Đại hội XIX định hình tương lai Trung Quốc (Tin Tức, 16/10/20147)
Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ XIX khai mạc ngày 18/10 là sự kiện chính trị quan trọng thu hút sự quan tâm đặc biệt của người dân Trung Quốc và dư luận quốc tế.
Toàn cảnh Hội nghị Toàn thể lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa XVIII, ngày 14/10. Ảnh : THX/TTXVN
Đại hội diễn ra trong bối cảnh tình hình bên trong Trung Quốc cũng như tình hình khu vực và thế giới đang có nhiều thay đổi, tác động không nhỏ tới đường hướng chính sách của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Trên toàn quốc, tổng cộng có 2.287 đại biểu, thay mặt cho hơn 89 triệu đảng viên và 4,5 triệu tổ chức đảng cơ sở, đã được bầu chọn để tham dự Đại hội XIX, có nhiệm vụ xem xét và thảo luận về Báo cáo công tác của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 18, Báo cáo công tác của Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương, và Điều lệ Đảng Cộng sản Trung Quốc (sửa đổi). So với 5 năm trước, kỳ đại hội này sẽ có sự góp mặt nhiều hơn của các đại biểu cơ sở thuộc các địa bàn "tiền tuyến".
Đại hội XIX diễn ra vào thời điểm then chốt khi Đảng Cộng sản và nhân dân Trung Quốc đã gặt hái được không ít thành quả trong công cuộc thực hiện mục tiêu xây dựng toàn diện xã hội khá giả vào năm 2020, tiếp tục cải cách mở cửa theo hướng sâu rộng, đẩy nhanh việc chuyển đổi phương thức phát triển kinh tế. Trong giai đoạn 2012-2016, trung bình mỗi năm đã có khoảng 13,9 triệu người dân nước này thoát khỏi đói nghèo và thu nhập bình quân đầu người tại các khu vực nông thôn nghèo khó đã tăng 10,7%/năm.
Bất chấp tình hình kinh tế toàn cầu vẫn bấp bênh với hàng loạt thách thức mới nổi trong 5 năm qua, kinh tế Trung Quốc tiếp tục duy trì vị trí nền kinh tế thứ hai thế giới với tốc độ tăng trưởng hàng năm ổn định ở mức cao. Đặc biệt, Trung Quốc đã vượt qua năm 2015 đầy bất ổn của thị trường chứng khoán và đưa thị trường này trở lại trạng thái ổn định, một số cuộc cải cách thị trường đã được thực hiện với những bước tiến khả quan. Bên cạnh đó, quá trình chuyển đổi phát triển kinh tế cũng thu được những kết quả nhất định với việc coi trọng phát triển về chất lượng, từ đó đặt trọng tâm vào tiêu thụ nội địa và một số lĩnh vực đầu tư - đặc biệt là năng lượng xanh - thay vì tập trung vào xuất khẩu.
Sự chuyển biến từng bước của nền kinh tế Trung Quốc đã mang lại triển vọng cho tương lai đất nước, sức mạnh tổng thể của quốc gia cũng như sức cạnh tranh và ảnh hưởng trên trường quốc tế không ngừng được nâng lên. Đóng góp ngày càng tăng của Trung Quốc đối với sản lượng hàng năm trên toàn thế giới đang từng bước tạo đà cho những thay đổi đối với sự điều hành ở cấp độ thế giới, trong khi việc thực thi Sáng kiến "Vành đai và Con đường" đưa Trung Quốc trở thành nhà đầu tư xúc tác đối với các khu vực địa lý khác nhau và trở thành động lực thúc đẩy kết nối giữa các nước, qua đó giúp Trung Quốc nâng cao được vị thế trên trường quốc tế.
Một thành quả nổi bật nữa trong 5 năm qua phải kể tới cuộc chiến chống tham nhũng sâu rộng, kiên quyết và toàn diện được phát động theo nghị quyết Đại hội XVIII năm 2012. Trong 5 năm, Ủy ban Kiểm tra kỷ luật Trung ương Trung Quốc (CCDI) đã tiến hành điều tra hơn 70.000 quan chức từ cấp quận/huyện trở lên bị cáo buộc tham nhũng ; xử lý, kỷ luật nhiều trường hợp sai phạm là các quan chức cấp cao, như cựu Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, cựu Bộ trưởng Công an Chu Vĩnh Khang, cựu Bí thư Trùng Khánh Bạc Hy Lai, 2 cựu phó chủ tịch Quân ủy Trung ương là Từ Tài Hậu và Quách Bá Hùng, cùng 2 cựu phó chủ tịch Ủy ban toàn quốc Hội nghị Chính trị Hiệp thương nhân dân Trung Quốc (Chính Hiệp) là Lệnh Kế Hoạch và Tô Vinh. Ngoài ra, có tới 1,34 triệu đảng viên và quan chức ở các thành phố nhỏ cùng với 648.000 đảng viên và cán bộ ở các khu vực nông thôn cũng đã bị xem xét kỷ luật trong giai đoạn này.
Hoạt động phối hợp của Trung Quốc với cộng đồng quốc tế để truy lùng những nghi phạm tham nhũng chạy trốn ra nước ngoài, thông qua các chiến dịch như "Lưới trời" (Sky Net)... cũng đạt hiệu quả cao, khi tính tới cuối tháng 8/2017, 3.339 nghi phạm đã bị bắt giữ tại hơn 90 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có 628 cựu quan chức, tịch thu được gần 9,4 tỷ Nhân dân tệ (khoảng 1,4 tỷ USD).
Quyết tâm chống tham nhũng của Đảng Cộng sản Trung Quốc nhằm làm trong sạch đảng và trong sạch bộ máy Nhà nước nhận được sự ủng hộ của đông đảo nhân dân. Có tới hơn 93% người dân nước này hài lòng với các chiến dịch chống tham nhũng trong năm 2016, khiến lòng tin của nhân dân đối với Đảng Cộng sản ngày càng được được nâng cao.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu và cơ hội trên, Trung Quốc cũng đang đứng trước những thách thức mới cả ở trong và ngoài nước. Dân số quá đông khiến khoảng cách giàu - nghèo ngày càng tăng giữa các vùng, miền và giữa đô thị với nông thôn. Ở 7 thành phố lớn, GDP bình quân đầu người là 10.000 USD/người/năm, song ở miền Tây, GDP bình quân chỉ là 2.000 USD/người/năm.
Theo thống kê chính thức, hiện còn hàng chục triệu người Trung Quốc vẫn đang vật lộn kiếm sống và có mức sinh hoạt chưa đến 1 USD/ngày, nên mục tiêu hoàn thành xã hội khá giả vào năm 2020 là nhiệm vụ rất khó khăn. Cùng với đó, do phát triển quá nóng, những mâu thuẫn trong cấu trúc kinh tế Trung Quốc đang ngày càng lộ rõ. Phần lớn chương trình cải cách kinh tế được công bố hồi cuối năm 2013, vẫn bị đình trệ. Trong khi đó, sáng tạo công nghệ mới, kết cấu ngành nghề không hợp lý. Nông nghiệp phổ biến vẫn trong tình trạng lạc hậu. Môi trường tài nguyên sinh thái bị sức ép lớn. Nhiều mâu thuẫn xã hội phát sinh, an ninh trật tự, an toàn xã hội và chấp hành pháp luật, tham nhũng còn nghiêm trọng...
Đặc biệt, một trong những vấn đề cấp bách cần giải quyết hiện nay là vấn đề nợ công, đã lên tới gần 260% GDP tính tới giữa năm nay. Bên cạnh đó, công cuộc cải cách mở cửa ở Trung Quốc cũng đang đòi hỏi phải hướng đến giai đoạn phát triển mới, nhằm đảm bảo sự cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường, duy trì ổn định xã hội và bảo tồn các giá trị văn hóa tiên tiến dựa trên hệ thống giá trị chủ nghĩa xã hội mang đặc sắc Trung Quốc.
Hướng tới Đại hội XIX, ban lãnh đạo Trung Quốc đang nhận diện rõ những thành công, thuận lợi cũng như những khó khăn, thách thức, để định hướng cho tương lai trên cơ sở đáp ứng được yêu cầu mới trong phát triển cũng như đáp ứng nguyện vọng của người dân trong thời kỳ mới.
Với nhiệm vụ đề ra các quyết sách quan trọng gắn với các mục tiêu cụ thể nhằm đảm bảo nền kinh tế tạo ra nhiều việc làm, đồng thời thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và khoảng cách phát triển giữa các vùng miền, ngăn chặn nguy cơ bất ổn xã hội, tiến tới xây dựng thành công xã hội hài hòa khá giả vào năm 2020, Đại hội XIX được nhân dân Trung Quốc kỳ vọng giúp đẩy nhanh hơn tiến trình cải cách chính trị sâu rộng và từng bước cải thiện cuộc sống dân sinh vì một xã hội ổn định, công bằng và thịnh vượng hơn.
Lương Tuấn
**********************
Trung Quốc giảm Đặng tăng Mao đề cao ý Tập (BBC, 16/10/2017)
Kể từ khi ra đời năm 1921, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã từng có một số luận thuyết cầm quyền, từ tư tưởng Mao đến lý luận Đặng Tiểu Bình.
Ông Tập Cận Bình vẫy chào công chúng từ tấm panô có dòng chữ 'Trung Quốc Mộng' hay Giấc mơ Trung Quốc
Nay, đảng này sắp đưa 'tư tưởng Tập Cận Bình' vào Điều lệ, sự kiện từng xảy ra khi Lâm Bưu được ghi là 'người kế tục duy nhất' của Mao.
Mao và tư tưởng cách mạng nông dân
Trước khi thắng Tưởng Giới Thạch trong Nội chiến Trung Quốc năm 1949, lãnh tụ Mao Trạch Đông nêu ra một số suy nghĩ, sau được gom lại và gọi là tư tưởng.
Qua những gì ông nói, 'tư tưởng Mao' trước 1949 gồm mấy ý chính :
Cách mạng vô sản kiểu Trung Quốc : cuộc kháng chiến chống Nhật và Quốc Dân Đảng được Mao gọi là "cách mạng chống chủ nghĩa đế quốc, phong kiến và tư sản-quý tộc".
Sự tương phản giữa 'Trung Quốc Mộng' và thực tế sinh hoạt của một phần người dân
Quần chúng nhân dân Trung Quốc làm cuộc cách mạng này qua liên minh công-nông dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân.
Vì đa số dân sống ở nông thôn, Đảng Cộng sản làm cách mạng bằng lực lượng vũ trang xuất thân nông dân nhưng được cải tạo thành "quân đội vô sản".
Chiến tranh du kích kéo dài (Cửu Trì Chiến) : Đây là cuộc chiến của nhân dân, trên thực tế là nông dân, nhằm bao vây thành thị, địa bàn của bọn đế quốc, tư sản phản động, tiêu hao lực lượng của chúng để tiến tới tổng phản công.
Dân chủ nhân dân : Sau năm 1949, Mao chủ trương nền 'dân chủ nhân dân' trong điều kiện các mâu thuẫn giai cấp trong xã hội vẫn còn tồn tại.
Để giải quyết mâu thuẫn này, cần có Cải cách Thổ địa để tiêu diệt kẻ thù giai cấp.
Các đợt cải tạo chống tư sản ở đô thị và tẩy não trí thức 'bị nhiễm' lối nghĩ cũ, cũng được tiến hành tàn khốc.
Mao là 'ông tổ' của cách mạng vô sản nông dân thông qua 'công tác tư tưởng'.
Đảng thực hiện các cuộc vận động để 'biến đổi tư tưởng' đảng viên, bất kể xuất thân, qua sinh hoạt nội bộ, 'phê và tự phê'.
Sang thời Tập Cận Bình, phê và tự phê chưa đủ .
Các 'phán quan' của Đảng trong hệ thống 'song quy' trực tiếp bắt và lấy cung quan chức mắc vào lưới trời chống tham nhũng.
Cả triệu lượt cán bộ bị kỷ luật, không ít bị tù.
Về lý luật Marxist, Mao cho rằng tính biện chứng của cộng sản Trung Quốc đến từ ba nguyên tắc :
- Chân lý đến từ thực tiễn : Mao coi đây là thuyết 'duy vật biện chứng'.
- Đảng gắn bó với quần chúng. Cán bộ 'ba cùng' vào nhà máy, về nông thôn.
- Trung Quốc độc lậpnhưng không cô lập : Không bế quan tỏa cảngmà còn phổ biến cách mạng sang các nước Thế giới thứ ba và Bắc Kinh ngày càng xa quỹ đạo Moscow.
Ảnh hưởng Đặng Tiểu Bình giảm đi
Sau Mao Trạch Đông, chỉ có Đặng Tiểu Bình được ghi nhận có "lý luận".
Sau ông Đặng, Trung Quốc cũng đề cao "thuyết ba đại diện" của Giang Trạch Dân chủ yếu để công nhận vai trò 'cũng yêu nước' của doanh nhân.
Từ trái sang : Đặng Tiểu Bình, Chu Ân Lai và Mao Trạch Đông năm 1963
Đến thời Tập Cận Bình, giới đại gia bị truy bắt, tịch thu tài sản, cấm thành đại tập đoàn vì Đảng sợ hình thành tầng lớp 'oligarch' như ở Nga, dẫn tới sụp đổ chế độ.
Về lý luận, hai tên tuổi Đặng Tiểu Bình và Giang Trạch Dân ngày càng ít được nói đến để nhường chỗ cho "tư tưởng Tập Chủ tịch".
Điểm khác biệt là ở chỗ, ông Đặng chủ trương "ẩn mình chờ thời", còn ông Tập lại muốn phô trương, thể hiện sức mạnh Trung Quốc.
Tư tưởng vĩ đại phục hưng Trung Hoa (Trung Quốc Mộng), nêu rằng Tập Cận Bình tạo ra thời đại thứ ba từ khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ra đời năm 1949.
Không xa rời nền tảng Marx-Lenin, tư tưởng này 'lập thuyết' rằng Mao là vị khai quốc, Đặng Tiểu Bình là nhà cải cách, còn Tập Cận Bình là người phục hưng nước Trung Hoa, đem lại vị thế xứng đáng cho nước này trên thế giới.
Về nội bộ, tư tưởng Tập Cận Bình "dùng Đảng trị quốc", và Đảng Cộng sản là tất cả, với ông Tập là "hạt nhân".
Trung Quốc được vận hành khác thời Cải cách Khai phóng khi Đặng Tiểu Bình, Trần Vân chủ trương "Đảng tách khỏi chính quyền", và "Đảng ở dưới Hiến pháp".
Bài của phóng viên Stephen McDonell, BBC News tại Bắc Kinh đặt câu hỏi có hay không sự 'sùng bái cá nhân' với ông Tập ngày nay
Tăng sự tập quyền vào tay một người khiến Trung Quốc nay có phần giống thời Mao hơn thời Đặng, khi ý thức hệ nhường chỗ cho hiệu quả kinh tế - Mèo trắng hay mèo đen đều tốt miễn là bắt được chuột.
Phương châm ngoại giao
Với nước ngoài, có lẽ điều được quan tâm hơn là 'Giấc mộng Trung Hoa' được diễn giải thế nào.
Ủy viên Quốc vụ viện Dương Khiết Trì đã có bài gần đây trên Tân Hoa Xã diễn giải "tư tưởng đồng chí Tập Cận Bình" trong ngoại giao Trung Quốc.
Ông Dương Khiết Trì (thứ nhì từ trái sang) trong một buổi giao tiếp với lãnh đạo Việt Nam. Ông Dương gần đây nêu ra 9 điểm diễn giải Tư tưởng Tập Cận Bình cho ngành ngoại giao Trung Quốc
Bài viết vài nghìn chữ dạng văn kiện có thể tạm cô đọng lại trong 9 điểm :
- Ngoại giao là một phần tối quan trọng trong công tác Đảng và Nhà nước.
- Ngành ngoại giao phải đặt ra các mục tiêu chiến lược, các sứ mệnh trọng yếu cho công tác đối ngoại Trung Quốc ở kỷ nguyên mới.
- Tăng sự tin tưởng vào Trung Quốc với tư cách nước xã hội chủ nghĩa lớn với đặc trưng Trung Hoa.
- Đề ra viễn kiến vĩ đại xây dựng một cộng đồng cùng chia sẻ tương lai cho nhân loại.
- Thực hiện chính sách ngoại giao toàn diện để thiết lập một mạng lưới đối tác toàn cầu.
- Thực thi đợt mở cửa lần tiếp theo vì Sáng kiến Con đường và Vành đai.
- Chứng tỏ quyết tâm của Trung Quốc đề cao chủ quyền và quyền lợi an ninh.
- Tìm hiểu cách tiếp cận mới và thực tiễn mới về quản trị toàn cầu.
- Thực hiện sự lãnh đạo toàn diện của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về công tác đối ngoại.
Tùy cách nhìn người ta có thể coi đây là danh sách liệt kê các nhiệm vụ của Bộ Ngoại giao hay là biểu hiện của tư tưởng mang tên Chủ tịch Tập Cận Bình cho nước Trung Quốc trong thế kỷ 21 nay đã có 1,4 tỷ dân.
*****************
Trung Quốc ‘thắt lưng buộc bụng’ dịp đại hội đảng (VOA, 16/10/2017)
Không có hoa quả miễn phí trong phòng khách sạn ; không được cắt tóc "free" và hải sâm bị đưa khỏi thực đơn… đó là những thay đổi tại kỳ đại hội đảng ở Trung Quốc lần này nhằm thể hiện quyết tâm của Chủ tịch Tập Cận Bình về chống tham nhũng và lãng phí.
Các thành viên đoàn quân nhạc diễn tập tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh trước kỳ họp của đảng cầm quyền Trung Quốc.
Trả lời một đài phát thanh nhà nước, phát sóng hôm 15/10, ông Wang Lilian, người từng phụ trách việc đón tiếp các đại biểu tới tham dự ba kỳ đại hội đảng lần trước, nói rằng lần này, mọi chuyện sẽ rất khác.
Ông này nói thêm, các khách sạn sẽ không treo các biểu ngữ chào đón hay trang trí hoa như các năm trước, theo Reuters.
Ông Wang cho biết thêm rằng điểm khác biệt lớn nhất liên quan tới phòng khách sạn và đồ ăn.
"Lần này sẽ không có hoa quả bày trong phòng khách sạn", ông cho biết, nói thêm rằng đồ ăn lần này sẽ nấu theo kiểu gia đình và đơn giản.
"Sẽ không có hải sâm, tôm hay những thứ đại loại như vậy. Tất cả sẽ theo kiểu ăn buffet".
Ông Wang nói thêm rằng các đại biểu sẽ không được cắt tóc, được chăm sóc sắc đẹp miễn phí và sẽ không có các cửa hàng quà tặng. "Sẽ không có bất kỳ dịch vụ nào như vậy lần này", ông nói.
Theo Reuters, bản thân ông Tập Cận Bình cũng quảng bá cho lối sống đơn giản và truyền thông nhà nước thường đưa tin rầm rộ về các món đơn giản mà ông ăn khi đi công cán ở trong nước.
Truyền thông cũng hay đưa tin chỉ trích các quan chức sở hữu nhiều nhà, cửa, tài sản hay thích ăn tiệc.
Cũng giống như những người tiền nhiệm, ông Tập Cảnh báo rằng việc không kiểm soát được tham nhũng sẽ ảnh hưởng tới quyền lực của đảng.
Đại hội năm năm một lần ở Trung Quốc sẽ khai mạc vào ngày 18/10 với bài phát biểu quan trọng của ông Tập.
****************************
Giới luật sư quốc tế cảnh báo về nền pháp trị tại Hong Kong (RFA, 16/10/2017)
Trong thư ngỏ phổ biến tại Hồng Kong ngày 12 tháng 10, một số luật gia hàng đầu của thế giới viết rằng việc chính quyền đặc khu mới tuyên án những nhà đấu tranh dân chủ là bằng chứng cho thấy nền tư pháp Hồng Kong đang bị chi phối bởi Đảng Cộng Sản Trung Quốc.
Xe cảnh sát chở nhà tranh đấu dân chủ Hoàng Chi Phong rời Tòa án Tối cao Hồng Kông. Ảnh chụp ngày 13 tháng 10 năm 2017. AFP PHOTO
Thư ngỏ còn có đoạn viết rằng pháp quyền và những quyền tự do căn bản của người dân Hồng Kong đang bị đe dọa, đi ngược lại với những điều Bắc Kinh đã cam kết khi được chính phủ Anh trao trả lại khu đất này, là không can dự vào chuyện nội bộ của đặc khu, theo đúng với quy định một quốc gia nhưng 2 hệ thống điều hành riêng biệt nhau.
Lá thư ngỏ nêu ra trường hợp hồi tháng Tám mới đây, 3 nhà tranh đấu dân chủ, trong đó có thủ lãnh thanh niên sinh viên Hoàng Chi Phong, bị tòa Hồng Kong bỏ tù chỉ vì tổ chức và tham gia những cuộc biểu tình ôn hòa đòi tự do, dân chủ hồi 2014.
Những cuộc biểu tình đó được các luật gia ký tên trong thư ngỏ gọi là các cuộc biểu tình ôn hòa nhất mà thế giới trông thấy.