Tân Cương : Từ trại tập trung đến triệt sản phụ nữ Duy Ngô Nhĩ
Sinh thái trở thành lực lượng chính trị số một ở các thành phố lớn, cử tri vắng mặt kỷ lục, nhiều thành trì truyền thống đổi chủ, đó là ba cuộc động đất trong cuộc bầu cử chính quyền địa phương tại Pháp ngày chủ nhật được tất cả các báo khai thác.
Một gia đình người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương Trung Quốc (Ảnh tư liệu năm 2009) AFP - Peter Parks
Thời sự quốc tế, nổi bật nhất, là phát pháo khai hỏa của Liên minh các nghị sĩ vì Trung Quốc, tố cáo chính sách triệt sản phụ nữ Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.
Nước Pháp một màu kim cương xanh
Thời sự Pháp, một "làn sóng xanh" tràn ngập các trang báo với dự báo tổng thống Macron phải theo con đường sinh thái vì không có cách nào khác, ý dân đã muốn như thế.
Đâu là những hiện tượng bất ngờ trong cuộc bầu cử địa phương tại Pháp ngày hôm qua ? Macron trả lời những đòi hỏi của làn sóng xanh, tựa của Le Figaro. Le Monde điểm qua một số sự kiện tiêu biểu sau cuộc bầu cử : Làn sóng xanh tràn ngập các đô thị, cử tri vắng mặt kỷ lục 60%, đảng cực hữu chỉ chiếm được Perpignan, một thành phố trên 100.000 dân, đảng Xã Hội ghi một số bàn thắng vẻ vang, nhưng bị chiến tích của phong trào sinh thái phủ bóng.
Hàng loạt thành phố, thành trì của hai phe tả hữu rơi vào tay liên minh EELV, Sinh Thái Châu Âu-đảng Xanh. Đảng cộng sản Pháp đã èo uột lại mất thêm căn cứ địa Saint Denis, với gần 400.000 dân ở ngoại ô bắc Paris. Theo bình luận của Le Figaro, tổng thống Pháp sẽ nương theo thế đang lên của phong trào chống biến đổi khí hậu, bật đèn xanh cho chính sách môi trường ở hai năm cuối nhiệm kỳ.
Ông chấp nhận gần như toàn bộ 149 đề nghị của nhóm 150 công dân về môi trường. Tổng thống phải nghe theo công luận, tức cử tri, không những vì lý do chính trị, mà cũng vì thực tế đòi hỏi : tình trạng biến đổi khí hậu đã trở thành khẩn cấp, không thể phủ nhận.
Cùng chủ đề này, La Croix và Les Echos sử dụng cùng một tấm ảnh tổng thống Macron với nắm tay cương quyết, trong buổi tiếp xúc với nhóm công dân 150 người trên sân cỏ Điện Elysée hôm thứ hai, một ngày sau bầu cử. Nhật báo kinh tế dành nhiều trang để giới thiệu các thành viên của phong trào sinh thái còn vô danh đối với đại đa số người Pháp vừa đắc cử thị trưởng các thành phố lớn.
Cũng dưới bức ảnh này, nhật báo công giáo kêu gọi tổng thống Pháp hướng về sinh thái theo yêu cầu của tập thể 150 công dân dấn thân. Đã đến lúc hành động, đó là tựa của bài xã luận. Hành động theo hướng sinh thái về ý nghĩa chính trị là quẹo sang trái, vì trong một bài phóng sự dài, nhật báo công giáo cho biết phong trào sinh thái đang chiếm trung tâm cánh tả tại Pháp.
Cũng rất "xanh", với 9 trang bài vở, Libération đưa bức ảnh cặp tổng thống-thủ tướng đi dạo, chuyện trò trong một khu rừng thưa kèm theo lời chú : Trên đường truy lùng kim cương xanh. Theo Libération, chiến thắng của liên minh sinh thái là chiến thắng của tư tưởng. Nhưng có tư tưởng không chưa đủ, cần phải có nghị lực thi hành. Vấn đề là giới chính trị gia Pháp thiếu nghị lực.
Người đưa ra nhận định khiêu khích này chính là Pierre Hurmic, một khuôn mặt trẻ gần như vô danh trên chính trường Pháp, nhưng lại ghi bàn thắng lịch sử, chiếm được chiếc ghế thị trưởng Bordeaux, một thành trì của phe hữu trong suốt 75 năm.
Trung Quốc : Nhà tù khổng lồ và triệt sản phụ nữ Duy ngô Nhĩ
Về thời sự quốc tế, chính sách trấn áp của Trung Quốc, triệt sản phụ nữ Tân Cương và gây căng thẳng tại Hồng Kông chiếm các trang báo lớn của Le Monde, Les Echos, La Croix.
Le Monde dành hai cột giới thiệu hoạt động đầu tiên của các nhà lập pháp Tây phương, cấp quốc gia và cấp nghị viện Châu Âu trong hiệp hội mang tên Liên Minh Nghị sĩ vì Trung Quốc (IPPC). Vừa được thành lập vào ngày 05/06/2020 trong bối cảnh quốc tế phân tâm vì đại dịch Covid-19, Liên minh, với hơn 100 nghị sĩ, dân biểu của 15 nước Châu Âu, chọn mục tiêu nhạy cảm nhất để bắn phát pháo đầu: Chính sách triệt sản của Trung Quốc tại Tân Cương.
Kể từ hôm nay 30/06, các nghị sĩ, dân biểu thành viên cùng phát động chiến dịch đánh động công luận ở nước mình quan tâm đến Tân Cương. Chiến dịch dựa theo bản báo cáo của nhà nghiên cứu người Đức Adrien Zens, công bố hôm 29/06, đưa ra ánh sáng chính sách kiểm soát sinh sản ở Tân Cương, thi hành từ bốn năm nay, song song với chính sách cưỡng bách cải tạo tập thể.
Trong khi tại Hoa lục, Đảng cộng sản Trung Quốc nới lỏng chính sách một con đối với người Hán, thì tại Tân Cương, 11,5 triệu dân Duy Ngô Nhĩ bị kiểm soát gắt gao hơn bao giờ hết. Triệt sản phụ nữ Duy Ngô Nhĩ là hồ sơ thứ hai tố cáo Trung Quốc đàn áp tại Tân Cương. Hồ sơ thứ nhất là các trại tập trung giam cầm cải tạo hàng triệu người Duy Ngô Nhĩ, cũng do nhà nghiên cứu Adrien Zens sưu tập (New York Times phổ biến hồi tháng 11/2019).
Bắc Kinh phản ứng lại bằng lá bài dân tộc chủ nghĩa bài xích Tây phương : "Thời gian đã thay đổi, Trung Quốc ngày nay không để bị (Tây phương) dọa nạt như hồi đầu thế kỷ 20".
Hồng Kông : Bắc Kinh đổ dầu vào lửa
Trong khi đó tại Hồng Kông, không khí ngột ngạt vì sắp đến ngày 01 tháng 07, ngày mà vào năm 1997 Anh Quốc trao trả thuộc địa lại cho Trung Quốc. Phóng viên của Les Echos cho biết Bắc Kinh giả điếc trước những lời cảnh báo của quốc tế khăng khăng muốn áp đặt luật an ninh của Trung Quốc mà không ai rõ nội dung.
Ngay giới thẩm phán, luật sư Hồng Kông cũng không rõ chính xác là như thế nào đằng sau những cụm từ "chống ly khai, chống khủng bố, chống khuynh đảo, chống móc ngoặt với nước ngoài, chống can thiệp của ngoại bang...".
Cùng đề tài, La Croix dành một trang báo phân tích vì sao Bắc Kinh lo sợ đến mức phải buộc 7 triệu dân Hồng Kông tuân thủ luật an ninh Trung Quốc. Thái độ độc đoán này chỉ đưa đến hai hệ quả : đổ thêm dầu vào lửa vào ngày 01/07 và nguy cơ đàn áp đẩm máu.
Afghanistan : Tình báo quân đội Nga GRU thuê Taliban ám sát lính Mỹ
Tổng thống Mỹ Donald Trump lại bị cáo buộc bao che cho Moskva. Vụ tai tiếng lần này khá nghiêm trọng : CIA biết tình báo Nga thuê Taliban giết lính Mỹ ở Afghanistan, nhưng Nhà Trắng im lặng.
Theo Le Figaro, vụ việc do New York Times tiết lộ, đang làm Nhà Trắng bối rối và gây chấn động tại Mỹ. Trước tiên, New York Times cho biết tình báo Mỹ có được tin mật là GRU, cơ quan tình báo quân đội Nga, chính xác nữa là đơn vị 29155, chi tiền hậu hĩnh cho chiến binh hồi giáo Taliban ám sát binh sĩ Mỹ tại Afghanistan.
Tin này đã được thông báo cho Nhà Trắng, nhưng Tổng tư lệnh tối cao án binh bất động. Tổng thống Donald Trump chối là không hay biết, không được thông báo gì cả. Phó tổng thống Mike Pence cũng thế. Bực tức vì Nhà Trắng không phản ứng, một nhân vật sau hậu trường tiết lộ tin này với New York Times.
Theo CIA, cơ quan tình báo quân đội Nga GRU muốn trả thù vụ không quân Mỹ oanh kích giết chết hàng trăm lính đánh thuê Nga ở Syria vào ngày 07/02/2018.
Tại Nghị Viện, thượng nghị sĩ Dân chủ cũng như Cộng hòa đồng loạt yêu cầu hành pháp giải thích.
Cuối cùng, trở lại thời sự Pháp, tin được báo chí khai thác khá tận tình là vụ xử vợ chồng cựu thủ tướng François Fillon về tội danh biển thủ công quỹ và việc làm giả. Bản án công bố hôm qua phạt cựu thủ tướng 5 năm tù, gồm 2 năm tù giam, 3 năm tù treo và 10 năm cấm ứng cử. Vợ của ông bị 5 năm tù treo, không kể mỗi người bị phạt 375.000 euro. Cả hai đã chống án ngay lập tức.
Tú Anh