Thông Luận

Thượng đỉnh Mỹ - Triều : Việt Nam "chiều" các nhà báo quốc tế (RFI, 27/02/2019)

Trong khi chờ đợi tổng thống Mỹ và lãnh đạo Bắc Triều Tiên bắt đầu thượng đỉnh Hà Nội vào tối 27/02, phóng viên quốc tế có nhiều thời gian và cơ hội để tham quan thủ đô Việt Nam và cả một số địa điểm du lịch gần Hà Nội.

Nhà báo Hàn Quốc chụp ảnh khách sạn Melia, Hà Nội. Ảnh 27/02/2019. Reuters/Kim Kyung Hoon

Ngay tại cổng vào trung tâm báo chí quốc tế ở đường Trần Hưng Đạo, cứ 15 phút có một chuyến xe buýt hai tầng khởi hành, đi qua những con lộ như Lý Thường Kiệt, Điện Biên Phủ, Đường Hoàng Diệu, Thanh Niên…, qua những di tích của thành phố như Nhà Hát Lớn, Hoàng Thành Thăng Long, Chùa Một Cột, Văn Miếu Quốc Tử Giám … 

Muốn đi xa hơn một chút, các nhà báo cũng có thể ghi tên miễn phí đi thăm làng gốm Bát Tràng, Vịnh Hạ Long hay "Hạ Long trên cạn", tức là khu du lịch Hoa Lư, Ninh Bình. Phóng viên quốc tế đưa tin về thượng đỉnh Mỹ- Bắc Triều Tiên chỉ cần trình thẻ tác nghiệp là có thể đi xe lửa miễn phí trên một số tuyến đường xuất phát từ Ga Hàng Cỏ, Hà Nội. Riêng ở bên trong trung tâm báo chí trên đường Trần Hưng Đạo, ban tổ chức dự trù đầy đủ nước uống, trà, cà phê, và cả các bữa điểm tâm, ăn trưa và ăn tối cho giới truyền thông.

Vào lúc có nhiều bài báo nói về những thành quả kinh tế mà Singapore gặt hái được từ sau thượng đỉnh Mỹ- Bắc Triều Tiên tháng 6/2018, một số hãng du lịch ở Hà Nội đã nhân sự kiện ngoại giao này tung ra các chiến dịch khuyến mãi đặc biệt : Nào là giảm giá các chương trình du lịch từ Hà Nội đến Bắc Triều Tiên hay đến Mỹ, nào là dịch vụ cấp visa miễn phí hay là tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về đất nước, về văn hóa của hai nguyên thủ Donald Trump và Kim Jong-un và người thắng sẽ được tặng không một chuyến tham quan Bình Nhưỡng hay Washington.

Nhiều nhà hàng, quán rượu ở Hà Nội vào dịp này đã có một số sản phẩm đặc biệt như rượu khai vị "Trump –Kim", hay bánh mì tròn kẹp thịt bò với logo và cờ Mỹ, Bắc Triều Tiên…

Thanh Hà

******************

Các nhà hoạt động ở Việt Nam bị canh, chặn nhân thượng đỉnh Trump-Kim (RFA, 27/02/2019)

Ông Phil Robertson, Phó giám đốc đặc trách khu vực Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Human Rights Watch lên tiếng về vấn đề nhân quyền Bắc Hàn nhân Thượng đỉnh Trump - Kim rằng :

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un trong cuộc họp tại khách sạn Sofitel Legend Metropole ở Hà Nội vào ngày 27 tháng 2 năm 2019. AFP

"Bắc Hàn rõ ràng là nước vi phạm nhân quyền nghiêm trọng nhất trên thế giới hiện nay, vì vậy bất kỳ cuộc đối thoại nào với ông Kim Jong-un cũng phải đặt vấn đề nhân quyền trên bàn nghị sự.

Bình Nhưỡng muốn được cộng đồng quốc tế đưa ra khỏi tình trạng hiện nay và hòa nhập với thế giới ; nhưng không thể bỏ qua thực tế nạn cưỡng bức, sử dụng lao động trẻ em tràn làn, tình trạng đàn áp có hệ thống quyền tự do biểu đạt và xã hội dân sự ; cũng như những trại khổ sai trên núi giam giữ hàng chục ngàn người.

Bất kỳ tiến triển thực sự nào tại thượng đỉnh cũng đòi hỏi tối hậu là yêu cầu có cải cách ở Bắc Hàn, nhưng làm thế nào Hoa Kỳ có thể đánh giá cam kết của Bình Nhưỡng mà không đưa ra những câu hỏi mạnh mẽ ngoài chương trình nghị sự hạn hẹp về phi hạt nhân hóa mà thôi ?

Thúc đẩy nhân quyền lên chương trình nghị sự tại thượng đỉnh là điều vừa đúng đắn, vừa khôn ngoan cần làm. Đó là điều thiết yếu để xây dựng một cuộc đối thoại toàn diện, bền vững với Bắc Hàn".

Theo Reuters, hơn một chục nhà hoạt động chính trị nổi tiếng của Việt Nam cho biết cảnh sát đã tăng cường giám sát và ngăn cản họ rời khỏi nhà ở Hà Nội khi Việt Nam tổ chức một hội nghị thượng đỉnh Hoa Kỳ và Bắc Hàn.

Một số các nhà bất đồng chính kiến và hoạt động xã hội dân sự ở Việt Nam đã cho RFA biết, trước thượng đỉnh, công an, an ninh đã theo dõi, canh chặn, thậm chí đến nhà yêu cầu không đi đến khu vực diễn ra thượng đỉnh.

Bà Bùi Hằng, một nhà hoạt động ở thành phố Vũng Tàu nói với Reuters rằng nhà bà bị khóa trái cửa từ bên ngoài.

Nguyên thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh nói rằng Việt Nam đã chuẩn bị lòng hiếu khách và không có gì phải lo lắng khi tổ chức cuộc gặp giữa lãnh đạo Mỹ và Bắc Hàn. Tuy vậy chính quyền vẫn ngăn chặn không cho người dân ra đường chào đón khách.

******************

Dân oan bị ‘hốt’, ‘quản thúc tại gia’ giữa lúc Tổng thống Mỹ đến VN (VOA, 27/02/2019)

Một trong những "thủ lĩnh" dân oan của dự án Thủ Thiêm, bà Trương Thị Yến, 66 tuổi, kêu cứu với VOA tối 26/2 và cho biết bà đang bị "quản thúc tại gia" trong thời gian Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đến Việt Nam tham dự thượng đỉnh Trump-Kim lần 2.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump được chào đón tại sân bay Nội Bài vào tối 26/2/2019.

Theo lời bà Yến, công an, lực lượng an ninh đã kéo đến khu vực chung cư mà con gái bà thuê ở từ sáng 26/2 và ngăn chặn bà đi ra khỏi nhà.

"Khoảng 8 giờ sáng 26/2, tôi dự định ra khỏi nhà. Nhà tôi ở chung cư. Khi vừa bước xuống dưới lầu thì đã có 3 người nữ, 17 nam đứng dưới đó. Họ không cho tôi ra khỏi cửa", bà Yến nói với VOA.

Lý do ban đầu mà nhóm người này đưa ra là vì bà Yến chưa đăng ký tạm trú. Tuy nhiên, sau khi gia đình bà Yến cử người ở lại để giải quyết vấn đề này, thì họ vẫn không cho bà bước ra khỏi cổng.

"Mấy chú cản đường tôi ở quận 2 nói là tôi qua bên thành phố ‘quậy’, quấy rối ở bển, thành ra trong thời gian Tổng thống Trump vô họp thượng đỉnh thì không muốn tôi có mặt ở bên thành phố, phải ở trong nhà tới thứ Hai".

Bà Trương Thị Yến và khoảng hơn 30 dân oan từ quận 2, Thủ Thiêm, Bến Tre… dự định tập trung biểu tình ôn hòa vào ngày 26/2 để đòi chính quyền phải giải quyết bồi thường tài sản, đất đai của họ bị mất nhiều năm qua cho các dự án xây dựng.

Nhưng cuộc biểu tình của họ đã bị dập tắt khi bà Trương Thị Yến, vốn là người hay lên tiếng trong nhóm dân oan, bị quản thúc tại nhà, và hàng chục dân oan khác tập trung ở đường Võ Thị Sáu bị cưỡng chế "hốt" lên xe bus chở đi, vẫn theo lời kể của bà Yến.

Hiện VOA chưa liên lạc được với các cơ quan chức năng để xác minh vụ việc. Tuy nhiên, bà Yến đã cung cấp cho VOA video clip quay trực tiếp cảnh bà bị nhóm an ninh chặn không cho ra khỏi nhà vào sáng 26/2.

Cũng như nhiều người dân oan khác, bà Trương Thị Yến và nhóm dân oan Trường Thịnh-Thủ Thiêm đã vác đơn đi kiện từ trung ương đến địa phương ròng rã suốt 16 năm qua để đòi bồi thường tài sản đã mất. Cuộc sống gia đình họ càng long đong hơn khi phải đeo đuổi việc khiếu kiện kéo dài nhiều năm, không thể tập trung vào công việc làm ăn, sinh sống.

Cho đến nay, chính quyền vẫn không giải quyết gì cho họ dù đã đưa ra nhiều hứa hẹn gần đây. Cực chẳng đã, bà Yến và nhóm dân oan mới phải lên tiếng đòi quyền lợi ngay vào dịp diễn ra thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 2, với mong muốn tiếng nói của mình "thấu đến tai Tổng thống Trump".

Bà Yến nói : "Tôi đi đến đâu, làm gì, tôi đều quay phim đăng trực tiếp hết. Tôi nghĩ một ngày nào đó ổng [Tổng thống Trump] sẽ thấy. Vì suốt 16 năm rồi, bà con tôi khổ quá. Mất nhà, mất đất. Có miệng mà nói không nên lời. Bây giờ tôi nhờ cuộc họp thượng đỉnh của ông Trump để quay trực tiếp lên. Tôi mong những cái video clip của những người dân oan khốn khổ chúng tôi thấu đến tai ông Trump, và ông sẽ can thiệp để người dân Việt Nam chúng tôi đòi được quyền lợi và tài sản của chúng tôi, để chúng tôi không khổ nữa…"

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vừa đến Việt Nam vào đêm 26/2. Ông sẽ họp với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un từ ngày 27-28/2 để tiếp tục thảo luận về lộ trình phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

Được chọn làm nơi tổ chức sự kiện ngoại giao quốc tế hàng đầu này, Việt Nam cam kết sẽ bảo đảm an toàn tuyệt đối cho các tất cả các hoạt động diễn ra tại thượng đỉnh. An ninh đã được siết chặt tối đa cho sự kiện chính trị, đối ngoại có ý nghĩa hàng đầu của Việt Nam trong năm 2019. Một số nhà hoạt động cho biết họ đã bị lực lượng an ninh canh giữ trước nhà trong suốt mấy ngày qua.

********************

Giới hoạt động lại bị canh chặn khi Hà Nội tổ chức thượng đỉnh Mỹ - Triều (RFA, 25/02/2019)

Như đã thành lệ, mỗi khi có sự kiện gì liên quan đến quốc tế diễn ra ở Việt Nam, tư gia của một số nhà hoạt động … lại bị theo dõi, canh chặn, thậm chí chủ nhân bị yêu cầu không được ra khỏi nhà. Thượng đỉnh Hoa Kỳ - Bắc Hàn ở Hà Nội lần này không là ngoại lệ.

Công an Việt Nam tại ga đường sắt Đồng Đăng, Lạng Sơn vào ngày 25 tháng 2 năm 2019. AFP

Trên mạng xã hội mấy hôm nay bắt đầu xuất hiện những status về việc an ninh, công an khu vực đến nhà "tò mò" về chuyện riêng của gia đình họ. Vợ luật sư Nguyễn Văn Miếng cho biết sáng 25/2, công an khu vực tới nhà hỏi "tối qua chồng chị có ngủ ở nhà không ?"

Anh Ngô Duy Quyền, chồng của nữ luật sư Lê Thị Công Nhân, hiện đang ở Hà Nội thì cho biết từ sáng 25/2 họ đã án ngữ tận tầng 3, đi chợ thì họ kè kè đi theo, cách chỉ khoảng 3m.

Ông Tô Oanh, hiện ở Bắc Giang, người từng sang Hoa Kỳ dự buổi điều trần về tình hình tự do báo chí ở Việt Nam năm 2014 cũng cho biết "Ngoài 2 camera trước cửa, tôi được sĩ quan an ninh vào nhà tuyên bố không được đi đâu từ chiều nay cho hết hội nghị Thượng đỉnh nào đó ! Chắc tôi có tên trong danh sách tổ chức khủng bố chăng ?".

Cư dân mạng Nguyễn Đức Giang thì cho biết gia đình anh vừa gọi điện báo tin an ninh quận Hoàn Kiếm đã đến nhà thăm dò xem anh có đang ở Hà Nội không.

Theo thông tin từ Saigon thì nhà thơ Phan Đắc Lữ và nhà văn Phạm Đình Trọng cũng bị canh.

Nhà báo Nguyễn Tường Thụy, một người được coi là ‘thành phần cốt cán’ trong các cuộc biểu tình ở Việt Nam cho RFA biết :

"Anh ở tầng 5 chung cư, anh không xuống nên không để ý có ai canh không, nhưng tối nay có ba công an và một tổ trưởng dân phố đến vận động anh không đi xem cuộc gặp giữa hai ông Trump và Kim Jong-un. Anh bảo rằng bây giờ anh chưa định đi, một công an bảo rằng ‘vậy là anh đã cam kết rồi nhá’. Anh bảo rằng tôi không cam kết. Cứ dựa vào pháp luật mà làm chứ không cam kết hay hứa hẹn miệng. Hôm nay tôi chưa định đi nhưng biết đâu mai tôi lại đi".

Chị Huệ, vợ nhà hoạt động Lê Dũng (Dung Vova) ở Hà Nội kể với RFA rằng an ninh theo dõi nhà chị mấy hôm nay nhưng họ chưa yêu cầu đừng ra đường mà họ chỉ đến gõ cửa để thăm dò :

"Nếu mình không có nhà thì họ sẽ hỏi (người nhà) là mình đi đâu. Họ không muốn mình gặp những người mà đại sứ quán có thể mời gặp. Có những người từng bị làm phiền bằng cách khóa cửa không cho mình ra ngoài, có những người thì bị canh. Mình đi đến đâu thì họ đi theo đến đấy".

Hà Nội được chọn là nơi tổ chức cuộc gặp mang tính lịch sử giữa Tổng thống Mỹ và Chủ tịch Bắc Hàn - một xứ cộng sản khép kín – và được chính Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho là sự kiện lớn của ngoại giao Việt Nam năm 2019.

Nguyên thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh nói rằng Việt Nam đã chuẩn bị lòng hiếu khách và không có gì phải lo lắng khi tổ chức cuộc gặp giữa lãnh đạo Mỹ và Bắc Hàn. Khi tự hào với lòng hiếu khách của người Việt thì tại sao chính quyền lại lo lắng khi người dân ra đường chào đón khách ?

Một người dân ở Hà Nam nhận định lý do nhà cầm quyền chốt chặn nhà những người hoạt động xã hội dân sự hoặc những người bất đồng chính kiến :

"Lý do đầu tiên tức họ là những người có thể gọi là "khách quen của bọn an ninh", tiếng nói của họ rất mạnh. Họ như những thủ lĩnh, thể hiện bằng hành động chứ không phải bằng lời nói.

Cái lý do thứ hai là họ không muốn những người này ra đường, bởi những người này thường có những biểu ngữ kêu gọi tổng thống Mỹ quan tâm đến nhân quyền Việt Nam, và cái quan trọng là kể tội đảng cộng sản này".

Nhà báo Nguyễn Tường Thụy cho rằng đây là nỗi sợ vu vơ, những người như ông đối phó bằng cách "đột kích", đem biểu ngữ đến chỗ này chụp hình, xong lại di chuyển qua chỗ khác ngay. Ông nói thêm :

"Đây là cái điều hết sức vô lý. Nhiều lúc nó canh nó vây nó chặn không biết để làm cái gì. Biểu tình thì nó bảo mình châm ngòi nổ biểu tình. Giữ mấy ông cốt cán không cho đi thì những người mới họ không dám biểu tình, cho nên họ ra chặn.

Lần trước Tổng thống Obama sang thì anh cũng bị chặn, lần này thì như thế. Thực ra tụi nó sợ vu vơ, nếu mà nói đi đón thì biết ông ấy ở đâu mà đón. Ông ấy đi đến đâu thì công an dày đặc mình cũng chẳng vào được. Nó rất sợ mình ra ngoài đường cho nên bọn anh nhiều khi đột kích, giương biểu ngữ chỗ này rồi lại chạy sang chỗ khác. Đưa hình lên là họ cũng hãi rồi".

Ông chia sẻ thêm trên facebook cá nhân của mình là việc mấy ông lãnh đạo hễ có sự kiện gì là sai quân đi canh, vận động, nhắc nhở chẳng giải quyết vấn đề gì mà chỉ để cho người dân đàm tiếu.

Việc ngăn chặn các nhà bất đồng chính kiến trước các sự kiện lớn được người dân mỉa mai gọi là "truyền thống", bởi từ năm 2013, khi phái đoàn Hoa Kỳ đến Hà Nội dự đối thoại nhân quyền, họ có hẹn làm việc với hai nhà bất đồng chính kiến là bác sĩ Phạm Hồng Sơn và luật sư Nguyễn Văn Đài.

Cuộc hẹn gặp không thành vì đã bị chính quyền ngăn chặn bằng cách đi theo, dùng vũ lực ép lên xe chở về phường. Theo luật sư Nguyễn Văn Đài thì xét về mặt ngoại giao của quốc gia và quyền tự do của người dân thì đó là một điều đáng buồn, một điều rất xấu đối với giới chức, chính quyền. Bác sĩ Phạm Hồng Sơn thì kết luận đây là những hành xử bất hợp pháp, những hành xử chà đạp nhân quyền, chà đạp những quyền tự do của công dân.