Từ khi Donald Trump vào Nhà Trắng, Mỹ không tuần tra Biển Đông (RFI, 04/05/2017)
Trong 100 ngày đảm nhiệm chức vụ tổng thống Mỹ, Donald Trump chưa từng ra lệnh tiến hành bất kỳ một cuộc tuần tra vì tự do hàng hải tại vùng Biển Đông, nơi Trung Quốc tuyên bố có chủ quyền tới 80%. Thực tế này đi ngược với những chỉ trích của Donald Trump, khi còn là ứng viên tổng thống, cho rằng chính quyền Obama thiếu cương quyết.
Khu vực bãi đá thuộc quần đảo Trường Sa, Biển Đông nằm bên bờ tây Philippines. Ảnh chụp ngày 11/05/2015.y 11, 2015. REUTERS/RITCHIE B. TONGO/POOL
Nhật báo New York Times ngày 02/05/2017, trích lời một số quan chức bộ Quốc Phòng, nhận định kể từ khi ông Donald Trump trở thành tổng thống, chưa có bất kỳ chuyến tuần tra nào được tiến hành trong khu vực 12 hải lý xung quanh một số các đảo có tranh chấp tại Biển Đông.
Cách đây 6 tuần, Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ đề nghị tiến hành tuần tra trong khu vực 12 hải lý quanh bãi cạn Scarborough, Lầu Năm Góc đã từ chối và đề nghị không được chuyển đến văn phòng của tổng thống Donald Trump.
Vẫn theo New York Times, dường như cuộc khủng hoảng trên bán đảo Triều Tiên đã làm thay đổi những quan điểm trước đây của chính quyền Trump về Trung Quốc. Khi còn vận động tranh cử, ông Donald Trump từng cáo buộc Bắc Kinh thao túng tiền tệ và dọa xem xét lại trao đổi mậu dịch với Trung Quốc.
Quyết định không phản đối các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông được cho là chiều theo ý Bắc Kinh, tìm sự ủng hộ của chủ tịch Tập Cận Bình trong việc giải quyết hồ sơ Bắc Triều Tiên. Từ ba tháng nay, Bình Nhưỡng không ngừng gia tăng các hành động thách thức khi cho tiến hành 6 vụ thử tên lửa kể từ khi ông Donald Trump nhậm chức tổng thống. Vì vậy, Washington đã tỏ thái độ hòa hoãn hơn với Bắc Kinh để tìm sự hỗ trợ từ chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm kiềm chế Bình Nhưỡng.
Dười thời tổng thống Obama, các đề nghị tuần tra của Hải Quân Mỹ trong khu vực 12 hải lý quanh các đảo có tranh chấp tại Biển Đông vẫn thường xuyên bị từ chối. Chính quyền Obama cũng từng bị đảng Cộng Hòa chỉ trích vì đã tạm ngừng trong vòng hơn 2 năm các cuộc tuần tra vì tự do hàng hải tại khu vực do e ngại leo thang căng thẳng với Bắc Kinh.
Tháng 10/2015, chính quyền Obama đã điều khu trục hạm Lassen trang bị tên lửa dẫn đường đến gần bãi đá Xu Bi (Subi Reef), một trong các hòn đảo có tranh chấp, tại quần đảo Trường Sa. Vào thời kỳ đó, Nhà Trắng đã hạn chế thông tin về chiến dịch này và yêu cầu quan chức bộ Quốc Phòng không phát biểu rộng rãi để tránh gây xung đột với Trung Quốc.
Thu Hằng
*********************
Tập Cận Bình : Trung Quốc, Philippines "tin cậy lẫn nhau" (RFI, 04/05/2017)
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte (P) và ông Christopher 'Bong' Go, trợ lý đặc biệt của tổng thống tại Davao, miền nam Philippines, ngày 03/05/2017. REUTERS
Hôm 03/05/2017, trong cuộc điện đàm với tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã ca ngợi sự "tin cậy lẫn nhau" cũng như cuộc "đối thoại" giữa Bắc Kinh và Manila liên quan tới tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông.
Trong một thông cáo được truyền thông Nhà nước Trung Quốc đăng tải, chủ tịch Tập Cận Bình đã nhấn mạnh : "Hiện nay, sự tin cậy lẫn nhau về mặt chính trị ngày càng được củng cố, hợp tác song phương phát triển trong tất cả các lĩnh vực". Chủ tịch Trung Quốc cũng khẳng định các kênh đối thoại và thương lượng giữa Bắc Kinh và Manila trong hồ sơ tranh chấp tại biển Đông cũng đang được thiết lập.
Hai nhà lãnh đạo cũng đã đề cập đến cuộc khủng hoảng liên quan đến chương trình hạt nhân của Bắc Triều Tiên cũng như việc Bắc Kinh mong muốn hướng tới một giải pháp chính trị thông qua đàm phán.
Cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo diễn ra 4 ngày sau khi tổng thống Philippnes Duterte được tổng thống Mỹ Donald Trump mời tới thăm Washington. Cuối tuần trước, thông cáo chung của thượng đỉnh ASEAN họp tại Manila đã không nhắc đến việc Trung Quốc tiến hành quân sự hóa các đảo nhân tạo trong các khu vực đang có tranh chấp ở Biển Đông.
Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson dọa tăng cường trừng phạt Bắc Triều Tiên
Trong khi đó, cũng trong ngày hôm qua (03/05), ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson dọa sẽ tăng cường các biện pháp trừng phạt Bắc Triều Tiên nếu cần. Ngăn chặn chương trình phát triển hạt nhân và tên lửa đạn đạo của Bình Nhưỡng là một trong những ưu tiên của chính quyền Donald Trump. Hôm thứ Sáu 28/04, tổng thống Mỹ đã cử ngoại trưởng Rex Tillerson tới Hội Đồng Bảo An yêu cầu Liên Hiệp Quốc tăng cường các biện pháp trừng phạt Bắc Triều Tiên và yêu cầu Trung Quốc gây sức ép kinh tế lên đồng minh Bắc Á.
Hôm qua, ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson khẳng định lại trước các quan chức bộ Ngoại Giao là Washington đã cam kết thực hiện chiến dịch gây sức ép và kêu gọi tất cả các quốc gia trên thế giới áp dụng lệnh trừng phạt của Hội Đồng Bảo An chống Bắc Triều Tiên. Rex Tillerson đồng thời đe dọa trừng phạt doanh nghiệp và cá nhân của các quốc gia không chịu áp dụng lệnh trừng phạt trên.
Thùy Dương
***********************
Gạt nhân quyền, Trump ‘ve vãn’ Đông Nam Á (VOA, 03/05/2017)
Donald Trump - Ảnh minh họa
Tổng thống Donald Trump đặt các lợi ích chiến lược lên trên vấn đề nhân quyền khi mời hai nhà lãnh đạo ở Đông Nam Á đang bị quốc tế lên án là Philippines và Thái Lan tới Tòa Bạch Ốc.
Tổng thống Rodrigo Duterte của Philippines dẫn đầu cuộc chiến đẫm máu chống ma túy gây tranh cãi và Thủ tướng Thái, Prayuth Chan-ocha, là người lên nắm quyền sau cuộc đảo chính 2014, củng cố sức mạnh quân sự và nhiều lần trì hoãn bầu cử.
Manila và Bangkok là đồng minh lâu năm của Mỹ và cả hai đều ‘xích mích’ với Washington vì những chỉ trích về hồ sơ nhân quyền.
Đông Nam Á từng thất vọng trước quyết định vội vàng của ông Trump rút Mỹ ra khỏi hiệp ước tự do thương mại TPP. Theo bài phân tích của AP, một phần lý do khiến ông Trump phải chú ý tới khu vực Châu Á xuất phát từ chương trình võ khí hạt nhân của Bắc Triều Tiên.
Đầu tuần này, phát ngôn nhân Tòa Bạch Ốc Sean Spicer bênh vực lời mời của ông Trump dành cho ông Duterte rằng Philippines có thể giúp cô lập Bắc Triều Tiên về mặt kinh tế và ngoại giao. Vẫn theo lời ông Spicer, "Sẽ sai lầm khi cho rằng Tổng thống Trump sẽ không nêu vấn đề nhân quyền [với Philippines]".
Những cân nhắc của tân chính quyền Mỹ tại Đông Nam Á đang được mở rộng.
Phó Tổng thống Mike Pence tháng rồi thăm Indonesia và loan báo Tổng thống Trump cuối năm sẽ công du khu vực này. Ngoại trưởng Rex Tillerson tuần này chủ trì cuộc họp của Ngoại trưởng 10 nước Đông Nam Á. Trong một cuộc điện đàm cuối tuần rồi, ông Trump cũng đã mời Thủ tướng Singapore, Lý Hiển Long, tới Washington.
Bài nhận định trên AP nói các nước trong khu vực quan ngại về Trung Quốc hơn là Bắc Triều Tiên.
Dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, Mỹ cải thiện quan hệ với Miến Điện, Lào, Việt Nam. Ông Obama cũng phái tàu chiến tới hoạt động trong vùng và mở đường cho lực lượng Mỹ dùng các căn cứ Philippines.
Tuy nhiên, nỗ lực của ông Obama phần nào bị cản trở bởi các quan ngại về nhân quyền, đặc biệt ở Thái Lan và Philippines.
"Đây chắc chắn là nỗ lực của chính quyền Trump vực dậy các mối quan hệ này. Mỹ cần duy trì liên minh với các nước giúp tiếp tục hỗ trợ một trật tự dựa trên luật lệ và đẩy lùi sự ức hiếp từ Trung Quốc", nhà phân tích Amy Searight thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược nói.
Mọi chuyện vẫn tiếp tục biến chuyển.
Cuối tuần qua, ba tàu hải quân Trung Quốc thăm hữu nghị Philippines.
Tại thượng đỉnh ASEAN, nước chủ tịch Philippines không hề chỉ trích các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh ở Biển Đông.
Thái Lan, trung tâm quân sự Mỹ, tuần rồi loan báo kế hoạch mua tàu ngầm của Trung Quốc.
Tổng thống Trump, với kế hoạch thăm Manila mùa thu năm nay nhân thượng đỉnh khu vực, cũng đã ‘đổi giọng’ với Philippines khi ghi nhận chính phủ của ông Duterte đã ‘đấu tranh cật lực bài trừ ma túy’ trong cuộc điện đàm với ông Duterte hôm thứ bảy.
Chưa rõ kết cục mọi chuyện sẽ như thế nào, nhưng đôi khi những ‘lời lẽ ngọt ngào’ lại kém hiệu quả hơn những lời chỉ trích công khai.
*****************
7 tàu Trung Quốc bị bắt vì đánh bắt bất hợp pháp (VOA, 04/05/2017)
Tàu đánh cá của Trung Quốc
Các nước Tây Phi vừa bắt giữ 7 tàu Trung Quốc đánh bắt bất hợp pháp và chủ tàu có thể bị phạt hàng triệu đô la, nhóm bảo vệ môi trường Greenpeace và các quan chức chính phủ thông báo.
Các thanh tra của Guinea, Sierra Leone và Guinea-Bissau đã lên thanh sát các con tàu này ngoài khơi bờ biển của họ. Họ phát giác 7 con tàu vừa kể vi phạm các quy định về đánh bắt các loài cá được bảo vệ và sử dụng lưới có lỗ nhỏ để thu hoạch nhiều hơn.
Vụ việc xảy ra sau cuộc tuần tra khu vực kéo dài 2 tháng trên con tàu Esperanza của tổ chức Greenpeace, chở theo các thanh tra của các nước Tây Phi nhằm tăng thêm nỗ lực quốc gia vốn bị hạn chế bởi eo hẹp ngân sách và công nghệ.
Ông Pavel Klinckhamers thuộc tổ chức Greenpeace cho biết : "Số các vụ bắt giữ cao bất ngờ, đặc biệt là khi họ có biết trước về công tác tuần tra của chúng tôi".
Vẫn theo Greenpeace, Tây Phi có một số vùng biển giàu tài nguyên nhất trên thế giới, nhưng trữ lượng đang cạn kiệt vì bị các tàu đánh cá công nghiệp, một số họat động bất hợp pháp, khai thác triệt để từ mặt nước xuống tận đáy biển.
Một nghiên cứu trên tạp chí Frontiers in Marine Science ước tính tổn thất hàng năm của Tây Phi do hoạt động khai thác bất hợp pháp và không được kiểm soát là 2,3 tỷ đô la.
Tàu tuần tra Esperanza phát hiện 11 chiếc tàu vi phạm các quy định trong số 37 chiếc bị chặn, rồi báo cáo với chính quyền địa phương để kéo họ về cảng.
Một số tàu đã được thả sau khi đóng tiền phạt. Những chiếc khác vẫn đang bị điều tra.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Cảnh Sảng, tuyên bố Trung Quốc luôn phản đối mọi hình thức khai thác trái phép và yêu cầu các công ty hoạt động hợp pháp và bảo vệ môi trường hàng hải.
"Trung Quốc hy vọng các nước liên quan có thể thực thi luật pháp một cách văn minh, xử lý đúng luật và bảo vệ quyền pháp lý của các công ty Trung Quốc và nhân viên của họ", ông Cảnh nhấn mạnh.
Bộ trưởng thủy sản của Guinea, Andre Loua, xác nhận các vụ bắt giữ vừa kể và nói thêm rằng nước ông cần thêm tiền và phương tiện để kiểm soát việc đánh bắt bất hợp pháp.
Bộ trưởng Bộ Thông tin Sierra Leone cho biết có ba tàu Trung Quốc đã bị bắt giữ và đã đóng tiền phạt, nhưng không tiết lộ bao nhiêu.
Một giới chức ngư nghiệp của Guinea-Bissau cho hay số tiền phạt vẫn đang được thương lượng với các tàu bị bắt giữ.