Bầu cử Hồng Kông : Truy nã người kêu gọi tẩy chay, một nửa cử tri có thể không đi bầu

Trọng Thành, RFI, 18/12/2021

Ngày 19/12/2021, hơn 4,5 triệu cử tri Hồng Kông được kêu gọi bỏ phiếu bầu Nghị Viện, lần đầu tiên kể từ cuộc cải cách hệ thống bầu cử, được tiến hành theo chỉ đạo của Bắc Kinh. Ẩn số lớn nhất là tỉ lệ đi bầu. Một nửa cử tri có thể không đi bầu, theo thăm dò dư luận : một con số kỷ lục. Chính quyền Hồng Kông hôm 18/12 ra lệnh truy nã 5 nhà tranh đấu ở nước ngoài, bị cáo buộc kích động cử tri tẩy chay bầu cử.

Nghị Viện Hồng Kông với quốc huy Trung Quốc thay thế cho hình ảnh 5 cánh hoa biểu trưng của đặc khu hành chính, ngày 07/12/2021.  AP - Vincent Yu

Không đi bỏ phiếu, bỏ phiếu trắng hay phiếu không hợp lệ vẫn hợp pháp tại Hồng Kông. Ngược lại, kể từ năm nay, việc cổ vũ cho các hành động này bị coi là phạm pháp.

Hôm nay, chính quyền Hồng Kông ra lệnh truy nã 5 nhà tranh đấu hiện đang ở nước ngoài, trong đó có cựu dân biểu đối lập La Quán Thông (Nathan Law), đang tị nạn tại Anh. Hôm thứ Năm, 16/12, nhà đối lập la Quán Thông cùng bốn nhà tranh đấu Sunny Cheung, Timothy Lee, Carmen Lau và Kawai Lee đã tổ chức một chương trình vận động tẩy chay bầu cử trên các mạng xã hội.

Những người bị buộc tội tẩy chay bầu cử có thể bị phạt tới 3 năm tù, và 200.000 đô la Hồng Kông (tương đương hơn 22 nghìn euro). Hồi tháng trước chính quyền Hồng Kông đã ra lệnh truy nã hai nhà tranh đấu ở nước ngoài, vì kêu gọi tẩy chay bầu cử. Riêng tại Hồng Kông, theo báo chí địa phương, có ít nhất 10 người bị bắt vì bị cáo buộc kêu gọi cử tri không đi bầu.

Một thăm dò của Viện nghiên cứu dư luận Hồng Kông cho biết chỉ 51% cử tri dự định đi bỏ phiếu, con số thấp kỷ lục, trong lúc có hơn 80% cử tri đi bầu trong cuộc bầu cử Nghị Viện năm 2016.

Vì sao các nhà tranh đấu Hồng Kông kêu gọi tẩy chay bầu cử ? Cuộc bầu cử Nghị Viện Hồng Kông có kế hoạch diễn ra cuối năm 2020, nhưng bị chính quyền hoãn lại một năm với lý do đại dịch Covid-19. Kể từ đó chính quyền gia tăng đàn áp đối lập.

Cùng với các đàn áp, theo AFP, sau cuộc cải cách hệ thống bầu cử Nghị Viện Hồng Kông dưới sự chỉ đạo của chính quyền trung ương (tháng 3/2021), toàn bộ các ứng cử viên ra tranh cử Nghị Viện đều phải chứng tỏ là "yêu nước", trung thành với đảng Cộng Sản Trung Quốc, trước khi được chính quyền chấp thuận.

Nhìn chung, tại Hồng Kông, các ứng cử viên đối lập hoặc bị bỏ tù, hoặc phải chạy ra nước ngoài, hoặc không được phép ra ứng cử (do các cải cách hệ thống bầu cử). Theo báo Hồng Kông South China Morning Post, "chỉ có 3 trong số 153 ứng cử viên" vào Nghị Viện lần này được coi là gần gũi với phong trào dân chủ.

Lãnh đạo Hồng Kông : Người dân ít đi bỏ phiếu bởi tin tưởng chính quyền

Theo ông Eric Lai (tức Lê Ân Hạo), chuyên gia về các phong trào công dân và chính trị Hồng Kông, làm việc tại Đại học Georgetown (Hoa Kỳ), "số lượng cử tri đi bầu là một yếu tố quan trọng đối với chính quyền" đặc khu, bởi việc tham gia đông đảo của cử tri "sẽ cho cộng đồng quốc tế thấy được là cuộc cải cách hệ thống bầu cử Hồng Kông được cử tri ủng hộ", nền dân chủ tại Hồng Kông vẫn được duy trì.

Để có được tỉ lệ cử tri đi bầu cao, ngoài việc truy nã, bắt giữ những người kêu gọi tẩy chay, chính quyền Hồng Kông cũng đưa ra nhiều biện pháp để khuyến khích người dân đi bầu (metro miễn phí ngày Chủ Nhật, nhiều doanh nghiệp thưởng phép cho người đi bỏ phiếu…). Bên cạnh đó, để chuẩn bị sẵn cho kịch bản cử tri vắng mặt cao, lãnh đạo đặc khu Lâm Trịnh Nguyệt Nga khẳng định trên truyền thông Trung Quốc : "tỉ lệ người đi bầu thấp không phải là vấn đề", "khi chính quyền làm việc tốt và uy tín cao, sự tham gia của cử tri sẽ thấp hơn, bởi người dân không có nhu cầu bầu lên các đại diện mới".

Theo giới quan sát, trên thực tế chế độ bán dân chủ tại đặc khu Hồng Kông đã cáo chung, kể từ khi Bắc Kinh áp đặt Luật an ninh quốc gia mới, tháng 6/2020. Trả lời đài France 24, nhà Trung Quốc học Michel Bonnin, giám đốc nghiên cứu EHESS (Paris), chuyên gia về Hồng Kông, khẳng định : "Cuộc bầu cử này không còn khiến ai quan tâm nữa", bởi "lý do đơn giản là kết quả đã được quyết định từ trước".

Trọng Thành

************************

Trưng cầu dân ý Đài Loan về 4 vấn đề lớn : Cử tri nói "Không"

RFI, 18/12/2021

Hôm 18/12/2021, người dân Đài Loan được kêu gọi đi bỏ phiếu trưng cầu dân ý về 4 vấn đề mà kết quả có thể tác động đến mối quan hệ giữa hòn đảo với Hoa Kỳ, cũng như ảnh hưởng đến an ninh năng lượng của Đài Loan. Ý định hạ uy tín tổng thống Thái Anh Văn của đảng đối lập thân Trung Quốc bất thành.

Cử tri Đài Loan bỏ phiếu trưng cầu dân ý ngày 18/12/2021 tại Đài Bắc.  Reuters – Annabelle Chih

Kết quả là khoảng 4 triệu cử tri bỏ phiếu "không" cho cả bốn vấn đề, nhiều hơn phe bỏ phiếu "Đồng ý". Cử tri đã bỏ phiếu "không" đông đảo theo khuyến nghị của chính quyền Thái Anh Văn.

Vốn bị cáo buộc quá thân với Bắc Kinh, Quốc Dân Đảng - Kuomintang (KMT), đảng đối lập chính ở Đài Loan, đã hy vọng các lá phiếu của dân chúng trong 4 cuộc trưng cầu dân ý hôm nay 18/12/2021 sẽ là bằng chứng cho thấy người dân không tin tưởng vào chính phủ của tổng thống Thái Anh Văn. Để một quyết định được thông qua bằng con đường trưng cầu dân ý, phải có ít nhất 25% cử tri bỏ phiếu thuận, tương đương với khoảng 5 triệu phiếu bầu.

Một trong số chủ đề trưng cầu dân ý gây nhiều tranh cãi nhất và được truyền thông nói đến nhiều nhất có liên quan đến lệnh cấm thịt heo có chứa ractopamine, một chất phụ gia tạo nạc. Chính phủ Đài Loan hồi năm 2021 đã cho phép nhập khẩu thịt heo với hy vọng tạo điều kiện thuận lợi cho một thỏa thuận về tự do mậu dịch với Hoa Kỳ, nơi mà phụ gia ractopamine được sử dụng rộng rãi trong ngành chăn nuôi.

Theo Reuters, cuộc trưng cầu dân ý gây nhiều tranh cãi thứ hai là về việc thay đổi vị trí đặt một nhà máy khí tự nhiên hóa lỏng để bảo vệ rạn san hô. Vấn đề thứ 3 được đưa ra trưng cầu ý kiến của dân là việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân thứ tư trên hòn đảo. Vấn đề cuối cùng liên quan đến một số thể thức liên quan đến các cuộc trưng cầu dân ý.

RFI tiếng Việt