ chức khỏi vị trí lãnh đạo của tập đoàn.

Động thái này được báo chí mô tả là "bất ngờ" giữa lúc đưa ra nhiều thông tin về cuộc điều tra của Cục cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu-thuộc Bộ Công an-về dự án đầu tư trị giá hơn 1,8 tỉ đôla của PVN tại Venezuela có nhiều khả năng sẽ bị "mất trắng".

Rủi ro chính trị ?

Theo báo cáo của Bộ Công thương trình Thủ tướng Chính phủ, PVN đã đổ tiền vào đầu tư 13 dự án tìm kiếm thăm dò, khai thác dầu khí ở nước ngoài. Trong đó, chỉ có 2 dự án là có hiệu quả kinh tế và có chuyển tiền về nước là dự án ở Nga và ở Algeria. Còn lại 11 dự án bị xem là "lỗ khủng", điển hình là dự án khai thác dầu nặng Junin 2 tại Venezuela, với số vốn đầu tư trong giai đoạn 2010-2015 là khoảng 1,82 tỉ đôla, theo giấy chứng nhận đầu tư mà báo Tuổi Trẻ dẫn ra.

Dự án Junin 2 của PVEP (công ty con của PVN) diễn ra trong giai đoạn ông Sơn đang giữ vị trí điều hành tại đây. Dự án này đã bị tạm dừng đầu tư vào cuối năm 2013 theo chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ vì "không có tiến triển", theo Vietnamnet.

Cho đến nay, khả năng trắng tay của Việt Nam trong dự án đầu tư ở Venezuela là rất cao, theo nhận định của các chuyên gia.

Mặc dù Hội đồng thành viên PVN nói rằng ông Sơn đã nộp đơn xin từ chức từ nhiều ngày trước và không nêu rõ lý do từ chức của ông, nhưng thời điểm công bố thông tin về việc từ chức trùng hợp với thời điểm Bộ Công thương vừa đưa ra báo cáo cho biết 13 dự án đầu tư của PVN ở nước ngoài đa số thua lỗ đã khiến cho công chúng có nhiều suy đoán về một cuộc "đốt lò" chống tham nhũng có thể đang xảy ra ở PVN.

Tuy nhiên, theo nhận định của Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một chuyên gia nghiên cứu và phân tích chính trị của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) ở Singapore, thì nguyên nhân chủ yếu của việc dự án PVN bị mất trắng ở Venezuela là do "rủi ro chính trị" ở nước sở tại.

"Điều đó PVN không biết trước, không dự đoán được khi chuẩn bị đầu tư", Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói với VOA.

"Khi Việt Nam quyết định đầu tư, tình hình chính trị bên đó chưa có dấu hiệu xấu đi. Vả lại chính phủ Venezuela có đảm bảo tài chính cho dự án".Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho biết thêm. "Lúc đó đánh giá rủi ro chính trị là thấp, rất thấp".

Phó Giáo sư Tiến sĩ Phạm Quý Thọ, một nhà phân tích chính sách từ Bộ Kế hoạch & Đầu tư, cũng đồng quan điểm khi cho rằng quy trình thẩm định, đánh giá các dự án đầu tư nước ngoài của doanh nghiệp nhà nước của Việt Nam là rất có căn cứ. Tuy nhiên theo ông, cuộc khủng hoảng hiện nay của dự án tại Venezuela còn là hậu quả của thời kỳ "quản lý kinh tế yếu kém" của Việt Nam, với sự tác động của "tính chất chính trị".

Ông nói : "Việt Nam quan hệ với Venezuela rất nhiều theo ý thức hệ xã hội chủ nghĩa, tức là mang tính chất chính trị rất nhiều. Lúc đó, giá dầu khá cao nên người ta tính toán là nếu đầu tư vào Venezuela thì sẽ đạt được hai mục tiêu : một là chính trị, hai là yếu tố kinh tế".

Ông cho rằng cuộc điều tra mà Việt Nam đang thực hiện lúc này là "quá muộn".

"Thậm chí người ta đã ‘đánh cá’ quá trình đầu tư. Khi giá dầu giảm, người ta đã không tiếp tục điều tra để điều chỉnh dự án. Đến bây giờ mới làm thì đã quá muộn, khi tình hình Venezuela đang rất bi đát và sắp sụp đổ. Khi thể chế Maduro sắp sụp đổ rồi mới điều tra thì khả năng mất vốn rất cao, gần như là không thể phục hồi số vốn đã đầu tư vào đó. Mà đây lại là số vốn rất lớn, gần 2 tỷ đôla".

Bộ Công an ‘vào cuộc’

Báo Thanh Niên hôm 14/3 cho biết Cục cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu-thuộc Bộ Công an- vừa có văn bản gửi cho PVN và cho biết đang xác minh một số dấu hiệu vi phạm pháp luật trong việc thực hiện dự án Junin 2.

Nhưng theo Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, khả năng tìm ra tham nhũng, sai phạm hay "hình sự hóa" vụ này là rất khó.

"Bây giờ người ta mới moi ra xem là khi mà chuyển tiền sang bên kia thì có tham nhũng, hối lộ, chia tiền nhau giữa chừng hay sau đó không, nhưng sẽ rất khó moi bởi vì chuyển tiền là qua tài khoản mà từ đó đến giờ không thấy thì bây giờ rất khó".

Ngoài ra, theo ông, ngay cả khi nếu phát hiện ra thiếu sót trong các bước thực hiện theo quy định của luật pháp Việt Nam thì cũng khó có thể xem đó là phạm pháp, và việc xử lý tiếp theo sẽ không theo "pháp quyền" mà tùy thuộc vào "nhiệt độ của những người ra quyết định", trong đó có khả năng sẽ có thêm quan chức bị bỏ tù hoặc tăng án tù...

Ông Nguyễn Vũ Trường Sơn có bằng kỹ sư công nghệ khai thác dầu khí của Đại học Hóa dầu Bacu, thuộc Cộng hòa Azerbaijan thuộc Liên Xô cũ, và bằng thạc sĩ thiết kế công nghệ hệ thống của Đại học RMIT của Úc.

Ông nắm giữ nhiều chức vụ lãnh đạo về dầu khí trước khi được bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc PVEP vào năm 2009 và sau đó là Tổng giám đốc, thành viên Hội đồng thành viên PVN vào tháng 3/2016.

Khánh An

*******************

Đài Loan bắt 22 công nhân Việt Nam làm việc bất hợp pháp tại công trường ngầm (VOA, 15/03/2019)

Trong một cuộc đột kích vào một công trường xây dựng ở quận Tân Trúc vào ngày 14/3, giới hữu trách Đài Loan đã bắt giữ 22 công dân Việt Nam nghi làm việc bất hợp pháp tại đây. Các công nhân "lậu" đang đối mặt với nguy cơ bị trục xuất về Việt Nam, truyền thông Đài Loan cho biết hôm 15/3.

22 công nhân Việt Nam bị bắt tại công trường xây dựng (Ảnh : Cảnh sát biển Đài Loan)

Theo tin từ Liberty Times và Taiwan News, Cảnh sát biển ở Cao Hùng đã nhận được thông tin chỉ điểm và thực hiện cuộc đột kích. Trong số những người mang quốc tịch Việt Nam, có 13 người nhập cảnh Đài Loan để làm việc, 6 người đi theo diện du lịch và 3 người sang thăm thân nhân.

Các giới chức Đài Loan cho biết nhóm công nhân bất hợp pháp bị phát hiện trong lúc đang làm việc trong một dự án xây dựng ngầm bên dưới lòng đất ở khu đô thị phía tây bắc của Đài Loan, nên rất ít bị chú ý.

Cảnh sát biển Đài Loan được dẫn lời nói rằng họ "không lấy làm lạ khi thấy những người Việt Nam bị dụ dỗ tìm kiếm cơ hội việc làm bất hợp pháp tại Đài Loan, vì mức lương ở đây cao gấp năm lần ở nước họ".

Tin cho hay hai chủ lao động người Đài Loan cũng sẽ bị truy tố. Theo luật Đài Loan, người thuê mướn công nhân bất hợp pháp sẽ bị phạt từ 150.000 – 750.000 Đài tệ (4.859 – 24.299 đôla).

******************

Thành phố Hồ Chí Minh đòi tiền xây Nhà hát giao hưởng Thủ Thiêm (RFA, 12/03/2019)

Sau một thời gian tạm lắng, vừa qua, vấn đề xây dựng Nhà hát Giao hưởng ở Thủ Thiêm lại được cơ quan chức năng Thành phố Hồ Chí Minh xới lên qua việc đề nghị ngân sách xây dựng công trình bị cho là chưa cần thiết như thế.

Hình chụp từ trên cao khu đô thị Thủ Thiêm RFA

Người dân Thủ Thiêm phản ứng như thế nào trước thông tin này trong khi chuyện đền bù, tái định cư cho họ vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng ?

Cụ thể, Sở Văn hóa Thể thao thành phố Hồ Chí Minh trong báo cáo gửi Ủy ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh (UBND TP.HCM) về tiến độ các dự án của ngành văn hóa và thể thao, đã cho biết dự án Nhà hát Giao hưởng, nhạc và vũ kịch có vốn đầu tư hơn 1.500 tỉ đồng ở Thủ Thiêm, đang được lập báo cáo tiền khả thi.

Theo Sở Văn hóa Thể thao việc triển khai dự án đang gặp khó khăn do phải chờ cơ quan có thẩm quyền cấp vốn chuẩn bị đầu tư để thực hiện công tác lập nhiệm vụ thiết kế và tổ chức thi tuyển kiến trúc công trình theo quy định, nên đã đề xuất UBND TP.HCM xem xét chuyển giao các sở ngành liên quan bố trí vốn chuẩn bị đầu tư để có cơ sở tiếp tục triển khai thực hiện dự án.

Trong lúc việc đền bù giải tỏa cho người dân mất đất tại Thủ Thiêm vẫn chưa được giải quyết thì việc yêu cầu cấp vốn ngân sách để xây dựng nhà hát có thích hợp ? Trao đổi với chúng tôi hôm 12 tháng 3 năm 2019, một người dân mất nhà ở Thủ Thiêm không muốn nêu tên cho biết :

"Theo tôi nghĩ không nên làm (Nhà hát giao hưởng), vì chưa có giải quyết cho người dân Thủ Thiêm về vấn đề nhà đất còn đang lu bu, không biết chính phủ tính như thế nào thì mình cũng không hiểu được họ. Về vấn đề này nếu mà bà con biết được thì bà con cũng sẽ phản ứng".

Theo bà nghĩ, nhà nước nên để số tiền xây nhà hát vào việc ổn định cuộc sống cho người dân. Rồi sau đó muốn làm gì thì làm, bà nói tiếp :

"Bây giờ mở nhà hát thì ai vô đó mà coi ? Nhưng mà mấy ổng nghĩ nước ngoài vô phải có cái nhà hát lớn… để mà cho có bộ mặt đó mà. Tui nghĩ đơn giản vậy thôi, nhưng mấy ổng không nghĩ người dân đang khó khăn, đang khổ. Mà người dân đang khổ không phải do làm biếng hay ăn chơi, mà do nhà nước chính quyền lấy đất của dân, đền bù không thỏa đáng. Còn một số đất ngoài ranh của bà con, cũng lấy mà chưa giải quyết được. "

Còn ông Ca, một cư dân Thủ Thiêm thì cho rằng, tiền đền bù còn không có thì có tiền để xây dựng gì :

"Về vấn đề nhà hát thì chúng tôi không thật sự quan tâm lắm, vì người ta đưa ra dư luận thôi chứ người ta đâu có tiền mà người ta làm. Người ta đưa lên để lái dư luận vào một vấn đề nào đó thôi, chứ thực chất hiện nay là Thành phố Hồ Chí Minh không có tiền. Ngay vấn đề giải tỏa làm Khu đô thị mới Thủ Thiêm, đền bù cho dân người ta cũng chẳng có tiền. Bí thư Thành Ủy hứa tháng 12 năm 2018 giải quyết thì không giải quyết được, bây giờ lại năm 2019. Người ta chỉ nói vậy thôi chứ không làm được cái gì đâu".

Theo Sở Văn hóa Thể thao, thời gian thực hiện dự án Nhà hát giao hưởng ở Thủ Thiêm là từ năm 2019 đến 2022. Trong đó năm 2019 - 2020, tổ chức thi tuyển thiết kế kiến trúc công trình và hoàn thành các thủ tục cần thiết để khởi công theo đúng quy định. Do đó đây là thời điểm thích hợp để được cấp vốn.

Cố thứ trưởng Bộ Xây dựng, Tiến sĩ Phạm Sỹ Liêm, khi trả lời Đài Á Châu Tự Do trước đây từng cho rằng thành phố Hồ Chí Minh là một thành phố lớn nhất Việt Nam, cho nên Nhà hát nhạc vũ kịch giao hưởng lớn hay một quảng trường cho xứng đáng thì cũng là cần thiết. Những những việc ấy Việt Nam nên có trong tương lai, khi mức sống của nhân dân đã lên cao hơn hiện nay. Hay ít ra cũng phải là nước thu nhập trung bình ở lớp trên, chứ hiện nay Việt Nam đang là nước thu nhập trung bình ở lớp dưới thấp.

Mục sư Nguyễn Hồng Quang, cũng là người bị cưỡng chế đất tại Thủ Thiêm cho biết ý kiến của mình :

"Chúng tôi không chống bất cứ một công trình văn hóa nghệ thuật nào tại Thủ Thiêm. Trái lại, chúng tôi hoan nghênh việc đó vì thành phố cũng cần, quy hoạch cũng cần. Nhưng trung tâm này, nhà hát này ở thời điểm nào ? Trên phần đất của ai ? Đó là vấn đề chúng tôi đặt ra, và đền bù như thế nào cho người dân ? Và khu vực Thủ Thiêm máu, nước mắt, tù đày, sỉ nhục và khổ đau, dân ly tán, mà bây giờ xây không lo toàn trách nhiệm đền bù, trả lại tài sản người dân đúng chính sách pháp luật. Như vậy là không đúng lạc hậu, vô đạo đức, tại sao không trả lại nhà nguyện của chúng tôi, nhà thờ, trường học… mà nhất nhất làm nhà hát như vậy, trong thời điểm như vậy, trong vùng đất như vậy…"

Một phần của khu đô thị Thủ Thiêm nhìn từ trên cao RFA

Còn theo Phó Giáo sư – Tiến sĩ Lương Hồng Quang, Phó Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trong các ưu tiên về phát triển kinh tế - xã hội - văn hóa, thì các ưu tiên về phát triển đô thị, cơ sở hạ tầng rất quan trọng. Trong đó chủ yếu là đường giao thông, trường học, trại y tế, đó là những việc cấp bách hơn rất nhiều. Còn một quảng trường như thế, nhà hát như thế, trong bản thiết kế thì được, chứ đưa ra để xây dựng ngay thì cần phải tính toán vì bây giờ còn rất nhiều vấn đề ưu tiên hơn, mà chưa kể đang là vấn đề về tranh chấp đất đai nữa.

Gần 20 năm qua, nhiều hộ dân tại Thủ Thiêm bị di dời mà không được bồi thường một cách hợp ký, chưa kể trong đó rất nhiều người bị cưỡng chế lấy nhà mà không được đền bù. Người dân Thủ Thiêm đã nhiều lần khiếu lại từ cấp thành phố đến trung ương, nhận nhiều lời hứa hẹn của các vị lãnh đạo. Tuy nhiên hiện nay họ cũng chỉ biết chờ đợi.

Liên quan tiến trình giải quyết khiếu kiện ở Thủ Thiêm, người dân không muốn nêu tên cho biết :

"Tình hình đền bù đến nay chưa có gì mới, nhưng hôm rồi thanh tra chính phủ có báo cáo chính phủ cho thanh tra lại toàn diện Thủ Thiêm. Một là như vậy, hai là giải quyết cho bà con Thủ Thiêm. Bà con Thủ Thiêm cũng đang chờ đợi, nhà nước nói thì người dân cũng tôi trọng và chờ đợi một hai tháng, vài tháng coi như thế nào chứ bây giờ cũng chưa có gì".

Còn ông Ca thì bức xúc với cách giải quyết mỗi người nói một kiểu của các vị lãnh đạo chính phủ :

"Không ai nói gì hết, chỉ có hôm 5/3 vừa rồi, ông Võ Văn Hoan chánh văn phòng thành phố nói là trong năm 2019 giải quyết, nhưng bây giờ trung ương nói là đang cơ bản hoàn tất kết luận cuối cùng của thanh tra. Nhưng thực chất có thanh tra đâu mà kết luận. Khi chúng tôi ra ngoài Hà Nội làm thì ông Phó Tổng Thanh Tra Chính Phủ hứa hẹn kiến nghị chính phủ lập đoàn thanh tra, để thanh tra toàn diện Thủ Thiêm, mà đoàn Thanh Tra chưa có, Vậy mà ông Võ Văn Hoan chánh văn phòng thành phố lại nói vậy. Nói không có cơ sở gì, một người lãnh đạo có trình độ am hiểu má nói không đúng pháp luật. Nói dối một cách trắng trợn, nói theo kiểu dân gian là nói để lừa đảo".

Người dân Thủ Thiêm cho biết, họ không cần cái nhà hát này, dân lao động như bà làm gì cần mấy cái đó, vì bản thân bà đến cái tv đẹp mà để coi còn chưa có thì cần nhà hát làm gì ?

Người dân Thủ Thiêm chỉ cần muốn, khi chính phủ lấy nhà của dân thì phải có quyết định thu hồi và đền bù thỏa đáng, đúng như nghị quyết của đảng nói là "giải tỏa, thì chỗ ở mới phải tốt hơn chỗ cũ". Nếu được như vậy thì không ai còn khiếu nại gì hết.

Mục sư Nguyễn Hồng Quang cho biết việc Thanh Tra Chính Phủ hứa sẽ kiến nghị Chính Phủ thanh tra lại toàn diện Thủ Thiêm, cũng sẽ kéo dài rất lâu để có quyết định của thủ tướng, rồi điều tra, rồi lại cũng ngâm nữa. Theo ông, họ đập nhà người ta rất nhanh, bắt nhốt ai rất nhanh, nhưng khắc phục hậu quả pháp lý rất nghiêm trọng thì họ không làm, không làm nổi.

Trung Khang

******************

Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng bị phá rừng nghiêm trọng (RFA, 13/03/2019)

Vụ án phá rừng nghiêm trọng xảy ra tại Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đang được Hạt Kiểm lâm địa phương củng cố hồ sơ để tiến hành khởi tố.

Nằm trong quần thể hang động Phong Nha – Kẻ Bàng (huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình), hang Sơn Đoòng được đánh giá là tài sản thế giới - Photo Songmoi.vn

Truyền thông trong nước trích thông tin từ ông Lê Thanh Tịnh, Giám đốc Vường quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng cho biết vụ việc vừa nêu.

Tin cho biết, vào cuối tháng 2 năm 2019, khi kiểm tra Vường quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng tại khu vực biên giới xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch, lực lượng kiểm lâm đã phát hiện tại các tiểu khu 649, 650 có 66 cây gỗ bị khai thác trái phép với tổng khối lượng thiệt hại khoảng 70m3, trong đó có 45 cây gỗ Mun (thuộc nhóm IIA), 21 cây còn lại gồm : táo, trầm, trường sâng, nang, bài lài… những cây này bị cưa đổ để phục vụ việc khai thác mun và phong lan.

Theo điều tra ban đầu của lực lượng kiểm lâm, việc khai thác gỗ trái phép nói trên do một số đối tượng ở các xã Sơn Trạch, Hưng Trạch cùng với một số dân bản ở xã Thượng Trạch thực hiện, cất giấu và vận chuyển đi nơi khác tiêu thụ.