 | Tổng quan: | 3599866 |
Virus corona : Mối nguy từ tiêu thụ tê tê ? (BBC, 15/02/2020)
Kết quả sơ bộ một nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học Trung Quốc có thể khiến những ai thích ăn thịt tê tê, hay dùng thuốc đông y làm từ vảy tê tê, giật mình.
Vảy tê tê được dùng làm thuốc đông y ở nhiều nước Châu Á trong đó có Việt Nam
Các nhà khoa học ở Quảng Đông vừa cho hay các kết quả nghiên cứu sơ bộ cho thấy tê tê có thể là vật chủ gây ra đại dịch virus corona hiện nay.
Theo tạp chí khoa học Nature, chuỗi gen tiến hóa của virus phân lập từ tê tê giống 99% với virus corona Vũ Hán - nhưng công trình nghiên cứu này vẫn chưa được công bố chính thức.
'Cần đóng cửa chợ động vật hoang dã ở Việt Nam'
Vảy tê tê được dùng làm thuốc đông y ở nhiều nước Châu Á trong đó có Việt Nam
Trao đổi với BBC News tiếng Việt hôm 14/2, nhà hoạt động môi trường Hoàng Minh Hồng, Giám đốc tổ chức CHANGE, một trong 50 phụ nữ ảnh hưởng nhất Việt Nam do Forbes bình chọn năm 2019, nhận định :
"Sau đại dịch SARS 2003, các nhà khoa học trên thế giới cũng đã từng cảnh báo sẽ có thể có thêm những dịch bệnh đáng sợ, nếu con người không ngừng tiêu thụ các loài động vật hoang dã".
"Ban đầu, từng có phỏng đoán rằng chủng mới của virus corona lần này lây truyền từ vật chủ là loài dơi. Như vậy, không loại trừ khả năng nó cũng có thể bị lây truyền từ một loài động vật hoang dã khác, sau đó lây qua người tiếp xúc với chúng từ các hoạt động buôn bán, tiêu thụ các động vật hoang dã, trong đó có loài tê tê".
"Nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học Trung Quốc có lẽ cần thời gian để có xác nhận chính thức. Dù vậy, ngay lập tức, chính phủ Trung Quốc đã ra lệnh cấm buôn bán động vật hoang dã để đối phó với nạn dịch".
"Người Việt có thói quen sử dụng thuốc đông y từ vảy tê tê, hoặc ăn thịt tê tê, dù đã có cảnh báo rằng có thể lây nhiễm ký sinh trùng và virus từ các sản phẩm này. Ngoài ra, chưa có nghiên cứu nào chứng minh được vảy tê tê có tác dụng chữa bệnh".
Về vấn nạn Việt Nam là một trong những nước đứng đầu bảng về tiêu thụ, vận chuyển trái phép tê tê trên thế giới, và hiện cũng đang đối mặt với dịch virus corona, bà Minh Hồng nói :
"Tôi tin rằng, đây chính là thời điểm để chính phủ Việt Nam cần đưa ra một quyết định tương tự. Cần phải đóng tất cả các nhà hàng, các chợ buôn bán động vật hoang dã trên khắp cả nước".
"Trong đại dịch lần này, người dân đang rất lo lắng về dịch bệnh. Và mọi người đều có ý thức rất cao trong việc bảo vệ sức khỏe của gia đình mình. Do đó, nếu chính phủ đưa ra lệnh cấm buôn bán, tiêu thụ động vật hoang dã, cũng như có các biện pháp mạnh mẽ hơn trong việc kiểm soát vấn nạn này, như một biện pháp cần thiết để chống dịch bệnh, chắc chắn sẽ nhận được sự hưởng ứng và ý kiến ủng hộ của đông đảo người dân".
Bà Minh Hồng cũng nhắc đến việc cách đây vài năm, Tổ chức Môi trường WildAid đã từng cảnh báo về mối nguy hiểm và việc tiêu thụ thịt tê tê có thể mang lại, trong một phóng sự truyền hình có sự tham gia của ngôi sao Đài Loan Jay Chou.
Virus corona Vũ Hán có thể lây từ loài tê tê
Trong đó, ca sỹ, nhạc sỹ nổi tiếng gióng lên quan ngại về quan niệm sai lầm ở Châu Á là có thể sử dụng vẩy tê tê như thuốc chữa bệnh, trong khi trên thực tế có thể bị lây nhiễm ký sinh trùng và virus từ chúng.
Nghiên cứu của các nhà khoa học Trung Quốc nói gì ?
Mới đây, Đại học Nông nghiệp Nam Trung Quốc tại Quảng Châu nói rằng hai nhà khoa học của trường là Shen Yongyi và Xiao Lihua, đã xác định tê tê là nguồn lây nhiễm nCoV-2019 trên cơ sở so sánh chuỗi tiến hóa của virus corona từ động vật và từ người bị nhiễm trong ổ dịch, và những phát hiện khác. Các chuỗi tiến hóa này giống nhau 99%, các nhà nghiên cứu báo cáo tại cuộc họp báo vào ngày 7/2, theo tạp chí Nature.
Kết quả nghiên cứu ban đầu này được đưa ra trong bối cảnh giới khoa học đang chạy đua để trả lời cho câu hỏi về danh tính của loài động vật là nguồn gốc làm lây lan virus corona, được đặt tên là nCoV-2019.
Một vụ buôn lậu tê tê bị bắt giữ ở Hà Tĩnh năm 2012
Các loại virus corona được biết là lưu hành ở động vật có vú và chim, và các nhà khoa học đã cho rằng nCoV-2019 ban đầu đến từ dơi, một đề xuất dựa trên sự giống nhau của trình tự di truyền của nó với các virus corona khác đã được biết đến. Nhưng virus có thể đã được truyền sang người bởi một động vật khác. Chủng virus corona gây hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng, hay còn gọi là SARS, lây lan từ dơi sang mèo cầy rồi sang người.
Trước đó, các nhà khoa học đã lưu ý rằng virus corona có thể là nguyên nhân gây ra cái chết của tê tê, và rằng nCoV-2019 và virus corona từ tê tê sử dụng các thụ thể có cấu trúc phân tử tương tự để làm các tế bào bị lây nhiễm.
Ngay cả trước khi công bố của các nhà khoa học Trung Quốc được công bố, thì tê tê là một ứng cử viên tốt để trở thành một loài trung gian cho virus, vì vậy, rất thú vị khi các nhà nghiên cứu đã tìm thấy một trình tự gần gũi như vậy, David Robertson, một nhà nghiên cứu virus tại Đại học Glasgow, Vương quốc Anh cho biết.
Các nhà khoa học nói rằng đề xuất này, dựa trên một phân tích di truyền, có vẻ hợp lý - nhưng lưu ý rằng công trình nghiên cứu này vẫn chưa được công bố đầy đủ.
"Đây là một quan sát cực kỳ thú vị. Mặc dù chúng ta cần nghiên cứu thêm các chi tiết, nhưng điều này có lý khi hiện nay có một số dữ liệu khác cũng cho thấy tê tê mang virus có liên quan mật thiết đến virus corona 2019 (nCoV-2019)", ông Edward, nhà nghiên cứu virus tiến hóa tại Đại học Sydney, Úc, được trích lời trên tạp chí Nature.
'Sẽ sớm công bố kết quả nghiên cứu'
Hải quan bắt giữ 5 tấn vảy tê tê ở Vũng Tàu năm 2019
Liu Yahong, hiệu trưởng trường Đại học Nông nghiệp Nam Trung Quốc tại Quảng Châu cho hay kết quả nghiên cứu sẽ sớm được công bố rộng rãi nhằm hỗ trợ nỗ lực chống lại loại virus này.
Nhiều chi tiết quan trọng của nghiên cứu được chờ đợi, như việc các nhà khoa học tìm thấy virus ở đâu trên cơ thể tê tê, ở mẫu máu hay gạc trực tràng ? Việc này sẽ giúp xác định việc virus này truyền nhiễm sang người như thế nào và làm thế nào đê ngăn chặn.
"Tôi có thể tin tưởng mạnh mẽ rằng kết quả nghiên cứu này là chính xác", Kristian Andersen, nhà miễn dịch học tại Scripps Research ở La Jolla, California, nói. Andersen cho biết ông đã công khai so sánh các chuỗi tiến hóa của các virus trong tê tê và thấy chúng giống như của nCoV-2019. "Tôi mong chờ báo cáo và dữ liệu được công bố", ông cho hay.
Loài tê tê ở Việt Nam và Trung Quốc
Chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy vảy tê tê có tác dụng chữa bệnh
Tê tê là động vật có vú, có lớp vảy cứng, thường bị săn lùng để lấy vẩy làm thuốc đông y ở nhiều nước Đông Nam Á, trong đó có Trung Quốc và Việt Nam.
Tê tê là loài động vật được bảo vệ. Nhiều loài tê tê đang trong tình trạng vô cùng nguy cấp do bị săn bắn và buôn bán trái phép cả thịt và vảy để điều trị các bệnh ngoài da, rối loạn kinh nguyệt và viêm khớp trong y học cổ truyền.
Virus corona ban đầu được phát hiện ở Vũ Hán, và được cho rằng lây sang người từ các động vật bị nhiễm bệnh ở chợ hải sản và động vật hoang dã tại đây - nơi những người nhiễm đầu tiên được phát hiện chính là những người làm tại chợ.
Tê tê được cho là loài động vật có vú bị buôn bán nhiều nhất thế giới, chiếm tới 20% tổng số buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp.
Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng (CITES), điều chỉnh hoạt động buôn bán động vật hoang dã quốc tế, đã đưa ra những hạn chế đối với thị trường tê tê từ năm 1975, và năm 2016, CITES đã bổ sung tất cả tám loài tê tê vào phụ lục I, Động vật bị đe dọa tuyệt chủng. Chúng cũng được liệt kê trong sách đỏ IUCN, tất cả đều có số lượng giảm và các tên gọi khác nhau, từ loài dễ tổn thương tới loài nguy cấp.
Việt Nam được coi là một trong những nước tiêu thụ và trung chuyển tê tê đứng đầu bảng trên thế giới.
Dự kiến hơn 85 tỷ đồng sẽ được đầu tư cho công tác bảo tồn các loài tê tê ở Việt Nam theo "Kế hoạch hành động khẩn cấp bảo tồn các loài tê tê ở Việt Nam giai đoạn 2020 - 2030" chuẩn bị được Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn trình Thủ tướng chính phủ phê duyệt.
Trong khi chờ đợi, đã có khoảng hơn 15 tấn vảy tê tê buôn lậu bị thu giữ ở các cảng ở Việt Nam năm 2019. Và nhiều nhà hàng vẫn bán thịt tê tê cho khách.
Mỹ Hằng
***************
Các tổ chức thúc giục Chính phủ Việt Nam đóng cửa các địa điểm buôn bán động vật hoang dã (RFA, 16/02/2020)
Hôm 16/2, 10 tổ chức phi lợi nhuận chuyên về bảo vệ thiên nhiên và động vật hoang dã đã gửi một bức thư ngỏ tới Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, thúc giục Chính phủ Việt Nam đóng cửa các chợ và địa điểm buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp nhằm ngăn ngừa dịch bệnh viêm phổi cấp Covid 19 bùng phát mạnh hơn.
Hình minh họa. Dơi được xác định là con vật trung gian của virus gây dịch bệnh SARS hồi năm 2003 - AFP
Các tổ chức trong và ngoài nước trong thư này xác định việc buôn bán và tiêu thụ động vật hoang dã sẽ góp phần làm lây truyền không chỉ Covid 19 mà còn nhiều chủng virus mới từ động vật hoang dã sang người.
"Bài học từ dịch SARS và nay là Covid 19 rất rõ ràng : Các chủng virus mới sẽ tiếp tục lây truyền từ động vật hoang dã sang người trong quá trình buôn bán và tiêu thụ động vật hoang dã. Nghiên cứu được thực hiện tại Việt Nam và một số nước khác đã chứng minh virus corona tồn tại trong quần thể động vật hoang dã và buôn bán động vật hoang dã tạo cơ hội cho những virus này lây từ động vật hoang dã sang người", bức thư có đoạn viết.
Bức thư nhắc lại dịch bệnh SARS hồi cuối năm 2002 đầu 2003 khiến 8.000 người ở 37 quốc gia nhiễm bệnh và khiến 774 người tử vong. Dịch bệnh phát xuất từ một loại virus có nguồn gốc từ dơi.
Chủng virus corona mới đang gây dịch viêm phổi cấp toàn cầu cũng phát sinh từ động vật hoang dã từ một chợ hải sản tại Vũ Hán, Trung Quốc, nơi diễn ra tình trạng buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp.
Các tổ chức đưa ra bảy đề xuất với Chính phủ Việt Nam bao gồm :
Hiện Việt Nam đã xác định 16 ca dương tính với virus Covid 19. Theo đánh đánh giá của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, mục tiêu tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ thấp hơn 0,53% dự kiến nếu dịch bệnh không được kiểm soát trong quý I năm nay.
******************
Xuất khẩu gạo : Covid-19 có cản đường Việt Nam qua mặt Thái Lan ? (RFI, 15/02/2020)
Sản lượng thóc giảm và giá thành cao, trong năm 2020, Thái Lan có nguy cơ bị Việt Nam soán ngôi quốc gia xuất khẩu gạo hàng thứ hai thế giới.
Nông dân Thái Lan trồng lúa. Ảnh minh họa. Getty Images/Patrick Foto
Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan nhìn nhận : Vương quốc sẽ khó có thể đạt chỉ tiêu 7,5 triệu tấn gạo xuất khẩu trong năm 2020. Việt Nam, với hy vọng bán ra 7 triệu tấn, rất có thể soán ngôi nước xuất khẩu gạo thứ nhì thế giới từ Thái Lan, hiện đứng sau Ấn Độ.
Việt Nam từng qua mặt Thái Lan một lần vào năm 2012. Vào thời điểm đó, Bangkok đã không thể nào bán số gạo tồn kho mà chính phủ mua với giá cao từ nông dân Thái.
Năm 2020 thì ngược lại, Thái Lan thiếu hụt gạo, thu hoạch mùa phụ chịu hạn hán. Gạo Thái khó khăn cạnh tranh do đồng bath lên giá so với đô la. Một điểm bất lợi khác : Thái Lan không biết đa dạng hóa mặt hàng gạo để thích nghi với những đòi hỏi mới của thị trường thế giới, vốn dĩ ngày càng hướng đến các loại gạo thơm hay mềm dẻo.
Covid-19 : Con dao hai lưỡi
Thế nhưng, theo quan điểm của chuyên gia Patricio Mendez del Villar, nhà kinh tế học tại Viện Nghiên cứu Nông học vì Phát triển (Cirad), được RFI trích dẫn, kết cục của cuộc đọ sức giữa Thái Lan và Việt Nam còn phụ thuộc vào Trung Quốc. Từ vài năm gần đây, Trung Quốc điều chỉnh thị trường bằng cách nhập khẩu gạo. Nhưng với dịch virus corona chủng mới (Covid-19) lan sang nước Việt Nam láng giềng, cùng với việc đóng cửa biên giới giữa hai nước, rất có thể các giao dịch gạo Việt Nam bị xáo trộn.
Hơn nữa, Trung Quốc cũng đã trở thành một quốc gia xuất khẩu gạo (ba triệu tấn vào năm 2019). Nước này đang bán bớt khối lượng gạo dự trữ lớn, chủ yếu sang Châu Phi, khu vực mà Trung Quốc chiếm ưu thế hơn Thái Lan và Ấn Độ trong năm 2019.
Sau một năm, các hoạt động kinh doanh gạo trên thế giới bị thụt lùi do nhu cầu gạo của Indonesia, Bangladesh và Trung Quốc giảm, thị trường gạo thế giới hy vọng sẽ lại khởi sắc trong năm 2020. Tuy nhiên, dịch bệnh viêm phổi cấp do Covid-19 gây ra sẽ là con dao hai lưỡi : Hoặc kìm hãm hoạt động kinh doanh gạo, hoặc khuyến khích Trung Quốc, Hồng Kông hay Singapore tích trữ gạo nhiều hơn.
Một điều chắc chắn duy nhất, Ấn Độ vẫn sẽ là quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới và giá gạo vẫn sẽ dao động nhiều hơn so với năm 2019.
Minh Anh
Vì sao Việt Nam không mặn mà với lời chào mua vũ khí của Trump ? (VOA, 17/11/2017)
Trong chuyến công du dài ngày đến Châu Á và dự APEC tại Việt Nam, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã "chào hàng" tên lửa và các hệ thống vũ khí khác của Mỹ ngay trong buổi gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Bloomberg dẫn một nguồn tin ẩn danh cho biết Tổng thống Mỹ thậm chí nói ông Phúc "còn chần chờ gì nữa" khi ông đã lên nắm cương vị đứng đầu nước Mỹ được 10 tháng rồi.
Hệ thống phòng không S-400 của Nga, vũ khí mà Việt Nam đang thương thảo để mua của Moscow.
Bán vũ khí cho Việt Nam được xem là một trong những mục tiêu hàng đầu của Tổng thống Hoa Kỳ khi đến Việt Nam. Vẫn theo Bloomberg, một thương vụ vũ khí với Việt Nam còn là "thắng lợi nhanh" giúp cho ông Trump có thêm lợi thế khi ra tái tranh cử.
Trên trang web chính thức, Tòa Bạch Ốc còn đăng lời "quảng cáo" của ông Trump với ông Phúc rằng "Chúng tôi mong muốn Việt Nam sẽ mua trang thiết bị từ Mỹ. Mỹ là nơi sản xuất các trang thiết bị tốt nhất, chúng tôi làm ra những thiết bị quân sự tốt nhất, từ các loại máy bay cho đến bất kể thứ gì mà bạn có thể nêu tên".
Tuy nhiên, bất chấp kỹ năng thương trường của Tổng thống Mỹ, Việt Nam cho đến phút chót của APEC vẫn không ký một hợp đồng mua bán vũ khí nào trong số một loạt thỏa thuận thương mại trị giá 12 tỷ đôla ký với Hoa Kỳ.
Một nhà phân tích chính trị Việt Nam và quốc tế, Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng của trường đại học George Mason, Mỹ, nhận định rằng có nhiều yếu tố khiến mục tiêu của ông Trump không thành công tại Việt Nam. Ông nói :
"Mua vũ khí không phải là dễ. Có nhiều vấn đề đặt ra lắm. Thí dụ, một khi đã mua vũ khí của một số nước khác rồi, bây giờ mua vũ khí của Mỹ thì các hệ thống có dùng lẫn với nhau được hay không, hay là mua của Mỹ thì phải mua hoàn toàn của Mỹ, bỏ tất cả các thứ khác".
Trở ngại thứ hai, theo Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, là vấn đề tiền bạc, vì ngân sách mà Việt Nam dành cho việc mua vũ khí khá "eo hẹp" so với các nước khác.
Ông nói thêm : "Ngoài ra, mua vũ khí của Mỹ cũng cần rất nhiều chuyện như huấn luyện và các thứ khác. Ví dụ như Việt Nam mua [chiến đấu cơ] Sukhoi của Nga thì phải sang Ấn Độ để huấn luyện vì Ấn Độ cũng mua cùng loại vũ khí đó".
Vài tháng trước khi diễn ra Hội nghị APEC ở Việt Nam, một số chuyên gia quân sự của Nga liên tục lên tiếng trên truyền thông khuyên Việt Nam không nên mua vũ khí của Mỹ và Israel. Các chuyên gia này còn đưa ra các phân tích kỹ thuật để cho thấy sự ưu việt của vũ khí Nga trong việc tích hợp vũ khí khác hệ so với vũ khí của Israel và Mỹ.
Trong khi đó, một chuyên gia quân sự Việt Nam, Phó giáo sư-Tiến sĩ-Thiếu tướng an ninh Lê Văn Cương, trong cuộc phỏng vấn với Spunik ngày 14/11 nói "Qua thực tế kháng chiến người Việt Nam đã biết rằng vũ khí Mỹ thua kém về các đặc tính hơn là vũ khí tương tự của Liên Xô, ngoài ra lại đắt giá hơn nhiều".
Nhận định về yếu tố này, Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng nói :
"Khi người ta đã quen với vũ khí nào thì dĩ nhiên người ta thích vũ khí đó. Nhưng tôi nghĩ ẩn ý trong đó là vấn đề tiền bạc. Mua đồ của Nga thì vấn đề tiền bạc dễ hơn. Có thể có tham nhũng trong đó nữa. Còn mua vũ khí Mỹ thì không thể đi lót tay được".
Hệ thống vũ khí của Việt Nam trước đây chủ yếu do Liên Xô cung cấp từ đầu những năm 1950. Gần đây, Việt Nam và Nga cũng ký kết nhiều hợp đồng mua bán vũ khí trị giá hơn 4,5 tỷ đôla, trong đó có các tàu ngầm lớp Varshavyanka, hệ thống phòng không Buk, Tor và S-300. Đa số chiến đấu cơ của Việt Nam cũng là máy bay Mi-8 của Nga và mới đây là tiêm kích Su-27 và Su-30MK2.
Những năm gần đây, Việt Nam chi khá mạnh tay trong việc mua sắm vũ khí với mục tiêu "hiện đại hóa quân đội". Trong vòng từ năm 2006 – 2015, ngân sách quốc phòng của Việt Nam năm tăng từ 1,3 tỷ đôla lên đến 4,6 tỷ đôla (tăng 258%). Vệc phân bổ ngân sách quốc phòng của Việt Nam cũng cho thấy có sự thay đổi về căn bản so với trước, tập trung nhiều về khả năng hàng hải và bảo vệ lợi ích trên biển trước bối cảnh xung đột ở Biển Đông đang ngày càng phức tạp và căng thẳng.
Tuần trước, báo Nga dẫn lời Phó cục trưởng Cục hợp tác kỹ thuận quân sự Nga Mikhail Petukhov tiết lộ Việt Nam đang thương thảo với Nga trong việc mua một lô lớn vũ khí tiên tiến, trong đó có hệ thống tên lửa phòng không S-400. Trước sự kiện này, báo Trung Quốc Sina Trung ngày 9/11 cho rằng Việt Nam sắm vũ khí từ Nga theo kiểu chạy đua với Trung Quốc. Mỗi khi Trung Quốc mua vũ khí nào của Nga, thì Việt Nam cũng phải cố mua vũ khí tương tự từ Moscow và đây là công tác "tuyên truyền" khá thành công của Moscow nhằm bán vũ khí cho các quốc gia Châu Á.
Tuy nhiên, một số chuyên gia quân sự nhận định vì điểm yếu của hải quân Việt Nam là khả năng tác chiến chống ngầm, nên việc sắm máy bay tuần tra chống Ngầm có "giá phải chăng" của Mỹ vẫn được cho là một mục tiêu mà Việt Nam có thể đang nhắm tới, bên cạnh những "chào mời" hấp dẫn từ Nga, Ấn Độ và cả Pháp.
Khánh An
*********************
Việt Nam vào danh sách các nước cần chú ý về buôn bán động vật hoang dã (RFA, 17/11/017)
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ vừa xếp Việt Nam vào danh sách những nước cần chú ý về buôn bán và tiêu thụ động vật hoang dã năm 2017.
Sừng tê giác lậu bị tịch thu được trưng bày tại một phòng hải quan ở Hà Nội hôm 14/3/2017 - AFP
Báo cáo công bố ngày 16/11 của Bộ Ngoại giao Mỹ xếp 26 nước vào danh sách này. Đây là những nước được xác định là nguồn cung cấp chính các sản phẩm từ động vật hoang dã, là điểm chuyển giao chính cho các sản phẩm từ động vật hoang dã, hoặc là nướ tiêu thụ chính các sản phẩm từ động vật hoang dã.
Theo báo cáo, những nước bị xếp vào danh sách chú ý không có nghĩa là tích cực hay tiêu cực bởi vì đã có những nước từng bị xếp vào danh sách này và đã thực hiện các bước quan trọng chống lại nạn buôn bán động vật hoang dã, bao gồm cả việc hợp tác với Mỹ.
Việt Nam hiện được coi là trung tâm buôn bán nhiều sừng và các bộ phận của tê giác nhất thế giới. Đây là loài động vật được xếp vào danh sách nguy cấp vì bị giết trộm nhiều ở Châu Phi.
Năm 2016, nhân chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama sang Việt Nam, hai chính phủ đã thiết lập quan hệ đối tác trong đấu tranh chống buôn bán trái phép các loài động vật, thực vật hoang dã.
Bên cạnh những nước cần chú ý, báo cáo mới của Bộ ngoại giao Hoa Kỳ cũng đưa ra danh sách các nước quan ngại bao gồm 3 nước là Lào, Madagascar và Congo. Đây là những nước có thể có sự tham gia của chính phủ trong việc buôn bán động vật hoang dã.
********************
Trung Quốc đổi vũ khí lấy cao su để thu hút thị trường Châu Á (RFI, 17/11/2017)
Không những Trung Quốc chào bán vũ khí với giá rẻ, mà còn đề xuất nhiều cách thanh toán không thể cạnh tranh hơn được. Các nhà công nghiệp Trung Quốc có thể đổi xe tăng lấy cao su, dầu hỏa và khoáng sản. Đây là nhận xét trong bài phóng sự của nhà báo Lionel de Conick, đăng trên trang La Tribunecủa Pháp (16/11/2017), sau khi tham dự triển lãm quốc phòng và An Ninh tại Bangkok từ ngày 06-09/11/2017.
Sĩ quan Thái Lan tại Triển lãm quốc phòng và An Ninh 2017, tại Bangkok, ngày 06/11/2017. Reuters/Panu Wongcha Um
Ngân sách quốc phòng của Thái Lan không ngừng tăng, gần 5% mỗi năm, kể từ khi quân đội lên cầm quyền vào năm 2014, và có thể sẽ chiếm đến 7,7% ngân sách Nhà nước vào năm 2017. Tuy nhiên, Thái Lan không phải là trường hợp đặc biệt. Thị trường Châu Á và Châu Đại Dương tăng ổn định từ năm 2012 và hiện chiếm 43% các thương vụ vũ khí trên thế giới.
Vì vậy, các nhà sản xuất công nghiệp vũ khí trên khắp thế giới đã có bốn ngày tại triển lãm quốc phòng và An Ninh Bangkok để trưng bày, quảng cáo cho sản phẩm của mình trước sự theo dõi của các tướng lĩnh Thái Lan, Việt Nam, Philippines và Malaysia.
Pháp có một khu trưng bày giản dị, giới thiệu một vài nhà vô địch bán vũ khí của nước này như Thales, Nexter hay MBDA. Tại đây, tất cả ngành công nghiệp vũ khí thế giới "hy vọng hưởng lợi từ nhu cầu mạnh về tái trang bị hải quân tại Nam Á và Đông Nam Á", theo một nhà bán vũ khí Pháp có mặt tại triển lãm. Trong trung hạn, "các nước trong vùng muốn phát triển và hiện đại hoá đội tầu của họ hoặc bắt đầu xây dựng đội tầu ngầm", theo khẳng định của một quan chức của GICAN, một nhóm các nhà công nghiệp đóng tầu và hoạt động hải quân Pháp.
Trung Quốc "đổi chác"
Thế nhưng, trước các "lão làng" Mỹ và Nga, tập đoàn Pháp khó lòng tìm được một chỗ đứng. Thế mà một "tân binh", Trung Quốc lại thu hút được gần hết các thị trường. Thái Lan vừa mua ba tầu ngầm chạy bằng diesel S26T của Trung Quốc với khoản tiền gần 860 triệu euro. Malaysia, Miến Điện và Indonesia cũng nằm trong danh sách các khách hàng chính của ngành công nghiệp vũ khí Trung Quốc.
Tác giả bài báo nhận định vũ khí của Trung Quốc rẻ hơn, và để thanh toán, "mọi thứ đều có thể", theo lời của một nhân viên tại gian hàng Nirinco, nhà sản xuất xe thiết giáp hàng đầu của Trung Quốc.
Các nước Đông Nam Á có ngân sách hạn chế và các thương vụ thường diễn ra với việc chuyển giao công nghệ hoặc đơn giản hơn là "trao đổi". Trả lời với phóng viên của La Tribune, vẫn người bán hàng Trung Quốc cho biết : "Người ta có thể đổi mọi thứ để lấy xe tăng của chúng tôi. Chúng tôi lấy tất : dầu lửa, khoáng sản, cao su. Trong vùng này, đổi lấy cao su, rất chạy". Kết quả là năm 2016, Trung Quốc vượt qua Pháp trên bảng xếp hạng các nhà xuất khẩu vũ khí thế giới.
Đông Nam Á vẫn là những nguồn cung cấp cao su chính cho Trung Quốc. Trang lecourrier.vn, trích truyền thông Thái Lan (22/07/2017), cho biết ba nước sản xuất cao su lớn nhất khu vực này là Thái Lan, Indonesia và Malaysia đã thảo luận về việc giảm khối lượng xuất khẩu vào trong 6 tháng cuối năm 2017 để giảm bớt tác động của việc giá bán cao su trên thế giới bị giảm. Hàng năm, đại diện ba nước vẫn họp với nhau nhằm tìm giải pháp để ổn định giá cao su, cũng như các giải pháp về lâu dài cho ngành công nghiệp cao su.
Sản lượng cao su của ba nước Đông Nam Á này chiến khoảng 60% sản lượng thế giới, tương đương với khoảng 12 triệu tấn mỗi năm, trong đó Thái Lan sản xuất 4,5 triệu tấn, Indonesia là 3,1 triệu tấn và Malaysia là 720.000 tấn.
Tuy nhiên, theo trang CommodAfrica.com, trong nhiều năm trở lại đây, cao su từ các nước Châu Phi cũng bắt đầu cạnh tranh trên thị trường Trung Quốc, hiện chiếm gần 2% thị trường quốc gia Đông Á này, với giá rẻ hơn so với giá trung bình của các nguồn cao su được Trung Quốc thu mua : Bờ Biển Ngà (Côte d’Ivoire) đứng vị trí thứ 5, tiếp theo là các nước Liberia (thứ 9), Cameroun (thứ 11)…
Hiện đại hóa đội tầu hải quân Châu Á
Với sức cạnh tranh mạnh như vậy, nhiều nhà công nghiệp bắt đầu mơ đến việc luật pháp nước Pháp sẽ bớt cứng rắn và một quan niệm thương mại vũ khí, "đôi khi còn quá nhỏ mọn, thậm chí đa nghi", theo giải thích của một nhà trưng bày Pháp.
Giám đốc một doanh nghiệp Pháp, tham gia triển lãm tại Bangkok, khẳng định sắp ký một đơn đặt hàng quan trọng cho một lực lượng cảnh sát địa phương, nhưng không chắc sẽ nhận được giấy phép xuất khẩu. Ông tỏ ra bất bình, vì với ông, "Điều này không thể hiểu nổi. Cứ như nước Pháp xấu hổ vì bán vũ khí, điều này không chấp nhận được về mặt chính trị. Vậy ngay cả khi chúng tôi tạo ra việc làm, và chúng tôi sản xuất ra hàng "made in France", thì vẫn phải kín đáo, vì các chính trị gia luôn lo sợ". Vì thế, "chúng ta đang đánh mất thị trường, và các nước cạnh tranh thì vớ bở".
Theo nhà sản xuất Pháp, "tất cả điều này có những hậu quả trực tiếp đối với cuộc sống của nhiều doanh nghiệp", có nghĩa là liên quan đến việc làm. "Những nước khác, đôi khi thậm chí là một vài nước Châu Âu, không tự đặt ra quá nhiều câu hỏi để biết họ làm ăn với ai…".
Với sự gia tăng căng thẳng lãnh thổ xung quanh các đảo ở Biển Đông, "tất cả các nước trong vùng muốn phát triển và hiện đại hóa đội tầu và tùy tình hình, thành lập đội tầu ngầm", theo nhận định của người phụ trách GICAN, đơn vị tổ chức triển lãm cho các nhà trưng bày Pháp.
Việt Nam, Malaysia, Philippines, Đài Loan, có nghĩa là gần như tất cả các nước trong vùng, đều đang có tranh chấp lãnh hải với Trung Quốc. Theo tác giả, có thể đây là một mối lợi cho các nhà công nghiệp Pháp.
Căng thẳng Biển Đông, cơ hội cho nước Pháp ?
Theo ông Guillaume Verney-Carron, tổng giám đốc của công ty Verney-Carron Défense, "căng thẳng giữa các nước trong vùng sẽ buộc một vài nước trong số này chọn các nhà đầu tư khác. Vì vậy, họ có thể quay sang Pháp như lựa chọn thứ ba". Công ty Verney-Carron có quy mô nhỏ, nằm ở thành phố Saint-Etienne, với hơn 50% doanh thu của công ty là nhờ xuất khẩu. Vị tổng giám đốc nhấn mạnh : "Phải để chúng tôi làm việc. Tại thị trường phát triển mạnh này, có rất nhiều cơ hội. Tất cả mọi người đều có lợi ở đây : chúng tôi tạo việc làm, và điều này cũng sẽ tốt cho cán cân ngoại thương".
Trang Challenges của Pháp nhận định Châu Á là một thị trường tiềm năng vô cùng lớn. Nếu như Trung Quốc giảm bớt nhập khẩu trang thiết bị quân sự từ sáu năm nay, thì các nước Hàn Quốc, Đài Loan và Nhật Bản lại tăng số đơn đặt hàng trong cùng thời điểm này. Indonesia đã tăng nhập khẩu vũ khí thêm 40% từ năm 2009. Malaysia, Việt Nam và Philippines luôn có những đơn đặt hàng chắc chắn. Thậm chí, Úc trở thành nước nhập khẩu vũ khí thứ tư trên thế giới vào năm 2017, với tổng số tiền là 3,4 tỉ đô la.
Năm 2017, Pháp đã vượt qua Đức để chiếm vị trí thứ ba trên thị trường xuất khẩu vũ khí thế giới, với 5,2 tỉ đô la tổng số hàng được giao, dù vẫn thua Hoa Kỳ (26,9 tỉ đô la) và Nga (7,2 tỉ đô la). Vẫn theo trang Challenges, thành tích mà Paris đạt được là nhờ ba hợp đồng bán 84 chiến đấu cơ Rafales cho Ai Cập, Qatar và Ấn Độ. Ngoài ra, còn phải kể đến một hợp đồng bán tầu hộ tống chống tầu ngầm FREMM cho Ai Cập. Với nhiều đơn đặt hàng được ký vào cuối năm 2016 với tổng trị giá là 54 tỉ đô la, Pháp có thể vượt qua được Nga trong năm 2018 về xuất khẩu vũ khí, theo thẩm định của HIS, để đứng thứ hai, sau Hoa Kỳ.
RFI tiếng Việt
