Đài Loan báo động : Vùng nhận dạng phòng không bị 20 phi cơ Trung Quốc xâm nhập
Trong một động thái hù dọa rõ nét và làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, Trung Quốc hôm 26/03/2021 đã điều 20 máy bay quân sự tiến vào khu vực tây nam vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan. Trong một bản thông cáo, bộ Quốc Phòng Đài Loan cho biết đã đặt hệ thống phòng thủ trong tình trạng sẵn sàng ứng chiến.
10 chiến đấu cơ J-16 đã xâm nhập vùng nhận dạng phòng không Đài Loan ngày 26/03/2021. Trên đây là ảnh tư liệu ngày 24/01/2021. © Taiwan Ministry of Defense
Trong một bản thông cáo, bộ Quốc Phòng Đài Loan cho biết là nhóm máy bay quân sự Trung Quốc bao gồm 4 oanh tạc cơ chiến lược H-6K, 10 chiến đấu cơ đa năng J-16, 2 tiêm kích J-10, hai máy bay săn ngầm Y-8, một máy bay cảnh báo sớm KJ-500 và một trinh sát cơ chiến thuật Y-8. Các oanh tạc cơ H-6K và máy bay săn ngầm Y-8 hoạt động trong khu vực gần miền nam đảo Đài Loan và bay qua eo biển Ba Sĩ phân cách Đài Loan và Philippines.
Đối với Đài Loan, đây là một cuộc xâm nhập lớn nhất của Không quân Trung Quốc kể từ khi chính quyền Đài Bắc bắt đầu thông báo công khai về hoạt động thâm nhập không phận Đài Loan của phi cơ quân sự với tần suất gần như hàng ngày của Bắc Kinh vào năm ngoái. Đây cũng là một động thái bất thường và diễn ra khi lực lượng không quân của hòn đảo đình chỉ mọi hoạt động huấn luyện sau hai vụ rơi máy bay chiến đấu trong tuần này.
Theo bộ Quốc phòng Đài Loan, Không Quân của vùng lãnh thổ này đã cho chiến đấu cơ bay lên để sẵn sàng đối phó và phát cảnh báo qua sóng radio, đồng thời triển khai tên lửa để "giám sát" đội máy bay Trung Quốc.
Theo hãng tin Anh Reuters, một người quen thuộc với kế hoạch an ninh của Đài Loan cho biết là Quân Đội Trung Quốc đang tiến hành các cuộc tập trận mô phỏng hoạt động chống lại các tàu chiến của Mỹ đi qua eo biển Ba Sĩ.
Việc một lực lượng không quân hùng hậu của Trung Quốc xâm nhập vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan diễn ra ít lâu sau khi Đài Bắc Loan và Washington ký kết thỏa thuận đầu tiên dưới thời Tổng thống Joe Biden về việc thành lập Nhóm Công Tác Tuần Duyên nhằm phối hợp chính sách sau khi Trung Quốc thông qua luật cho phép lực lượng Hải Cảnh của họ nổ súng vào tàu nước ngoài.
Thỏa thuận đó đã lập tức bị Trung Quốc tố cáo. Tại Bắc Kinh, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc vào hôm qua đã cho rằng thỏa thuận giữa Mỹ và Đài Loan vi phạm các cam kết của Hoa Kỳ với Trung Quốc và kêu gọi Hoa Kỳ "thận trọng với lời nói và hành động đối với các vấn đề liên quan đến Đài Loan".
Mai Vân
********************
Tổng thống Mỹ : "Không để cho Trung Quốc thống lĩnh thế giới"
Thanh Hà, RFI, 26/03/2021
Trong cuộc họp báo đầu tiên hôm 25/03/2021 tổng thống Joe Biden khẳng định Mỹ không để Trung Quốc "qua mặt" và "thống lĩnh thế giới". Nga và Bắc Triều Tiên cũng trong tầm ngắm của chủ nhân Nhà Trắng. Về đối nội, ông Biden nhấn mạnh đến chiến dịch tiêm chủng chống Covid-19 và thông báo ý định tái tranh cử năm 2024.
Tổng thống Mỹ Joe Biden trong cuộc họp báo đầu tiên kể từ khi vào Nhà Trắng, Washington DC, Hoa Kỳ, ngày 25/03/2021. Reuters – Leah Millis
Khi được hỏi về Trung Quốc, tổng thống Biden mạnh mẽ tuyên bố sẽ làm tất cả để ngăn cản Bắc Kinh đạt được mục đích làm bá chủ thế giới. Hoa Kỳ đòi Trung Quốc "tôn trọng luật pháp quốc tế, cạnh tranh và giao thương một cách bình đẳng" với các quốc gia khác trên thế giới. Vẫn theo Joe Biden, Bắc Kinh có tham vọng "trở thành quốc gia thịnh vượng nhất, thế lực nhất trên toàn cầu" nhưng kịch bản đó sẽ "không xảy ra dưới nhiệm kỳ" của tổng thống Mỹ thứ 46. Lý do là "nước Mỹ sẽ tiếp tục lớn mạnh" và để đạt được mục đích đó Nhà Trắng tiếp tục đẩy mạnh đầu tư trong nhiều lĩnh vực. Tổng thống Biden cam kết nhắm tới mục tiêu dành đến 2 % tổng sản phẩm nội địa (GDP) của Hoa Kỳ cho lĩnh vực nghiên cứu và phát triển công nghệ mới, thay vì 0,7 % như hiện nay.
Về quan hệ Mỹ -Trung, lãnh đạo Nhà Trắng khẳng định lại ông không chọn giải pháp đối đầu với Trung Quốc nhưng nhìn nhận rằng hai cường quốc trên thế giới này sẽ lao vào một cuộc "cạnh tranh khốc liệt". Cũng trong cuộc họp báo hôm 25/03/2021 tổng thống Hoa Kỳ đã nhắc lại Washington sẽ phối hợp chặt chẽ với các đồng minh để kềm tỏa Trung Quốc trước tham vọng thâu tóm Biển Đông, thôn tính Đài Loan, khai tử mô hình một quốc gia hai chế độ tại Hồng Kông và đàn áp cộng đồng thiểu số Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ tại Tân Cương.
Theo hãng tin Reuters, tổng thống Biden nhắc lại, ở cương vị phó tổng thống Hoa Kỳ dưới chính quyền Obama, ông đã nhiều lần tiếp xúc với ông Tập Cận Bình và về mặt cá nhân, ông xem lãnh đạo Trung Quốc là người "thông minh" nhưng "không mảy may tin vào mô hình dân chủ". Tương tự như tổng thống Nga, Vladimir Putin ông Tập Cận Bình "không tin vào tương lai của các mô hình dân chủ mà chỉ đặt niềm tin vào các mô hình chế độ chuyên chế".
Tổng thống Hoa Kỳ lần đầu tiên tiếp xúc với báo giới từ khi lên cầm quyền đúng vào lúc Bắc Triều Tiên bắn thử "tên lửa dẫn đường chiến thuật" mới. Ông Biden cảnh báo : trong trường hợp Bắc Triều Tiên chọn giải pháp leo thang, Hoa Kỳ sẽ "tham khảo ý kiến các đối tác và đồng minh và sẽ đáp trả tương xứng". Trước mắt Washington "sẵn sàng nối lại kênh ngoại giao dưới một hình thức nào đó nhưng phải kèm theo một số điều kiện về tiến trình giải trừ hạt nhân Bắc Triều Tiên".
Mục tiêu 200 triệu liều vac-xin chống Covid-19
Tuy nhiên phần lớn buổi nói chuyện với báo giới của ông Biden hôm qua tập trung vào hai hồ sơ nóng bỏng đang được công luận Mỹ chờ đợi liên quan đến các làn sóng người nước ngoài nhập cư đang ồ ạt tràn vào Hoa Kỳ và nỗ lực chống dịch Covid-19.
Thông tín viên Eric de Salve tường thuật :
Joe Biden bắt đầu cuộc họp báo đầu tiên với ưu tiên tuyệt đối và cũng là thành công hiển nhiên rõ ràng nhất của ông : đó là chiến dịch tiêm chủng. Ngay khi trở thành thổng thống Mỹ thứ 46, ông đã đề ra mục tiêu phân phối 100 triệu liều vac-xin trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ. Mục tiêu đó đã đạt được sau 58 ngày ông bước chân vào Nhà Trắng. Do vậy giờ đây Joe Biden nâng mục tiêu này lên gấp đôi. Ông nói "200 triệu liều sẽ được phân phối trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ của tôi".
Tuy nhiên các phóng viên muốn được nghe tổng thống phát biểu về khủng hoảng người nhập cư. Kể từ khi ông Biden hủy sắc lệnh của người tiền nhiệm là Donald Trump, người nhập cư đã ồ ạt kéo đến biên giới giữa Hoa Kỳ và Mêhicô. Chủ yếu là trẻ vị thành niên. Các trung tâm tạm giữ người nhập cư bị quá tải. Tuần này hình ảnh trẻ em bị nhốt sau những tấm rèm sắt, ngủ trên những tấm nệm trải dưới đất, đăng tải trên các phương tiện truyền thông, đã làm mọi người nhớ lại những năm tháng dưới chính quyền Trump. Tổng thống Biden thận trọng giảm nhẹ vấn đề và từ chối sử dụng cụm từ khủng hoảng. Ông cho rằng "Chuyện này vẫn thường xảy ra hàng năm. Số người kéo đến vùng biên giới vẫn luôn luôn tăng đáng kể vào các tháng mùa đông".
Về câu hỏi liên quan đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ lần tới, Joe Biden trả lời : "Tôi có ý định lại ra tranh cử để được bầu lại. Đây chưa phải là thông báo tranh cử chính thức, mà mới là một ý định", ông nói rõ như vậy. Joe Biden sẽ 81 tuổi vào năm 2024.
Thanh Hà
*********************
Mỹ cứng rắn với Trung Quốc, Việt Nam vừa mừng vừa lo
Mai Vân, RFI, 26/03/2021
Từ ngày ông Joe Biden bước chân vào Nhà Trắng, Washington vẫn duy trì thái độ cứng rắn với Bắc Kinh và cho thấy rõ mối quan tâm trong việc củng cố vai trò của Mỹ tại vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương. Việt Nam được cho là rất hài lòng với đường lối cứng rắn của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc, nhưng cùng lúc có phần lo ngại trên một số điểm, đặc biệt trong lĩnh vực nhân quyền.
Hàng không mẫu hạm Mỹ USS Theodore Roosevelt ghé cảng Đà Nẵng ngày 05/03/2020, bắt đầu chuyến thăm Việt Nam lần thứ hai trong vòng 3 năm của một tàu sân bay Mỹ. Ảnh minh họa. Reuters - Nguyen Huy Kham
Ngay từ ngày đầu tiên nhậm chức, tân tổng thống Mỹ Joe Biden đã thể hiện một thái độ cứng rắn rõ rệt đối với Trung Quốc, mà ví dụ mới nhất là tuyên bố ngày 25/03/2021 nhân một cuộc họp báo tại Nhà Trắng, khi ông nhấn mạnh quyết tâm phối hợp với các đồng minh của Hoa Kỳ để buộc Trung Quốc phải gánh chịu hậu quả về hành vi của họ trên các vấn đề Đài Loan, Hồng Kông, Biển Đông, cũng như về cách đối xử với thiểu số người Duy Ngô Nhĩ tại Tân Cương, và buộc Trung Quốc phải tuân thủ luật lệ quốc tế về thương mại công bằng.
"Biden là Trump cộng với nhân quyền"
Nhận định về đường lối chung của chính quyền Biden đối với Trung Quốc, nhật báo Pháp Le Monde ngày 23/03 vừa qua đã có một công thức rất lý thú khi cho rằng, nhìn từ Bắc Kinh, "Biden là Trump cộng với nhân quyền", tức là còn tệ hại hơn đối với Trung Quốc.
Tờ báo liệt kê một loạt hồ sơ : "Thuế quan ư ? Vẫn được duy trì. Các biện pháp chống lại Hoa Vi, ZTE và các đại gia công nghệ khác của Trung Quốc ư ? Tiếp tục được củng cố. Danh sách đáng xấu hổ của các quan chức Trung Quốc bị trừng phạt đích danh vì chính sách ở Tân Cương hay Hồng Kông ư ? Dài thêm ra".
Trong lĩnh vực ngoại giao, chiến lược cũng vậy, Hoa Kỳ đã tăng cường các liên minh và quan hệ đối tác với các nước vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương với mục tiêu kềm chế đà bành trướng của Trung Quốc.
Hôm 16/03/2021 ngay tại Nhật Bản, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken không ngần ngại lên tiếng chống lại việc sử dụng các thủ đoạn "cưỡng bức và gây hấn", cho rằng các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ của Bắc Kinh ở Biển Hoa Đông và Biển Đông khiến cho căng thẳng gia tăng trong quan hệ Mỹ-Trung. Ông Blinken đã cảnh cáo : "Chúng tôi sẽ trả đũa nếu cần thiết khi Trung Quốc sử dụng biện pháp ép buộc và gây hấn để đạt được mục đích của mình".
Việt Nam hài lòng nhưng cũng lo ngại
Đối với chuyên gia Mỹ Derek Grossman thuộc trung tâm tham vấn Rand Corporation, việc chính quyền Joe Biden cứng rắn đối với Trung Quốc có thể vừa khiến Việt Nam vui mừng, vừa tạo ra một số lo âu nhất định. Trên chuyên san Nhật Bản The Diplomat ngày 16/03/2021, chuyên gia Mỹ cho rằng với chính quyền Biden, quan hệ Mỹ-Việt sẽ tiếp tục chiều hướng đi lên, mặc dù vẫn còn một số trở ngại nhất định.
Theo ông Grossman, những dấu hiệu đầu tiên mà chính quyền Biden bộc lộ về chính sách Châu Á của Mỹ "hết sức tích cực" đối với Việt Nam. Có vẻ như chính quyền của ông Biden về cơ bản sẽ duy trì chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương của chính quyền Trump, giữ cho khu vực được "tự do và rộng mở", tránh bị Trung Quốc bức hiếp, nhưng với lời lẽ nhẹ nhàng hơn và nhấn mạnh hơn trên việc tăng cường quan hệ với các đồng minh và đối tác.
Theo chuyên gia Mỹ, dưới thời Donald Trump, Việt Nam là một nước nhiệt tình ủng hộ chiến lược Ấn Độ -Thái Bình Dương của Mỹ, dù không tuyên bố công khai để tránh gây hiềm khích với Trung Quốc một cách vô ích. Hà Nội đánh giá cao sự tập trung chú ý của Washington vào khu vực, đặc biệt trên các tranh chấp chủ quyền với Bắc Kinh ở Biển Đông.
Việt Nam hoan nghênh sự giúp đỡ của Mỹ thông qua các hoạt động bảo vệ tự do hàng hải (FONOP) và các tuyên bố chính thức. Và trong một khoảng thời gian ngắn ngủi từ ngày lên nắm quyền, chính quyền Biden đã tiến hành ba chiến dịch tự do hàng hải được tiết lộ công khai ở Biển Đông, hai lần gần Trường Sa và một lần ở vùng Hoàng Sa.
Ngoài ra, ngoại trưởng Antony Blinken còn tái khẳng định sự chuyển hướng chính sách Biển Đông mà người tiền nhiệm Mike Pompeo loan báo vào tháng 7 năm 2020 để công nhận sự tồn tại và tính hợp pháp của các vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của các bên phản đối yêu sách "đường chín đoạn" của Trung Quốc, chỉ dựa trên quyền lịch sử, trái với luật lệ quốc tế.
Singapore và Việt Nam được Mỹ nêu bật trong khối ASEAN
Hơn nữa, rõ ràng là chính quyền Biden có kế hoạch tiếp tục hướng cạnh tranh quyền lực của chính quyền Trump với Trung Quốc. Đây là một điều tốt cho Hà Nội vì Washington đang thể hiện quyết tâm lâu dài nhằm đẩy lùi tham vọng của Bắc Kinh.
Cuối cùng, Hà Nội có thể hài lòng trước quyết định gần đây của chính quyền Biden về việc đặc biệt nêu tên Việt Nam là một đối tác chính ở vùng Ấn Độ- Thái Bình Dương.
Trong bản "Hướng dẫn Chiến Lược An Ninh Quốc Gia Tạm Thời" công bố ngày 3 tháng 3, chính quyền Biden viết rõ rằng : "Chúng ta sẽ… làm việc cùng với New Zealand, cũng như Singapore, Việt Nam và các thành viên Hiệp Hội Các Quốc Gia Đông Nam Á (ASEAN), để phát huy các mục tiêu được chia sẻ".
Những hồ sơ nhạy cảm
Tuy nhiên, theo chuyên gia Grossman, đường lối mới của chính quyền Joe Biden chắc chắn cũng có nhiều điểm khiến Việt Nam lo ngại, trước tiên hết là trọng tâm mà Washington đặt trở lại trên các giá trị, chẳng hạn như dân chủ, tự do và nhân quyền, vốn là vấn đề cực kỳ nhạy cảm đối với các lãnh đạo Đảng Cộng Sản Việt Nam.
Chuyên gia Mỹ cho rằng đối với Hà Nội, có thể có một số lo lắng nhất định về hậu quả tiềm tàng của việc liên kết chặt chẽ hơn với một chính quyền Washington lớn tiếng hơn trên những hồ sơ này, như Mỹ đang làm với Trung Quốc.
Bên cạnh đó, còn có những khúc mắc có từ thời Donald Trump. Hà Nội có thể lo ngại về việc liệu chính quyền Biden có hành động nhắm vào Việt Nam vì những cáo buộc theo đó Việt Nam là nước thao túng tiền tệ. Ngoài ra cũng có một yếu tố khác, tồn tại từ thời Trump, là khả năng Mỹ trừng phạt Việt Nam vì mua thiết bị quân sự của Nga.
Ngay cả trên vấn đề Biển Đông, Việt Nam cũng cần chú ý nhiều hơn. Sau cuộc họp cấp bộ trưởng Bộ Tứ vào tháng Hai, thông cáo mà Washington đưa ra lại không đề cập đến vấn đề Biển Đông - một dấu hiệu đáng lo ngại đối với Hà Nội. Tuy nhiên, thiếu sót đó đã được bổ sung với tuyên bố của chính quyền Biden sau Thượng Đỉnh Quad lần đầu tiên ngày 12 tháng 3.
Tuyên bố đó đã ghi rõ : "Chúng tôi sẽ tiếp tục ưu tiên vai trò của luật pháp quốc tế trong lĩnh vực hàng hải, đặc biệt như được phản ánh trong Công Ước LHQ về Luật Biển UNCLOS, và tạo điều kiện cho sự hợp tác, bao gồm cả trong lĩnh vực an ninh hàng hải, để đối phó với những thách thức đối với trật tự hàng hải dựa trên luật pháp ở Biển Hoa Đông và Biển Đông".
Việt Nam muốn có một thượng đỉnh Joe Biden-Nguyễn Phú Trọng ?
Sau cùng, chuyên gia Grossman nhắc đến một quan tâm trước mắt của Việt Nam là muốn sắp xếp thời gian để Tổng bí thư Đảng Cộng Sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đến Nhà Trắng tiếp xúc với tổng thống Mỹ Biden.
Lần duy nhất mà sự kiện này diễn ra là vào tháng Giêng năm 2015, cách nay quá lâu, và theo ông Grossman, nếu Hà Nội không dàn xếp được một thượng đỉnh như vậy trong năm nay, điều đó sẽ bị coi là một bước lùi.
Nhà nghiên cứu Mỹ kết luận : Về tổng thể, tất cả những thách thức nói trên đều có thể vượt qua được nhờ động lực tích cực và đáng kể của quan hệ song phương Mỹ-Việt.
Trong tương lai, chính quyền Biden có thể tìm cách giảm bớt những lo ngại của Việt Nam để củng cố hơn nữa hậu thuẫn của Hà Nội đối với chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, chẳng hạn như mời ông Nguyễn Phú Trọng thăm Nhà Trắng.
Về phần mình, Việt Nam nên có thái độ cởi mở đối với chính quyền mới tại Mỹ và những thay đổi tiềm tàng trong cách tiếp cận của Washington trong 4 năm tới.
Mai Vân