Trump : Cả đôi bên Mỹ-Triều đều hiểu rõ vấn đề (VOA, 02/03/2019)

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 1/3 loan báo trên Twitter rằng các cuộc đàm phán giữa ông với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại Hà Nội trong tuần này rất "quan trọng". "Chúng tôi biết rõ họ muốn gì và họ hiểu rõ chúng tôi phải đạt được những gì", ông Trump viết.

Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại Hà Nội hôm 28/2/19.

Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ nhì diễn ra trong hai ngày 27-28/2 tại Việt Nam sụp đổ hôm thứ năm tuần này mà không đạt được thỏa thuận nào hoặc một kế hoạch tức thì nào cho cuộc gặp kế tiếp giữa phái đoàn hay lãnh đạo của hai nước.

Đôi bên đưa ra lý do khác nhau lý giải sự kết thúc đột ngột của cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

Hôm 28/2, ông Trump cho báo giới biết Bình Nhưỡng muốn toàn bộ chế tài phải được dỡ bỏ hoàn toàn.

Thế nhưng Ngoại trưởng Triều Tiên Ri Yong Ho bác tuyên bố của ông Trump trong cuộc họp báo sau đó vài tiếng, nói rằng Bình Nhưỡng chỉ yêu cầu dỡ bỏ một phần các lệnh trừng phạt để đổi lại với việc Triều Tiên phá hủy địa điểm hạt nhân chính yếu tại Yongbyon.

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in nói Seoul sẽ làm việc với Hoa Kỳ và Triều Tiên để giúp đôi bên đạt được một thỏa thuận giải giới hạt nhân.

Ông Moon cam kết chính phủ Seoul sẽ liên lạc và hợp tác chặt chẽ với Hoa Kỳ và Triều Tiên để giúp các cuộc đàm phán được suông sẻ. Ông cũng cho biết Hàn Quốc sẽ tham vấn với Hoa Kỳ về các cách mở lại những dự án chung với Bình Nhưỡng kể cả phát triển du lịch tại Núi Kumgang và khu phức hợp công nghiệp Kaesong.

******************

Quan chức Mỹ xác nhận Triều Tiên không đòi bỏ hết cấm vận (VOA, 02/03/2019)

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 28/2 cho biết ông bỏ ngang cuộc gặp thượng đỉnh thứ hai với Chủ tịch Kim Jong-un của Triều Tiên tại Hà Nội vì ông Kim yêu cầu dỡ bỏ toàn bộ các lệnh cấm vận, một tuyên bố khiến phái đoàn Triều Tiên đã phải tổ chức một cuộc họp báo bất thường vào nửa đêm hôm đó để bác bỏ.

Cuộc gặp lần hai của hai nhà lãnh đạo Mỹ-Triều đã thất bại

Vậy ai là người nói thật ? Trong trường hợp này, có vẻ như đó là phía Triều Tiên bởi vì những gì họ nói cũng là yêu cầu mà họ đã thúc đẩy trong nhiều tuần tại các cuộc đàm phán ở cấp thấp.

Cuộc gặp thượng đỉnh Trump-Kim lần hai ở Hà Nội sụp đổ hôm 28/2 khi bị ông Trump cắt ngắn đột ngột mà không có thỏa thuận nào được ký kết. Ngay sau đó, ông Trump đã nói với báo giới rằng lý do đàm phán thất bại là bất đồng xung quanh việc dỡ bỏ các lệnh cấm vận.

"Về cơ bản, họ đòi dỡ bỏ hoàn toàn các lệnh cấm vận mà chúng tôi không thể làm được", ông nói. "Chúng tôi phải rời bỏ cuộc họp".

Vài giờ sau, hai thành viên cao cấp của phái đoàn Triều Tiên nói với các phóng viên rằng đó không phải là điều ông Kim yêu cầu. Họ nhấn mạnh rằng ông Kim chỉ đòi dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận để đổi lấy việc họ đóng cửa khu phức hợp hạt nhân chính của họ. Ngoại trưởng Triều Tiên Ri Yong Ho nói rằng nước ông sẵn sàng cam kết bằng văn bản việc dừng các cuộc thử nghiệm hạt nhân và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa.

Thứ trưởng Ngoại giao Choe Sun Hui cho biết phản ứng của ông Trump đã khiến ông Kim khó hiểu và nói thêm rằng ông Kim ‘có lẽ đã mất ý chí tiếp tục các cuộc thương thảo Mỹ-Triều Tiên’.

Bộ Ngoại giao Mỹ sau đó đã làm rõ lập trường của Mỹ.

Hãng tin AP dẫn lời một quan chức cấp cao với điều kiện giấu tên cho biết Triều Tiên ‘về cơ bản yêu cầu dỡ bỏ tất cả lệnh cấm vận’.

Tuy nhiên, quan chức này thừa nhận rằng đòi hỏi của Bình Nhưỡng chỉ là muốn Washington ủng hộ việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt mà Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã áp đặt kể từ tháng 3 năm 2016 chứ không bao gồm các nghị quyết khác có từ trước đó một thập kỷ.

Điều mà Bình Nhưỡng mong muốn, nguồn tin ẩn danh này cho biết, là Liên Hiệp Quốc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt gây khó khăn cho cuộc sống của người dân và làm trở ngại nền kinh tế dân sự của họ. Lời thừa nhận của quan chức Mỹ này cũng giống như những gì mà ông Ri tuyên bố.

Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã áp đặt gần một chục nghị quyết trừng phạt Triều Tiên, khiến họ trở thành một trong những quốc gia bị trừng phạt nặng nề nhất trên thế giới. Do đó, ông Kim thật sự muốn nới lỏng rất nhiều, bao gồm các lệnh cấm cung cấp tất cả mọi thứ từ kim loại, nguyên liệu thô, hàng xa xỉ, hải sản, than đá, dầu tinh chế, dầu thô.

Tuy nhiên ông Kim không đòi hỏi dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí vốn được áp đặt trước đó nữa, từ năm 2006, khi Bình Nhưỡng tiến hành cuộc thử hạt nhân đầu tiên.

Đối với Bình Nhưỡng, đó là một khác biệt quan trọng.

Mặc dù Bình Nhưỡng tuyên bố rằng vũ khí hạt nhân là cần thiết để tự vệ, ít nhất vào thời điểm này, họ vẫn chấp nhận các lệnh trừng phạt nhắm trực tiếp vào vũ khí hạt nhân và công nghệ tên lửa. Tuy nhiên Triều Tiên vẫn luôn xem việc áp đặt các lệnh trừng phạt vào các lĩnh vực thương mại khác là tàn ác và xem chúng là điểm đàm phán của họ.

Quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ giấu tên vừa kể cho biết ông Trump và các nhà đàm phán của ông xem yêu cầu đó là đi quá xa bởi vì họ đã cân nhắc rằng dỡ bỏ các lệnh cấm vận từ sau năm 2016 sẽ đồng nghĩa với việc cho Triều Tiên ‘hàng tỷ đô la’ và về cơ bản số tiền này có thể được dùng để tiếp tục chương trình hạt nhân và tên lửa của họ.

Cho dù yêu cầu của Bình Nhưỡng chắc chắn là quá táo bạo, nhưng không phải là yêu cầu dỡ bỏ tất cả các lệnh trừng phạt như ông Trump nói.

Yêu cầu này của Bình Nhưỡng không có gì bất ngờ. Nguồn tin từ vị quan chức Mỹ giấu tên cũng cho biết thêm rằng Triều Tiên đã đưa ra yêu cầu này từ nhiều tuần trước trong các cuộc đàm phán cấp thấp.

Vào lúc này, truyền thông nhà nước Triều Tiên không hề nhắc gì đến quyết định của ông Trump cắt ngang cuộc họp mà không có thỏa thuận và tỏ dấu hiệu miền Bắc đang hướng đến các cuộc đàm phán khác.

"Hai nhà lãnh đạo của hai nước đánh giá cao việc cuộc gặp thứ hai ở Hà Nội đem đến một dịp quan trọng để đào sâu sự tôn trọng và tin tưởng lẫn nhau và đưa quan hệ giữa hai nước vào một giai đoạn mới", truyền thông nhà nước Triều Tiên viết. "Họ đồng ý giữ liên lạc chặt chẽ vì sự phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên và sự phát triển vượt bậc của quan hệ Mỹ-Triều trong tương lai".

********************

Thanh trừng nội bộ tại Bình Nhưỡng (RFI, 02/03/2019)

Thanh trừng nội bộ tại Bình Nhưỡng, căng thẳng Ấn Độ - Pakistan và bầu cử, bài hát ca ngợi tập đoàn Hoa Vi, Pháp bất bình chuyện Hà Lan mua cổ phần Air France-KLM, Monsanto lại bị đưa ra tòa ở Mỹ, đó là những đề tài của tạp chí Thế giới đó đây tuần này.

Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un rời khách sạn Melia, Hà Nội, ngày 01/03/2019.Reuters

Thanh trừng nội bộ tại Bình Nhưỡng

Trong khi lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un được đón tiếp trọng thể tại Việt Nam trong khuôn khổ cuộc họp thượng đỉnh tại Hà Nội với tổng thống Donald Trump và chuyến thăm chính thức Việt Nam, thì một tổ chức phi chính phủ tại Seoul công bố một báo cáo cho thấy là từ năm ngoái, nhiều quan chức chống lại chính sách ngoại giao của ông Kim Jong-un đã bị thanh trừng.

Từ Seoul, thông tín viên Frédéric Ojardias gởi về bài tường trình ngày 27/2/2019 :

"Khoảng 70 quan chức Bắc Triều Tiên đã bị hành quyết hoặc cầm tù trong năm ngoái, theo báo cáo của tổ chức phi chính phủ Trung tâm Chiến lược Bắc Triều Tiên. Báo cáo này tổng hợp lời kể của khoảng 20 quan chức cao cấp, trong đó có một số người còn tại chức.

Các cuộc thanh trừng này là nhằm tịch thu tài sản của các quan chức tham nhũng để bù đắp cho nguồn tài chính của chế độ đang bị kiệt quệ do các trừng phạt của quốc tế. Nhưng chiến dịch thanh trừng cũng nhắm vào những người chống lại các nỗ lực gần đây của chế độ Kim Jong-un mở cửa ngoại giao về hướng Hoa Kỳ và Hàn Quốc.

Ruby Woo, đại diện của Trung tâm Chiến lược Bắc Triều Tiên nói :

"Ông Kim Jong-un muốn cắt đứt với chính sách của những người tiền nhiệm, Kim Jong Il và Kim Nhật Thành. Những người chống lại là những thành phần đặc quyền đặc lợi, sợ bị mất các quyền lợi của họ do những thay đổi đó. Chúng tôi nghĩ rằng sự bất đồng của họ là do tâm lý bất an. Phần lớn trong số họ là các quân nhân. Chứ còn dân thường thì biết rất ít về chính sách ngoại giao của Kim Jong-un, cho nên làm sao họ có thể chống được".

Tổ chức phi chính phủ này cho rằng không nên xem các cuộc thanh trừng nói trên là một dấu hiệu bất ổn định của chế độ, mà Kim Jong-un hiện nay kiểm soát rất chặt chẽ bộ máy cầm quyền. Như vậy là kể từ nay có vẻ như lãnh đạo Bắc Triều Tiên đang rảnh tay để thi hành chính sách ngoại giao mà ông đã chọn, bất chấp những chống đối trong nội bộ".

Căng thẳng Ấn Độ - Pakistan và bầu cử

Căng thẳng giữa New Delhi và Islamabad đã gia tăng với việc quân đội Pakistan ngày 27/02/2019 thông báo đã bắn rơi 2 chiến đấu cơ Ấn Độ và bắt sống một phi công. Hành động này là nhằm trả đũa việc quân đội Ấn Độ ngày hôm trước không kích vào vùng Cachemire thuộc Pakistan nhắm vào trại huấn luyện của một nhóm Hồi giáo đã nhận là tác giả vụ khủng bố ngày 14/02 ở vùng Cachemire thuộc Ấn, khiến hơn 40 người thuộc lực lượng bán quân sự thiệt mạng.

Ngày 01/03, để tỏ thiện chí, Pakistan đã giao trả phi công Ấn Độ cho New Delhi. Trong khi đó, hôm thứ năm 28/02, lần đầu tiên thủ tướng Narendra Modi đã công khai lên tiếng về khủng hoảng này, nhưng ông lại phát biểu trước các đảng viên đảng cầm quyền, khiến người ta nghi là lãnh đạo chính phủ Ấn Độ muốn khai thác căng thẳng với Pakistan vào mục đích tranh cử, trong bối cảnh chỉ còn hai tháng nữa là đến kỳ bầu cử Quốc Hội.

Từ New Delhi, thông tín viên Sébastien Farcis tường trình ngày 28/02 :

"Ông Narendra Modi đã không lên tiếng công khai về khủng hoảng này từ hơn 2 ngày qua. Một số người cho rằng có lẻ ông muốn tránh để cho vụ này trở thành chuyện quốc gia đại sự.

Nhưng vào lúc Ấn Độ và Pakistan đang gần như có chiến tranh, ai cũng chờ ông phát biểu. Nhưng thật bất ngờ, thủ tướng Modi không phát biểu trước quốc dân đồng bào với tư cách thủ tướng mà lại với tư cách lãnh đạo đảng cầm quyền BJP và trước các đảng viên đảng này.

Ông nói : "Kẻ thù đang cố làm mất ổn định chúng ta bằng cách tiến hành các cuộc tấn công khủng bố. Họ muốn chặn đứng tăng trưởng kinh tế của chúng ta. Chúng ta, những người dân Ấn Độ phải đoàn kết thành một khối vững chắc trước những mưu đồ thâm độc này. Ấn Độ sẽ sống mãi và lớn mạnh trong đoàn kết. Chỉ có đoàn kết, Ấn Độ mới thắng lợi.

Phe đối lập đã phản đối phát biểu này của thủ tướng Modi trước hàng chục ngàn đảng viên đảng BJP, cáo buộc chính phủ New Delhi sử dụng vấn đề an ninh quốc gia làm lá bài tranh cử trong cuộc bầu cử Quốc Hội tháng 5 tới. Quả đúng như thế : lãnh đạo đảng BJP ở bang Karnataka, ở miền nam, hôm 27/02 đã tuyên bố rằng cuộc tấn công của quân đội Ấn Độ vào lãnh thổ Pakistan sẽ bảo đảm thắng lợi của đảng Hindu dân tộc chủ nghĩa ở bang này".

Bài hát ca ngợi Hoa Vi

Hoa Vi, tập đoàn viễn thông hàng đầu thế giới và nhà sản xuất điện thoại di động đứng hàng thứ hai thế giới, đang bị nhiều tai tiếng, nhất là bị nghi làm gián điệp cho Trung Quốc và bị Hoa Kỳ cáo buộc vi phạm lệnh cấm vận Iran. Nhưng càng bị tấn công trên thế giới, Hoa Vi lại càng gặt hái thành công trong nước, trở thành niềm tự hào của dân Trung Quốc, thậm chí có một bài hát đã được sáng tác để ca ngợi tập đoàn này.

Theo thông tín viên RFI Simon Leplâtre ở Thượng Hải, tuy bài hát do một dàn đồng ca thiếu nhi trình bày, nhưng nó đã trở thành ca khúc rất thịnh hành hiện nay. Từ hôm thứ tư 27/02, bài hát này đã được phát rất nhiều trên các mạng xã hội và trên các phương tiện truyền thông nhà nước, vốn không bỏ lỡ dịp nào để biểu dương tinh thần yêu nước.

Lời hát này là : "Điện thoại nào đẹp nhất thế giới ? Ai cũng nói đó là Hoa Vi. Pin của nó dùng được lâu, chip điện tử Trung Quốc là quý nhất". Rồi đến đoạn điệp khúc sẽ in sâu vào đầu mọi người : "Hoa Vi tốt lắm, Hoa Vi đẹp lắm".

Bộ phận truyền thông của Hoa Vi đã vội cải chính là họ không có dính dáng gì đến sáng tác đó. Lời cải chính này cũng dễ hiểu bởi vì trong lúc này Hoa Vi đang cố thuyết phục thế giới rằng họ hoàn toàn độc lập với chính quyền Trung Quốc. Bài hát nói trên đã được phát hành trên mạng xã hội Wechat bởi một trung tâm sinh hoạt thiếu nhi ở thành phố Châu Hải, miền nam Trung Quốc. Nhưng tác giả lại là một nhà soạn nhạc nổi tiếng của quân đội Trung Quốc, cho thấy đây có thể là một tác phẩm tuyên truyền chính thức.

Thực tế đúng là khi nói chuyện với người Trung Quốc, Hoa Vi vẫn được nêu lên như là một ví dụ cho thấy quốc gia này đang nâng cao trình độ công nghệ và vụ bắt giữ con gái của người sáng lập tập đoàn Hoa Vi cho thấy là Mỹ đang cố ngăn chận đà tiến bộ công nghệ của Trung Quốc.

Pháp bất bình chuyện Hà Lan mua cổ phần Air France - KLM

Ngày 26/02/2019, Nhà nước Hà Lan bất ngờ mua cổ phần của hãng hàng không Air France-KLM và tỏ ý muốn là trong tương lai sẽ có một vị thế tương đương với Nhà Nước Pháp, hiện nắm 14,3% cổ phần của Air France –KLM. Chính phủ Pháp đã tỏ thái độ bất bình về hành động "không thân thiện" của nhà nước Hà Lan. Nhưng tại Hà Lan, dư luận lại đồng tình với hành động này của chính phủ.

Từ Bruxelles thông tín viên Pierre Benazet gởi về bài tường trình ngày 28/02 :

"Nói chung, dư luận ở Hà Lan đa số đồng tình với việc mua lại các cổ phần của Air France-KLM. Ví dụ như một cuộc thăm dò của nhật báo De Telegraaf cho thấy có 80% độc giả được hỏi tuyên bố ủng hộ hành động của chính phủ.

Tuy vậy, tại Quốc Hội Hà Lan, một số đảng như đảng Xanh chỉ trích việc chính giới can thiệp vào kinh tế. Nhưng đa số các chính đảng đồng tình với chính phủ.

Chính phủ của Hà Lan muốn bảo đảm cho tương lai của hãng KLM, vốn là một trong 10 công ty cung cấp nhiều việc làm nhất ở nước này, cũng như bảo đảm cho tương lai của sân bay Schipol của thành phố Amsterdam, nơi mà KLM vận chuyển mỗi năm 35 triệu hành khách, tức là phân nửa số hành khách của sân bay này.

Thật ra, lý do chính đó là chính phủ Hà Lan muốn tránh cái mà ở đây người ta gọi là kịch bản thảm nạn "kiểu Bỉ", có nghĩa là KLM đến một lúc nào đó rơi vào tình trạng tương tự như hãng Sabena. Hãng này đã đóng cửa năm 2001 sau 80 năm tồn tại, trong khi chính phủ Bỉ đã tưởng rằng khi bán các cổ phần của Sabena cho Swissair, họ sẽ bảo đảm được cho tương lai của hãng hàng không quốc gia".

Monsanto lại ra tòa ở Mỹ

Ngày 25/02/2019, phiên tòa thứ hai xử tập đoàn hóa chất Monsanto đã được mở ra tại San Francisco, nhưng khác với phiên tòa xử Monsanto vào tháng 8 năm ngoái, lần này vụ xử được tiến hành trước một tòa án liên bang. Từ San Francisco, thông tín Eric de Salves gởi về bài tường trình :

"Sau bản án vào mùa hè năm ngoái, đây là phiên tòa thứ hai xử Mosnato. Nhưng lần này, tập đoàn nông hóa học bị đưa ra trước một tòa án liên bang, chứ không phải chỉ là tòa án bang California. Phán quyết của phiên xử thứ hai nay này sẽ mang tính chất của một án lệ. Phiên xử rất quan trọng, bởi vì hơn 760 trong tổng số 9.300 hồ sơ liên quan đến Roundup đang được tập trung lại để xử tại tòa án liên bang ở San Francisco.

Lần này cũng vậy, chính một cá nhân bị ung thư da đã kiện Mosanto. Cũng giống như Dewayne Johnson trong phiên xử mùa hè năm ngoái, Edwin Hardeman cũng bị bệnh do sử dụng quá nhiều chất diệt cỏ Roundup trong suốt nhiều năm. Được chẩn đoán ung thư từ năm 2015, cư dân sống ở bắc California vào năm sau đã kiện Mosanto, mà nay là thuộc tập đoàn dược phẩm Đức Bayer.

Trong ngày đầu tiên của phiên xử, các luật sư của Bayer đã cố tách bạch hai vụ việc : Hardeman được chẩn đoán ung thư vào năm 66 tuổi, trong khi Johnson được chẩn đoán trong độ tuổi 40. Johnson thì đã ung thư giai đoạn cuối, trong khi Hardeman thì đang thuyên giảm. Hơn nữa, trước đó ông Hardeman đã bị viêm gan C, tức là có một yếu tố nguy cơ mắc ung thư.

Theo yêu cầu của các luật sư biện hộ, tòa đã chấp nhận chia phiên xử thành hai giai đoạn. Đầu tiên, bồi thẩm đoàn sẽ xác định xem có mối liên hệ nào giữa bệnh ung thư của Hardeman với thuốc diệt cỏ Roundup. Nếu có, thì kế đến họ sẽ xác định xem Monsanto có đã cố tình che giấu những nguy cơ của sản phẩm này hay không. Vào tháng 8 năm ngoái, tòa án bang California đã trả lời CÓ với hai câu hỏi này".

Quebec phải xét đơn định cư của hàng ngàn người

Ngày 25/02/2019, Tòa án Tối cao của Quebec, Canada, đã buộc chính quyền tỉnh này phải xem xét hơn 18.000 đơn của những người nhập cư xin định cư tại Quebec. Trước đó, chính quyền tỉnh này đã dự định hủy các hồ sơ đó, vì họ chuẩn bị thông qua một luật mới để tuyển chọ người nhập cư. Từ Quebec, thông tín viên Pascale Guéricolas gởi về bài tường trình ngày 26/02 :

"Hàng ngàn người mà tình trạng giấy tờ đang phụ thuộc vào việc xét hồ sơ xin định cư có thể thở phào nhẹ nhõm. Một thẩm phán của Tòa án Tối cao đã ra lệnh cho chính phủ Quebec phải xét đơn của họ, ít nhất là cho đến ngày 07/03.

Ban đầu chính quyền tỉnh này đã dự định hủy 18.000 hồ sơ tồn đọng tại bộ Di Trú. Lý do được đưa ra là sắp tới đây sẽ có một luật mới nhằm tuyển chọn tốt hơn những người nước ngoài muốn định cư ở Québec. Vấn đề là ít nhất 6.000 người trong số 18.000 nói trên đã sống ở đây từ lâu, thậm chí có việc làm đàng hoàng.

Nếu hồ sơ của họ bị phá hủy, những người này sẽ buộc phải rời khỏi Québec và làm thủ tục lại từ đầu. Cho nên hiệp hội các luật sư chuyên về nhập cư đã yêu cầu Tòa án Tối cao cấm chính quyền tỉnh Québec phá hủy các hồ sơ đó. Về phần bộ trưởng bộ Di Trú, ông sẽ cho biết sẽ kháng cáo quyết định của thẩm phán".

Thanh Phương

********************

Thượng đỉnh Trump-Kim : Buồn ít buồn nhiều sau cuộc họp ở Hà Nội (BBC, 02/03/2019)

Cuộc họp thượng đỉnh lần thứ hai giữa Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un đã kết thúc mà không đạt được thỏa thuận nào.

Hẹn gặp lại trong kỳ họp thượng đỉnh tới ?

Tuy nhiên, Washington nói rằng việc đối thoại với Bình Nhưỡng sẽ tiếp tục, và thất bại của hội nghị thượng đỉnh Hà Nội không phải là một nỗi thất vọng gì ghê gớm.

BBC tổng hợp ý kiến của các chuyên gia theo dõi tình hình Bắc Hàn về lý do khiến kỳ họp thượng đỉnh đột ngột kết thúc.

'Không đạt thỏa thuận' là điều đã được đoán trước

Ankit Panda, biên tập viên cao cấp, The Diplomat

Việc 'không đạt thỏa thuận' là điều người ta đã nhìn thấy trước. Thực sự là nếu xem xét một cách nghiêm túc các tuyên bố của Bắc Hàn kể từ sau hội nghị thượng đỉnh Singapore hồi năm ngoái, ta sẽ thấy chúng toát ra vấn đề cốt lõi, dẫn tới kết quả không đạt được thỏa thuận.

Vào ngày sau khi kết thúc họp thượng đỉnh Singapore, truyền thông nhà nước Bắc Hàn dẫn lời ông Kim Jong-un, theo đó nói Bình Nhưỡng sẽ có "các biện pháp thiện chí thêm nữa" nếu như Hoa Kỳ thực hiện "các biện pháp thành tâm".

Tới hôm đó, Bắc Hàn đã dỡ bỏ địa điểm thử hạt nhân của họ tại Punggye-ri và tuyên bố tạm ngưng các vụ thử hạt nhân và các vụ thử tên lửa đạn đạo xuyên lục địa

Vài tuần sau, Bắc Hàn cũng dỡ bỏ một phần, không thể tái hoàn, đối với một điểm thử động cơ tên lửa.

Khi ông Kim gặp Tổng thống Nam Hàn Moon Jae-in trong lần họp thượng đỉnh thứ ba tại Bình Nhưỡng hồi tháng Chín năm ngoái, họ đã nhắc tới các cơ sở hạt nhân của Bắc Hàn tại Yongbyon như một thứ mà miền Bắc có thể đặt lên bàn đàm phán để đổi lấy "các biện pháp tương ứng" từ phía Hoa Kỳ.

Cuối cùng, vào ngày 1/1 năm nay, ông Kim Jong-un nêu nội dung tương tự trong bài phát biểu Năm Mới của mình : các biện pháp tương ứng sẽ tạo tiến độ trong quan hệ ngoại giao Mỹ-Triều.

Đoạn nói này đã bị diễn giải sai thành ra là bất kỳ nhượng bộ nào từ Mỹ, gồm cả việc có thể có tuyên bố chấm dứt Cuộc chiến Triều Tiên, khi Bắc Hàn thực ra là muốn nói tới việc nới lỏng các lệnh trừng phạt.

Ai cũng cười tươi, nhưng không đạt thỏa thuận nào

Với Bắc Hàn thì điều vô cùng quan trọng ở đây là hậu quả tiếp theo : Hoa Kỳ phải đồng ý nới lỏng các lệnh trừng phạt trước thì Bình Nhưỡng mới có bất kỳ nhân nhượng nào thêm trong việc phi hạt nhân hóa. Trên thực tế Yongbyon vẫn không được đặt lên bàn đàm phán cho tới khi Mỹ nới lỏng lệnh trừng phạt.

Ông Donald Trump tại cuộc họp báo trong ngày thứ hai tại hội nghị thượng đỉnh Hà Nội xác nhận rằng đây chính xác là điều gây ra đổ bể trong các cuộc thảo luận.

Chừng nào mà Washington còn chưa sẵn sàng có bước đi đầu tiên trong việc nới lỏng lệnh trừng phạt thì tiến trình đàm phán nhiều khả năng sẽ vẫn còn bị kẹt. Mà kẹt càng lâu, thì nguy cơ đổ bể càng cao.

Mỹ đã 'nguội nhiệt' ?

Jenny Town, chủ biên điều hành, 38 North

Điều gây ngạc nhiên là chuyện họ đã không rời đi với một thỏa thuận sơ bộ, khi mà họ rõ ràng là đã phải vạch ra một bản như thế trước khi bước vào vòng đàm phán cuối cùng trong các cuộc thương thảo diễn ra trước hội nghị thượng đỉnh.

Giọng điệu được dùng trong cuộc họp báo khá là lạc quan, cho thấy là chính quyền Mỹ vẫn nhìn thấy hướng đi tiếp theo và có ý sẽ tiếp tục đàm phán.

Vào lúc này, đây là điều rất khích lệ, và cũng đem lại ít nhiều yên tâm cho những ai nghĩ rằng Mỹ sẽ chịu chấp nhận một "thỏa thuận tồi".

Tuy nhiên, trong lúc này, không có nghĩa vụ cụ thể nào được đưa ra cho bất kỳ bên nào, và tôi khó mà tin được là việc Bắc Hàn đưa ra các biện pháp xây dựng niềm tin, điều mà chúng ta thấy họ đã từng làm - như dỡ bỏ địa điểm thử hạt nhân - sẽ tiếp tục diễn ra.

Với tất cả các bên tham gia tiến trình này, việc thiếu chuyển động trong nghị trình làm việc Mỹ-Triều khiến Nam Hàn rơi vào tình thế vô cùng khó xử.

Nam Hàn đã hy vọng cuộc họp thượng đỉnh sẽ đem đến những miễn trừ nhất định đối với lệnh trừng phạt Bắc Hàn, và đó là thứ cần thiết để Seoul có thể nối lại sự hợp tác kinh tế liên Triều.

Thêm nữa, bất chấp việc Tổng thống Trump tỏ ý sẵn sàng tiếp tục đàm phán với Bắc Hàn, thực tế môi trường chính trị trong nước Mỹ vào thời điểm này đang khiến cho câu chuyện Bắc Hàn trở nên nguội dần, bị chìm giữa một biển các mối quan tâm khác.

Ông Trump có thể đang tập trung tới các chính sách trong nước hơn là những khẩu súng của Bắc Hàn

Rủi ro cho Bắc Hàn

Andray Abrahamian, Đại học Stanford

Về mặt căn bản, kỳ họp thượng đỉnh này được cho là sẽ bắt đầu với một tiến trình qua đó hai nước sẽ tìm cách đạt được mối quan hệ hai bên cùng có lợi hơn nữa, thay vì là kết cục "kẻ thắng người thua" vốn đã tồn tại trong mối quan hệ Mỹ-Triều kể từ lâu nay.

Bởi vậy, phải nói là các bên đều thua trong lần này.

Tuy nhiên, từ cách nhìn của ông Trump thì đây là kết quả thua mà ông chịu được.

Một "thỏa thuận tồi" theo đó ông phải 'thả' ra rất nhiều thứ sẽ dẫn tới nhiều năm tranh cãi và công kích từ giới tinh hoa về chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ.

Bởi vậy, ông Trump chuyển nó sang thành dạng 'có thể đạt được' thông qua các thảo luận ở cấp thấp hơn, và bỏ về.

Đây là mối nguy cho Bắc Hàn.

Việc xây dựng được động cơ tích cực để thúc đẩy đàm phán giữa hai quốc gia là điều khó đạt được, và nay thì có nhiều khả năng là ông Donald Trump sẽ bị phân tâm do tình hình chính trị trong nước Mỹ, còn cơ hội cho Bắc Hàn đã khép lại.

Ai biết trước được tổng thống tiếp theo của Hoa Kỳ sẽ là ai, và người đó sẽ hào hứng tới đâu trong chuyện Bắc Hàn ?

Không còn 'áp lực tối đa'

Oliver Hotham, chủ biên điều hành, NK News

Việc Bắc Hàn đòi dỡ bỏ 'toàn bộ các lệnh trừng phạt' khi bước vào đàm phán, như lời ông Trump nói, cho thấy phía Bình Nhưỡng ngày càng quẫn bách, gấp gáp muốn được nới lỏng lệnh trừng phạt, và rằng họ coi bất kỳ nhượng bộ nào khác cũng là vô nghĩa - chúng ta sẽ chờ xem họ phản ứng ra sao.

Kinh tế Bắc Hàn đang chịu ảnh hưởng nghiêm trọng do lệnh trừng phạt quốc tế

Thất bại của cuộc họp thượng đỉnh cũng là một cú mất mặt lớn cho chính phủ Nam Hàn, vốn đã có kế hoạch ra thông báo quan trọng về "Tương lai hòa bình và thịnh vượng của Triều Tiên" vào ngày hôm sau, và đã hy vọng sẽ có sự mở rộng hợp tác ở mức đáng kể đối với miền Bắc sau cuộc họp thượng đỉnh.

Trung Quốc và Nga cũng vậy, sẽ rất khó chịu với kết quả này.

Tuy nhiên, tâm trạng ở Bình Nhưỡng có thể là bình tĩnh hơn nhờ các bình luận của ông Trump theo đó nói ông sẽ không tăng các lệnh trừng phạt đối với Bắc Hàn, và rằng ông "yêu thích" việc chứng kiến họ phát triển trong tương lai gần.

Thông điệp đưa ra ở đây là tuy không có chuyện nới lỏng chính thức lệnh trừng phạt trong thời gian tới, nhưng những ngày "áp lực tối đa" đã qua đi.

Tổng thống Trump đã có quyết định đúng đắn khi bỏ đi.

Đòi hỏi của Bắc Hàn trong việc dỡ bỏ toàn bộ các lệnh trừng phạt là điều không thể chấp nhận được, và cũng là điều bất hợp pháp.

Giới chức Bắc Hàn đàn áp tàn nhẫn bất kỳ ý kiến bất đồng nào

Theo nội dung trừng phạt của Hoa Kỳ và Liên hiệp quốc, các lệnh trừng phạt không thể được dỡ bỏ cho tới khi Bắc Hàn thực hiện dỡ bỏ hoàn toàn, có thể xác minh được, và không thể hoàn tác, đối với chương trình hạt nhân của Bắc Hàn, và cho tới khi chế độ Bình Nhưỡng cải thiện hồ sơ vi phạm nhân quyền của mình.

Có từ 80.000 đến 120.000 người Bắc Hàn phải sống trong các nhà tù bị ông Kim Jong-un khai thác sức lao động miễn phí nhằm phục vụ và thiết kế cho chương trình hạt nhân và vũ khí của Bình Nhưỡng.

Các tường thuật nói rằng một số người thậm chí bị thử nghiệm vũ khí hóa học và vũ khí sinh học lên cơ thể.

Việc không đạt được thỏa thuận ở Hà Nội cho thấy nhu cầu cần phải có một chính sách toàn diện hơn đối với Bắc Hàn, một chính sách trong đó thể hiện rõ nhân quyền và việc giải trừ hạt nhân là các vấn đề có mối liên hệ đan xen.

**********************

Việt Nam không tiết lộ chi phí nhưng ‘thu được rất nhiều’ từ Thượng đỉnh Mỹ - Triều (VOA, 01/03/2019)

Hôm 1/3, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng nói Việt Nam đã thu về được rất nhiều về uy tín, hình ảnh, quảng bá du lịch… từ sự kiện thượng đỉnh Trump-Kim lần hai tại Hà Nội.

Lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hà Nội ngày 28/2/2019.

Khi báo chí hỏi về con số chi phí cụ thể và khoản thu về nhờ Hội nghị thượng đỉnh này, ông Mai Tiến Dũng không cho biết chi tiết, nhưng nói rằng "Số tiền bỏ ra là không nhiều. Tuy nhiên, chúng ta thu lại được rất nhiều".

Trang Soha trích lời ông Dũng nói "Từ việc tổ chức thượng đỉnh Mỹ - Triều này, chúng ta được rất nhiều và có những cái nhìn thấy được, nhưng có những cái không nhìn thấy được".

"Với vai trò chủ nhà, chúng ta đã đạt nhiều kết quả lớn sau Hội nghị này. Vị thế của Việt Nam ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế, thể hiện là một quốc gia có trách nhiệm, phát huy vai trò hòa giải, dẫn dắt các mối quan hệ quốc tế và đóng góp tích cực cho hòa bình khu vực và thế giới", ông Dũng nói.

Trong thời gian diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều đã có 218 hãng thông tấn quốc tế đến Việt Nam đưa tin, với hơn 3.000 phóng viên. "Việc quảng bá hình ảnh con người Việt Nam qua hàng nghìn phóng viên quốc tế tới người dân nhiều nước trên thế giới rất quan trọng", ông Mai Tiến Dũng nhấn mạnh.

Văn phòng Chính phủ đã huy động các doanh nghiệp tài trợ, "xã hội hóa tối đa và hạn chế dùng tiền ngân sách", ông Dũng nói.

"Ví dụ chúng ta có 73 bốt cho 56 hãng thông tấn nước ngoài thuê với giá 4500 USD/bốt. VTV được hưởng 3.000 USD mỗi bốt, còn lại 1.500 USD thì văn phòng Chính phủ thu để trang trải cho các chi phí khác như mua đồ ăn, thức uống phục vụ miễn phí ở trung tâm báo chí", báo Tuổi trẻ trích lời ông Mai Tiến Dũng nói.

Ông Dũng nói thêm rằng sự kiện này cho thấy sự tin cậy rất lớn của các nhà lãnh đạo các nước, đặc biệt lãnh đạo Mỹ và Triều Tiên với Việt Nam về sự trọng thị và hiếu khách.

Cũng trong phiên họp ngày 1/3, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh kết quả này thể hiện rõ đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác của Việt Nam. Chứng minh Việt Nam là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, tích cực thúc đẩy hòa bình trên bán đảo Triều Tiên, là dịp tạo bước tiến mới trong quan hệ Mỹ - Triều.

Trước khi diễn ra thượng đỉnh Mỹ - Triều, truyền thông trong nước nhận định rằng sự kiện lần này sẽ là cột mốc về thương hiệu quốc gia khi lần đầu tiên Việt Nam được nhìn nhận như một "trung tâm hòa giải xung đột quốc tế hiếm hoi ở Đông Nam Á, giúp phát huy tối đa lợi thế của chủ trương ngoại giao cân bằng mà Việt Nam đang tích cực triển khai".

Các nhà quan sát tình hình Việt Nam chia sẻ với VOA rằng họ có nhận định khác nhau về cái được và cái mất từ việc Hà Nội đăng cai tổ chức thượng đỉnh Mỹ-Triều hôm 27 và 28 tháng 2.

Từ Hà Nội, nhà báo Nguyễn Như Phong trả lời phỏng vấn của phóng viên VOA An Tôn :

"Tội đánh giá rất cao về vai trò tổ chức của chính quyền Hà Nội, của các cấp và các ngành, đã tổ chức một hội nghị lớn như thế này trong một thời gian cực ngắn. Đặc biệt, Hà Nội đã thể hiện được lòng mến khách, sự hào phóng, ý thức trách nhiệm của người dân đối với một sự kiện lớn….Có lẽ họ đã vượt qua khỏi một sự suy tính gì đó về chính trị, điều mà người dân không tính tới. Và nếu như có một suy tính gì đó về chính trị, thì đó là việc của các nhà lãnh đạo, chứ người dân không có".

Từ Thành phố Hồ Chí Minh, ông Quang Hữu Minh chia sẻ với VOA :

"Mặc dù Trung Quốc không thích nhưng Việt Nam vẫn đứng ra tổ chức hội nghị thượng đỉnh lần này. Về phương diện quốc tế, Việt Nam giúp Mỹ và Triều Tiên có nơi để đàm phán, còn về thực chất, đó cũng là một cơ hội để Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng để Tổng thống Donald Trump gặp nhau cho những nghị trình Việt-Mỹ tiếp theo, và điều cụ thể nhất là ông Trọng nhận được lời mời của ông Trump để thăm Mỹ trong năm nay".

*********************

Ông Kim gặp lãnh đạo cấp cao Việt Nam và cắt ngắn chuyến thăm Hà Nội (VOA, 01/03/2019)

Chiều 1/3, Lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong-un bắt đầu chuyến thăm chính thức Việt Nam, hội đàm với Tổng Bí Thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, hội kiến Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân.

Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng và Lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong-un tại Hà Nội, ngày 1/3/2019.

TTXVN loan tin rằng chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam của ông Kim Jong-un là "dấu mốc lịch sử quan trọng trong quan hệ giữa hai nhà nước, hai dân tộc", diễn ra trước thềm kỷ niệm 70 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước vào năm 2020.

Tháp tùng ông Kim trong chuyến thăm lần này có Phó chủ tịch Ủy ban Trung ương đảng Lao động Triều Tiên Kim Yong Chol, Bộ trưởng Ngoại giao Ri Yong Ho và em gái Kim Yo Jong.

Truyền thông Việt Nam cho biết hai bên thông báo cho nhau tình hình mỗi nước, trao đổi về việc củng cố, phát triển quan hệ song phương, cũng như về những vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm, nhưng không nêu chi tiết.

Ông Kim Jong-un đã đến Việt Nam bằng tàu hỏa qua ngõ Trung Quốc đến ga Đồng Đăng ở tỉnh Lạng Sơn từ ngày 26/2 và trong hai ngày 27-28/2, ông tham dự hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hà Nội để thảo luận về vấn đề hòa bình trên bán đảo Triều Tiên. Chiều ngày 28/2, ông Trump đã đột ngột cắt ngắn cuộc gặp với Kim và bay ngay về Mỹ do phía Triều Tiên đòi dỡ hoàn toàn các lệnh trừng phạt, điều mà ông Trump không đồng ý.

Trong một cuộc họp báo được tổ chức vào giữa đêm hôm 28/2 ở Hà Nội chỉ vài giờ sau khi ông Trump đã rời Việt Nam, Ngoại trưởng Triều Tiên Ri Yong Ho cho biết nước ông chỉ yêu cầu dỡ bỏ một phần các lệnh cấm vận và đã đưa ra một đề xuất rất thực tế, bao gồm dỡ bỏ cơ sở hạt nhân chính của họ ở Yongbyon.

Hãng tin Hàn Quốc Korea Herald hôm 1/3 nói ông Kim có ý định cắt ngắn chuyến thăm Việt Nam do ông không đạt được thỏa thuận với ông Trump vào cuộc gặp ngày hôm trước.

Đài truyền hình Arirang cho biết vào sáng ngày thứ Bảy 2/3, ông Kim sẽ viếng lăng ông Hồ Chí Minh và kết thúc sớm chuyến thăm Việt Nam.

Tổng cục Đường bộ Việt Nam và Cục Cảnh sát giao thông đã ra thông báo cấm mọi phương tiện và người tham gia giao thông đoạn từ Hà Nội đến ga Đồng Đăng, tỉnh Lạng Sơn, từ 8 giờ đến 17 giờ trên cả hai chiều đường trong ngày 2/3 để phục vụ đoàn xe của Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un.

Ông Kim Jong-un giữ chức Chủ tịch Đảng Lao động Triều Tiên từ năm 2012 và là Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên từ 2011.

Theo Bộ Ngoại giao Việt Nam, sau khi lên nắm quyền, Chủ tịch Kim Jong-un đề ra Chiến lược phát triển mới gọi là Song tiến với hai trọng tâm là phát triển kinh tế kết hợp tăng cường tiềm lực hạt nhân quốc gia.