Càng căng thẳng với phương Tây, Cam Bốt càng xích gần lại Trung Quốc (RFI, 25/01/2019)
Thủ tướng Cam Bốt Hun Sen vừa kết thúc chuyến viếng thăm chính thức Trung Quốc ngày 23/01/2019. Chuyến công du ngoại quốc đầu tiên trong năm 2019 này của ông Hun Sen cho thấy là càng căng thẳng với phương Tây, Phnom Penh càng xích gần lại Bắc Kinh.
Thủ tướng Cam Bốt Hun Sen và đồng nhiệm Trung Quốc Lý Khắc Cường (Li Keqiang), dự lễ ký kết các hiệp định hợp tác song phương, Bắc Kinh, ngày 22/01/2019 Reuters
Khi tiếp ông Hun Sen tại Bắc Kinh ngày 21/01, chủ tịch Tập Cận Bình đã hứa là Trung Quốc sẽ viện trợ thêm 4 tỷ nhân dân tệ (588 triệu đôla) cho Cam Bốt. Nhưng đặc biệt ngoài số tiền nói trên, theo thông báo của thủ tướng Hun Sen, chủ tịch Tập Cận Bình còn hứa sẽ nâng hạn ngạch (quota) nhập khẩu gạo từ Cam Bốt lên thành 400 ngàn tấn trong năm nay.
Không phải vô cớ mà Bắc Kinh quyết định như vậy. Lý do chính là chỉ cách đó vài ngày, Ủy Ban Châu Âu đã tái lập thuế hải quan đối với gạo nhập từ Cam Bốt trong thời hạn 3 năm. Kể từ năm 2012, gạo nhập từ Cam Bốt vẫn được miễn thuế hải quan trong khuôn khổ các thỏa thuận gọi là "tất cả trừ vũ khí". Đây là sáng kiến do Liên Hiệp Châu Âu đưa ra từ năm 2001, nhằm xóa bỏ thuế quan đối với hàng hóa (trừ vũ khí) nhập từ các nước chậm phát triển nhất, với điều kiện là những nước đó phải tôn trọng nhân quyền.
Thế nhưng, giới nông gia tại một số nước châu Âu như Tây Ban Nha và Ý nay than phiền là gạo nhập giá rẻ từ những quốc gia như Cam Bốt đang gây nhiều thiệt hại cho họ. Ủy Ban Châu Âu đã phải tái lập thuế quan đối với gạo Cam Bốt, sau khi nước Ý ráo riết vận động hậu trường theo hướng này.
Đây là một vố đau đối với Phnom Penh, vì nông nghiệp của Cam Bốt chủ yếu dựa vào cây lúa, và Liên Hiệp Châu Âu vẫn là thị trường xuất khẩu gạo hàng đầu của nước này. Không những thế, Ủy Ban Châu Âu còn đang yêu cầu đẩy nhanh thủ tục đình chỉ các hiệp định mang tính ưu đãi và tái lập thuế hải quan đối với toàn bộ hàng hóa nhập từ Cam Bốt.
Bruxelles đã quyết định như vậy vì họ thấy chính quyền Phnom Penh gia tăng đàn áp đối lập, báo chí và các tổ chức xã hội dân sự ở Cam Bốt, thể hiện qua cuộc bầu cử Quốc hội tháng 7 năm ngoái. Giới doanh nghiệp Cam Bốt hôm thứ Hai vừa qua đã gởi một bức thư đến ủy viên thương mại châu Âu Cecilia Malmström để yêu cầu Bruxelles không đình chỉ thỏa thuận "tất cả trừ vũ khí", vì họ rất lo ngại cho thương mại cũng như cho quan hệ giữa Cam Bốt với Liên Hiệp Châu Âu.
Bắc Kinh đã không bỏ lỡ cơ hội này để kéo đồng minh Phnom Penh về phía mình hơn nữa. Ngoài việc nâng hạn ngạch nhập khẩu gạo từ Cam Bốt, chủ tịch Tập Cận Bình còn hứa với thủ tướng Hun Sen là sẽ tăng trao đổi mậu dịch song phương lên 10 tỷ đô la từ đây đến năm 2023 và sẽ khuyến khích các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư nhiều hơn nữa vào Cam Bốt. Như vậy, Trung Quốc sẽ tiếp tục là quốc gia đầu tư nhiều nhất vào Cam Bốt và là nhà tài trợ hàng đầu cho Cam Bốt.
Trong chuyến viếng thăm Trung Quốc vừa qua, thủ tướng Hun Sen đã bác bỏ thông tin theo đó Trung Quốc đang tìm kiếm sự ủng hộ của Phnom Penh cho dự án xây một căn cứ hải quân ở ngoài khơi Cam Bốt. Nhưng rõ ràng là không chỉ về mặt kinh tế, Phnom Penh còn đang tăng cường quan hệ quân sự với Bắc Kinh. Bị Washington liên tục chỉ trích về đàn áp đối lập, năm ngoái, Cam Bốt đã hủy bỏ các cuộc tập trận chung với Hoa Kỳ, và năm nay, quân đội nước này sẽ có nhiều cuộc thao dượt chung với quân đội Trung Quốc.
Thanh Phương
**********************
Trung Quốc hứa viện trợ gần 600 triệu đôla cho Cam Bốt (RFI, 23/01/2019)
Hôm 22/01/2019, thủ tướng Hun Sen thông báo tại Bắc Kinh là Trung Quốc đã hứa sẽ viện trợ thêm 4 tỷ nhân dân tệ ( 588 triệu đôla) cho Cam Bốt.
Thủ tướng Cam Bốt Hun Sen (T) và đồng nhiệm Trung Quốc Lý Khắc Cường (Li Keqiang), dự lễ ký kết các hiệp định hợp tác song phương, Bắc Kinh, ngày 22/01/2019 Reuters
Thông báo nói trên được thủ tướng Cam Bốt đăng trên trang Facebook của ông, kèm theo bức hình chụp ông hội kiến chủ tịch Tập Cận Bình ngày hôm trước trong chuyến viếng thăm kéo dài ba ngày tại Trung Quốc.
Hôm qua, ông Hun Sen đã được thủ tướng Lý Khắc Cường tiếp đón tại Đại Sảnh Đường Nhân Dân.
Ngoài số tiền viện trợ nói trên, chủ tịch Tập Cận Bình còn hứa sẽ nhập 400 ngàn tấn gạo từ Cam Bốt trong năm nay, tăng trao đổi mậu dịch song phương lên 10 tỷ đô la từ đây đến năm 2023 và sẽ khuyến khích các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư nhiều hơn nữa vào Cam Bốt.
Thông báo nói trên được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Liên Hiệp Châu Âu tái lập thuế hải quan đối với gạo nhập từ Cam Bốt, sau khi nước Ý ráo riết vận động hậu trường, vì Roma cho là gạo nhập giá rẻ đang gây nhiều thiệt hại cho các nông gia Ý.
Theo hãng tin AFP, nhân chuyến viếng thăm Trung Quốc, thủ tướng Hun Sen đã bác bỏ thông tin theo đó Trung Quốc đang tìm kiếm sự ủng hộ cho dự án xây một căn cứ hải quân ở ngoài khơi Cam Bốt. Tin đồn này xuất phát từ việc ba chiến hạm của Trung Quốc vào đầu tháng này đã ghé cảng Sihanoukville, miền nam Cam Bốt.
Cho tới nay, Bắc Kinh vẫn ủng hộ Phnom Penh, kể cả khi chính quyền Hun Sen cấm đảng đối lập chính tham gia bầu cử Quốc hội năm ngoái. Trong khi đó, ảnh hưởng của Mỹ đối với Cam Bốt đang giảm đi, nhất là kể từ khi Phnom Penh cáo buộc Washington đã cùng với một lãnh đạo đối lập có âm mưu lật đổ chính phủ Cam Bốt.
Thanh Phương
**********************
Thái Lan : Bầu cử vẫn dưới sự kiểm soát của chính quyền quân sự (RFI, 24/01/2019)
Ngày 23/01/2019, vua Thái Lan Maha Vajiralongkorn ký sắc lệnh thông báo sẽ tổ chức bầu cử Quốc hội vào ngày 24/03. Đây là cuộc bầu cử đầu tiên kể từ sau cuộc đảo chính quân sự năm 2014. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia Pháp, chính quyền quân sự sẽ làm mọi cách để tiếp tục nắm giữ quyền lực.
Các nhà hoạt động và sinh viên biểu tình đòi tổ chức bầu cử tại Thái Lan, 08/01/2019. Reuters/Jorge Silva/File Photo
Những bất ổn chính trị triền miên trong gần hai thập niên qua đã tạo cơ hội cho phe quân đội trở lại cầm quyền vào năm 2014, sau cuộc đảo chính lật đổ chính quyền dân sự của bà Yingluck Shinawatra. Kể từ đó, chính quyền quân sự của tướng Prayut Chan Ocha đã nhiều lần thông báo hoãn tổ chức bầu cử, với lý do bất ổn chính trị, chưa hội tụ đầy đủ các điều kiện cần thiết.
Giờ đây, sau năm năm nắm quyền lãnh đạo, tướng Prayut Chan Ocha đầy quyền lực và là ứng viên hiển nhiên của cuộc bầu cử, muốn thông qua lá phiếu cử tri để tiếp tục nắm giữ quyền lực mà ông có được sau cuộc đảo chính và tạo tính chính đáng cho chiếc ghế thủ tướng của ông.
Lột bỏ chiếc áo nhà binh, khoác lên người chiếc áo dân sự, tướng Chan OCha cũng tiến hành vận động tranh cử như bao ứng viên bình thường khác. Nhưng trong thùng phiếu, phe quân đội sẽ chẳng có chút cơ may nào. Nhà nghiên cứu Eugénie Merieu, thuộc Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp, nhắc lại rằng đảng Peua Thai, đảng chính trị của cựu thủ tướng bị lật đổ Thaksin Shinawatra vẫn chiếm một vị trí quan trọng đến dường nào trên chính trường Thái Lan.
"Từ hơn 10 năm nay, người dân Thái Lan vẫn luôn bỏ phiểu cho cùng một đảng, giúp cho đảng Peua-Thái có một đa số gần như tuyệt đối. Điều đó vẫn luôn tồn tại từ năm 1997, trong 6 cuộc bầu cử. Cả sáu cuộc bầu cử đó đã mang lại những thắng lợi to lớn cho đảng Peua-Thai. Điều này sẽ diễn ra tương tự trong cuộc bầu cử lần này. Các cử tri Thái rất trung thành với Thaksin".
Vậy phe quân đội quyết định tổ chức bầu cử để làm gì ? Và tại sao vào lúc này ? Về điểm này bà Eugénie Merieu giải thích như sau :
"Đối với ông Prayut, cuộc bầu cử này được sử dụng như là một phương tiện để hợp thức hóa tính chính đáng của ông thông qua phổ thông đầu phiếu. Mục tiêu là ông vẫn giữ chức vụ thủ tướng, nhưng là một thủ tướng được bầu ra trong khuôn khổ một cuộc bầu cử.
Trên bình diện quốc tế, một loạt các hiệp định đã bị đình chỉ sau cuộc đảo chính, nhất là các thỏa thuận trao đổi tự do mậu dịch với Liên Hiệp Châu Âu, hay như các thỏa thuận quân sự cũng bị ngưng lại… Ngay từ đầu, để cho mọi nguời có thể chấp nhận cuộc đảo chính, giới quân sự đã nói rằng họ phải làm như vậy để có thể tổ chức bầu cử trong bối cảnh đoàn kết dân tộc, vì lúc đó đã có các cuộc biểu tình của phe Áo Vàng, phe Áo Đỏ.
Theo quân đội, cuộc xung đột này có nguy cơ dẫn đến nội chiến, do vậy cần phải can thiệp với mục đích là tạo các điều kiện tái lập một nền dân chủ bền vững. Do vậy, ngay trong ngày làm đảo chính để nắm quyền hoặc hôm sau đó, giới quân sự đã thông báo là sẽ có bầu cử. Thế rồi sau đó, thời điểm bầu cử liên tục bị đẩy lùi, hoãn lại và chính bằng cách này mà quân đội nắm quyền cho đến nay".
Chính quyền quân sự Thái Lan biết rõ là họ sẽ không bao giờ có được lá phiếu của người dân. Phe đối lập có rất nhiều khả năng thống lĩnh Quốc hội. Nhưng điều đó sẽ chẳng còn ý nghĩa gì. Bởi vì, kể từ năm 2016, chính quyền quân sự Thái đã sửa đổi Hiến Pháp để có thể tiếp tục nắm giữ quyền lực. Nếu Quốc hội do dân bầu ra thì các thành viên Thượng Viện lại do quân đội chỉ định. Nếu không đạt được đồng thuận trong việc lựa chọn thủ tướng thì hai viện có thể chỉ định một nhân vật không phải do dân bầu ra, giữ chức vụ này.
Đồng thời, Hiến Pháp mới củng cố quyền lực của Tòa Bảo Hiến, cho phép phế truất các lãnh đạo dân sự… Như vậy, bất kể kết quả cuộc bỏ phiếu sắp tới ra sao, tướng Chan-Ocha vẫn tiếp tục làm thủ tướng.
Minh Anh