Virus corona - Covid-19 : Lấy lòng Trung Quốc, Hun Sen muốn chứng tỏ không sợ dịch bệnh (RFI, 18/02/2020)
Có thể may mắn không bị dính con virus Covid-19 vốn không "phân biệt đối xử" giữa lãnh đạo và thường dân, nhưng liệu bây giờ ông thủ tướng Cam Bốt có bị lây "bệnh sợ hãi" ?
Thủ tướng Cam Bốt Hun Sen chào đón du khách tàu MS Westerdam tại cảng Sihanoukville, ngày 14/02/2020. Reuters/Soe Zeya Tun
Trong bài viết mang tựa đề "Cam Bốt phủ phục trước Trung Quốc" (tạm dịch), Asia Times nhận định nhà lãnh đạo Hun Sen dường như không quan tâm đến việc con virus corona đáng sợ đang nhanh chóng lan tràn, có thể giết người tại quốc gia Đông Nam Á này. Nhưng rõ ràng mối ưu tư của ông chỉ là làm sao duy trì mối quan hệ ngoại giao và kinh tế với Trung Quốc.
Hôm 13/02/2020, chính phủ của ông Hun Sen cho phép 2.200 hành khách trên tàu Westerdam được cập cảng Sihanoukville, trong khi chiếc tàu du lịch khổng lồ này đã bị năm nước (Nhật Bản, Đài Loan, Philippines, đảo Guam của Mỹ, Thái Lan) từ chối do sợ bị lây nhiễm virus. Tập đoàn Holland America Line, chủ con tàu đã ngỏ lời cảm ơn chính quyền Cam Bốt.
Nhưng cùng lúc đó, ông Hun Sen từ chối cho di tản những công dân Cam Bốt đang kẹt ở Trung Quốc, nơi nạn dịch virus corona đến nay đã làm gần 1.900 người chết.
Không sơ tán sinh viên ở Vũ Hán để "chia sẻ vui buồn"
Khi được hỏi về khả năng đưa 23 sinh viên Cam Bốt ở ổ dịch Vũ Hán hồi hương, ông trả lời : "Chúng tôi giữ họ ở đó để chia sẻ vui buồn và giúp đỡ người Trung Quốc giải quyết tình hình. Nếu di tản các sinh viên này, có thể sẽ làm chấm dứt cơ hội du học tại đây. Bắc Kinh có thể ngưng cấp học bổng".
Trong một động thái khác nhằm nịnh nọt Trung Quốc, Hun Sen nói rằng mọi người ở Cam Bốt cần phải tháo khẩu trang ra, từ chối đeo. Ông từng giận dữ quát tháo các phóng viên trong một cuộc họp báo tại Phnom Penh những ngày gần đây : "Thủ tướng không đeo khẩu trang, tại sao các vị lại đeo ?"
Hun Sen cũng bác bỏ những lời kêu gọi cấm các chuyến bay từ Trung Quốc, trong khi cho đến nay có ít nhất 3.000 người Trung Quốc bay thẳng từ tâm dịch Vũ Hán đến Cam Bốt. Ông tuyên bố : "Không cần thiết phải ngưng các chuyến bay từ Trung Quốc, vì làm như thế sẽ giết chết nền kinh tế và phá hủy mối quan hệ với Trung Quốc".
Trung Quốc đã trở thành đồng minh thân cận nhất và là nhà đầu tư lớn nhất vào Cam Bốt. Hiện nay có hơn 250.000 công dân Trung Quốc sinh sống ở Cam Bốt, chiếm 60% tổng số ngoại kiểu tại một đất nước có 17 triệu dân, theo số liệu của bộ Nội Vụ Cam Bốt.
Tân Hoa Xã khen ngợi cách xử sự của Hun Sen trước nạn dịch corona đang bùng phát, cho rằng đây là "sự hỗ trợ quan trọng đối với Trung Quốc". Ngược lại, những người chỉ trích tỏ ra phẫn nộ, chế giễu ông trên mạng xã hội, cáo buộc Hun Sen đã bán rẻ lợi ích quốc gia cho Bắc Kinh để kiếm tiền.
Ông Hun Sen viện vào báo cáo chính thức, là tại Cam Bốt chỉ có một người duy nhất bị nhiễm virus corona chủng mới, đó là một người đàn ông Trung Quốc 60 tuổi ở Vũ Hán, hiện sống tại Sihanoukville. Theo Bộ Y tế Cam Bốt, bệnh nhân tên Jia Jianhau đã khỏi bệnh và không còn bị cách ly từ ngày 10/2.
Thành phố cảng xinh đẹp này của Trung Quốc bị khách du lịch phương Tây than phiền là đã bị "Hán hóa", do các nhà đầu tư Trung Quốc làm chủ hầu hết các khách sạn, nhà máy, sở hữu nhiều căn hộ, nhà hàng massage và 80 casino. Đặc khu kinh tế Sihanoukville là khu vực miễn thuế giữa Trung Quốc và Cam Bốt, là một mắt xích trong kế hoạch "Một vành đai, Một con đường" được Bắc Kinh dự trù đầu tư đến 1.000 tỉ đô la.
"Bệnh sợ hãi"
Theo Asia Times, trong những năm gần đây ông Hun Sen ra sức đè bẹp các phương tiện truyền thông độc lập tại Cam Bốt, khiến người ta nghi ngờ thông tin chỉ có mỗi một người bị nhiễm virus từ Vũ Hán. Đất nước này hầu hết là những vùng nông thôn nghèo, nên số ca nhiễm không được báo cáo có thể cao hơn nhiều.
Trước dư luận, Hun Sen hỏi ngược lại : "Đã có người Cam Bốt nào, hay người ngoại quốc nào sống tại đây bị chết vì dịch bệnh chưa ? Căn bệnh thực sự xảy ra tại Cam Bốt bây giờ là bệnh sợ hãi, chứ không phải bệnh do virus corona ở thành phố Vũ Hán".
Quan điểm của thủ tướng Cam Bốt được chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hoan nghênh, và ông Tập đã tiếp đón ông Hun Sen tại Đại sảnh đường Nhân Dân ở Bắc Kinh hôm 5/2. Hun Sen nói với Tập Cận Bình rằng ông đến Trung Quốc "để bày tỏ sự ủng hộ của Cam Bốt trong cuộc chiến chống dịch bệnh", và thăm các sinh viên Cam Bốt đang bị cách ly tại Vũ Hán cùng với cư dân của thành phố.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi Bắc Kinh từ chối yêu cầu của ông Hun Sen. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói : "Chúng tôi hoàn toàn hiểu rằng thủ tướng Hun Sen quan tâm sâu sắc tới sinh viên Cam Bốt tại Trung Quốc. Tuy nhiên do Vũ Hán đang làm tất cả những gì có thể làm được để chống dịch bệnh bùng phát, và lịch làm việc đang rất kín, một chuyến thăm Vũ Hán lúc này không thể sắp xếp được một cách hợp lý".
Hun Sen, nhà lãnh đạo thường tuyên bố hùng hồn và từng kinh qua chiến đấu, rõ ràng không muốn công khai thể hiện nỗi sợ hãi đối với một con virus siêu nhỏ.
Hôm 11/2, để đáp trả quyết định của Liên Hiệp Châu Âu hủy bỏ một số ưu đãi dành cho hàng xuất khẩu của Cam Bốt, ông tuyên bố : "Chúng tôi đã trải qua nhiều cuộc chiến và bi kịch, nhưng vẫn không chết". Ông kêu gọi các công nhân dệt may, lãnh vực chủ chốt từng được dành nhiều ưu tiên khi nhập vào thị trường Châu Âu, không nên sợ hãi.
Ngành dệt may đang thu dụng đến trên 700.000 công nhân, và Cam Bốt là nhà cung cấp hàng dệt may đứng thứ sáu tại Châu Âu. Asia Times cho rằng từ nay Cam Bốt lại càng lệ thuộc hơn vào viện trợ và đầu tư của Bắc Kinh.
Trong số các dự án cơ sở hạ tầng của Trung Quốc vào Cam Bốt, có bảy đập thủy điện, dự kiến cung cấp phân nửa nhu cầu điện của quốc gia. Trung Quốc cũng đã xây dựng gần 2.900 kilomet cầu đường trong hai thập niên qua. Trong cuộc họp báo về virus corona hôm 30/1, Hun Sen khẳng định : "Chúng tôi chỉ cần phải hợp tác với đại sứ quán Trung Quốc tại Cam Bốt, và đối xử tốt với các nhà đầu tư, công dân, khách du lịch Trung Quốc là được".
Câu chuyện được khoác tấm áo nhân văn bỗng trở thành ác mộng
Quay lại với chiếc tàu Westerdam ở trên, câu chuyện tưởng chừng tốt đẹp này lại bất ngờ có một kết thúc không… có hậu. Một hành khách nữ 83 tuổi người Mỹ trên tàu, sau khi rời Phnom Penh và quá cảnh tại Kualar Lumpur để trở về Hoa Kỳ, bị phát hiện sốt và xét nghiệm thì dương tính. Hai vợ chồng bà đang bị cách ly ở Malaysia.
Hóa ra trước đó chỉ có 20 hành khách của Westerdam đến phòng y tế trên tàu để xét nghiệm, tất cả đều âm tính – theo AP. Số còn lại chỉ điền vào một bảng câu hỏi về tình trạng sức khỏe và được kiểm tra thân nhiệt. AFP cho biết trên 1.200 hành khách sau đó đã xuống tàu. Một số còn được đến các bãi biển của Sihanoukville hay thăm Phnom Penh bằng xe buýt, những tấm hình trên báo chí cho thấy du khách tươi cười, không ai mang khẩu trang.
Bà khách Mỹ bị lây nhiễm từ lúc nào, và đã tiếp xúc với những ai ? Đây là nỗi lo lớn khi nhiều hành khách trên tàu đã tứ tán khắp nơi. Làm thế nào tìm được dấu vết của họ và những người đã trực tiếp gặp họ ? Trước mắt công ty Holland America cho biết đang hợp tác với nhiều chính phủ, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các trung tâm xét nghiệm ở Hoa Kỳ để truy tìm những người tiếp xúc với bà cụ bị nhiễm virus. Cuộc truy lùng số hành khách còn lại chắc chắn mất rất nhiều công sức.
Thái Lan, nước từ chối cho tàu Westerdam vào bến, muốn cấm nhập cảnh tất cả những người từng có mặt trên chuyến tàu này, nhưng một số đã quá cảnh Bangkok. Việt Nam may mắn hơn, nhờ một nhân viên tiếp tân khách sạn cảnh báo, 8 hành khách tàu Westerdam đặt phòng tại Hà Nội rốt cuộc đã hủy. Singapore thì buộc cách ly hai công dân trên tàu, tuyên bố không cho hành khách nào quá cảnh. Hiện trên tàu Westerdam còn 233 hành khách và 747 nhân viên.
Bản thân thủ tướng Hun Sen cũng không mang khẩu trang khi đến cầu tàu thân mật bắt tay các du khách, và còn ôm hoa tặng họ. Thế nên có tin đồn ông Hun Sen đã bị nhiễm virus corona, Bộ Y tế Cam Bốt hôm 17/2 phải bác bỏ tin này.
Có thể may mắn không bị dính con virus Covid-19 vốn không "phân biệt đối xử" giữa lãnh đạo và thường dân, nhưng liệu bây giờ ông thủ tướng Cam Bốt có bị lây "bệnh sợ hãi" ?
Thụy My
********************
Virus corona - Covid-19 : Cam Bốt lo ngại dịch sau khi đón tàu MS Westerdam (RFI, 18/02/2020)
Tổng cộng có 1.222 hành khách trên tầu MS Westerdam được phép lên bờ khi du thuyền này cập cảng Sihanoukville ngày 13/02/2020. Đích thân thủ tướng Hun Sen ra ôm hôn, chào đón một số hành khách. Việc một hành khách của tầu này được xác nhận nhiễm Covid-19 khiến Cam Bốt ráo riết tìm kiếm vết tích của số hành khách đã lên bờ.
Điểm kiểm tra trên tàu du lịch MS Westerdam đang đậu tại cảng Sihanoukville, Cam Bốt ngày 17/02/2020. Reuters/Clare Baldwin
Chính quyền Phnom Penh nhận ra mối nguy hiểm về "quả bom nổ chậm" hơi trễ. Mọi hành khách trên tầu MS Westerdam đều có nguy cơ nhiễm Covid-19 từ hành khách người Mỹ. Khi tầu cập cảng, chỉ có 20 trường hợp có một số triệu chứng tiêu chảy, cúm, được xét nghiệm nhưng đều cho kết quả âm tính với Covid-19. Trong ngày 14/02, chính quyền Phnom Penh điều nhiều xe ca chở họ đi tham quan thủ đô, hoặc đến một số bãi biển quanh Sihanoukville.
Ngày 16/02, một đợt hành khách khác của tầu MS Westerdam được phép lên bờ, trong đó có một cặp vợ chồng người Pháp. Họ đã đến sứ quán Pháp ở Phnom Penh và trở về Pháp cùng ngày. Trả lời trang Le Figaro ngày 17/02, họ cho biết ngay khi về đến nhà ở Bretagne (đông bắc Pháp), đã được Bộ Y tế liên lạc để cho biết tình hình, đồng thời đề nghị họ "theo dõi thân nhiệt và bất kỳ triệu chứng cảm cúm nào", cũng như tránh gặp người khác cho đến cuối tháng Hai.
Hiện vẫn còn khoảng 233 du khách vẫn còn ở trên tầu cùng với hơn 747 nhân viên. Phát ngôn viên tỉnh Preah Sihanouk cho biết tất cả sẽ được xét nghiệm Covid-19. Thủ tướng Hun Sen hiện phải phối hợp với nhiều chính phủ nước ngoài, cũng như với Tổ chức Y tế Thế giới để tìm ra vết tích của những hành khách đã lên bờ, cũng như lộ trình và những người mà họ đã tiếp xúc để tránh nguy cơ lây lan.
Thu Hằng