Uy tín lên cao, tổng thống Đài Loan không sợ đối đầu Trung Quốc
Có đến 73% người Đài Loan tín nhiệm tổng thống Thái Anh Văn, chỉ có 2,7% cảm thấy mình là người Trung Quốc. Mặc cho Tập Cận Bình đe dọa, đa số chuyên gia phương Tây tin rằng Bắc Kinh khó thể can thiệp quân sự, do nguy cơ xung đột lan rộng, và tác động tiêu cực lên hình ảnh của Trung Quốc trước thế giới.
Khu trục hạm tên lửa dẫn đường Cơ Long (Kee Lung DDG-1801) và các chiến hạm Đài Loan tập trận gần Hoa Liên (Hualien). Ảnh tư liệu chụp ngày 22/05/2019. © Reuters/Tyrone Siu/File Photo
Hôm 21/05/2020 là ngày nghỉ lễ Thăng Thiên (Ascention), hai tờ La Croix và Les Echos vắng mặt. Tựa chính của các báo phát hành hôm nay tập trung vào tình hình kinh tế nước Pháp ảm đạm do dịch corona.
Le Figarochạy tựa "Renault, cú sốc xã hội đầu tiên của cuộc khủng hoảng dịch tễ". Đã suy yếu từ trước khi đại dịch virus corona xảy ra, dự định đóng cửa ba nhà máy của tập đoàn xe hơi Pháp gây tranh cãi. Libération quan tâm đến "Covid-19, sự lây lan các kế hoạch sa thải". Phá sản, giảm bớt nhân sự… các thông báo liên tục được đưa ra với sự chậm lại của nền kinh tế, gây lo ngại bùng nổ thất nghiệp. Le Monde nói về hai dự luật của chính phủ : lùi lại thêm 9 năm nữa việc bù đắp thâm hụt cho quỹ phúc lợi xã hội, lập thêm một nhánh mới để chăm lo cho người già không tự vận động được.
70% người dân coi trọng bản sắc Đài Loan thay vì Trung Quốc
Liên quan đến Châu Á, Le Monde nhận định "Uy tín đang ở mức cao nhất, nữ tổng thống Đài Loan khởi đầu nhiệm kỳ thứ hai" kể từ hôm qua.
Theo cuộc thăm dò công bố hôm thứ Hai 18/05, có đến 73% người Đài Loan tín nhiệm bà Thái Anh Văn. Nhờ quản lý tốt cuộc khủng hoảng dịch tễ, hòn đảo 23 triệu dân chỉ có 7 người chết vì virus corona, mà không cần phải phong tỏa đất nước. Một kết quả đầy ý nghĩa nữa là có đến 70% người dân tự coi mình là người Đài Loan, chỉ có 2,7% cảm thấy là người Trung Quốc, và 25,2% "cả hai". Đây là yếu tố quan trọng, vì nhiệm kỳ thứ hai của nữ tổng thống đảng Dân Tiến tiếp tục bị mối quan hệ với Bắc Kinh chi phối.
Tập Cận Bình đã tuyên bố không muốn "để lại cho các thế hệ sau" việc "thống nhất" Đài Loan với "mẫu quốc", và ông ta không loại trừ việc sử dụng đến vũ lực. Từ giữa tháng Giêng đến nay, hải quân và không quân Trung Quốc đã hơn một chục lần xâm nhập lãnh hải và không phận Đài Loan.
Trong bài diễn văn nhậm chức hôm qua, bà Thái Anh Văn nhắc lại bốn nguyên tắc cho quan hệ giữa đôi bờ eo biển : hòa bình, bình đẳng, dân chủ và đối thoại. Bà không đề cập đến công thức "Một đất nước, hai chế độ" áp dụng cho Hồng Kông mà ông Tập muốn dẫn dụ Đài Loan. Cho dù là chủ tịch đảng Dân Tiến vốn chủ trương độc lập, bà Thái vẫn muốn duy trì nguyên trạng "một cách hòa bình và ổn định", "đôi bên phải tìm ra phương thức cùng chung sống lâu dài".
29 nước ủng hộ Đài Bắc trong hội nghị WHO
Từ khi bà Thái Anh Văn lên nắm quyền năm 2016, Bắc Kinh không ngừng bao vây về ngoại giao. Trong bốn năm qua, Đài Loan đã bị mất 7 đồng minh, chỉ còn được 15 nước nhỏ chính thức công nhận, trong đó ý nghĩa nhất là Vatican.
Tuy nhiên Đài Loan được nhiều nước phương Tây ủng hộ, đặc biệt là Hoa Kỳ. Tổng thống Donald Trump còn đi xa hơn bất kỳ người tiền nhiệm nào, qua việc siết chặt quan hệ và hợp tác quân sự. Dù Đài Loan không quay lại được với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hôm 18/05 do Trung Quốc ngăn trở, nhưng đã có đến 29 nước đứng về phía Đài Bắc trong đó có Hoa Kỳ, Nhật Bản, Canada, Úc, New Zealand.
Một trong những mục tiêu của bà Thái Anh Văn là "tăng cường hợp tác với các nước cùng chia sẻ những giá trị chung". Đài Loan còn muốn "thu hút vốn đầu tư và tài năng của toàn thế giới". Tuy nhiên kỹ nghệ điện tử của Đài Loan hiện diện cùng lúc ở Trung Quốc và Hoa Kỳ đang ở thế rất nhạy cảm.
Trung Quốc đe dọa, nhưng khó thể cưỡng chiếm Đài Loan
Theo chuyên gia Mathieu Duchâtel, Viện Montaigne, việc quản lý hiệu quả khủng hoảng dịch tễ giúp bà Thái có khởi đầu thuận lợi cho nhiệm kỳ hai. Le Figaro dẫn lời nhà Trung Quốc học Kerry Brown ở King’s College : "Trung Quốc đã mất hẳn Đài Loan trong cuộc khủng hoảng virus corona".
Bà Thái Anh Văn còn phải tìm được sự thăng bằng cho người dân ngày càng gắn bó hơn với bản sắc Đài Loan - khác biệt với Trung Quốc, và thực tế tương quan lực lượng. Chuyên gia quân sự này nhận định "cách biệt về năng lực quân sự với Trung Quốc đang tăng lên, nhưng Đài Loan có lực lượng phòng thủ vững chắc".
An ninh quốc gia là ưu tiên thứ ba của nữ tổng thống, sau phát triển kinh tế và ổn định xã hội. Đối với ông Duchâtel, tuy vậy an ninh của Đài Loan ngày càng lệ thuộc hơn vào khả năng răn đe của Hoa Kỳ. Mặc cho Tập Cận Bình đe dọa, đa số chuyên gia phương Tây tin rằng Trung Quốc khó thể can thiệp quân sự, do nguy cơ xung đột lan rộng, và tác động tiêu cực lên hình ảnh của Trung Quốc trước thế giới.
Mỹ : Trump đối đầu Obama
Nhìn sang Hoa Kỳ, Le Monde nhận thấy "Trump chống lại Obama : Sự thù địch đè nặng lên cuộc bầu cử tổng thống Mỹ".
Bộ trưởng tư pháp William Barr hôm thứ Hai đầu tuần đã từ chối mở điều tra đối với cựu tổng thống Barack Obama, mà ông Donald Trump đã đe dọa từ nhiều ngày qua, cũng như đối với cựu tổng thống Joe Biden, đối thủ của ông Trump tháng 11 tới. Theo tổng thống Donald Trump và một số tờ báo bảo thủ, thì Obama đã huy động phương tiện của liên bang trong những ngày cuối nhiệm kỳ để tìm cách lật đổ người kế nhiệm trong "hồ sơ Nga".
Chiến dịch tranh cử kỳ này là giai đoạn mới của cuộc song đấu từ nhiều năm qua giữa hai nhân vật hoàn toàn đối nghịch, từ xuất thân gia đình, quá trình hoạt động cho đến tính cách. Bị Obama chế giễu trong một buổi dạ tiệc năm 2011, nhà tỉ phú đã trả thù 5 năm sau đó bằng cách hiên ngang thay chân ông Barack Obama ở Phòng bầu dục Nhà Trắng.
Sự thù nghịch này cùng với việc ông Trump xóa hết các chính sách trước đây của Obama như nhập cư, môi trường… khiến cựu tổng thống coi việc Joe Biden thắng cử là ưu tiên hàng đầu. Obama công khai gọi việc ông Trump xử lý khủng hoảng dịch tễ "hoàn toàn là thảm họa", còn Donald Trump tố cáo "sự bất tài tệ hại" của người tiền nhiệm trong dịch cúm A (H1N1) năm 2009 khiến hơn 10.000 người chết và để lại kho thiết bị y tế trống rỗng.
Khi xuất hiện như đối thủ hàng đầu của Donald Trump, Barack Obama có nguy cơ làm Joe Biden vốn đã mờ nhạt nay càng yếu thêm, tuy nhiên có thể giúp huy động cử tri gốc Phi từng ủng hộ nhiệt thành tổng thống da đen đầu tiên trong lịch sử Mỹ.
Sự thay đổi 180° của thủ tướng Đức
Tại Châu Âu, Le Monde cho rằng "ở cuối con đường, bà Angela Merkel đã làm những gì phải làm". Được Paris thúc giục, Berlin đã thay đổi ý kiến về quỹ tái thiết Châu Âu, thấy rằng lợi ích cho Châu Âu cũng là lợi ích của nước Đức.
Tờ báo nhắc lại, cách đây 9 năm, cựu thủ tướng Đức Helmut Schmidt ở tuổi 93 đã đọc bài diễn văn cuối cùng của mình trong đại hội đảng Dân chủ Xã hội (SPD). Ông nhấn mạnh, sức mạnh của Đức không thể thành hiện thực nếu không có kế hoạch Marshall, cộng đồng Châu Âu và NATO, "không có sự giúp đỡ của các nước láng giềng và sự sụp đổ của khối Đông Âu". Như vậy nước Đức phải đáp lại khi các láng giềng cần giúp đỡ, hội nhập vào Châu Âu cũng là để bảo vệ chính mình.
Thủ tướng Schmidt đã qua đời năm 2015, nhưng thông điệp của ông vẫn mang tính thời sự. Hôm thứ Hai 18/05, một thủ tướng Dân chủ Xã hội khác, chưa từng sống qua hai cuộc đại chiến thế giới như ông nhưng trải qua chiến tranh lạnh, đã nối gót. Là người quản lý giỏi hơn là có tầm nhìn xa, ít dùng những lời hoa mỹ, bà Angela Merkel đã tìm được những từ đơn giản để giải thích cho sự thay đổi 180 độ của bà về ngân sách Châu Âu ; phá vỡ cấm kỵ xưa nay về việc Châu Âu cùng vay nợ để giúp những nước bị đại dịch tàn phá có thể hồi phục.
Hồi tháng Ba, bà Merkel từng tỏ ra lạnh lùng trước tình trạng của Ý và Tây Ban Nha, nhưng nay bà đã hiểu "cuộc khủng hoảng trầm trọng nhất trong lịch sử Liên Hiệp Châu Âu" đe dọa châu lục, đồng thời cũng đe dọa nước Đức. Thực dụng, bà Merkel đồng thời là nhà chiến thuật. Quyết định của Tòa bảo hiến Karlsruhe hôm 05/05 có tác dụng như một quả bom trong giới thân Châu Âu kể cả ở Đức. Angela Merkel thấy rằng không thể để đại dịch nhấn chìm cả Châu Âu, và rốt cuộc thỏa hiệp được với Paris.
Ngày 01/07 tới, Đức sẽ trở thành chủ tịch luân phiên EU trong sáu tháng. Đây sẽ là nhiệm vụ Châu Âu cuối cùng của thủ tướng Merkel, vốn sẽ rời chính trường năm tới, sau 15 năm lãnh đạo nước Đức. Bà chỉ còn vài tuần lễ để thuyết phục các nước Bắc Âu cứng rắn vẫn chống lại việc gánh nợ chung.
Pháp : Nguy cơ khi khẩu trang thành rác thải
Tại Pháp, Libération đề cập đến một khía cạnh khác của đại dịch corona trong bài "Rác thải độc hại : Khẩu trang rơi vãi". Các nhân viên vệ sinh vốn đang gánh chịu nguy cơ phơi nhiễm, nay phải đối phó với những chiếc khẩu trang dùng một lần bị quẳng trên đường phố, cống nghẹt vì khăn giấy tẩm chất sát trùng…
Chính quyền nay kêu gọi cho khẩu trang và khăn ướt xài rồi vào túi ni-lông, giữ trong nhà 24 giờ rồi mới cho vào thùng rác, loại dành cho rác không tái chế được. Một dân biểu đề nghị tăng tiền phạt từ 68 euro lên 300 euro đối với những ai xả rác bừa bãi.
Một hệ quả khác của dịch corona, là từ nay Paris không còn sử dụng nước không tái chế để rửa đường phố và tưới cây ở công viên, vì sợ nhiễm virus. Có nghĩa là dùng nước uống được cho công việc này, thay vì nước sông Seine, kinh rạch…Ngược lại, đất bùn thu được từ các trạm tái chế nước thải dùng làm lớp đất mặt cho nông nghiệp nay lại có chất lượng tốt hơn.
Khẩu trang làm son phấn hết thời ?
Đối với phụ nữ, "Khẩu trang làm thay đổi thói quen trang điểm thường lệ", theo Le Figaro. Năm nay khó có việc những nét môi son đỏ thắm màu lựu hoặc màu san hô đầy sức sống quay trở lại như những mùa hè năm trước.
Dưới cặp kính mát và chiếc khẩu trang che kín mặt, không còn có thể làm đẹp : son, phấn nền lem vào vải, có thể khiến khẩu trang không còn chống virus một cách hiệu quả. Tại Hàn Quốc đã có bán loại nước xịt để cố định phấn trang điểm, và loại phấn không lem, tuy làm khô da.
Sức nóng và mồ hôi còn có thể làm nổi mụn và vi khuẩn sinh sôi. Một nhà sản xuất mỹ phẩm cho rằng việc đeo khẩu trang có thể làm người sử dụng bỏ rơi các loại kem dễ gây kích ứng, nhường chỗ cho những loại tăng cường bảo vệ làn da mặt.
Thụy My