Thông Luận

Nhân Ngày Quốc Tế Phụ Nữ 8/3, 20 tổ chức xã hội dân sự, tổ chức đấu tranh cùng với 50 khuôn mặt quen thuộc của các phụ nữ hoạt động đã ký vào bản lên tiếng hướng về các phụ nữ đấu tranh trong tù.

Bà Trần Thị Nga đã bị công an bắt vào ngày 21/1/2017 và bị khởi tố theo điều 88 Bộ Luật Hình Sự - 'tuyên truyền chống nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam'.

Ngoài ra, theo thông báo của bản lên tiếng, các tổ chức cũng sẽ có một số hoạt động để vinh danh các phụ nữ kiên cường, như hội thảo trong và ngoài nước về vai trò phụ nữ trong công cuộc đấu tranh, và nhiều nhà hoạt động sẽ mang hoa đến trại tù và gia đình.

50 phụ nữ hoạt động cho nhân quyền và 20 tổ chức xã hội dân sự Việt Nam ngày 3/3 ra tuyên bố ủng hộ các nữ tù nhân lương tâm Việt Nam.

Đại diện cho nhóm Vì Tương lai, nhóm xã hội dân sự của thanh niên vận động cho môi trường, anh Trần Minh Nhật cho biết anh đã trải qua 6 trại giam khác nhau ở Việt Nam trong 4 năm tù và anh rất cảm thông cho nỗi khổ của các nữ tù nhân là các nhà hoạt động xã hội :

"Bản thân tôi cũng là một tù nhân, tôi hiểu nỗi khổ của một người tù. Họ là những người phụ nữ có con nhỏ, có chồng mà lại ở trong tù thì đó là một nỗi khổ khó diễn tả. Với thiên chức làm mẹ, làm vợ thì chia cắt là nỗi đau rất đau đớn. Trong ngày quốc tế hướng tới phụ nữ, ngày 8/3, tôi thấy cần phải chung tay với những người khác cùng đấu tranh cho quyền lợi của họ, bởi vì trong chốn lao tù họ bị chà đạp phẩm giá nhiều nhất".

Nông dân làng Dương Nội biểu tình bên ngoài phiên tòa xử nhà hoạt động Cấn Thị Thêu, 20/9/2016.

Bản lên tiếng ngày 3/3 viết : "Tại Việt Nam, ngày Phụ nữ Quốc tế càng có một ý nghĩa thật trang trọng và đặc biệt khi có nhiều phụ nữ đang phải chịu tù đày vì những việc làm vô cùng bình thường của mình để đóng góp vào xã hội. Chúng ta không thể kỷ niệm ngày Phụ Nữ Quốc Tế mà không nhớ đến họ".

"Dù đã thoát ra khỏi nhà tù nhỏ hay vẫn còn trong ngục tối, họ và nhiều người phụ nữ khác không ngừng gióng lên tiếng nói lương tâm của mình như bao người phụ nữ trên thế giới đã từng làm, cho cuộc sống gia đình, tương lai con cháu và một xã hội nhân bản hơn".

Là một trong những người ký tên vào bản lên tiếng này, anh Nhật cho biết thêm về các phụ nữ điển hình có nêu tên trong bản lên tiếng :

"Tôi biết là có rất nhiều phụ nữ đấu tranh cho công bằng xã hội, cho sự thật và họ đã bị trả thù. Tôi đăng cử một vài ví dụ như cô Nguyễn Đặng Minh Mẫn, người đã viết những khẩu hiệu về Hoàng Sa, Trường Sa và hỗ trợ phát tán các thông tin về các cuộc biểu tình, hay chị Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, một blogger, một nhà hoạt động khá lâu năm, chị viết về các vấn đề trong xã hội ; hay chị Trần Thị Nga, một blogger, một Facebooker, nhà đấu tranh ở Hà Nam ; chị Trần Thị Thúy là những người phụ nữ chúng ta không thể nào quên ; những dân oan như Cấn Thị Thêu. Đây là những phụ nữ điển hình đáng ngưỡng mộ. Họ còn can đảm hơn rất nhiều đàn ông".

Blogger Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh.

Nhưng đối với người phụ nữ thì dường như họ không nghĩ về bản thân họ, họ luôn lo nghĩ cho người khác, cho người thân, và cho cộng đồng. Nhà vận động cho nhân quyền Bùi Thị Minh Hằng là một người như thế. Ngay khi ra tù, bà Minh Hằng đã lên tiếng kêu oan cho các nữ tù nhân khác là bà Cấn Thị Thêu và Nguyễn Minh Trí khi họ bị sách nhiễu trong trại giam. Từ Sài Gòn, bà Hằng nói với VOA Việt Ngữ rằng bà muốn quốc tế lưu ý đến cuộc sống trong chốn lao tù của họ :

"Chị có bàn với chị Thêu và chị Trí. Các chị đều thống nhất với chị là phải kêu cứu cho tù nhân, dân oan Nguyễn Thị Trí, người đang bị khủng bố về tinh thần và bị đánh phá trong trại giam, do sự sắp đặt cài cắm của cơ quan an ninh, gây chia rẽ cô lập đến mức độ dân oan Nguyễn Thị Trí đòi tự tử. Chị muốn báo thông tin này ra quốc tế rằng chị Trí đang bức xúc trong đó, chị bị chèn ép, khủng bố tinh thần ở trong đó".

Viết trên Facebook khi mãn hạn tù, bà Bùi Thị Minh Hằng nói vì tham gia biểu tình yêu nước mà bà bị vô cớ đàn áp và bắt bớ. Bà dần hiểu ra nhiều chuyện sai trái, lừa dối, và vi phạm nhân quyền ở Việt Nam. Bà nói bà trở thành "đối tượng" nguy hiểm dưới cái nhìn của chế độ và vì thế mà bà bị dàn cảnh và bị bắt vì tội "gây rối trật tự giao thông".

Bà Bùi Thị Minh Hằng trước và sau 5 tháng tù đầu tiên.

Với chí khí của một người phụ nữ mạnh mẽ, bà Hằng nghĩ rằng khi quyền lợi người dân chưa được đáp ứng thì bà sẵn sàng tranh đấu :

"Kể cả lúc trong trại cũng như lúc ra ngoài, tôi vẫn nói anh chị em là mục đích là đi đòi quyền lợi. Trong khi bây giờ quyền lợi chưa hề đòi được mà bị vào tù rồi. Mất cái này chưa đòi được thì mất cái khác. Quyền lợi của chúng tôi chưa được đáp ứng thì chúng tôi tiếp tục đi đòi".

Blogger Huỳnh Ngọc Chênh viết trên Facebook rằng "Khi nhà cầm quyền vô cớ bắt một người yêu nước là y như rằng đẩy toàn bộ người thân trong gia đình người đó vào con đường thức tỉnh, vượt qua nỗi sợ hãi, đứng lên đấu tranh chống lại bạo quyền". Và đặc biệt đó là những người phụ nữ bình thường nhưng rất kiên cường đấu tranh cho sự thật. Họ đấu tranh vì con, vì chồng, vì anh em, và vì cộng đồng.

Blogger Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh và bà Nguyễn Thị Minh Thúy tại phiên tòa phúc thẩm ở Hà Nội, 22/9/2016.

Trong một bình luận trên Facebook, blogger Huỳnh Ngọc Chênh viết : "Đã có Dương Thị Tân đứng lên vì Điếu Cày, đã có Nguyễn Thị Kim Liên, Đinh Như Quỳnh đứng lên vì Đinh Nguyên Kha và Đinh Nhật Uy, đã có Nguyễn Thị Nhung đứng lên vì Nguyễn Phương Uyên, đã có Lê Thị Minh Hà đứng lên vì Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh...Nay thì Cô Mười Họ Lê đã làm nhiều người phải giật mình kinh ngạc vì sự sắc sảo và am hiểu chính trị của chị khi chồng chị là anh Lưu Văn Vịnh bị bắt vô cớ và thô bạo. Chị chỉ là một nông dân chất phác, một phụ nữ đảm đang chỉ biết ở nhà tảo tần buôn bán lo cho chồng con. Thế mà chế độ nầy đã đẩy chị phải bước ra khỏi nhà để đứng lên đấu tranh".

Là giám đốc dược của 42 bệnh viện tại 14 tiểu bang Hoa Kỳ, chị Christina Cao, người đang tự nguyện đấu tranh ở một mặt trận khác, với một tiếng nói khác : chị vận động cộng đồng hãy luôn hướng về quê nhà và hỗ trợ cho phong trào đấu tranh nhân quyền tại Việt Nam.

Sang Hoa Kỳ định cư vào năm 1991, khi mới 16 tuổi, chị Christina thuộc thế hệ người Việt trẻ và rất thành công trong ngành dược tại Mỹ. Tháng trước, chị Christina Cao có tham gia một hội luận về nhân quyền Việt Nam. Từ California, chị Christina Cao cho VOA biết chị đại diện cho giới trẻ hải ngoại luôn vận động cộng đồng đấu tranh cho nhân quyền và bênh vực cho tiếng nói của người dân tại Việt Nam :

"Đây là tiếng nói cũng như một thông điệp cho chính phủ Việt Nam về những vi phạm nhân quyền, về quyền tự do, dân chủ. Hy vọng rằng Việt Nam phải tôn trọng những điều luật về nhân quyền và làm theo những qui định đã đưa ra".

Chị Christina nhận định về phong trào đấu tranh ở quê nhà :

"Khi người dân đã bắt đầu đứng lên nêu lên tiếng nói của mình khi họ thấy bất công trong xã hội, từ sau sự kiện Formosa, các ngư dân tại Hà Tĩnh và vùng khác ở Việt Nam thì chị cũng góp phần tiếng nói của giới trẻ ở đây kêu gọi Việt Nam tôn trọng nhân quyền. Và mình làm cách nào đó để có thể gây một tiếng nói mạnh mẽ hơn và hiệu quả hơn. Khi mình làm việc chung giữa các cộng đồng khác nhau bằng cách tăng cường sự đoàn kết thì tiếng nói sẽ mạnh mẽ hơn".

VOA xin trích dẫn tiểu sử của các nữ hoạt động nhân quyền đang bị giam cầm do nhóm các tổ chức xã hội dân sự cung cấp :

Bà TRẦN THỊ NGA năm nay 40 tuổi và mẹ của bốn người con, trong đó có hai người con trai nhỏ. Vì những hoạt động hỗ trợ dân oan, biểu tình chống Trung Quốc xâm lược, chống Formosa,... mẹ con bà Nga liên tục bị công an bắt cóc, chặn đánh giữa đường. Sau nhiều ngày bị khủng bố, đe dọa và giam lỏng tại nhà riêng, bà Trần Thị Nga đã bị công an bắt vào ngày 21/1/2017 và bị khởi tố theo điều 88 Bộ Luật Hình Sự - "tuyên truyền chống nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam".

Bà CẤN THỊ THÊU có thể được coi là linh hồn trong cuộc đấu tranh chống cướp đất của nhân dân Dương Nội. Sau vụ cưỡng chế đất vào tháng Tư năm 2014 tại Dương Nội, bà từng bị bắt và bị kết án 15 tháng tù. Sau khi mãn án, bà Thêu tiếp tục đi đòi quyền lợi đất đai cho gia đình và những người cùng cảnh ngộ. Không chỉ hoạt động cho quyền lợi của những nông dân bị cướp đất, bà Thêu còn tham gia vào những hoạt động đấu tranh cho quyền con người, chống Trung Quốc xâm lược hay phản đối Formosa. Bà bị bắt lại vào ngày 10 tháng 6 năm 2016 với cáo buộc "gây rối trật tự công cộng", và sau đó bị kết án 20 tháng tù.

Bà NGUYỄN NGỌC NHƯ QUỲNH - Mẹ Nấm, là một blogger viết về các vấn đề xã hội và là mẹ của hai đứa con nhỏ. Từ năm 2009 đến năm 2016, Mẹ Nấm đã bị bắt giữ nhiều lần do tham gia các hoạt động dân sự, đòi nhân quyền và biểu tình phản đối Trung Quốc chiếm biển đảo. Mẹ Nấm bị bắt ngày 10 tháng Mười năm 2016 tại Nha Trang với tội danh theo điều 88 - "tuyên truyền chống nhà nước".

Cô NGUYỄN ĐẶNG MINH MẪN bị bắt giữ vào cuối tháng Bảy năm 2011 vì chụp hình một cuộc biểu tình chống Trung Quốc và bị kết án 8 năm tù với tội danh "lật đổ nhà nước" theo điều 79. Tuy học làm nghề thẩm mỹ, cô gái 26 tuổi này là người nhiệt huyết cổ võ cho công bằng xã hội và nhân quyền, thể hiện qua việc làm của một ký giả nhiếp ảnh. Cô đến những nơi nào có bất ổn xã hội, có biểu tình công cộng để chụp hình và tạo chú ý cho các sự kiện này.

Bà TRẦN THỊ THÚY là một Phật tử Hòa Hảo hoạt động cho quyền lợi của dân oan, đang thụ án tù 8 năm sau khi bị kết án "có những hoạt động nhằm lật đổ chính quyền" theo Điều 79 Bộ Luật Hình Sự. Bà bị bắt giữ hồi tháng Tám năm 2010 và đang bị giam giữ tại trại An Phước, tỉnh Bình Dương. Mang bệnh nan y trong người và sống trong hoàn cảnh khắc nghiệt trong tù, bà Thúy nhiều lần bị giới chức trách khước từ cho đi chữa trị sức khoẻ. Tình trạng của bà hiện đang được quốc tế báo động.

Bà NGUYỄN THỊ MINH THÚY là một nhân viên kế toán với hai đứa con nhỏ. Bà được biết đến là cộng sự của Blogger Nguyễn Hữu Vinh - Anh Ba Sàm trong việc điều hành trang web Ba Sàm phê phán chính quyền Việt Nam và thông tin về các vấn đề xã hội. Công an bắt giữ bà Minh Thúy vào tháng 5 năm 2014 với tội danh "lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước" theo điều 258 Bộ Luật Hình Sự và sau đó kết án bà 3 năm tù.

Cô LÊ THU HÀ là thành viên Hội Anh Em Dân Chủ, đảm trách chức vụ thư ký và ngoại giao cho hội. Cô cũng là một trong những người thực hiện chương trình Lương Tâm TV, một kênh truyền thông được phát trên YouTube nói về các vấn nạn xã hội. Ngày 16 tháng 12 năm 2015, cô Lê Thu Hà bị bắt cùng Luật sư Nguyễn Văn Đài với tội danh "tuyên truyền chống nhà nước" theo Điều 88 Bộ Luật Hình Sự.

VOA tiếng Việt, 07/03/2017

************************

Bạn bè nói về Mẹ Nấm và Trần Thị Nga (RFA, 07/03/2017)

Hai người phụ nữ Việt Nam từng được các tổ chức nhân quyền vinh danh và trao giải thưởng là bà Trần Thị Nga, và Nguyễn Ngọc Như Quỳnh hiện đang bị nhà cầm quyền Việt Nam giam giữ.

Trần Thị Nga, người phụ nữ can trường

Bà Trần Thi Nga trong một lần biểu tình chốn Trung Quốc. File photo

Ngày 21 tháng giêng năm 2017, bà Trần Thị Nga bị bắt tại nhà riêng tại thị xã Phủ Lý, tỉnh Hà Nam. Cơ quan an ninh cáo buộc bà vi phạm điều 88 bộ luật hình sự Việt Nam là tuyên truyền chống phá nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Bà Nga được biết đến như một người có mặt trong nhiều cuộc đấu tranh xã hội tại Việt Nam trong những năm gần đây : giúp nông dân bị mất đất, bảo vệ môi trường, chống Trung Quốc xâm lược.

Bà Phạm Thanh Nghiên, một người từng bị bỏ tù vì bất đồng chính kiến với đảng cộng sản Việt Nam kể lại rằng bà Trần Thị Nga đã bị một tai nạn lao động rất hiểm nghèo tại Đài Loan khi đang làm việc trong chương trình xuất khẩu lao động của Việt Nam tại đó :

"Khi chị bị như vậy, thì một số người dân bản xứ ở đó, cũng như người Việt lao động tại Đài Loan, đã liên lạc với Đại sứ quán Việt Nam tại Đài Loan (văn phòng đại diện chứ không phải cơ quan ngoại giao) tuy nhiên họ im lặng và không giúp đỡ chị Nga. Sau đó chị được Cha Hùng và một số người Việt tại Đài Loan giúp đỡ. Sau đó chị Nga có tâm sự với tôi rằng từ đó chị biết nhiều hơn về hiện tình đất nước. Chị quan niệm rằng khi chị gặp nạn thì được người ta giúp thì chị phải giúp đỡ những người khác. Đó là lý do chị Nga trở thành một người hoạt động xã hội về sau này".

Khi trở về nước bà Nga đã tham gia vào nhiều hoạt động dân sự khác nhau như tố cáo những hoạt động phạm pháp của các công ty xuất khẩu lao động, thực hiện phóng sự về quyền có được môi trường sống trong lành của người dân.

Vì những hoạt động đó bà Trần Thị Nga được một tổ chức bảo vệ nhân quyền vinh danh là một trong những người phụ nữ đấu tranh bảo vệ nhân quyền tại châu Á. Bà Phạm Thanh Nghiên nói tiếp về bà Trần Thị Nga :

"Trong mắt tôi chị Nga là một người phụ nữ có tính cách thẳng thắn, bộc trực và rất là can trường. Có thể chị Nga không phải là một người có những kiến giải hay là đưa ra những quan điểm chính trị mang tầm vóc vĩ mô. Nhưng quả thật là trong cuộc đấu tranh để đổi thay đất nước này, những người như chị Nga rất là đáng quí. Đặc biệt cái hình ảnh khi chị Nga bị bắt, chị đối đáp lại với những kẻ bắt chị, tôi cho rằng đó là một hình ảnh vô cùng đẹp, của một người tranh đấu, mà cụ thể ở đây là của Trần Thị Nga".

Bà Nga là một người mẹ và khi bị bắt để lại hai con còn nhỏ.

Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, bảo vệ những người cô thế

Blogger Mẹ Nấm. Nguyễn Ngọc Như Quỳnh. File photo.

Năm 2010, một blogger Việt Nam đấu tranh cho những quyền dân sự xuất hiện trên đài truyền hình CNN của Hoa Kỳ, đó là blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, còn có tên là Mẹ Nấm.

Trước đó Nguyễn Ngọc Như Quỳnh đã bị bắt giám 10 ngày trong năm 2009 vì những hoạt động chống khai thác bauxite ở Tây Nguyên và chống sự lấn át của Trung Quốc ngoài biển Đông.

Sau lần bị bắt đó, bà Quỳnh bắt đầu những hoạt động xã hội ngày càng mạnh của mình. Mẹ của bà Quỳnh là bà Nguyễn Thị Tuyết Lan nói về con gái :

"Không riêng gì tôi mà bạn bè và cô giáo nó, nói rằng nó có cái bản tính luôn bên vực người thế cô, bênh vực bạn bè yếu thế hoặc là những ai cảm thấy yếu thế thì nó sẳn sàng đứng ra bênh vực".

Nhà báo tự do Võ Văn Tạo sống cùng thành phố Nha Trang với bà Quỳnh nói với chúng tôi rằng ông cảm kích sự dấn thân của Nguyễn Ngọc Như Quỳnh sau khi đọc được bài viết của bà Quỳnh sau lần bị bắt đầu tiên, ông nói rằng đây là một người phụ nữ muốn làm cho xã hội Việt Nam tốt hơn.

Chỉ biết bà Quỳnh qua mạng xã hội, Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hiền, hiện đang sống và làm việc tại Úc cho chúng tôi biết nhận xét của ông về bà Quỳnh :

"Đó là một người phụ nữ rất khẳng khái, và rất là can trường, dũng cảm, vì chị dám cất lên tiếng nói của mình, cho những chuyện không công bằng, cho những người dân oan, cho những sự kiện nóng hổi của đất nước như chuyện dân chết oan trong đồn công an, rồi vụ Formosa, chị luôn có những tiếng nói rất thẳng thắn. Và chị không ngại đụng chạm".

Sự không ngại đụng chạm mà Tiến sĩ Hiền đề cập đến đôi lúc cũng đã tạo nên những mâu thuẫn giữa Mẹ Nấm và những nhà hoạt động dân sự Việt Nam khác. Nhà báo Võ Văn Tạo cho rằng những mâu thuẫn đó là do tính cách của bà Quỳnh :

"Cho nên khi Quỳnh được giải về nhân quyền hồi năm ngoái, cũng có nhiều người trong giới tranh đấu phê phán cái đó, những người cũng có tên tuổi, những người trẻ. Thế thì tôi lấy làm lạ rằng lịch sử tranh đấu của Việt Nam mình trong những năm gần đây cũng có nhiều người được giải, nhưng chưa có ai có điều tiếng ngược xuôi như Quỳnh. Rõ ràng là trong tính cách của Quỳnh cũng có những khiếm khuyết, chứ không phải là tròn trịa. Tôi cho rằng đó là cái cá tính của Quỳnh, nếu khắc phục được thì tốt cho Quỳnh và cho giới tranh đấu".

Những hoạt động của bà Quỳnh rất đa dạng, từ việc bênh vực những nông dân bị trưng dụng đất đai trái phép cho đến việc bảo vệ quyền lợi của tiểu thương chợ Đầm Nha Trang, từ việc chống Trung Quốc xâm lược, thăm viếng những tù nhân chính trị, cho đến chống Formosa gây ra thảm họa môi trường Vũng Áng.

Vì những hoạt động đó bà Quỳnh được tổ chức Người bảo vệ nhân quyền trao giải thưởng vào năm 2015.

Nói tiếp về nhận xét của mình về bà Quỳnh Tiến sĩ Trọng Hiền tiếp lời :

"Chị không ngại giao tiếp với những nhóm hoạt động khác nhau, kể cả những người mà nhiều người không thích, nhiều nhóm hoạt động xã hội khác nhau ở Việt Nam. Do vậy có thời gian chị bị nghi là hợp tác với an ninh. Đó là một người hoạt động độc lập, có quan hệ rất là tốt nhưng luôn giữ tiếng nói của mình một cách độc lập, theo nhìn nhận của mình".

Tháng 10 năm 2016 bà Nguyễn Ngọc Như Quỳnh bị cơ quan an ninh Việt Nam bắt giam theo điều 88 bộ luật hình sự Việt Nam, để lại hai con còn nhỏ.

Ông Võ Văn Tạo nhận xét rằng ngay cả những người có mâu thuẫn với bà Quỳnh trước kia cũng đều lên tiếng yêu cầu nhà cầm quyền trả tự do cho bà. Bản thân ông Tạo cũng bị nhà cầm quyền yêu cầu rút tên ra khỏi danh sách những người ủng hộ bà Quỳnh, nhưng ông từ chối và trả lời rằng dù bất đồng một số điểm về nguyên tắc đấu tranh, nhưng ông cho rằng bà Quỳnh là một người can đảm và ông ủng hộ việc trả tự do cho bà.

Kính Hòa, phóng viên RFA