Thông Luận

Việt Nam hướng ngành tiện ích sang tư nhân (VOA, 15/02/2020)

Năm ngoái, các công ty như Coca Cola và Tetra Pak, một công ty chế biến và đóng gói thực phẩm quốc tế, đã hợp tác với thành phố lớn nhất của Việt Nam trong dự án giảm mức rác thải. Dự án của họ bao gồm việc đặt các thùng rác tái chế quanh Thành phố Hồ Chí Minh và đầu tư vào hệ thống quản lý chất thải.

Rác thải ở Hà Nội chờ được thu dọn (Ảnh tư liệu này 13/1/2019)

Thu dọn rác cho tới nay vẫn là trách nhiệm của chính quyền địa phương.

Dự án hợp tác này cho thấy Việt Nam đang ngày càng hướng tới các công ty tư nhân để đáp ứng nhu cầu phát triển quốc gia như thế nào.

Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển đổi quan trọng từ một nước từng phải dựa vào hỗ trợ của nước ngoài để cải thiện giáo dục, chăm sóc sức khỏe và đáp ứng những nhu cầu công cộng khác sang thành một quốc gia có thu nhập trung bình.

Tuy nhiên, các chính phủ nước ngoài đang cắt giảm ngân sách viện trợ trên toàn cầu và Việt Nam không còn hội đủ các tiêu chuẩn nhận nhiều viện trợ nữa, vì vậy nước này đang thử một cách tiếp cận mới để phát triển.

Nó phù hợp với chiến lược tiếp thị thu hút vốn đầu tư.

Điều đó có nghĩa là sẽ có thêm nhiều công ty tư nhân tham gia vào các hoạt động vốn vẫn do chính phủ thực hiện, với mục đích đạt được các mục tiêu phát triển của Việt Nam.

Ông Nirukt Sapru, giám đốc điều hành đặc trách Việt Nam, Đông Nam Á và Nam Á của Ngân hàng Standard Chartered nhận định : "Một loạt các cải cách thị trường đang diễn ra đã đưa Việt Nam lên vị thế dẫn đầu thị trường ở Đông Nam Á".

Ông nói thêm rằng tại Việt Nam, các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc mang đến "cơ hội cho các nhà đầu tư khu vực tư nhân muốn đầu tư với những tác động và cải thiện cuộc sống cho hàng triệu người trong thập kỷ tới".

Cấp nước là một ví dụ. Sự thay đổi trong cách tiếp cận có nghĩa là các quan chức đang thảo luận về việc cung cấp nước sạch không chỉ là quyền hay mục tiêu phát triển, mà còn là một khoản đầu tư có khả năng sinh lợi. Cách tiếp cận hỗn hợp này có thể được nhìn thấy trên khắp Việt Nam : Các công ty năng lượng gió đang đóng một phần vai trò trong chương trình nghị sự an ninh năng lượng quốc gia ; xây dựng các tuyến đường thu phí mà cả chính phủ và các công ty thu phí ; và đặt cáp internet như một phần trong nỗ lực kết nối toàn cầu.

Ngân hàng Standard Chartered ước tính những mục tiêu này và các mục tiêu khác tại Việt Nam cung cấp cho các công ty cơ hội đầu tư 45,8 tỷ đô la.

Việt Nam đang xem xét đến lãnh vực công tư hợp doanh, cho phép các công ty tham gia vào những gì thường là dịch vụ công cộng, có thể là trong một thời gian hạn chế. Ví dụ, chính quyền thành phố có thể cho phép một công ty tư nhân xây dựng cho họ một bệnh viện, điều hành bệnh viện đó cho đến khi thu hồi vốn đầu tư và chuyển giao bệnh viện cho thành phố. Việt Nam phải tạo được sự cân bằng, làm cho mối quan hệ công tư đó sinh lời cho các công ty, mà không có sự dính líu của chính phủ với những khối nợ quá lớn, theo các chuyên gia tư vấn của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) Sanjay Grover và Donald Lambert.

Các chuyên gia này viết trong một phân tích của ADB : "Nếu quá hào phóng, chính phủ có thể phải chịu các khoản nợ tiềm tàng hàng triệu đô la. Nếu quá bảo thủ, đầu tư sẽ quay lưng lại".

Tuy nhiên, tư nhân hóa một phần không phải không có nhược điểm của nó. Năm ngoái, những người lái xe ở Việt Nam đã phản đối việc trả phí đường bộ một phần cho các nhà đầu tư tư nhân vì họ cảm thấy mức phí cao một cách bất công.

Ở những nơi khác trong khu vực, Malaysia đã gặp rất nhiều khó khăn khi áp dụng thu phí làm sạch bể phốt trong quá trình tư hữu hóa, do cư dân đã quen với việc đó là một dịch vụ công cộng, đã được chi trả bởi tiền thuế. Công dân trên toàn cầu thường phản đối khi chính phủ bán những tài sản mà họ nghĩ nên được giữ vì lợi ích công cộng, từ việc bán sân bay ở Pháp đến việc bán công ty dầu mỏ ở Mexico.

Tuy nhiên, một nhà tài trợ lớn, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), cho rằng Việt Nam nên hướng tới việc để cho khu vực tư nhân tham gia nhiều hơn. Trong những năm gần đây, USAID đã thúc giục các công ty Hoa Kỳ tham gia các dự án phát triển của Việt Nam, chẳng hạn như các dự án năng lượng và thành phố thông minh.

"USAID cung cấp hỗ trợ phát triển cho cải cách định hướng thị trường và tạo thuận lợi thương mại, bao gồm triển khai chương trình tái tạo mô hình công tư hợp doanh tại Việt Nam", Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink cho biết hồi năm ngoái.

************************

Hoa Kỳ hỗ trợ Việt Nam quản lý nghề cá và khả năng thực thi pháp luật biển (VOA, 14/02/2020)

Chính phủ Hoa Kỳ cho biết đang hỗ trợ Việt Nam về quản lý nghề cá và khả năng thực thi pháp luật biển.

Hoa Kỳ hỗ trợ Việt Nam về quản lý nghề cá và khả năng thực thi pháp luật biển. Photo Facebook US Embassy Hanoi 14/02/2020.

"Hoa Kỳ hiện đang hợp tác cùng Việt Nam tăng cường quản lý nghề cá và nâng cao sự phối hợp liên ngành và trong khu vực", Đại sứ quán Hoa Kỳ loan báo hôm 14/02.

"Chúng tôi hỗ trợ tổ chức các chương trình tập huấn, hội thảo có sự tham gia của các chuyên gia kỹ thuật, cung cấp trang thiết bị nâng cao khả năng thực thi pháp luật biển, và xây dựng các trung tâm đào tạo nhằm tăng cường năng lực của Việt Nam trong việc bảo vệ và duy trì bền vững các nguồn sinh vật biển", thông cáo trên Facebook của Đại sứ quán Hoa Kỳ viết.

Chính phủ Hoa Kỳ nhận định rằng ngành cá là một ngành kinh tế lớn của Việt Nam, tuy nhiên "việc khai thác quá mức, đánh bắt cá trái phép và suy thoái môi trường đã khiến trữ lượng thủy sản cạn kiệt, xuống dưới mức độ bền vững".

"Để đảm bảo nguồn sinh vật biển của Việt Nam và ngăn chặn đánh bắt cá bất hợp pháp, không có báo cáo và không theo quy định (IUUF). Hoa Kỳ hiện đang hợp tác cùng Việt Nam tăng cường quản lý nghề cá và nâng cao sự phối hợp liên ngành và trong khu vực", thông cáo cho biết thêm.

Từ tháng 10/2017, Liên Hiệp Châu Âu (EU) đã chính thức áp dụng "thẻ vàng" đối với hải sản Việt Nam, đồng thời cảnh báo có thể sẽ cấm nhập các mặt hàng hải sản từ Việt Nam nếu Hà Nội không "làm nhiều hơn" để giải quyết tình trạng khai thác hải sản bất hợp pháp (IUU).

********************

Nước mặn đã xâm nhập đến 13 tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long (RFA, 14/02/2020)

Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai tìm kiếm cứu nạn tại thành phố Cần Thơ cho biết hôm 14/2 là 13 tỉnh, thành ở Đồng bằng sông Cửu Long đã bị nước biển xâm nhập, sớm hơn một tháng so với đợt xâm nhập mặn lịch sử năm 2016.

Hàng chục ngàn hộ dân ở Đồng bằng sông Cửu Long đang gặp khó khăn do hạn mặn Courtesy of Congthuong.vn

Cụ thể, Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai tìm liếm cứu nạn thông báo độ mặn 3.5%0 đã lên đến rạch Cái Cui –điểm giáp ranh với tỉnh Hậu Giang, thuộc Phường Tân Phú, Quận Cái Răng, và đã xâm nhập vào các kênh rạch nội đồng ven sông Hậu.

Trước đó, Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam đã thông báo nguồn nước đổ về đồng bằng sông cửu long (Đồng bằng sông Cửu Long) mùa khô năm 2019-2020 sẽ thấp hơn so với những năm trước. Đồng thời, các đập thủy điện Trung Quốc xả thấp, nguồn nước về thấp do đó Viện dự báo mặn sẽ thâm nhập sâu tại Đồng bằng sông Cửu Long trong tháng 2/2020.

Để đối phó với tình hình trên, Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai tìm liếm cứu nạn Cần Thơ đề nghị các địa phương hướng dẫn người dân lấy nước sinh hoạt, sản xuất phù hợp để không ảnh hưởng đến đời sống.

Ông Nguyễn Ngọc Hè, Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Cần Thơ cho biết dự báo đến ngày 16/2 xâm nhập mặn trên sông Hậu sẽ đạt mức cao.

Theo truyền thông trong nước loan tin, hiện hạn hán và xâm nhập mặn đang gây thiếu nước nghiêm trọng ở 13 tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long, khiến 3.600 héc ta lúa ở huyện Long Phú tỉnh Sóc Trăng có nguy cơ mất trắng ; 26 ngàn hộ dân ở tỉnh này cũng đang thiếu nước sạch sử dụng.

Tại Trà Vinh hơn 10.000 hecta lúa đông xuân thiếu nước tưới, khả năng mất trắng 50%. Tỉnh Bến Tre cũng đang bị nước mặn xâm nhập khiến hoạt động sản xuất và đời sống người dân bị ảnh hưởng nặng.

Được biết, hiện chỉ còn tỉnh Đồng Tháp chưa bị nước mặn xâm nhập.

Nguyên nhân được xác nhận là do đầu tháng 2 lượng nước sông Mekong về Đồng bằng sông Cửu Long thấp hơn trung bình nhiều năm, cộng với triều cường và gió mùa đông bắc làm cho độ mặn trên các sông Tây Nam Bộ lên cao.

Cũng trong ngày 14/2, trước tình trạng nước mặn từ cửa sông thuộc hệ thống sông Tiền và Hàm Luông lấn sâu đe dọa vùng trồng cây ăn trái của Cai Lậy, UBND huyện Cai Lậy, Tiền Giang đã quyết định đầu tư khẩn cấp 7,6 tỷ đồng cho các xã thi công khẩn cấp công trình phòng, chống xâm nhập mặn.

Tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài gia tăng (RFA, 05/12/2017)

Từ cuối năm 2015 đến nay, tình trạng tàu cá và ngư dân Việt Nam khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài gia tăng trở lại và diễn biến phức tạp.

Làng chài Đại Lãnh hôm 19/3/2016.   AFP photo

Điều này được nêu ra trong báo cáo về kết quả giám sát thực hiện chính sách và pháp luật liên quan đến thủy sản và an ninh quốc phòng giai đoạn 2011 đến 2016. Báo cáo được Ủy ban Thường vụ Quốc hội gửi đến các đại biểu Quốc hội vào hôm 5/12.

Báo cáo nêu rõ từ năm 2010 đến năm 2016 đã có hơn 1.000 vụ và gần 14.000 ngư dân Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ.

Những tàu cá này chủ yếu đến từ các tỉnh Quảng Ngãi, Kiên Giang, Cà Mau, Bình Định, Bà Rịa- Vũng Tàu, Bình Thuận, Bến Tre, Tiền Giang. Và các quốc gia những tàu cá này vi phạm vùng biển bao gồm Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines, Campuchia và một số quốc đảo Thái Bình Dương.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này được cho chủ yếu là vì lợi ích kinh tế. Báo cáo nhận định tình trạng này xảy ra phần lớn là do quản lý Nhà nước giữa kinh tế và quốc phòng an ninh chưa hiệu quả.

Trong một diễn biến khác, Tổng cục Kiểm ngư cho biết tình trạng tàu cá Trung Quốc xâm phạm vùng biển Việt Nam ngày càng gia tăng. Nếu năm 2015 chỉ phát hiện hơn 5.200 lượt tàu Trung Quốc vi phạm thì đến năm 2016 con số này lên tới hơn 15.500 lượt tàu.

*******************

Việt Nam thông qua kế hoạch khắc phục đánh bắt cá trái phép (RFA, 04/12/2017)

Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển- Nông thôn Việt Nam vừa phê duyệt kế hoạch thực hiện các giải pháp cấp bách sau khi bị Liên Minh Châu Âu cảnh cáo thẻ vàng về các hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không có báo cáo và không được quản lý (IUU).

Công nhân đang xúc đá lên tàu cá ở một cảng ở thành phố Đà Nẵng hôm 10/11/2017 - AFP

Vietnam News loan tin vào ngày 4 tháng 12 như vừa nêu và cho biết những giải pháp được đưa ra bao gồm việc chấn chỉnh lại khuôn khổ pháp lý theo quy định của khu vực và quốc tế ; thực hiện một cách hiệu quả các quy định sửa đổi về đánh bắt cá trái phép, và các quy định quốc tế về hình thức xử phạt.

Bên cạnh đó, Việt Nam sẽ giải quyết những tồn tại trong hệ thống giám sát để phục vụ việc chứng nhận nguồn gốc thủy sản ; cải tiến hệ thống quản lý tàu cá ; tăng cường hợp tác với các nước trong khu vực và tuân thủ các quy định về thu thập dữ liệu cũng như báo cáo liên quan đến thủy sản.

Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển -Nông Thôn Việt Nam cũng có kế hoạch tổ chức hội nghị quốc gia với 28 tỉnh thành ven biển để thảo luận về vấn đề đánh bắt cá trái phép và hướng dẫn ngư dân tuân thủ các quy định khai thác liên quan IUU.

Xin nhắc lại, tháng 9 vừa qua Việt Nam đã bị EU cảnh báo thẻ vàng vì nạn đánh bắt cá trái phép. EU cho Việt Nam thời hạn 6 tháng phải đưa ra kế hoạch giải quyết tình hình. Nếu sau 6 tháng tình trạng này được khắc phục, thẻ vàng sẽ được chuyển thành thẻ xanh, còn nếu vẫn không được giải quyết Việt Nam sẽ phải chịu thẻ đỏ. Thẻ đỏ này có thể dẫn đến lệnh cấm thương mại đối với các sản phẩm thủy sản.

Năm ngoái, Việt Nam đã thu về 1,2 tỷ USD từ xuất khẩu thủy sản sang EU và 1,05 tỷ đô la trong chín tháng đầu năm nay.

**************

Nghiên cứu : Người Việt Nam cho rằng cuộc sống hiện tại tốt hơn 50 trước (RFA, 05/12/2017)

Trung tâm Nghiên Cứu PEW, trụ sở tại Washington DC, Hoa Kỳ vào ngày 5 tháng 12 cho công bố kết quả thăm dò ý kiến người dân tại nhiều quốc gia trên thế giới về cuộc sống hiện nay so với nửa thế kỷ trước.

Các em nhỏ người H'mong đang ăn trưa miễn phí tại một trường mẫu giáo ở huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang hôm 3/4/2015. AFP

Nghiên cứu thăm dò ý kiến của gần 43 ngàn người tại 38 quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Cuộc nghiên cứu kéo dài từ tháng hai cho đến giữa năm 2017.

Theo kết quả được đưa ra thì có đến 88% những người Việt được hỏi cho rằng cuộc sống hiện nay tốt hơn cách đây 50 năm. Trong khi đó, những người tại Hoa Kỳ được hỏi ý kiến thì có 41% nói cuộc sống hiện nay tệ hơn 50 năm trước và 37% cho rằng tốt hơn trước kia. Hơn phân nửa những người được hỏi ý kiến tại các nước từ Italia, Hy Lạp đến Nigeria, Kenya, Venezuela thì cho rằng hiện nay đời sống tệ hơn so với nửa thế kỷ trước. Tỷ lện này tại Venezuela là 72%.

Theo phân tích của PEW thì những biến cố lịch sử đặc biệt đối với mỗi quốc gia là yếu tố không thể bỏ qua khi người dân tại đó cho biết hiện nay tốt hay xấu hơn so với nửa thế kỷ trước. Tuy vậy, hiện trạng kinh tế là một chỉ dấu mạnh để người được hỏi ý kiến đi đến nhận định của họ. Như trong trường hợp Việt Nam, có đến 91% người được hỏi ý kiến thừa nhận điều kiện kinh tế hiện nay là tốt nên 88% cho rằng cuộc sống vào thời điểm này tốt hơn so với 50 năm trước.

Một kết quả được đưa ra trong thăm dò của PEW là những người có học thức hơn đánh giá cuộc sống tốt đẹp hơn so với trước. Ở Việt Nam 93% người được hỏi ý kiến có học thức thừa nhận đời sống hiện nay tốt hơn xưa, trong khi 85% người có trình độ học vấn thấp hơn được hỏi cho rằng đời sống hiện nay tốt hơn xưa..

Tuổi tác, tôn giáo và quan điểm chính trị cũng được đưa vào cuộc thăm dò ; tuy nhiên đối với Việt Nam kết quả từ những yếu tố này không thấy nêu ra.

Tại nhiều nước như Anh, Úc, Thụy Điển, Hoa Kỳ, Đức…, giới trẻ từ 18 đến 29 tuổi có khuynh hướng tích cực hơn về cuộc sống hiện nay so với những người ở độ tuổi lớn hơn.