Tố Việt Nam bồi đắp trái phép : Chiêu hỏa mù của Trung Quốc ?
BBC, 24/05/2024
Hôm 15/5, một viện nghiên cứu tại Bắc Kinh đưa ra cảnh báo rằng Việt Nam đang gia tăng bồi đắp đảo trên Biển Đông. Tới ngày 22/5, có một số chuyên gia cho rằng đây là cách mà Trung Quốc "gán tiếng xấu" cho Việt Nam.
Trực thăng của Không quân Việt Nam tại đảo Trường Sa Lớn thuộc quần đảo Trường Sa
Trong một bài viết ngày 15/5, báo South China Morning Post (SCMP) dẫn nghiên cứu của Quốc Quan Trí Khố (Grandview Institution) với nội dung rằng Việt Nam "đã chiếm thêm đảo và rạn san hô, tăng thêm binh sĩ đồn trú và xây dựng thêm cơ sở hạ tầng hơn bất kỳ quốc gia ven biển nào khác".
Grandview là một viện nghiên cứu được thành lập năm vào năm 2013 tại Bắc Kinh.
Truyền thông Việt Nam ngày 16/5 đã trích dẫn ý kiến chuyên gia gọi nhận định của Viện Grandview là "vu cáo, bóp méo sự thật".
Báo Thanh Niên dẫn ý kiến của Tiến sĩ Satoru Nagao (Viện Nghiên cứu Hudson, Mỹ) cho rằng : "Đánh giá của Grandview Institution bỏ qua lịch sử của khu vực này và tuyên truyền thông tin sai sự thật".
Tới ngày 22/5, SCMP đăng tải một bài viết nhắc tới khả năng Trung Quốc đang dùng báo cáo của Grandview để đánh lạc hướng dư luận khỏi mâu thuẫn giữa Bắc Kinh và Manila.
Cảnh sát biển Việt Nam trong một cuộc tuần tra trên Biển Đông hồi tháng 11/2023
‘Gán tiếng xấu’ cho Việt Nam
Bài viết ngày 22/5 nói trên của SCMP dẫn lời Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang, nghiên cứu viên khách mời thuộc Viện ISEAS (Singapore), như sau :
"Bắc Kinh có thể đang muốn gán tiếng xấu cho các quốc gia ở Đông Nam Á, bao gồm cả Việt Nam và Philippines, khi mô tả các quốc gia này như những kẻ gây rối".
Ông Giang nói thêm rằng Bắc Kinh đang tìm cách làm suy yếu vị thế của Việt Nam và cô lập Việt Nam khỏi các quốc gia khác, những nước cũng có yêu sách về Biển Đông.
Ông Daniel Russel, cựu quan chức ngoại giao Mỹ từng phụ trách Đông Á dưới thời Tổng thống Barack Obama, từng nêu nhận xét rằng "chiêu quen thuộc của Trung Quốc là cô lập mục tiêu trong các chiến dịch gây sức ép".
Cũng trong bài viết nói trên của SCMP, ông Vũ Khang, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Khoa Chính trị học tại Trường Đại học Boston, đánh giá rằng báo cáo của Grandview chính là một thông điệp gửi đến Việt Nam – việc nâng cấp quan hệ giữa hai nước sẽ không khiến Bắc Kinh xao nhãng tới tranh chấp ở Biển Đông.
"Bắc Kinh muốn giảm thiểu khả năng Việt Nam phản đối Trung Quốc, trong khi Trung Quốc tiếp tục các hoạt động bồi đắp.
"Nhắc tới vấn đề này một cách công khai, ngay sau khi quan hệ Việt-Trung được nâng cấp, có thể giúp Bắc Kinh khẳng định chủ quyền và hạn chế phản ứng từ Việt Nam," ông Khang nhận định.
Ở đây ông Khang đang nói tới mối quan hệ "Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc" được thiết lập vào tháng 12/2023 khi Chủ tịch Tập Cận Bình tới Hà Nội.
Trung Quốc xây đường băng, nhà cửa trên một đảo nhân tạo tại Đá Vành Khăn, quần đảo Trường Sa. Ảnh chụp ngày 25/10/2022.
Theo một báo cáo công bố hồi tháng 3/2024 của Bộ Quốc phòng Nhật Bản, Trung Quốc đã tiến hành hàng loạt các hoạt động bồi đắp đảo quy mô lớn, với tốc độ nhanh ở bảy thực thể thuộc quần đảo Trường Sa.
Trong mục "Đánh giá an ninh" của báo cáo này, Bộ Quốc phòng Nhật Bản nêu ra hai điều :
- Xây dựng các cơ sở cảng biển ở Biển Đông có thể giúp cải thiện đáng kể năng lực Tình báo, Giám sát, Trinh sát (ISR), cũng như các năng lực thực hiện nhiệm vụ khác của Trung Quốc ở Biển Đông.
- Việc xây dựng đường băng trên Đá Chữ Thập, Đá Xu Bi và Đá Vành Khăn (bao gồm đường băng dài 3.000m) có thể sẽ gia tăng đáng kể sự hiện diện của không quân Trung Quốc ở Biển Đông. Đây đều là các thực thể thuộc quần đảo Trường Sa.
Báo cáo của Viện Nghiên cứu Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) hồi cuối năm 2023 cũng cho thấy Trung Quốc đang tiếp tục phá hủy khoảng 6.691 hecta san hô khi cào sò tai tượng trên Biển Đông.
"Việc Việt Nam nạo vét và bồi đắp trong thời gian qua rõ ràng là để đáp trả trước việc xây đảo và quân sự hóa của Trung Quốc trong thập kỷ trước".
"Việc một viện nghiên cứu có trụ sở tại Bắc Kinh lên tiếng chỉ trích về các hoạt động này của Việt Nam là cực kỳ đạo đức giả," Đại tá Raymond M. Powell từ Đại học Stanford, người thường xuyên theo dõi hoạt động tàu của Trung Quốc trên Biển Đông, nhận định với BBC News Tiếng Việt ngày 16/5.
Thứ Bảy 11/5, Cảnh sát biển Philippines cho biết đã cử một tàu đến Bãi Sa Bin thuộc quần đảo Trường Sa, nơi mà Philippines cáo buộc Trung Quốc đang xây dựng một đảo nhân tạo.
Ngày 13/5, Trung Quốc bác bỏ cáo buộc nói trên, cho rằng điều này "vô căn cứ và hoàn toàn là tin đồn".
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân phát biểu trong buổi họp báo ngày 13/5 :
"Gần đây, Philippines liên tục tung tin đồn, cố tình bôi nhọ Trung Quốc và tìm cách đánh lạc hướng cộng đồng quốc tế, điều này hoàn toàn vô ích".
Ông kêu gọi Manila "giải quyết các tranh chấp trên biển một cách thỏa đáng thông qua đàm phán và tham vấn".
Philippines gần đây đã cho thấy phản ứng ngày càng cứng rắn trước Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông, trong đó rõ rệt nhất là việc Philippines tăng cường quan hệ với Mỹ.
Hồi tháng 4, hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nhật - Philippines đã mở ra một chương mới trong liên minh ba nước.
Khởi động cuộc họp tại Nhà Trắng, ông Biden khẳng định hiệp ước phòng thủ chung có từ những năm 1950 giữa Washington và Manila có yêu cầu Mỹ phải đáp trả khi có một cuộc tấn công vũ trang nhằm vào Philippines trên Biển Đông.
"Cam kết quốc phòng của Hoa Kỳ đối với Nhật Bản và Philippines là không thể lay chuyển," ông Biden nhấn mạnh.
Đây được coi là thành công của Tổng thống Philippines Marcos Jr., khi ông đã giải tỏa được tính chất mơ hồ lâu nay của hiệp ước bằng việc chỉ rõ ra rằng hiệp ước sẽ áp dụng cho các tranh chấp trên Biển Đông.
Đánh giá với BBC News Tiếng Việt, Đại tá Powell cho rằng Philippines tiếp tục cho thấy chiến lược vùng xám của Trung Quốc đang "dễ bị tổn hại" trước sự soi xét của chính phủ các nước và "dũng cảm" phô bày công khai trước quốc tế.
Trong khi đó, những năm qua Việt Nam liên tục lặp lại tuyên bố "khẳng định Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa".
Tuy nhiên, cách thức xử lý tranh chấp của Việt Nam sẽ khó có thể giống như Philippines do "phụ thuộc nặng về kinh tế, nhất là về chính trị và lại tiếp giáp với Trung Quốc trên đất liền", nhà nghiên cứu Song Phan trả lời với BBC ngày 16/5.
Viện Grandview viết gì ?
Theo bài viết trên SCMP hôm 15/5, Viện Grandview cho rằng Việt Nam "đã chiếm thêm đảo và rạn san hô, tăng thêm binh sĩ đồn trú và xây dựng thêm cơ sở hạ tầng hơn bất kỳ quốc gia ven biển khác".
Đồng thời, Viện Grandview đưa ra nhận định rằng, tính trong 3 năm qua, Việt Nam đã bồi đắp đảo trên Biển Đông nhiều hơn 40 năm trước đó.
Viện Grandview cảnh báo hoạt động này có thể "gây phức tạp và mở rộng" tranh chấp về chủ quyền Biển Đông.
Báo cáo Tình trạng An ninh Biển Đông 2023 (2023 South China Sea Security Situation Report) do Viện Grandview thực hiện và đăng tải vào tháng 1/2024 cho rằng Việt Nam đã bồi đắp trên những hòn đảo và bãi san hô "chiếm đóng trái phép" của Trung Quốc từ năm 2022 đến năm 2023 :
"Từ năm 2022 đến 2023, Việt Nam đã bồi đắp diện tích đáng kể trên các hòn đảo và đá san hô chiếm đóng trái phép trong quần đảo Nam Sa của Trung Quốc.
"Trong số 29 hòn đảo và bãi san hô trong quần đảo Nam Sa mà Việt Nam chiếm đóng trái phép thì Việt Nam đã nạo vét đáng kể và bồi đắp đất trên 5 hòn đảo và bãi san hô [...]," báo cáo viết.
Nam Sa là tên gọi của Trung Quốc đối với quần đảo Trường Sa mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền.
Nguồn : BBC, 24/05/2024
****************************
Viện nghiên cứu Trung Quốc nói Việt Nam bồi đắp các đảo 'chiếm đóng trái phép', báo Việt Nam phản công
BBC, 17/05/2024
Một viện nghiên cứu của Trung Quốc đưa ra cảnh báo với việc gia tăng bồi đắp đảo, Việt Nam đang tạo rủi ro về xung đột trên Biển Đông có thể lan rộng hơn với láng giềng khổng lồ Phương Bắc.
Trung Quốc xây đường băng, nhà cửa... trên một đảo nhân tạo tại đá Vành Khăn, quần đảo Trường Sa. Ảnh chụp ngày 25/10/2022.
Theo Quốc Quan Trí Khố (Grandview Institution), một viện nghiên cứu tại Bắc Kinh (Trung Quốc), Việt Nam đang gia tăng bồi đắp đảo ở quần đảo Trường Sa từ năm 2021 đến nay, sử dụng các máy nạo vét lớn.
Trong bài viết trên South China Morning Post (SCMP) hôm thứ Ba 15/5, Viện Grandview cho rằng Việt Nam "đã chiếm thêm đảo và rạn san hô, tăng thêm binh sĩ đồn trú và xây dựng thêm cơ sở hạ tầng hơn bất kỳ quốc gia ven biển khác".
Đồng thời, Viện Grandview đưa ra nhận định với SCMP rằng, tính trong 3 năm qua, Việt Nam đã bồi đắp đảo trên Biển Đông nhiều hơn 4 thập niên trước đó, cảnh báo hoạt động này có thể "gây phức tạp và mở rộng" tranh chấp về chủ quyền Biển Đông.
Được thành lập vào năm 2013, Viện Grandview là một viện nghiên cứu chính sách độc lập, theo mô tả trong phần tự giới thiệu.
Báo cáo Tình trạng An ninh Biển Đông 2023 (2023 South China Sea Security Situation Report) do Viện Grandview thực hiện và đăng tải vào tháng 1/2024 có nội dung cho rằng Việt Nam đã bồi đắp trên những hòn đảo và bãi san hô "chiếm đóng trái phép" của Trung Quốc từ năm 2022 đến năm 2023 bao gồm :
"Từ năm 2022 đến 2023, Việt Nam đã bồi đắp vùng đất đáng kể trên các hòn đảo và đá san hô chiếm đóng trái phép trong quần đảo Nam Sa của Trung Quốc".
"Trong số 29 hòn đảo và bãi san hô trong quần đảo Nam Sa mà Việt Nam chiếm đóng trái phép thì Việt Nam đã nạo vét đáng kể và bồi đắp đất trên 5 hòn đảo và bãi san hô [...]", báo cáo viết.
Nam Sa là tên gọi của Trung Quốc đối với quần đảo Trường Sa mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền. Hiện nay, ngoài Việt Nam và Trung Quốc, các bên khác gồm Đài Loan, Philippines, Malaysia cũng có tuyên bố chủ quyền đối với toàn bộ hoặc một phần và có sự kiểm soát trên thực tế đối với các thực thể tại quần đảo này.
Chụp lại hình ảnh,Truyền thông Việt Nam ngày 16/5 đã trích dẫn ý kiến chuyên gia nói rằng Viện Grandview "vu cáo, bóp méo sự thật". Ảnh : Tàu cảnh sát biển Việt Nam và tàu hải cảnh Trung Quốc đối đầu vào ngày 15/5/2014 liên quan đến vụ hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981.
South China Morning Post dẫn thông tin từ Grandview cho rằng Hà Nội "cực kỳ kín tiếng và bí mật" về việc xây dựng đảo vì có thể đã học bài học từ Trung Quốc cách đây vài năm và tìm cách tránh sự chú ý của truyền thông quốc tế.
Cơ quan này cũng đánh giá việc xây dựng của Philippines trên các thực thể chiếm đóng tại quần đảo Trường Sa là ở mức độ thấp, và do đó mức phòng vệ cũng thấp, vì vậy không thể tạo ra một mối đe dọa đáng kể đến sự hiện diện quân sự của các quốc gia khác.
Và Viện Grandview cho hay không có dấu hiệu Malaysia đã tiến hành xây dựng trên các đảo và rạn san hô ở quần đảo Trường Sa trong những năm gần đây.
Truyền thông Việt Nam ngày 16/5 đã trích dẫn ý kiến chuyên gia gọi nhận định của Viện Grandview là "vu cáo, bóp méo sự thật".
Báo Thanh Niên dẫn ý kiến của Tiến sĩ Satoru Nagao (Viện Nghiên cứu Hudson, Mỹ) cho rằng : "Đánh giá của Grandview Institution bỏ qua lịch sử của khu vực này và tuyên truyền thông tin sai sự thật".
"Như vậy, rõ ràng ai là người leo thang căng thẳng ! Trung Quốc phải chịu trách nhiệm", ông nhận xét và cho rằng "dù là nguyên nhân gây căng thẳng nhưng Trung Quốc vẫn cứ cho rằng họ là "nạn nhân".
"Đó là lý do vì sao nhiều quốc gia xung quanh quan ngại Trung Quốc. Bắc Kinh nên nhận ra điều đó và tôn trọng lợi ích của các nước khác", ông nói.
Bộ Ngoại giao Việt Nam chưa lên tiếng chính thức về thông tin của Grandview.
Bắc Kinh 'đạo đức giả'
Việt Nam tiến hành bồi đắp tại rạn san hô Phan Vinh (Pearson) thuộc quần đảo Trường Sa, hình ảnh do Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI), một dự án trực thuộc CSIS công bố
Ngày 16/5, nhận định với BBC News Tiếng Việt, nhà nghiên cứu độc lập Song Phan từ Sydney cho rằng Việt Nam bồi đắp đảo là để việc đóng quân, tiếp tế hậu cần, phòng thủ thuận tiện hơn, cải thiện điều kiện sinh sống.
"Theo Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS) thì việc bồi đắp không làm thay đổi tình trạng trước đó của thực thể địa lý, tức là nếu trước là bãi nửa chìm nửa nổi (LTE), hay bãi đá thì sau vẫn vậy, không vì bồi đắp mà trở thành đảo (có lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế) được".
"Ví dụ một bãi nửa chìm nửa nổi (LTE) mà không trong lãnh hải của một bãi đá thì dù sau khi bồi đắp trở thành đảo nhân tạo cao hơn mặt biển vẫn giữ tình trạng là bãi triều thấp, chỉ có 500 m vùng an toàn bao quanh thôi, không được hưởng lãnh hải 12 hải lý và dĩ nhiên ko thể có vùng đặc quyền kinh tế chiều rộng 200 hải lý tính từ đường cơ sở".
Ông đánh giá thêm việc đắp đảo có bến bãi tốt cũng có thể phục vụ cho việc đánh bắt, chế biến, tiếp liệu, làm chỗ tránh giông bão... cho ngư dân và có thể khai thác tiềm năng du lịch sau này.
Ngày 16/5, trả lời BBC News Tiếng Việt, ông Gregory B Poling, Giám đốc chương trình Đông Nam Á từ Centre for Strategic and International Studies (CSIS) ở Washington, nói :
"Việt Nam đang bồi đắp đảo và dường như nhằm mục tiêu tăng cường khả năng tự vệ cho các căn cứ của mình, tạo ra các cảng và các cơ sở hạ tầng theo đó để triển khai các tàu tuần tra".
Đại tá Raymond M. Powell từ Đại học Stanford, người thường xuyên theo dõi hoạt động tàu của Trung Quốc trên Biển Đông, hôm 16/5 cho rằng báo cáo của Viện Nghiên cứu Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) trực thuộc CSIS được công bố hồi tháng 12/2023 cho thấy Trung Quốc đã gây phá hủy rạn san hô thông qua việc đào và bồi đắp đất, và lấp khoảng 1.880 hecta san hô.
Báo cáo của AMTI hồi cuối năm 2023 cũng cho thấy Trung Quốc đang tiếp tục phá hủy khoảng 6.691 hecta san hô khi cào sò tai tượng trên Biển Đông.
"Việc Việt Nam nạo vét và bồi đắp trong thời gian qua rõ ràng là để đáp trả trước việc xây đảo và quân sự hóa của Trung Quốc trong thập kỷ trước".
"Việc một viện nghiên cứu có trụ sở tại Bắc Kinh lên tiếng chỉ trích về các hoạt động này của Việt Nam là cực kỳ mang tính đạo đức giả", ông nhấn mạnh.
Bình luận với BBC News Tiếng Việt vào tháng 1/2024, Giáo sư Alexander L Vuving từ trung tâm nghiên cứu an ninh châu Á-Thái Bình Dương Daniel K. Inouye (Daniel K. Inouye Asia-Pacific Center for Security Studies) thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ, nhận xét Trung Quốc không muốn có chiến tranh trên Biển Đông mà thay vào đó dần dần thiết lập những thực tế mới.
"Theo tôi nhận định thì cho đến nay, lợi ích của Trung Quốc là không có chiến tranh ở Biển Đông. Vì 40% lượng hàng hóa xuất nhập khẩu Trung Quốc đi qua con đường hàng hải trên Biển Đông. Hậu quả cuộc chiến tranh trên Biển Đông là khôn lường, không đơn thuần là xung đột Việt Nam với Trung Quốc hay Philippines với Trung Quốc. Đám lửa có thể bùng lên tới mức không ai kiểm soát được".
"Do đó, chiến lược tốt nhất của Trung Quốc là ‘tằm ăn dâu’, tức là dần dần đẩy đuổi Việt Nam, Philippines… rồi biến thành điều gọi là ‘bình thường mới’ và dần dần ép các nước chấp nhận thực tế mới của Trung Quốc. Đây là chiến lược tương đối hữu hiệu của Trung Quốc".
Hiện Việt Nam đang đối phó với lệnh cấm đánh bắt cá đơn phương thường niên của Trung Quốc, ban hành từ năm 1999 đến nay, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/5 đến 16/9.
Việt Nam thường xuyên lặp lại lời phản đối lệnh cấm này của Trung Quốc, gọi đây là xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán và lợi ích của Việt Nam trên Biển Đông và tuyên bố lệnh cấm "không có giá trị".
Việt Nam có thể cứng rắn như Philippines về Biển Đông ?
Trong tuyên bố chung vào ngày 11/4, Mỹ, Nhật, Philippines đã lên tiếng chỉ trích hành động "nguy hiểm và áp bức" của Trung Quốc trên Biển Đông.
Philippines gần đây đã cho thấy phản ứng ngày càng cứng rắn trước Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông, trong đó rõ rệt nhất là việc Philippines tăng cường quan hệ với Mỹ.
Mới đây hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nhật - Philippines hồi tháng 4 đã mở ra một chương mới trong liên minh ba nước.
Trong tuyên bố chung vào ngày 11/4, cả ba nước đã lên tiếng chỉ trích sự "nguy hiểm và áp bức" của Trung Quốc trên Biển Đông và bày tỏ quan ngại về hoạt động quân sự hóa các thực thể và tuyên bố "trái luật pháp" về chủ quyền biển.
Đại tá Raymond M. Powell đánh giá với BBC News Tiếng Việt rằng Philippines tiếp tục cho thấy chiến lược vùng xám của Trung Quốc đang "dễ bị tổn hại" trước sự soi xét của chính phủ các nước và "dũng cảm" phô bày công khai trước quốc tế.
"Chiến dịch minh bạch ngày càng mạnh mẽ của Manila nhắm đến hành động cưỡng ép trên Biển Đông của Trung Quốc rõ ràng đã khiến Bắc Kinh rơi vào thế bất lợi, và các quốc gia khác cũng nên cẩn trọng nghiên cứu tính hiệu quả và xem có thể sao chép ở lĩnh vực và khu vực nào khác hay không".
Trong khi đó, những năm qua Việt Nam liên tục lặp lại tuyên bố "khẳng định Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa".
Liệu Việt Nam có thể làm giống Philippines trong vấn đề Biển Đông hay không, nhà nghiên cứu Song Phan cho rằng :
"Có lẽ không chỉ Việt Nam mà các bên liên quan đồng lòng đối phó với Trung Quốc kiểu Philippines sẽ là điều rất tốt. Tuy nhiên, do điều kiện và tính toán riêng của mỗi nước nên khó làm được như vậy. Việt Nam phụ thuộc nặng về kinh tế, nhất là về chính trị, lại tiếp giáp với Trung Quốc trên đất liền. Malaysia thì chính quyền hiện nay đang 've vuốt' Trung Quốc, Indonesia chỉ có tranh chấp một phần về vùng đặc quyền kinh tế, không có tranh chấp đảo/đá..".
Nguồn : BBC, 17/05/2024