Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Nghệ An loại bỏ 16 dự án thủy điện (RFA, 14/12/2018)

Quyết định loại bỏ 16 dự án thủy điện ra khỏi qui hoạch của Nghệ An, nhằm tránh ảnh hưởng xấu đến môi trường, sinh thái và đời sống người dân, được ông Bùi Xuân Hùng, trưởng Phòng Quản Lý Điện Năng trực thuộc Sở Công Thương tỉnh Nghệ An, loan báo hôm thứ Hai ngày 11 vừa qua.

vn1

Hình minh họa. Thủy điện Sông Tranh - Photo : RFA

Tin cho hay 16 dự án thủy điện bị loại bỏ phần lớn nằm trên vùng cao có nhiều người dân tộc như Yên Thắng, Bản Khuổi, Khe Bu, Khe Nà, Lưu Kiền, Phà Lài, Suối Cùng, Nậm Típ vân vân… Được biết tổng công suất dự trù tính trên 16 dự án bị loại bỏ này là hơn 46 MW. Riêng dự án Nhà Máy Thủy Điện Xốc Cốp tại xã Yên Thắng, huyện Tương Dương với công suất 4 MW đang được Sở Kế Hoạch Đầu Tư xem xét có nên loại bỏ hay không.

Một giáo viên vùng núi tỉnh Nghệ An, ông Thanh, bày tỏ sự đồng tình, nói rằng việc loại bỏ các thủy điện không chỉ tốt cho vùng nghèo Nghệ An mà còn cho các tỉnh khác :

"Loại bỏ 16 cái dự án mà thực hiện được thì rất tốt. Thực ra cái gì cũng có 2 mặt, nếu đảm bảo được đời sống an sinh cho nhân dân thì chấp nhận, còn bảo là loại bỏ lâu dài mà không đảm bảo được đời sống an sinh thì cũng phải nên cân nhắc lại".

Tiến sĩ Đặng Hùng Võ, nguyên thứ trưởng Bộ Tài Nguyên Môi Trường nhận định :

"Rất hoan nghênh về chuyện dẹp đi một số các dự án thủy điện. Trước đây chúng ta cứ nghĩ rằng thủy điện là một cái giải pháp thuộc loại tăng trưởng xanh, tức là không phải dùng nhiệt điện. Thế nhưng trên thực tế và qua quá trình vừa rồi thì thủy điện lại thể hiện rất nhiều nhược điểm, thậm chí còn nặng hơn những dự án có phát thải".

Theo báo chí trong nước, khu vực mạn Tây của Nghệ An là nơi nhà máy thủy điện mọc lên như nấm sau mưa trong vòng hơn thập niên nay. Thực tế cho thấy nội trong 5 huyện mà đã có tới 32 dự án thủy điện với tổng công suất 1.324 Megawatt.

Trong số 32 nhà máy thủy điện đã được cấp giấy chứng nhận đầu tư hoặc đang khảo sát xin phép đầu tư, có 13 nhà máy đang vận hành phát điện, 2 nhà máy đang chạy thử nghiệm, 9 nhà máy đang triển khai thi công, 5 nhà máy đã có chủ trương đầu tư nhưng chưa triển khai. Điểm đáng nói ở đây là hầu hết những công trình thủy điện ở Nghệ An không có hồ điều tiết nước.

Giáo sư tiến sĩ Lê Huy Bá, nguyên viện trưởng Viện Khoa Học Công Nghệ và Môi Trường, nhận định về mức độ xây dựng và phát triển thủy điện mà ông gọi là chóng mặt của Nghệ An nói riêng :

"Quá nhiều, không cân đối, có một thời kỳ phát triển quá nóng, quá tự do mà không có qui hoạch một cách chắc chắn. Việc quản trị các thủy điện ở mình chưa tốt, chưa có kế hoạch, Bản Vẽ là một thí dụ. Cũng vì quản trị chưa tốt nên thường xảy ra sự cố. Hệ lụy thì đã quá rõ rồi, ngập lụt rồi vỡ đập vỡ đê làm xảy ra lũ quét mà có thể ngày càng nặng nề hơn nữa.

Phải xác nhận một cách đúng đắn là phải có thủy điện chứ không phải là phủ nhận sạch trơn đâu, nhưng vì làm quá nóng, quá nhiều và qui hoạch không tốt, quản lý không tốt, không khoa học dẫn tới tai họa và sự cố".

Dưới mắt nguyên thứ trưởng Bộ Tài Nguyên Môi Trường Đặng Hùng Võ, cái chính của vấn đề vẫn luôn là môi trường, sinh thái và đời sống người dân tại những nơi qui hoạch thủy điện :

"Bởi vì thủy điện thứ nhất là tạo ra sự thay đổi môi trường, đặc biệt hủy hoại môi trường rừng rất lớn. Thường làm thủy điện là phải trữ nước vào các hồ chứa và làm thiệt hại diện tích rừng rất lớn.

Điều thứ hai, đây là dạng trữ nước lại thành túi nước lớn mà nếu không cẩn thận, tức là trường hợp vỡ đập thì tai hại rất lớn. Nhưng ngay cả những trường hợp không vỡ mà điều phối nước, xả nước không phù hợp, thì cũng làm ảnh hưởng tới đời sống của người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Có ảnh hưởng về tăng trưởng về kinh tế, về điện một chút nhưng lại làm thiệt hại về mặt xã hội cưc kỳ lớn, tác động xấu đến cả câu chuyện bền vững xã hội và bền vững môi trường".

Nói với đài Á Châu Tự Do, ông Cao Đình Triểu, Viện trưởng Viện địa Vật Lý Ứng Dụng, Liên Hiệp Các Hội Khoa Học Kỹ Thuật Việt Nam, từng đôi ba lần kiến nghị chính phủ cân nhắc việc xây dựng đập thủy điện trên vùng núi ở Nghệ An nói riêng và các nơi khác ở miền Trung nói chung, cảnh báo những nơi Nghệ An đã, đang và sẽ đưa vào qui hoạch thủy điện đều khá nhạy cảm đối với vấn đề ông gọi là tai biến địa chất.

vn2

Nước lũ dân cao ở Nghệ An hôm 31/8/2018. (Ảnh minh họa) Photo : RFA

Còn ông Nguyễn Quang Hòa, nguyên Chi cục trường Chi Cục Thủy Lợi tỉnh Nghệ An, nói rằng nếu mưa lũ lớn đi kèm với công trình không an toàn và bảo đảm sự cố thì sẽ tạo hiệu ứng cực kỳ nguy hiểm là vỡ đập dây chuyền thủy điện bậc thang với tai họa khôn lường.

Thực tế thời gian qua từng xảy ra những vụ vỡ đập thủy điện ở miền Trung gây thiệt hại về nhân mạng vật chất nặng nề cho địa phương.

Chính vì vậy, tiến sĩ Đặng Hùng Võ nhắc lại, quyết định loại bỏ 16 dự án thủy điện ở Nghệ An, dù là những dự án nhỏ chăng nữa, vẫn là một quyết định vô cùng quan trọng :

"Đây là một quyết định dẫn đường cho chiến lược phát triển điện Việt Nam, tức cũng đã đến lúc Việt Nam cần xem xét kỹ chuyện phát triển thủy điện. Tương tự như Lào chẳng hạn, vùng phía Tây Bắc, phía Tây Nghệ An, phía Tây Quảng Nam, Tây Nguyên… là những địa bàn mà thủy điện có tiềm năng phát triển nhưng đồng thời đấy cũng là địa bàn sinh sống bình yên bền vững của đồng bào dân tộc thiểu số mà thu nhập hiện nay còn đang thấp còn đang nhỏ".

Vẫn theo lời ông, loại 16 dự án thủy điện ra khỏi qui hoạch trong thời gian tới ở Nghệ An là một quyết định mạnh dạn, báo hiệu việc xem xét, chỉnh đốn lại việc phát triển thủy lợi của Việt Nam.

Thanh Trúc

******************

Nạn ‘trai thừa gái thiếu’ Trung Quốc thúc đẩy tệ buôn người Việt Nam (VOA, 14/12/2018)

Các hoạt đng buôn người mà nn nhân là người Vit Nam vn phát trin mnh trước thm năm dương lch mi 2019. Theo các ngun tin tng hp, nhiu nn nhân là nhng ph n b lường gt hoc la tình, ri bán sang Trung Quc đ b bóc lt sc lao đng, hoc làm nô l tình dc. Trang mng Asia Times nói mt s nn nhân khác là nhng thiếu n b d d trên mng hoc b bt cóc các ch, cũng rơi vào cnh nô l "mi". Mt khác, nhiều người Vit đã chi tin cho nhng đường dây buôn người đ mong có mt cuc sng tt đp hơn các nước Tây Phương. Báo Local Spain ca Tây ban nha hôm 7/12 cho biết Europol-Cnh sát Châu Âu va phá v mt đường dây buôn người Vit vào Tây Ban Nha.

vn3

liu : Bích chương chng nn buôn người (AP Photo/Jae C. Hong)

Theo Asia Times, tại khu vc biên gii giáp ranh vi Trung Quc, nhiu người k chuyn v nhng trường hp ph n b buôn sang Trung Quc. Có người có bà con, thân nhân b bt cóc, có nhng bà v, nhng thiếu n bng dưng mt tích, như trường hp cô con gái tui teen ca bà Vũ Th Đnh tên Dua, mt tích hi tháng Hai năm nay cùng với cô bn thân tên Di Mèo Vc, mt huyn nghèo thuc tnh Hà Giang. vùng núi non sát biên gii Trung Quc.

Bà Định đã đi tìm con khp mi nơi, mang theo nh ca hai cô gái 16 tui, mc áo đm trng và đ. Gi thì bà lo s hai cô đã b bán sang Trung Quốc làm v.

"Tôi chỉ mong con tôi gi v cho biết nó an toàn, ch cn nó nói ‘con đi ri nhưng con vn an toàn, xin đng lo cho con’".

Bà Định ch là mt trong vô s các bà m có con mt tích, có phn chc đã b đưa sang Trung Quc nơi mà tình trng trai thừa gái thiếu dn ti t nn buôn người.

Vẫn theo Asia Times, nhiu hc sinh đa phương k chuyn v mt người ch h hoc em h b bt cóc, nhiu người v bng nhiên biến mt trong đêm.

Nhiều bà m như bà Đnh và bà Lý th My, m ca Di, lo s s không bao giờ được trông thy con ln na. Bà Đnh không được tin gì v Dua t khi con gái mt tích. Bà s hai cô gái đã b bán làm v hoc b đưa vào các đng mãi dâm Trung Quc.

Nhiều người mt tích sát biên gii Trung Quc là người Hmong, mt trong các nhóm thiểu s nghèo nht, b cô lp nht nước. Nhng k buôn người thường nhm vào nhng cô thiếu n ti nhng ngôi ch cui tun. Mt s b d d trên mng như Facebook, nhng k xu đôi khi tán tnh các cô nhiu tháng trước khi ra tay, la nn nhân sang Trung Quốc.

Một s người t nguyn đi vì được ha hn có vic làm tt, nhưng trong nhiu trường hp, nn nhân b đưa sang Trung Quc trái vi ý mun.

Asia Times dẫn li bà Lê Quỳnh Lan thuc t chc phi chính ph Plan International Vit Nam :

"Có người sang Trung Quốc đ c làm vic nuôi thân, nhưng li rơi vào cái by ca nhng k buôn người".

Bà Lau Thị My, 35 tui, gin chng say rượu, bng con trai, đi theo mt người hàng xóm sang Trung Quc tìm vic. Người này ha s giúp bà tìm vic làm tt nhưng bà bị la, b cách ly vi con, và bán đi ti 3 ln, trước khi mt người đàn ông Trung Quc mua đt bà vi 2,800 đôla. Sau 10 năm sng tù túng, bà dành dm đ tin đ đào thoát v nhà, nhưng đa con vn b tht lc.

vn4

Tư liệu - Trụ sở chính của Europol - Cảnh sát Châu Âu ở The Hague, Hà Lan

Asia Times tường thut rng theo các s liu chính thức, Vit Nam có 3000 ca buôn người t năm 2012 ti năm 2017. T báo dn li bà Lê Quỳnh Lan ca Plan International nói con s trên thc tế chc chn phi cao hơn thế nhiu.

Mặt khác, nhiu người Vit Nam đã chi tin cho các t chc buôn người đ hy vọng có cơ hi làm li cuc đi các nước Tây Phương, tuy nhiên mt s cũng rơi vào tình trng b khai thác sc lao đng.

Báo Local Spain trích dẫn mt phúc trình ca Europol, Cnh sát Châu Âu, cho biết tng cng 37 nghi can có dính líu ti đường dây buôn người Vit nam vào Tây Ban Nha đã b bt gi hi tun trước sau mt trong mt chiến dch kéo dài gn mt năm tri.

Báo Tây Ban Nha này cho biết đường dây buôn người này đã đưa lu 730 người Vit vào Tây Ban Nha. Mi người phi tr 18.000 euro, tương đương với 20.471 USD, qua nhiu cách. Mt là tr tin mt trước, hai là tr bng đt hoc tài sn Vit Nam, và cách th ba là làm vic không lương Châu Âu.

Báo địa phương cho biết nhiu người được đưa lu vào Tây Ban Nha đã b buc phi lao đng 12 gi mi ngày ti các trung tâm làm móng, phi sng trong các điu kin vô cùng t hi, và không được t do đi li. Mi ngày h được đưa ti ch làm và đưa v dưới s giám sát ca nhng k buôn người.

Local Spain cho biết ch tính t đu năm 2018 ti bây gi, đường dây này đã thu v 13 triu euro t các hot đng bt hp pháp đó.

Published in Việt Nam
jeudi, 09 novembre 2017 17:03

Thiếu não và không tim

Tính đến cui ngày 6 tháng 11 đã có 61 người thit mng, 28 người mt tích sau khi bão Damrey – trn bão th 12 trong năm nay - đ vào min Trung Vit Nam. Ngoài tn tht nhân mng, tng thit hi tài sn do cung phong, mưa ln, lũ, lt có l s không dưới 10.000 t đng.

tim1

Nhà cửa ngp dưới nước trong bão Damrey, khu vc gn Hi An.

Tuy cường đ ca bão Damrey được xem là hiếm có (sc gió git được ước đoán là cp 15 - t 167 km/h đến 183 km/h) nhưng tường thut ca h thng truyn thông Vit Nam v trn bão này cho thy, s dĩ tn tht nhân mng và tng thit hi tài sn tr thành nghiêm trng ch yếu là do lũ và lt. Lũ chc chn s không ln, lt chc chn s không trm trng đến như vy nếu các nhà máy thy đin không t x nước xung h du.

Dẫu biến đi khí hu khiến thi tiết toàn cu nói chung, thi tiết Vit Nam nói riêng tr thành khác thường, khó đoán đnh nhưng hu qu thiên tai Vit Nam chc chn s không kinh khng như vài năm gn đây nếu gii lãnh đo chính quyn Vit Nam lc đu vi các d án thy đin.

Đáng lưu ý là tại Vit Nam, cho dù rõ ràng thy đin đã tr thành nhân ha song hành vi thiên tai, khiến thm ha sau thiên tai (bao gm c hn hán, ln lũ lt, st l…) càng ngày càng ln nhưng h thng công quyn Vit Nam vn tiếp tc đeo đui các kế hoch phát triển thy đin.

Dẫn đu nhng đa phương có s viên chc "yêu" thy đin ti mc to cho công chúng cm giác h thiếu c não ln tim y là Qung Nam…

***

Bão Damrey đổ vào lãnh th Vit Nam sáng 4 tháng 11 thì đến chiu 4 tháng 11, các nhà máy thy đin : Đắk Min 4, Sông Bung 4, Sông Tranh 2 bt đu tăng lưu lượng x. Nước t các h ca nhng công trình thy đin thượng ngun ào t đ v h du, nhn chìm các huyn Nông Sơn, Đi Lc, Duy Xuyên, th xã Đin Bàn, thành ph Hi An...

Đến sáng 5 tháng 11, tr khu vc trung tâm th trn, toàn b huyn Nông Sơn chìm trong nước. Tnh l 611 ni huyn Nông Sơn vi huyn Quế Sơn có nhng đon chìm dưới ba mét nước. huyn Đi Lc có 24.000 căn nhà b nước nhn chìm, nhiu khu dân cư b cô lp. Ti huyn Duy Xuyên, thị xã Đin Bàn, thành ph Hi An, thành ph Tam Kỳ… nước lng l dâng càng lúc càng cao, rt nhiu người kt gia bin nước vì không kp chy lt.

Hai ngày sau khi bão tan, trưa 6 tháng 11, riêng Đi Lc vn còn 16.000 căn nhà chìm trong nước. Ti thành phố Hi An, lc lượng cu nn vn tt bt vi vic vn chuyn dân chúng ca mt s phường, xã b ngp sâu đến nơi an toàn, chuyn thc phm, nước ung, thuc men, h tr cho nhng gia đình chưa được di tn. Theo t Tui Tr thì đến cui ngày 6 tháng 11, mc nước thành ph Hi An vn còn khong 3,1 mét…

Truyền thông Vit Nam cho biết, ngay sau bão Damrey, ông Đinh Văn Thu, Ch tch tnh Qung Nam đã gi công đin yêu cu tt c các ngành, các cp trong tnh hoãn các cuc hp không liên quan đến phòng - chng mưa lũ đ tp trung vào vic khc phc hu qu lũ lt. Ông Thu yêu cu nhng nơi đang qun lý các h cha nước dành cho thy đin, thy li phi trc 24/24, giám sát đp chn nước, theo dõi lượng mưa, mc nước, báo cáo thường xuyên đ thc hin tt việc điều tiết – x lũ đúng qui trình… Không rõ khi ký công đin y, ông Thu có nh ti t trình mà cách nay hơn ba tháng, b máy công quyn do ông điu hành tng gi cho Hi đng nhân dân tnh Qung Nam, "đ ngh b sung thêm bn công trình thy đin thuc loại va và nh huyn Nam Trà My" ?

Hồi trung tun tháng 7 va qua, t trình va k đã làm nhiu người chưng hng.

Trước đây, c các chuyên gia ln mt s viên chc ca tnh Qung Nam tng xác đnh, các d án thy đin va và nh Qung Nam là nhng trái bom nước, lơ lng trên đu hàng triu dân Qung Nam, đy h vào tình trng lúc nào cũng nơm np vì không biết tai ha s giáng xung đu mình lúc nào.

Năm 2009, do lượng nước t thượng ngun tràn v va nhanh, va ln, nhà máy thy đin A Vương đt ngt x lũ. Lượng nước khng l t trên cao tràn xung biến làng Thác Cn xã Đi Sơn, huyn Đi Lc thành bình đa.

Năm 2012, song song với s kin đp chn nước ca nhà máy thy đin sông Tranh 2 b nt, các huyn Nam Trà My và Bc Trà My bt đu liên tc có đng đt, mi năm hàng chc ln, nguyên nhân được xác đnh là do h cha nước cho thy đin Sông Tranh làm biến dng cấu trúc đa tng. Theo thi gian, c tn sut ln cường đ ca các trn đng đt càng ngày càng ln. Năm nay, trong vòng bn ngày h tun tháng 2, ti Nam Trà My có ba trn đng đt. Mi đây, chiu 4 tháng 11, Bc Trà My li xy ra đng đt (2 đ Richter) giữa lúc bão Damrey đang hoành hành.

Hồi trung tun tháng 9 năm 2016, mt trong các van ca hm dn dòng cho nhà máy thy đin sông Bung 2 b bc, nước trào ra khiến hai công nhân chết mt xác. Mt ngôi làng có tên là Pa Oi, ta lc ti xã La e, huyn Nam Giang bị xóa s. Thy đin sông Bung 2 là mt trong sáu nhà máy thy đin vi các qui mô khác nhau nm dc sông Bung theo kiu bc thang, may mn là ch có 28 triu khi nước tràn xung vào lúc h cha nước ca năm nhà máy thy đin bên dưới đang cn tích nước nên không xy ra tình trng v dây chuyn…

***

Chính quyền Vit Nam tng thú nhn, nhng d án thy đin ti min Trung và Tây Nguyên là nguyên nhân chính tăng thêm đói nghèo vì nhiu người không còn đt đ sinh nhai. Nhng d án thy đin ti miền Trung và Tây Nguyên cũng đã được xác đnh là nguyên nhân khiến Vit Nam mt thêm 20.000 héc ta rng. Theo nhiu chuyên gia, s dĩ đu tư cho thy đin va và nh tr thành phong trào là vì ch đu tư có quyn khai thác g trên din rng.

Chưa k, chuyện xả nước vô ti v ca các công trình thy đin sau nhng trn bão ln còn làm chết nhiu người, phá hy nhiu khu dân cư, rung vườn, khiến hu qu thiên tai thêm trm trng.

Tiếng là đ tăng thêm ngun đin nhưng t khi có các d án thy đin, vào mùa khô, cả đin ln nước min Trung và khu vc Tây Nguyên cùng thiếu. Hn hán thì có xu hướng năm sau nng n hơn năm trước.

Hồi tháng 3 năm nay, Th tướng Vit Nam chính thc yêu cu B Công Thương tm ngưng cp giy phép đu tư cho nhng d án thy đin có thể "tác đng tiêu cc đến môi trường, sinh thái". Trong công đin v thy đin được gi đến nhiu cơ quan hu trách, ông ta yêu cu gia tăng kim soát vic quy hoch, đu tư, xây dng, vn hành các công trình thy đin min Trung và khu vc Tây Nguyên vì có nhiều "tác đng bt li đến môi trường, xã hi".

Lúc đó, Bộ Công Thương được yêu cu phi cương quyết loi b, chm dt thc hin các d án, công trình thy đin không hiu qu, không an toàn, nh hưởng bt li ti dòng chy, môi trường và đi sng dân chúng. Đồng thi phi cùng vi B Tài nguyên – Môi trường hoàn thin quy trình vn hành các h cha đ va bo đm hiu qu phát đin, va đáp ng nhu cu s dng nước khu vc h du trong mùa khô, ct - gim lũ và các tác đng tiêu cc trong mùa mưa. Ngoài Bộ Công Thương, B Nông nghip – Phát trin nông thôn cũng được yêu cu tham gia buc ch đu tư các d án thy đin trng rng thay thế trong năm nay, thu hi giy phép nếu không chp hành.

Những lý do như đã k tng buc chính quyn tnh Qung Nam phải dp b 30 d án thy đin va và nh trong "quy hoch thy đin" ca tnh này. S d án thy đin va và nh ti Qung Nam đã gim t 62 xung 32. Đáng ngc nhiên là chính quyn tnh Qung Nam đt nhiên xin "b sung thêm bn d án thy đin va và nhỏ" nữa !

Đâu chỉ có chính quyn tnh Qung Nam ! Ti mt hi tho do Hip hi Năng lượng Vit Nam t chc hi cui tháng 7, chính quyn tinh Lào Cai ng ý xin "b sung 10 d án vào quy hoch thy đin", chính quyn tnh Qung Tr xin "b sung bn d án vào quy hoạch thy đin". Chính quyn tnh Đk Lk thì hoan h cho biết đã thành công trong vic vn đng B Công Thương trình chính ph Vit Nam b sung vào quy hoch thy đin sáu d án na !

Trân Văn

Nguồn : VOA, 09/11/2017

Published in Diễn đàn