 | Tổng quan: | 3126257 |
GrabBike phát triển chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến thu nhập của xe ôm truyền thống, nhưng đó là quy luật tất yếu của xã hội và chúng ta buộc phải thích ứng, nếu không sẽ bị đào thải.
Chỉ trong một thời gian ngắn, trên địa bàn cả nước xảy ra hàng loạt vụ xung đột giữa xe ôm GrabBike và xe ôm truyền thống.
100 tài xế GrabBike bị hành hung
Theo thông tin từ Công ty Grab Việt Nam, từ đầu năm đến nay có khoảng 100 vụ tài xế GrabBike bị hành hung. Điển hình như vụ anh Lương Quốc Thiện (30 tuổi) bị 1 nhóm 3 người hành nghề xe ôm truyền thống dùng hung khí tấn công, gây thương tích vào đêm 11-3-2017 trên đường Nguyễn Tri Phương, quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh.
Hay vụ GrabBike hỗn chiến với xe ôm truyền thống tại Bến xe miền Tây (quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh) vào đêm 15-6-2017 khiến cảnh sát phải mạnh tay trấn áp. Ngay sau đó, lực lượng chức năng đã quyết định xử phạt 1,5 triệu đồng đối với 4 người tham gia vụ xô xát (trong đó có 3 người chạy GrabBike và 1 xe ôm truyền thống) về hành vi "gây rối trật tự công cộng".
11111111
111111
Tài xế GrabBike tập trung thành nhóm, hoạt động ngoài Bến xe Miền Đông (quận Bình Thạnh) (ảnh Gia Minh)
Ở Hà Nội, mối quan hệ giữa xe ôm GrabBike và xe ôm truyền thống cũng không mấy tốt đẹp. Đơn cử như vụ xô xát do mâu thuẫn đón khách xảy ra vào sáng 8-5-2017 tại khu vực cổng bến xe Giáp Bát. Nguyên nhân là do xe ôm truyền thống chặn đường gây sự với các xe ôm GrabBike vì cho rằng bị cướp khách.
Điều đáng nói, sau những vụ va chạm nhỏ, nhiều tài xế GrabBike đã tự trang bị gậy gộc, tuýp sắt… và sẵn sàng tập trung thành từng nhóm để… phòng thân khi va chạm với các xe ôm truyền thống.
Vì đâu nên nỗi ?
Luật sư Nguyễn Hồng Thái
Lý giải nguyên nhân dẫn đến tình trạng bất hòa giữa hai loại hình xe ôm nói trên, Luật sư Nguyễn Hồng Thái - Giám đốc Công ty Luật quốc tế Hồng Thái và đồng nghiệp - cho rằng, GrabBike có đội ngũ nhân viên thường là sinh viên, thanh niên trẻ, nhanh nhẹn, thái độ phục vụ chu đáo hơn, sử dụng phần mềm công nghệ để tiếp cận khách hàng, giá cả lại rẻ hơn so với xe ôm truyền thống nên nhanh chóng hút khách. Trong đó xe ôm truyền thống thường ngồi đợi khách một chỗ, lại thường chèo kéo khách tại các bến xe nên thường chỉ có những khách quen ; họ lớn tuổi hơn nên việc sử dụng phần mềm công nghệ cũng gặp khó khăn. Vì thế, nhiều người đã chuyển từ sử dụng xe ôm truyền thống sang GrabBike là khó tránh khỏi. Thu nhập của nhóm xe ôm truyền thống bị giảm sút, họ lo lắng về công việc của mình nên sẵn sàng tìm mọi cách để GrabBike không được hoạt động ở khu vực của mình, dẫn đến mâu thuẫn gay gắt giữa hai nhóm.
Đề xuất giải pháp, Luật sư Nguyễn Hồng Thái nêu quan điểm : "Xe ôm truyền thống không thể đổ lỗi cho xe GrabBike, vì xã hội đang công nghệ hóa, dịch vụ tốt hơn thì sẽ được khách hàng lựa chọn, dịch vụ kém hơn thì không thể tồn tại. Đội ngũ xe ôm truyền thống nên tiếp cận và học cách sử dụng công nghệ để hòa nhập với đội ngũ xe GrabBike vì phần mềm này rất dễ để sử dụng. Sự thay đổi nhận thức và hành động của mỗi lái xe là vô cùng quan trọng, giúp họ tìm được hướng đi mới cho công việc của mình".
Ở một góc độ khác, Luật sư Trần Minh Hùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Gia Đình nói : "Từ những vụ xô xát xảy ra gần đây, phần lớn xe ôm truyền thống đã có nhiều hành vi không đúng pháp luật, thậm chí xâm hại đến sức khỏe của các GrabBike. Điều này gây ảnh hưởng xấu đến hình ảnh xe ôm truyền thống".
Cũng theo Luật sư Trần Minh Hùng, xung đột giữa xe ôm công nghệ và xe ôm truyền thống sẽ tùy vào mức độ, tính chất hành vi, hậu quả mà có thể bị xử lý khác nhau theo quy định tại Điều 245 Bộ Luật hình sự. Nếu nhẹ có thể bị phạt vi phạm hành chính về hành vi đánh nhau, gây rối trật tự công cộng. Nếu nặng có thể bị xử lý hình sự về tội cố ý gây thương tích.
Thiên Minh - Đinh Hương
Đã nhiều năm nay, anh Nguyễn Kim Lân kiếm sống bằng nghề xe ôm, chở khách quanh Hà Nội trên chiếc xe máy của mình.
Nhưng khi giới trẻ và những người sành công nghệ bắt đầu chuyển sang sử dụng những ứng dụng đi nhờ xe như Uber và Grab vì giá rẻ hơn và an toàn hơn, những người xe ôm như anh dần không còn khách.
"Bây giờ người ta đi Grab với Uber hết, người ta không ra đây nữa".
Sự bành trướng của các dịch vụ đi nhờ xe trong khu vực Đông Nam Á đã giáng một đòn mạnh vào ngành dịch vụ ‘xe ôm’ truyền thống, vốn là cần câu cơm của những người như anh Lân. Thời điểm hiện tại, anh Lân cho biết mình chỉ kiếm được khoảng 20-30 phần trăm thu nhập trước đây.
Anh Lân cho biết : "Bây giờ người ta đi Grab với Uber hết, người ta không ra đây nữa".
Giống như nhiều khu vực khác, xe máy vẫn là phương tiện giao thông chính tại Việt Nam, đặc biệt là tại thủ đô Hà Nội cũng như Thành phố Hồ Chí Minh bởi chúng nhỏ, nhẹ, dễ dàng luồn lách qua những con phố đông đúc chật hẹp. Điều mà những chiếc ô tô, vốn đắt hơn về giá thành cũng như chi phí sử dụng, không dễ làm được.
Sau khi tấn công vào thị trường taxi truyền thống, giờ đây, những ứng dụng như Uber hay Grab đang bắt đầu tranh giành thị phần với giới xe ôm, bằng các dịch vụ UberMoto hay GraBike.
Việt Nam, quốc gia độc đảng 93 triệu dân, sở hữu khoảng 45 triệu xe máy. Tỉ lệ xe máy tính trên đầu người của quốc gia này cao hơn bất kì nước nào trong khu vực Đông Nam Á.
Chỉ tính trong năm ngoái, đã có khoảng 3,1 triệu xe máy được bán ra.
Với việc gần như người ai cũng có điện thoại di động, cộng với dịch vụ Internet gía rẻ, có thể nói hầu hết mọi cư dân thành thị tại Việt Nam đều có thể nối mạng.
Theo anh Nguyễn Tuấn Anh, Giám đốc Grab Vietnam, từ 100 tài xế GrabBike khi dịch vụ này mới được triển khai vào năm 2014, cho đến nay, con số này đã lên tới 50.000, với hơn 100 tài xế mới đăng kí tham gia mỗi ngày.
"Có rất nhiều người có nhu cầu sử dụng dịch vụ xe ôm nhưng họ không có đủ tiền trả. Nó rất là bất công khi mà anh chỉ đi có một quãng ngắn mà lại bị ‘chặt chém’. Vì thế GrabBike mang đến sự minh bạch, và mọi người thích điều này. Họ hiểu rằng mình sẽ không bị tài xế lừa. Đây là sản phẩm mà thị trường mong muốn".
Tuy nhiên, anh Tuấn Anh cũng cho biết trong năm qua, đã có hơn 100 trường hợp tài xế GrabBike bị hành hung, phần lớn là do cánh xe ôm truyền thống đánh. Họ sợ bị giành mất khách.
Trạm xe buýt, bệnh viện và trường học là những điểm nóng dễ xảy ra va chạm. Có trường hợp một tài xế GrabBike bị đâm thủng phổi. Cảnh sát thậm chí đã phải bắn chỉ thiên để giải tán một cuộc hỗn chiến giữa cánh xe ôm và GrabBike gần một trạm xe buýt tại TP. HCM.
Tình trạng tương tự đang diễn ra tại Thailand và Indonesia.
Anh Tuấn Anh cho biết GrabBike luôn kêu gọi các tài xế của mình phải đề phòng và cầu cứu công an nếu cần.
Bất chấp những mâu thuẫn này, nhiều người dân Việt Nam có vẻ vẫn thích sử dụng dịch vụ mới.
Trần Thục Anh, một nhân viên thiết kế game 21 tuổi cho biết, cô đã chuyển sang dùng GrabBike để di chuyển từ trạm xe buýt đến chỗ làm từ sáu tháng trước, rẻ hơn một nửa so với đi xe ôm.
"Rất là tiện, chỉ cần có mạng là có thể gọi được xe, chứ không phải đi tìm như xe truyền thống". Thục Anh nói.
Có nhiều tài xế GrabBike trước đây từng chạy xe ôm. Tuy nhiên không phải tài xế xe ôm nào cũng muốn đăng kí tham gia dịch vụ này. Cánh tài xế lớn tuổi nói họ không biết dùng các ứng dụng trên mạng, cũng như không có tiền mua điện thoại thông minh. Những người khác thì không đồng ý với mức giá thấp của GrabBike.
Xe ôm Grab và xe ôm Uber có đồng phục riêng
Và cùng với những tiện ích mà loại hình xe ôm này mang lại, rất nhiều người có nhu cầu đi lại đã quyết định chọn loại hình xe ôm hiện đại này.
Chị Vũ Thị Liên (Hà Nội, 25 tuổi) thường xuyên sử dụng dịch vụ GrabBike cho biết : "Trước nay mình hay di chuyển bằng xe ôm truyền thống, thậm chí có cả anh xe ôm quen, có luôn số điện thoại để tiện gọi bất cứ lúc nào. Nhưng từ ngày biết đến hình thức GrabBike thì mình lại không đi xe ôm truyền thống nữa. Vì thứ nhất là giá cả so với các loại hình xe ôm khác rẻ hơn rất nhiều. Thêm nữa, không phải đi bộ tìm xe ôm như trước đây mà có thể ngồi đặt qua mạng".
Bùng nổ xe ôm công nghệ
Xe ôm truyền thống luôn có một hạn chế rất lớn là giá cả "trên trời dưới biển". Đã có rất nhiều trường hợp, người dân hay du khách nước ngoài đến Việt Nam bị "chặt chém" gia cao ngất ngưởng. Nhiều trường hợp bất tiện hơn, người dân phải đi bộ hàng km đến những nơi ngã ba ngã tư, bến xe để đón được xe ôm truyền thống.
Chị Nguyễn Thị Hương (34 tuổi, Hà Nội) than phiền : "Trước đi xe ôm truyền thống rất mệt mỏi, nhiều lúc phải đi bộ rất xa mới có xe. Lại thêm, lúc mình vội, họ biết nên hét giá cao mà đành phải chấp nhận. Nhưng khi biết có dịch vụ GrabBike thì lịch sở hơn hẳn, có người đến tận nơi đón, đúng giờ không chờ đợi mà lại giá cả được tính trên máy, không bao giờ bị lo hớ".
Xe ôm truyền thống "đói dài cổ"
Theo tìm hiểu của phóng viên, hiện nay, riêng trên địa bàn Hà Nội có đến hơn 7.000 xe GrabBike, và hơn 2.500 xe Uber phủ sóng toàn thành phố. Lái xe GrabBike hay Uber chủ yếu là đội ngũ trẻ, độ tuổi từ 18 - 30 chiếm phần đông, hơn 60%. Đặc biệt, trong số đó có rất nhiều bạn đang là sinh viên tại các trường đại học quanh địa bàn thành phố hay những người làm văn phòng. Họ coi đây là nghề làm thêm sau giờ học, giờ làm chính thức để kiếm thêm thu nhập.
Để đăng ký tham gia vào đội ngũ xe ôm hiện đại này, họ phải xuất trình giấy tờ, đăng ký xe và các giấy tờ tùy thân như chứng minh thư, thẻ sinh viên, sổ hộ khẩu được lưu lại trên hệ thống nhằm quản lý chặt chẽ, và xử lý khi có bất kỳ tình huống không hay xảy ra với hành khách.
Với tiện ích, lịch sử và đặc biệt an toàn, tạo được niềm tin khách hàng, tỷ lệ người sử dụng dịch vụ xe ôm hiện đại này cũng tăng nhanh từ 35% lên đến khoảng 65%.
Sự xuất hiện và những ưu việt của xe ôm hiện đại đã khiến những người chạy xe ôm truyền thống phải lo lắng. Có những người vẫn quyết trụ với hình thức cũ vì không thích nghi với công nghệ số, nhưng có rất nhiều người đã quyết định chuyển đổi theo "thị hiếu" đông đảo.
Ông Bùi Tiến Đông (60 tuổi, Hà Nội) chia sẻ "Chú chạy xe ôm truyền thống được 20 năm rồi, nhưng mới đây, chú phải từ bỏ và chuyển sang chạy theo hình thức của Grab, vì lượng khách đi xe ôm truyền thống ngày càng giảm. Thực sự, giá của Grab quá "bèo" so với công sức của người lái, nhưng biết sao bây giờ, không thay đổi thì chết đói".
Cũng cùng tâm sự, anh Nguyễn Văn Tú đã làm nghề xe ôm được chục năm, khi được hỏi về lý do vì sao chuyển sang Grab anh cho biết : "Từ ngày Grab phát triển ngoài Hà Nội này, lượng khách đi xe của tôi giảm đến 2/3. Có những ngày, không kiếm nổi vài chục nghìn. Chưa kể, nhiều người có đi thì mặc cả, kì kèo đúng bằng giá cước GrabBike, vì vậy, tốt nhất chuyển sang loại hình này để còn tồn tại".
Theo chuyên gia kinh tế "Việc thay đổi từ dịch vụ xe ôm truyền thống sang các hình thức xe ôm hiện đại là lẽ tất yếu. Vì công nghệ số, Internet phát triển chóng mặt nên các doanh nghiệp buộc phải thay đổi, áp dụng một cách triệt để và hiệu quả. Hơn thế nữa, sự ra đời của dịch vụ xe ôm hiện đại, ứng dụng Internet đã khắc phục được những nhược điểm của xe ôm truyền thống. Suy cho cùng, sự cạnh tranh của các hình thức xe ôm nhằm mang đến một dịch vụ hoàn hảo nhất cho khách hàng, người được hưởng lợi nhiều nhất chính là người tiêu dùng".
Ngọc Toàn
