Thông Luận

Manila phản đối Bắc Kinh đặt tên cho thực thể ngầm ở vùng biển Benham Rise (RFI, 14/02/2018)

Chính phủ Philippines vào hôm 14/02/2018, đã lên tiếng bác bỏ những tên mà Trung Quốc đặt cho một số thực thể ngầm dưới đáy các vùng biển, mà Manila cho là thuộc chủ quyền không thể chối cãi của mình.

Khu vực biển Benham Rise của PhilippinesẢnh : @ECS Submission of the Republic of the Philippines

Phát ngôn viên phủ tổng thống Philippines, Harry Roque Jr., tuyên bố chính quyền Manila "phản bác" và không công nhận các tên mà Trung Quốc đặt cho các thực thể ngầm trong khu vực Benham Rise. Nhân vật này còn cho biết thêm là Manila đã nêu vấn đề đặt tên ở vùng biển Benham Rise này với phía Trung Quốc, và có thể sẽ nêu lên với cơ quan quốc tế về thủy văn, phụ trách việc lập danh sách những thực thể như thế.

Ông Roque còn cho biết thêm là Trung Quốc đã đặt tên cho những thực thể tại đây vào năm 2015 và 2017.

Vùng Benham Rise, mà Philippines đã cải tên thành Philippine Rise, là một khu vực nằm ngoài bờ biển phía đông bắc Philippines. Năm 2012, Liên Hiệp Quốc đã công nhận Philippines có quyền chủ quyền đối với Benham Rise và vùng biển này nằm một phần trong thềm lục địa mở rộng của Philippines.

Vụ việc đã nổi lên sau khi một chuyên gia Philippines, ông Jay Batongbacal - giám đốc Viện Hàng Hải và Luật Biển Philippines – trên Facebook hôm 12/02 cho biết là cơ quan Tổ Chức Thủy Văn Quốc Tế (IHO) gần đây đã thông qua 5 tên gọi do Trung Quốc đề xuất đối với 5 thực thể ngầm tại Benham Rise, trong đó có ba ngọn núi ngầm nằm bên trong vùng 200 hải lý quanh Philippines.

Chính quyền của tổng thống Philippines mới đây đã ra lệnh cấm nước ngoài nghiên cứu tại khu vực Benham Rise, sau khi đã từng cho phép một nhóm Trung Quốc nghiên cứu khoa học tại khu vực đó, ít ra là cho đến ngày 25/02. Theo AP, cho đến nay, giới quan sát vẫn thắc mắc tại sao chính quyền tổng thống Duterte lại cho phép Trung Quốc nghiên cứu khoa học ở vùng biển đó, trong bối cảnh chủ quyền của Manila tại Biển Đông bị Bắc Kinh phủ nhận.

Cho đến giờ thì tòa đại sứ Trung Quốc tại Manila chưa có phản ứng trước lời lẽ của Manila.

Trong thời gian gần đây, phía chính quyền thân Bắc Kinh của tổng thống Philippines có một vài dấu hiệu cứng rắn trên vấn đề chủ quyền biển. Manila mới đây không cho phép các quốc gia khác khai thác dầu khí, hay đánh cá trong vùng đặc quyền 200 hải lý của Philippines. Thậm chí ông Duterte còn dọa sẽ ra lệnh cho hải quân nổ súng trong trường hợp lệnh cấm bị vi phạm.

Mai Vân

********************

Trung Quốc phản ứng đối với Bộ trưởng quốc phòng Anh (RFA, 14/02/2018)

Tờ Hoàn Cầu Thời báo của Trung Quốc hôm 13/2 chỉ trích Bộ trưởng quốc phòng Anh về những phát biểu nhắm vào sự bành trướng của Trung Quốc ở biển Đông.

Nữ hoàng Anh Elizabeth II (giữa) gặp các nhân viên trên tàu HMS Sutherland trong chuyến thăm tại bến West India, London hôm 23/10/2017 - AFP

Trong buổi phóng vấn với đài ABC của Australia, Bộ trưởng quốc phòng Anh Gavin Williamson đã bày tỏ thái độ cứng rắn chống Trung Quốc qua lời phát biểu rằng nước Anh không nên mù quáng trước tham vọng của Trung Quốc và phải bảo vệ an ninh quốc gia nước Anh.

Ông Bộ trưởng Gavin Williamson còn nhấn mạnh thêm rằng chắc chắn phải chống lại bất kỳ những động thái ác ý nào và cũng cần nhận thấy những thách thức gia tăng, không chỉ đến từ Trung Quốc mà còn từ Nga và Iran.

Bộ trưởng quốc phòng Anh Gavin Williamson cho biết ông đã học được nhiều bài học của Australia trong việc đối phó với một số thách thức mà Trung Quốc tạo ra ; đồng thời ông cũng xác nhận chiến hạm HMS Sutherland của Hải quân Anh sẽ khởi hành từ Úc đi qua vùng Biển Đông vào tháng tới để khẳng định quyền tự do hàng hải.

Tờ Hòa Cầu Thời Báo bình luận rằng Trung Quốc chưa bao giờ quấy nhiễu an ninh của Anh và lời tuyên bố của Bộ trưởng quốc phòng Gavin Williamson về Trung Quốc là một điều đáng ngạc nhiên đối nhiều người dân Hoa Lục, đặc biệt là sau khi hai nước đồng ý nâng tầm mối quan hệ, gọi là "Thời đại Vàng", qua chuyến thăm của Thủ tướng Anh Theresa May tại Trung Quốc.

Tờ Hoàn Cầu Thời Báo còn nêu ra rằng Trung Quốc muốn Bộ trưởng quốc phòng Anh cho biết mục đích rõ ràng khi cho chiến hạm đi vào khu vực Biển Đông. Động thái này có phải là khiêu khích quân sự đối với Trung Quốc hay không ? Và nếu không phải là khiêu khích, thì Hải quân Hoàng gia Anh cần hành xử một cách khiêm tốn khi đi qua vùng Biển Đông.

Trước thông tin Anh cho tàu chiến vào khu vực Biển Đông, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng hôm 13/2 lên tiếng nói rằng tất cả các nước theo luật quốc tế đều có quyền tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.

Ông cũng nói thêm là tình hình Biển Đông đã được cải thiện mỗi ngày. Vì vậy, Trung Quốc hy vọng các bên liên quan, đặc biệt là các nước bên ngoài khu vực nên tôn trọng những nỗ lực của các nước trong khu vực, không gây thêm các rắc rối.

********************

Bắc Kinh cho báo chí chế nhạo ý định tuần tra Biển Đông của Anh (RFI, 14/02/2018)

Chỉ một hôm sau khi bộ trưởng quốc phòng Anh loan báo ý định sắp cho một chiến hạm đi xuyên qua Biển Đông để khẳng định quyền tự do hàng hải, ngày hôm nay, 14/02/2018, Trung Quốc đã bật đèn xanh cho tờ Hoàn Cầu Thời Báo chế nhạo kế hoạch của Luân Đôn.

Tàu chiến Mỹ USS Dewey tuần tra bên trong "12 hải lý" quanh Đá Vành Khăn (Mischief Reef), do Trung Quốc kiểm soát, thuộc quần đảo Trường Sa, hồi tháng 5/2017. Ảnh chụp ngày 06/05/2017.Reuters

Trong một bài xã luân viết bằng cả tiếng Anh lẫn tiếng Hoa, tờ báo thường được mệnh danh là cái loa của các thành phần diều hâu Trung Quốc đã cho rằng Anh Quốc chỉ muốn "chơi nổi", đồng thời khuyên Hải Quân Anh là nên hành xử một cách "khiêm tốn" khi đi qua Biển Đông.

Bài viết nói rõ : "Nếu không phải là khiêu khích, Hải Quân Hoàng Gia Anh nên giữ thái độ khiêm tốn khi đi qua biển Đông... Bằng cách hành động cứng rắn chống Trung Quốc, bộ quốc phòng Anh đang cố gắng chứng tỏ mình đang tồn tại và thu hút sự chú ý".

Tờ báo Trung Quốc không ngần ngại tỏ ý hoài nghi về khả năng Hải Quân Anh hoàn thành được chuyến đi nói trên, vào lúc mà Luân Đôn phải cắt giảm ngân sách, và tàu sân bay mới mà nước Anh đang đóng gặp "sự cố rò rỉ".

Trong bài phát biểu công bố hôm qua, 13/02/2018, nhân chuyến thăm Úc, bộ trưởng quốc phòng Anh Gavin Williamson cho biết là một chiến hạm Anh Quốc sẽ đi ngang qua Biển Đông vào tháng Ba tới đây để khẳng định quyền tự do lưu thông trên biển.

Theo hãng tin Anh Reuters, đây không phải là lần đầu tiên mà Trung Quốc tố cáo và đả kích các nước ngoài khu vực – chủ yếu là nhắm vào Mỹ và Nhật Bản – là khuấy động tình hình Biển Đông.

Về mặt chính thức, ngay vào hôm qua, khi đề cập đến kế hoạch tuần tra Biển Đông của Anh Quốc, bộ Ngoại Giao Trung Quốc đã bày tỏ hy vọng là các bên liên quan không nên có những hành động gây rắc rối từ một chuyện không là gì cả, gọi nôm na là "chuyện bé xé ra to".

Trọng Nghĩa

Manila bắt đầu tuần tra vùng Benham Rise, sau vụ phát hiện tàu Trung Quốc (RFI, 05/04/2017)

Kể từ hôm 03/04/2017, lực lượng Tuần Duyên Philippines bắt đầu tuần tra một vùng biển rộng lớn mang tên Benham Rise, ở phía đông Luzon, hòn đảo chính của nước này. Manila đã quyết định hành động như trên sau khi phát hiện một số tàu thăm dò của Trung Quốc hoạt động trong khu vực vốn thuộc quyền chủ quyền của Philippines.

Vùng biển Benham Rise nằm ở phía đông đảo lớn Luzon của Philippines. 

Theo nhật báo Singapore The Straits Times, phát ngôn viên lực lượng Tuần Duyên Philippines, ông Armand Balilo đã xác nhận rằng một chiếc phi cơ bay tuần tra trên không phận của khu vực rộng 130.000 km2, hơn một tuần sau khi Hải Quân phái một tàu chiến đến tuần tra trong vùng.

Theo một số nguồn tin, từ tháng 7 cho đến tháng 12 năm ngoái, đã có ít nhất ba tàu khảo sát của Trung Quốc bị phát hiện trong khu vực.

Bộ Ngoại Giao Trung Quốc đã công nhận sự kiện đó, nhưng biện minh rằng tàu của Bắc Kinh chỉ hành xử quyền tự do hàng hải bình thường và quyền qua lại vô hại.

Kế hoạch tìm đường cho tầu ngầm của Trung Quốc

Đấy tuy nhiên không phải là quan điểm của Manila, ít ra là của Quân Đội. Theo Bộ trưởng Quốc Phòng Philippines Delfin Lorenzana, sự hiện diện của các tàu khảo sát Trung Quốc trong vùng Benham Rise, có thể nằm trong kế hoạch khảo sát độ sâu biển, nhằm tìm đường cho các tàu ngầm Trung Quốc từ Biển Đông đi ra Thái Bình Dương.

Trung thành với thái độ thân thiện với Bắc Kinh của mình, tổng thống Philippine Rodrigo Duterte đã cho rằng ông không thấy gì sai trong việc tàu Trung Quốc đi qua Benham Rise. Tuy nhiên, ông đã chỉ thị cho Hải Quân xây dựng những "cấu trúc" để có thể duy trì một sự hiện diện vững chắc ở trong khu vực.

Manila cũng đang xem xét khả năng đổi tên vùng này thành "Philippine Rise", nhằm khẳng định thêm chủ quyền của Manila.

Về phần Trung Quốc, nước này không đòi chủ quyền trong vùng Benham Rise. Thậm chí, theo lời ông Enrique Manalo quyền ngoại trưởng Philippines vào hôm qua, sắp tới đây Bắc Kinh sẽ xin phép Manila mỗi lần cho tàu vào khu vực. 

Trọng Nghĩa

******************

Philippines đau đầu giữa 'viện trợ' và 'chủ quyền' (VOA, 05/04/2017)

Tàu đánh cá gần bãi cạn Scarborough

Ngư dân Philippines ở tuyến đầu cuộc tranh chấp lãnh hải đầy cay đắng ở Biển Đông nói trữ lượng hải sản trong vùng biển này đã giảm đi nhiều, một phần vì tàu Trung Quốc, Đài Loan và Việt Nam thường xuyên xâm phạm vùng biển thuộc lãnh hải Philippines, trong khi Manila không có cách gì để ngăn chận các vụ xâm nhập đó. Thông tín viên Ralph Jennings gửi về bài tường trình chi tiết sau đây.

Số lượng cá ở ngoài khơi vùng duyên hải Masinloc, thành phố Philippines gần nhất với bãi cạn Scarborough đã giảm khoảng 50% tính từ năm 2010. Bắc Kinh và Manila đã tranh chấp chủ quyền tại vùng biển này từ năm 2012.

Những khó khăn tại một bán đảo vốn đã nghèo khó nơi cư dân hầu như hoàn toàn lệ thuộc vào biển để có kế sinh nhai, có thể tăng sức ép với Tổng thống Rodrigo Duterte hoặc là phải củng cố quan hệ hữu nghị mới với Trung Quốc, hoặc nữa, phải mời hải quân Mỹ trở lại để tiếp tục tuần tiễu các vùng duyên hải hầu có thể chặn tàu bè nước ngoài.

Theo ông Franklin Cattigay, chỉ huy Đội tuần duyên Philippines thì hiện Trung Quốc hầu như hoàn toàn kiểm soát bãi cạn có diện tích 150 cây số vuông này, một ngư trường phong phú nằm cách Masinloc khoảng 198 km.

Ông Cattigay nói tàu đến từ Trung Quốc, Đài Loan và Việt Nam dùng kỹ thuật ‘trái phép’ như thuốc nổ, hay những ngọn đèn sáng rực chiếu vào ban đêm để nhữ cá.

Chỉ về hướng Biển Đông từ nơi làm việc lộ thiên của ông bên cạnh chợ cá Masinloc, Chỉ huy trưởng đội tuần duyên Philippines nói :

"Tàu đến từ Trung Quốc qua lại tại đây như chốn không người, trong khi họ không được phép của Philippines. Người Tàu, người Đài Loan, người Việt Nam, đều có mặt tại đó".

Ông nói tiếp :

"Ngày nay trữ lượng cá không còn như trước, bây giờ nguồn cá suy giảm bởi vì có quá nhiều người tới đánh bắt trái phép, đặc biệt là những người đến từ các nước khác sử dụng các ngọn đèn cực mạnh".

Sự kiện nguồn cá giảm sút cộng với sức ép từ Trung Quốc đã khiến rất nhiều người trong số 300 ngư dân đã dăng ký hành nghề phải tìm đến những vùng biển trải dài theo bờ biển Philippines, hoặc bị buộc phải đánh bắt những mẻ lưới cá nhỏ hơn.

Trong một thành phố có 49,000 dân, chỉ có 3 tàu Philippines đến từ Masinloc, mỗi chiếc 40 người, là thường xuyên đánh bắt chung quanh bãi cạn Scarborough , theo một nhân viên làm việc cho Phòng ngư nghiệp thành phố, xin giấu danh tính. Thành phố Masinloc cho biết là không yêu cầu ngư dân lánh xa bãi cạn Scarborough nhưng nhiều người vẫn tránh khu vực này vì những rủi ro của nó.

Trung Quốc có hai tàu tuần duyên tại bãi cạn Scarborough và dùng các tàu đó để chận, không cho người Philippines tiến vào vùng biển này, theo ngư dân Philippines. Trung Quốc chiếm quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough từ năm 2012, một bãi cạn chỉ thấp thoáng nhô trên những ngọn sóng, sau một cuộc đối đầu căng thẳng với Philippines đã phương hại tới các quan hệ song phương, mãi cho tới khi ông Duterte lên nắm quyền vào tháng Sáu năm 2016.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên 90% diện tích Biển Đông nói chung, kể cả các tuyên bố chủ quyền chồng lấn trong khu đặc quyền kinh tế của Philippines trải dài từ đảo Luzon của thành phố Masinloc tới phía Nam đảo Palawan.

Đài Loan cũng tuyên bố chủ quyền của vùng biển giàu tài nguyên rộng 3,5 triệu km vuông. Việt Nam đòi chủ quyền một vùng biển nhỏ hơn, nhưng như Trung Quốc, đã bồi đắp đất và xây dựng trên các đảo nhỏ gần ngư trường truyền thống của Philippines và địa điểm dò tìm nhiên liệu hóa thạch dưới biển.

Tàu cá Việt Nam đã được trông thấy cách bờ biển Philippines khoảng 48 km, theo lời một nhân viên của Hội đồng Thành phố Philippines.

Ngư dân Roy Sevilla, 34 tuổi, đã hành nghề đánh cá trong 20 năm nay, anh chỉ ra biển về hướng tây-bắc từ nơi neo tàu của anh, nói :

"Chạy hai tiếng ra biển là thấy người Việt, 5 chiếc tàu đánh bắt cá và mực. Đấy".

Đánh bắt cá gần bờ biển thành phố nằm về hướng tây-bắc Manila chỉ thu gom được khoảng 3 tấn cho mỗi chuyến ra khơi, so với từ 10 đến 15 tấn thường kiếm được tại bãi cạn Scarborough, theo Butch Ortega, một cụ ông ngư dân. Ông than van :

"Có tàu Trung Quốc tuần tiễu ở đó nên chúng tôi không đến đó đánh bắt cá được".

Chính sách của Tổng thống Duterte xích lại gần Trung Quốc, theo ông Ortega, không bàn tới quyền của ngư dân Philippines được tiếp cận bãi cạn Scarborough.

Hồi tháng trước, Tổng thống Philippines nói nước ông không cách nào có thể đánh lại Trung Quốc nếu Bắc Kinh tiến hành kế hoạch xây một trạm quan trắc trên bãi cạn này, như lời tường thuật của truyền thông Trung Quốc. Ông Duterte cũng chưa có hành động nào về đề xuất do ông loan báo hồi năm ngoái, tuyên bố bãi cạn Scarborough là một khu bảo tồn biển.

Bắc Kinh theo chương trình sẽ tuyên bố lệnh cấm đánh bắt cá trên hầu hết Biển Đông, có hiệu lực từ tháng 5 cho tới tháng 8. Cư dân địa phương nói có phần chắc họ sẽ không tuân thủ lệnh này, và Trung Quốc thường không xua đuổi tàu của họ ra khỏi các vùng biển đang trong vòng tranh chấp bên ngoài bãi cạn.

Nhưng hải quân và đội tuần duyên Trung Quốc, củng với các tàu đánh cá Trung Quốc có khả năng thống trị cả vùng biển theo những cách mà các nước khác cũng tuyên bố chủ quyền "không có cơ may gì có thể sánh kịp", theo ông Greg Poling, Giám Đốc Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington (CSIS).

Ông Poling khuyến cáo rằng Philippines, đảo Borneo và quần đảo Natuna của Indonesia sẽ chịu áp lực khi lệnh đánh bắt cá của Trung Quốc được thực thi. Malaysia và Brunei tranh giành với Trung Quốc quyền khai thác các giải biển nằm về hướng Bắc của Borneo.

Ông Poling nói :

"Họ (người Trung Quốc) sẽ tràn ngập các vùng biển ngoài khơi Borneo và quần đảo Natuna, và chắc chắn sẽ đẩy bật người Philippines ra khỏi những nơi như bãi cạn Scarborough. Điều mà người Trung Quốc muốn ở đây là dân vùng Đông Nam Á phải ngưng chống cự, và chấp nhận trật tự thế giới mới ở Châu Á xoay quanh Trung Quốc, và tôn trọng ‘các quyền lịch sử’ của Trung Quốc".

Chỉ huy đội tuần duyên Philippines cho biết một hội đoàn các tàu cá của tỉnh Zambales, bao gồm thành phố Masinloc, đã thảo một nghị quyết gửi lên Tổng thống Duterte. Họ muốn Tổng thống Duterte hãy để các tàu hải quân Mỹ trở lại để giúp Philippines tuần tra các vùng duyên hải, bởi vì về mặt quân sự, Philippines không sao có thể chống cự lại Trung Quốc.

Ông kêu gọi Washington giúp đỡ nhiều hơn bởi vì đội tuần duyên Philippines đơn độc và thiếu tài nguyên để có thể tuần tra các tàu nước ngoài.

Giới phân tích nói thắt chặt quan hệ với Trung Quốc có thể giúp Philippines nhận viện trợ và đầu tư của nước này, tuy nhiên rốt cuộc có thể làm dân Philippines giận dữ, bởi vì họ muốn lãnh đạo Philippines trên hết phải bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia.