Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

mardi, 05 mai 2020 22:36

Vì sao người Việt khổ ?

Những quốc gia được xếp hạng cao về mức độ hạnh phúc-tại sao ?

Các quốc gia như Bắc Âu, Thụy Sĩ… luôn luôn được xếp hạng là những quốc gia hạnh phúc nhất trên thế giới trong Báo cáo Hạnh phúc Thế giới (World Happiness Report) hàng năm của Liên hợp quốc. Ngoài việc người dân được sống trong những quốc gia tự do, dân chủ, có đời sống thanh bình, thịnh vượng, kinh tế ổn định, hệ thống an sinh xã hội tốt, còn vì những lý do khác.

hanhphuc0

Các quốc gia như Bắc Âu, Thụy Sĩ… luôn luôn được xếp hạng là những quốc gia hạnh phúc nhất trên thế giới

Trước hết, họ có những triết lý sống lành mạnh. Chẳng hạn, triết lý sống của các sắc dân Bắc Âu là sống chậm, sống giản di, biết hài lòng với những gì mình đang có, giành nhiều thời gian cho gia đình, chơi thể thao nhiều để có sức khỏe tốt và gắn bó với thiên nhiên. Các gia đình từ trung lưu trở lên thường có một cái tàu để chạy chơi vào mùa hè và một nhà nghỉ vào mùa đông trên núi hoặc ở nơi hẻo lánh, ở đó họ có thể nghỉ ngơi, xa lánh mọi tiện nghi, mọi phương tiện của đời sống văn minh hiện đại như điện thoại, internet…chỉ đọc sách, thư giãn, nghỉ ngơi quanh bếp lửa…

Triết lý Phật giáo và thiên nhiên là hai yếu tố chính, cộng với lối sống giản dị, lương thiện là những yếu tố làm nên cuộc sống hạnh phúc của người Bhutan. Còn người Pháp là một dân tộc biết tận hưởng cuộc sống-enjoy life : họ làm việc vừa đủ, kiếm tiền vừa phải, dù có thế nào đi nữa thì cũng vẫn phải dành thì giờ để ngồi quán café, cho những bữa ăn ngon và đẹp mắt, rượu ngon, cho việc thưởng thức văn hóa nghệ thuật và…chơi-có thể đi chơi, đi du lịch hoặc tiêu khiển một thứ hobby nào đấy.

Thêm một đặc điểm : những dân tộc sống hạnh phúc có nhịp sống chậm hoặc tương đối chậm hơn nhiều dân tộc khác.

Những quốc gia không được xếp hạng cao về mức độ hạnh phúc-tại sao ?

Ngược lại, có những dân tộc không thực sự hạnh phúc dù sống trong những quốc gia giàu có, thịnh vượng, là vì lúc nào cũng bận bịu chạy theo cuộc sống, nhịp sống nhanh đến mức không có thời gian nhìn lại mình, không có thời gian đối thoại với chính mình, không có thời gian dành cho gia đình hoặc thưởng thức thiên nhiên.

Ví dụ như người Mỹ. Lúc nào cũng chạy theo những nấc thang giá trị trong đời sống : tiền tài, vật chất, công việc, chỗ đứng trong xã hội. Lúc nào cũng muốn nhiều hơn : chưa có xe/nhà thì phải có nhà, có xe/nhà rồi thì muốn cái xe đẹp hơn, cái nhà to hơn, chưa có việc thì mong có việc, có việc rồi thì muốn có việc ngon hơn, muốn con cái thành đạt hơn …Nên làm một job không đủ, phải làm hai job v.v…Một phần vì sức cạnh tranh trong xã hội cao nên con người luôn luôn phải cố gắng để không bị đào thải, không trở thành kẻ thất bại.

Dân Nhật cũng chẳng sướng. Đất nước giàu có nhưng người Nhật làm việc nhiều quá, làm nhiều đến nỗi không có thì giờ ngủ, ngủ trên xe điện ngầm, xe lửa, bất cứ đâu có thể chợp mắt một chút, và người Nhật thì có tinh thần trách nhiệm quá cao đối với xã hội, đòi hỏi quá khe khắt với bản thân.

Những vấn đề của Việt Nam, của người Việt

Người Việt thì tất nhiên là khổ. Có 4 lý do lớn làm nên nỗi khổ của người Việt :

1. Khổ vì phải sống dưới một chế độ độc tài toàn trị là cái khổ lớn nhất.

Không có tự do dân chủ, quyền con người bị chà đạp. Một nhà cầm quyền bất tài, bất lực, chỉ biết bóc lột dân mà không lo được gì cho dân, làm thì ít phá thì nhiều và "ăn"-tham nhũng càng nhiều hơn nữa, chỉ biết vơ vét, ăn sạch, bán sạch mọi thứ để lai một môi trường thiên nhiên bị tàn phá, một môi trường sống bị hủy hoại, một đống rác và một đống nợ cho tương lai. Sống trong một chế độ như vậy con người làm sao hạnh phúc nổi ?

2. Bận bịu, nhiều nỗi lo.

Nhưng cũng giống như những dân tộc không thực sự hạnh phúc, chúng ta bận bịu quá. Mà bận là phải vì phải kiếm tiền, lo cho con học hành, lo cho mình lúc thất nghiệp, khi ốm đau, bị tai nạn hoặc tuổi già, bởi vì Việt Nam không có một chế độ an sinh xã hội để cất bớt cho cho người dân những nỗi lo âu ấy. Chúng ta có quá nhiều cái phải lo mà đời sống thì ngắn ngủi.

3. Không có một triết lý sống lành mạnh.

Chúng ta chạy theo những cái bên ngoài. Không chỉ là vật chất, mà cái hình thức bên ngoài, cái danh (mà thường là danh hão) như bằng cấp, chức vụ, nhà này nhà kia… Xã hội Việt dưới chế độ do đảng cộng sản lãnh đạo còn khổ vì cái "bệnh thành tích". Lúc nhỏ thì phiếu bé ngoan, bằng khen, giấy khen, điểm số, lớn lên cũng các loại thành tích khác.

Cả đời chúng ta chạy theo những cái "thành tích", cái sự đánh giá, xếp hạng của xã hội. Có con thì phải cho con đi học thêm để được điểm cao, phải học ở trường chuyên, trường điểm, lớp chuyên, lớp chọn. Rồi con cái phải vào được đại học, mà những ngành ngon lành trong mắt xã hội như ngành y, dược, kỹ sư, kinh tế, ngoại thương…Phải làm việc ở cục này bộ kia, phải có chức vụ (bệnh này ở người Bắc nặng hơn người Nam, có lẽ do ngoài Bắc đa phần sống bám vào hệ thống nhà nước còn trong Nam môi trường làm việc tư nhân phát triển, người ta biết nhau, giao việc cho nhau vì năng lực, vì cái tên của người đó chứ không phải vì con ông này cháu bà kia, do anh A chị B giới thiệu, tiến cử v.v…). Cho nên mới xảy ra chuyện "chạy" điểm, "chạy" bằng, "chạy" chức…là vậy. Tầng lớp trung lưu trở lên thì phải có nhà to, có con đi học ở nước ngoài…Nghĩa là cái gì người khác có thì ta phải có.

4. Tính cách của người Việt.

Như bệnh sĩ diện rất nặng, thói khoe khoang, phô trương…Phải công bằng mà nói đây không phải là tính cách của dân tộc Việt từ xưa đến nay. Chỉ nhìn lại đời sống êm đềm, hiền hòa ở miền Nam trước 1975 và đời sống ở Việt Nam bây giờ là thấy, bây giờ xô bồ hơn, chạy theo vật chất, chạy theo những cái bên ngoài nhiều hơn cho dù đó là những cái "ảo", "giả", "tạm" rất phù phiếm. Đạo đức xã hội xuống cấp khiến sự tử tế, tốt đẹp trong con người cũng giảm sút, mà con người càng nhiều ganh ghét, đố kỵ, độc ác, hoài nghi…thì làm sao hạnh phúc được ?

5. Tâm lý "ở trọ" ngay trên quê hương.

Nếu một dân tộc sống trong một xã hội có tự do, dân chủ, có niềm tin vào luật pháp công bằng, có một mức độ tin cậy vừa phải, hài lòng vừa phải với chính phủ, biết tiền thuế của mình được dùng đúng hay không, biết khi thất nghiệp, lúc ốm đau già cả có thể trông cậy vào sự hỗ trợ của nhà nước thì thì dân tộc đó sẽ vui lòng làm việc đóng góp vào xã hội, cho tương lai chung của đất nước, cho thế hệ mai sau.

Nhưng người Việt sống dưới chế độ "xã hội chủ nghĩa giả cầy" do đảng cộng sản lãnh đạo thì hoàn toàn không có được niềm vui và niềm tin vào tương lai của đất nước, đi làm là để tích cóp cho mình, cho gia đình mình, mặc kệ xã hội, ai có tiền, có cơ hội thì cho con cái ra nước ngoài để tìm tương lai hoặc tự chuẩn bị cho mình tuổi già sẽ "hạ cánh" ở một nước phương Tây nào đó. Làm sao chúng ta hạnh phúc khi chúng ta sống với tâm lý "ở trọ" mà lại "ở trọ" ngay trên chính quê hương mình ? Người đi xa, sống ở nước ngoài cũng không thực sự hạnh phúc vì nhớ quê hương, vì còn đau đáu cho tương lại, vận mệnh đất nước.

Chúng ta là một dân tộc bất hạnh là vì vậy.

6. Không có niềm tin, không có tôn giáo.

Nhìn bên ngoài đa số người Việt vẫn có tôn giáo, người theo đạo Phật, người theo đạo Thiên Chúa, người thờ ông bà… Nhưng nhìn chung người Việt vẫn không thực sự là một dân tộc có tín ngưỡng, hay nói cách khác, đa phần là thờ ông bà, cộng thêm đa thần giáo, bái vật giáo, bệnh mê tín dị đoan rất nặng thể hiện trong đủ loại lễ hội, cúng bái, kiêng cử… trong phong tục tập quán của người Việt.

7. Không có một triết lý giáo dục tốt.

Triết lý giáo dục của Việt Nam Cộng Hòa trước đây là nhân bản, dân tộc, và khai phóng. Đó là một triết lý rất đúng đắn đã góp phần làm nên thành công của nền giáo dục và tạo ra những con người ưu tú dưới chế độ VNCH. Nhưng điều này thì ảnh hưởng gì đến cảm giác hạnh phúc của mỗi con người ? Một triết lý giáo dục đúng đắn sẽ đào tạo ra những con người tốt cho xã hội mà xã hội càng có nhiều người tốt, trung thực, tử tế thì cái xấu, cái ác sẽ bớt đi, cái đẹp, sự tử tế sẽ tăng lên, như vậy sẽ ảnh hưởng tới cảm giác hạnh phúc của mỗi con người sống trong xã hội đó. Nhưng nói thật, một nền giáo dục tốt đẹp mà nằm trong một thể chế chính trị tệ hại thì cũng không thể đào tạo ra những con người trung thực, tử tế được.

Tóm lại, khi phải sống trong một mô hình thể chế chính trị tệ hại, lại không có niềm tin vào pháp luật, tôn giáo ; xã hội không có một triết lý giáo dục đúng đắn và một triết lý sống lành mạnh, thì con người không thể thực sự hạnh phúc, hơn thế, rất dễ bị vong thân. 

Song Chi

Nguồn : RFA, 05/05/2020 (songchi's blog)

Published in Diễn đàn

VOA - Ngày 31 tháng Giêng, 2017, VOA Việt Ng đăng ti bài viết ca blogger Phm Chí Dũng, ta đ "Dân Việt ‘hnh phúc và lc quan kinh tế ?’". Bài của tiến sĩ Phm Chí Dũng có ni dung phn bin kết qu thăm dò do công ty Indochina Research, thành viên mng lưới Worldwide Independent Network/Gallup International Association (WIN/GIA), thc hin. Sau khi bài viết ca tiến sĩ Dũng được đăng ti, chúng tôi nhận được bài phn bin t Indochina Research. Trong tinh thn duy trì din đàn tho lun lành mnh và đa chiu, VOA Vit Ng đăng nguyên văn bài viết ca Indochina Research dưới đây.

indochina1

Dân Việt ‘hnh phúc’ và ‘lc quan kinh tế

***

Là một công ty nghiên cu đc lp, Indochina Research đưa ra thông tin da trên cơ s nghiên cu khoa hc có th kim chng được. Nghi ng ca ông Phm Chí Dũng v tính xác thc trong nghiên cu ca công ty Indochina Research và đ đc lp ca công ty là hoàn toàn không có căn c.

Trong mt bài blog trên trang VOA đăng ngày 31 tháng 1 năm 2017, Dân Việt "hnh phúc" và "lc quan kinh tế" ?, ông Phm Chí Dũng có đ cp đến nghiên cu ca Indochina Research v mc đ hnh phúc và lc quan v tình hình kinh tế ca người dân Vit Nam. Ông Phm Chí Dũng tuyên b nhng nhận đnh ca Indochina Research là "khó tin và khó hiu" và vi nhng nhn đnh này công ty đã "gây quá nhiu tai tiếng", đng thi đt nghi vn "chính quyn Vit Nam đã dùng tin đ "mua" mt vài t báo, t chc nghiên cu nhm nêu ra nhng thông tin có lợi cho h" và "Indochina Research là mt trường hp rt đáng nghi ng v chuyn mua bán này".

Th nht, công ty Indochina Research là mt công ty nghiên cu đc lp, không b nh hưởng bi bt kỳ t chc hay cá nhân nào. Công ty là thành viên ca mng lưới Worldwide Independent Network/Gallup International Association (WIN/GIA). Giám đc điu hành ca chúng tôi là thành viên ca Hip hi nghiên cu dư lun và th trường Châu Âu (European Society for Opinion and Marketing Research - ESOMAR). Do đó, Indochina Research luôn hành động đúng theo Quy tc ng x Quc tế v nghiên cu th trường và xã hi ca ESOMAR.

Thứ hai, tt c các nghiên cu ca Indochina Research đu được tiến hành vi phương pháp khoa hc cht ch có th kim chng được. Các thông tin đưa ra đu mang tính minh bch, có phương pháp lun công khai đ người đc có th đánh giá. Thông tin "người Vit Nam hnh phúc th 4 và lc quan kinh tế đng th 5 thế gii" được da vào kết qu cuc điu tra cui năm 2016 ca Indochina Research. Hàng năm, Hiệp hi nghiên cu th trường và điu tra Win/Gallup International tiến hành cuc điu tra cui năm ti nhiu nước trên thế gii v các vn đ kinh tế, xã hi và văn hóa. Năm 2016, Win/Gallup International đã phng vn 66.541 người dân sng ti 66 quc gia trên thế gii v vin cnh, nhn đnh và suy nghĩ ca h v các vn đ quc tế và quc gia. Ti Vit Nam, thành viên ca WIN/Gallup là Indochina Research đã thc hin 700 người tui t 18 đến 64 sng ti Hà Ni và Thành phố H Chí Minh.

Với câu hi "Nhìn chung, cá nhân anh/ chị cm thy rt hnh phúc, hnh phúc, không hnh phúc cũng không bt hnh, bt hnh hoc rt bt hnh v cuc sng ca anh/ ch ?", có 79% s người được hi ti Vit Nam tr li h hnh phúc hoc rt hnh phúc và có 1% tr li h bt hnh hoặc rt bt hnh. Ch s hnh phúc ca Vit Nam (s % hnh phúc tr đi % bt hnh) như vy là 78%. So vi 66 quc gia được WIN/Gallup điu tra, ch s này đng th 4.

Vi câu hi "Theo ý kiến ca anh/ ch, so vi năm nay thì năm sau nn kinh tế ca nước ta sẽ phát trin hơn, s suy thoái đi hay vn không thay đi ?" 59% s người được hi ti Vit Nam cho rng 2017 s là mt năm kinh tế phát trin, 12% nghĩ kinh tế s xu đi và 26% cho rng kinh tế 2017 s không thay đi so vi năm 2016. Ch s lc quan kinh tế (% kinh tế phát trin tr đi % kinh tế xu đi) là 47%, cao th 5 trong s 66 quc gia được điu tra.

Indochina Research luôn mong mun nhn được nhng ý kiến đóng góp xây dng. Tuy nhiên, tt c nhng bình lun không có căn c, không có lý lun khoa học t nhng người không có thông tin đy đ v Indochina Research và các nghiên cu ca Indochina Research đu ch mang tính cht suy đoán và không phn ánh đúng s tht.

Trân trng,

Indochina Research

Published in Việt Nam

‘Hạnh phúc’ hay thm cnh ?

Một t chc chng my tiếng tăm là Indochina Research vừa gây quá nhiu tai tiếng khi công b "Việt Nam là nước hnh phúc th 4 trên thế gii vi ch s hnh phúc là 78%" trong khuôn khổ cuc điu tra cui năm 2016 do mng lưới Win/Gallup International thc hin ti 66 quc gia.

hanhphuc1

nh minh ha.

Nếu vào tháng 3/2016 khi Liên Hiệp Quc công b mt bng xếp hng ch s hnh phúc, trong đó Vit Nam đng th 96, khá nhiu t báo nhà nước và đc bit là báo đng đã mượn gió b măng vi hàng lot bài tung hô thành tích đy tính hoang tưởng này, đến cui năm 2016 đã chỉ thp thoáng vài cái tên báo quc doanh sa vào vòng trơ tráo y.

Ngay một chuyên gia nhà nước là Tiến sĩ Khut Thu Hng cũng phi th l rng dù Vit Nam được Liên Hip Quc xếp hng 96 v ch s hnh phúc, bà vn thy th hng này được ưu ái.

Tiến sĩ Khut Thu Hng nhn xét rng kết qu xếp hng khá phiến din s làm nhiu người b… ru ng. Theo Tiến sĩ Hng, nếu xét trên tiêu chí tui th thì Vit Nam không phi là nước có tui th cao đ đáng phi t hào. Còn tiêu chí cm giác thoi mái, rt khó để nói người dân Vit Nam hài lòng khi đang phi lo toan mi th : t thc phm đc hi đến kt xe, mt an toàn giao thông, môi trường t nhiên b tàn phá… Đó là chưa nói cuc sng bc bách khiến tâm lý con người thay đi, bo lc gia tăng, sn sàng đâm chém nhau vì những va chm rt nh

"Tôi không hiểu thoi mái, hnh phúc ch nào ? Tôi không tin vào kết qu đó, phương pháp nghiên cu này có vn đ. Nhng người được hi chc chn không đi din cho 90 triu người dân Vit Nam". - Tiến sĩ Hng bc bi.

Còn Tiến sĩ Nguyn Hi Loan, Đi hc quc gia Hà Ni, cho rng nếu Vit Nam đng th 4 trên thế gii v hnh phúc thì đó đúng là gic mơ nhưng thc tế thì không phi như vy : "Đối chiếu vi mt đt nước mà ni lo lng luôn lơ lng khp nơi thì tôi cho là bảng đánh giá y hoàn toàn không chính xác. đt nước mà ra đường luôn cm thy bt n, nghi k ln nhau, cán b thì nhiu người li nói không đi đôi vi vic làm, ô nhim môi trường, tai nn giao thông tràn lan, ti phm phc tp… thì làm sao hnh phúc được ?"

Kết qu "lc quan và hnh phúc" ca Indochina Research nêu ra li "t din biến" trong bi cnh n công, n xu ngp đu, ngân sách gn như cn kit, thm ha mang tên Formosa, thm cnh do x lũ min Trung và rt nhiu công nhân không có tin mua vé tàu xe về quê trong Tết 2017.

Thời gian cn Tết Nguyên đán 2017 cũng mt ln na, trong nhiu năm lin lãnh đo 15 tnh phi lên Văn phòng chính ph xin go cu đói cho dân. Cnh tượng hc sinh nghèo vùng cao phi ăn tht chut li tái hin. Nhng hình ảnh người nghèo chết không có ni quan tài mà phi bó chiếu đưa v nhà lan rng trên mng xã hi.

‘Cực kỳ lc quan kinh tế’ hay b vc sp đ ?

Không chỉ b cáo "Vit Nam hnh phúc th 4 trên thế gii", t chc Indochina Research còn nêu ra mt đánh giá rt khó tin và khó hiểu : "Việt Nam cũng là nước lc quan th 5 trên thế gii v vin cnh kinh tế trong năm 2017".

Chi tiết rt đáng đi chiếu là ch mt tháng sau đánh giá va k ca Indochina Research, Th tướng Vit Nam Nguyn Xuân Phúc bt thn thú nhn "n công nếu tính đ thì đã vượt trn", và đc bit nêu ra cm t cnh báo đy ri ro : "sp đ tài khóa quc gia".

Năm 2016, tình hình thực tế Vit Nam đã "lc quan" đến mc phn n công quc gia đã vt hn qua ngưỡng nguy him 65% GDP và có th lên đến 100 - 150% GDP, cho dù giới điu hành kinh tế và Quc hi Vit Nam vn nht quyết không chu sa Lut v N công đ tính c phn vay nước ngoài ca hàng trăm tp đoàn, doanh nghip nhà nước vào n công quc gia theo đúng tiêu chí ca Liên Hip Quc.

Trong bối cảnh ngân sách gn như cn kit, Hà Ni đã phi dùng mt phn không th dây dưa ca chi ngân sách đ tr n cho các ch n ln nht như Ngân hàng thế gii, Qu tin t quc tế, Ngân hàng Phát trin Á châu… đ sau đó Vit Nam mi được vay tiếp. Trong năm 2015, ngân sách Việt Nam đã phi xut ra đến 20 t USD đ tr n, năm 2016 xut ít nht 12 t USD, còn nhng năm sau cũng phi tr n quc tế ít nht hàng chc t USD mi năm.

Lòng tham lam cộng vi s ngu dt ca quá nhiu ngân hàng thương mi và doanh nghiệp nhà nước trong thi kỳ đu tư t vào chng khoán, bt đng sn, bo him nhng năm 2006 - 2008 đã khiến n xu tích tn trong h thng ngân hàng Vit Nam vt đến ít nht 25 t USD cho đến nay. Thế nhưng bt chp thi kỳ th tướng và thng đc ngân hàng cũ là Nguyễn Tn Dũng và Nguyn Văn Bình công b thành tích "đã quyết tâm kéo gim n xu v dưới 3%", cho ti gi toàn b n xu trong h thng ngân hàng vn hu như chưa được x lý. Toàn b thư chào bán n xu cho nước ngoài vn không h nhn được hồi âm…

Cùng lúc, quốc nn bi chi ngân sách cũng ch tiến không lùi, dù ngân sách có th đã phi gim đến 40% so vi nhu cu chi tiêu vào năm 2016.

Khác hẳn vài năm trước, ngân sách trung ương đang cc kỳ khn qun. Ngân sách này ch có th lo vic chi tr lương và mt ít đ mc v an sinh xã hi, còn đa phn "đu tư phát trin" phi tiết chế đến mc ti thiu. Sau trào lưu xây tr s và tượng đài t ngàn tỷ đến chc ngàn t vô ti v và vô liêm s trong nhng năm trước, đến gi ngân sách tìm ra mt ngàn t đng đ chi đã là khó khăn.

Một s chuyên gia đã tính toán rng vi cái đà thu thuế ngày càng ghê gm nhưng chi vn không gim, ngân sách chế đ ch chu được ti đa 2 năm na.

Kể t cơn khng hong giá - lương - tin 1985, có l chưa bao gi ngân sách Vit Nam li rơi vào tình trng bi đát như hin nay. Mi đây, mt ngun giu tên tiết l mt s tht chng my người mun tin : Vit Nam v n không còn là "nguy cơ" na, mà đã tr nên hin hu.

Cận cnh đang l m hin ra là ngân sách Vit Nam s b v n ht như Argentina hai ln vào năm 2001 và 2014.

Tình hình đã tồi t đến mc ngân sách chính quyn ch còn trông mong vào vic thu thuế càng nhiu càng tốt.

Theo đó, trong khi căn bệnh lm thu, tn thu ca hơn 400 loi thuế và l phí vn không h thuyên gim thì hàng lot th thuế tri ơi khác đã được Quc hi và Chính ph ban hành. Ch tính riêng thuế bo v môi trường, c mi lít xăng người dân phi chu đến 8.000 đng tin thuế.

Mua bán ?

Vậy vì sao t chc Indochina Research li dám đánh giá "Việt Nam cũng là nước lc quan th 5 trên thế gii v vin cnh kinh tế trong năm 2017" ?

Hãy lùi lại mt chút v quá kh.

Nhiều thông tin cho biết chính quyn Việt Nam đã tung ra hàng triệu đôla mi năm đ "qung bá hình nh Vit Nam trên trường quc tế" trên mt s t báo nước ngoài và c chi cho t chc nghiên cu quc tế. Thm chí còn có du hiu chính quyn Vit Nam đã dùng tin đ "mua" mt vài t báo, t chc nghiên cứu nhm nêu ra nhng thông tin có li cho h v th din và chính tr, bt chp thc tế hoàn toàn trái ngược.

Indochina Research là một trường hp rt đáng nghi ng v chuyn mua bán này.

Phm Chí Dũng

Nguồn : VOA tiếng Việt, 31/01/2017

Published in Diễn đàn