Một tàu cá Việt Nam bị tàu Trung Quốc đâm chìm được kéo về đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi ngày 29/05/2014. REUTERS/Stringer
Tranh chấp chủ quyền Biển Đông coi như cũng đã lan tới lãnh hải của Úc, với việc nhà chức trách nước này đang phải đối phó với tệ nạn ngư dân Việt Nam đánh cá trái phép ở ngoài khơi miền bắc nước Úc, theo thông tin của trang Financial Review hôm nay, 27/12/2016.
Tính từ tháng 3 đến nay đã có khoảng 150 ngư dân Việt Nam trên 10 tàu cá bị bắt trong lãnh hải nước Úc vì đánh cá trái phép, trong khi vào năm ngoái không hề có ngư dân Việt Nam nào bị bắt vì tội này.
Ngư dân Việt Nam đã buộc phải quay sang vùng biển nước Úc để kiếm sống, vì tàu tuần dương của Trung Quốc nay ngăn chận họ đến đánh bắt cá ở những vùng biển chung quanh các đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây dựng ở Biển Đông.
Không chỉ ở Biển Đông, trong những năm gần đây, Bắc Kinh cũng đã áp dụng nghiêm ngặt hơn lệnh cấm đánh cá ở vùng Vịnh Bắc Bộ, một hành động mà Hà Nội xem là xâm phạm chủ quyền của Việt Nam. Ngoài ra, sau khi Tòa Trọng tài Thường trực vào đầu tháng 7 ra phán quyết bất lợi cho Trung Quốc trong vụ kiện Biển Đông, Tòa án Nhân dân Tối cao Trung Quốc đã tuyên bố, kể từ nay những ngư dân nào bị bắt giữ vì đánh bắt "trái phép" trong vùng biển của Trung Quốc sẽ có thể bị phạt tù 1 năm, chứ không chỉ bị tịch thu tài sản, ngư cụ, rồi được thả đi như trước đây.
Trong khi đó, những quốc gia khác, đặc biệt là Indonesia, cũng đã tăng cường bảo vệ các vùng biển của họ. Từ tháng 12/2014 đến nay, Indonesia đã đánh chìm 234 tàu đánh cá của nước ngoài bị bắt giữ vì đánh cá trái phép trên vùng biển của nước này.
Nhà chức trách Úc cũng đã tỏ ra cứng rắn với các ngư dân Việt Nam đánh cá trái phép. Theo Financial Review, trong tháng 11 vừa qua, 16 ngư dân Việt Nam bị bắt giữ với 3 tấn hải sâm đã bị tòa án ở Darwin xử phạt từ 2 đến 4 tháng tù. Trong những vụ khác thì tòa đã xử phạt hàng ngàn đôla đối với chủ của những chiếc tàu bị phát hiện đánh bắt hải sản trái phép.
Dù có nguy cơ bị xử phạt nặng như vậy, các chủ tàu cá Việt Nam vẫn buộc phải đi đánh bắt ở vùng biển các nước khác, đặc biệt là vùng biển nước Úc, vì nếu chỉ đánh bắt trong vùng biển của Việt Nam, không biết bao giờ họ mới trả được món nợ đã vay để đóng tàu cá.
Theo lời của ông Peter Venslovas, thuộc cơ quan quản lý ngư nghiệp của Úc, ngoài các tàu cá Việt Nam, cũng như những năm trước, nhiều tàu cá từ Indonesia và Papua New Guinea cũng bị bắt giữ ở các vùng biển của Úc. Trong tài khoá 2015- 2016, tổng cộng đã có 20 tàu các nước ngoài bị bắt giữ, trong khi chỉ có 6 chiếc bị bắt trong tài khóa 2014-2015.
Một chuyên gia về ngư nghiệp, giáo sư Colin Simpfendorfer thuộc Đại học James Cook, bang Queensland, cho biết là chính phủ Úc phải chi ra hàng triệu đô la để bắt giữ các tàu đánh cá trái phép, tạm giữ họ trong các trại và phá hủy các tàu cá. Ấy là chưa kể những hủy hại đối với những những vùng bảo tồn biển của Úc.
Thanh Phương