Thông Luận

Duy trì an ninh trên biển là trọng tâm

Minh Phương, RFI, 21/04/2024

Hôm 21/04/2024, Hội nghị hải quân Tây Thái Bình Dương hai năm một lần khai mạc tại thành phố cảng Thanh Đảo, trụ sở của hạm đội Biển Bắc của Trung Quốc, với sự tham gia của các quan chức hải quân đến từ khoảng 30 quốc gia. Một nội dung chủ yếu của hội nghị là tìm kiếm các biện pháp nhằm ứng phó với các va chạm ngoài ý muốn trên biển.

Khu trục hạm type 052D mang tên Quý Dương trình diễn nhân lễ kỷ niệm 70 năm thành lập hải quân Trung Quốc, tại Thanh Đảo, ngày 23/04/2019. AP - Mark Schiefelbein

Theo hãng tin Reuters, sự kiện kéo dài 4 ngày với các phái đoàn đến từ Mỹ, Úc, Pháp, Ấn Độ, Hàn Quốc, Nga, Việt Nam… Những người tham gia sẽ có các cuộc hội đàm kín vào thứ Hai 22/04. Một trong những chủ đề thảo luận chính là việc áp dụng bộ Quy tắc Ứng phó với các Va chạm ngoài ý muốn trên Biển (Code for Unplanned Encounters at Sea - CUES) nhằm ngăn chặn các vụ va chạm giữa các drone.

Đây là bộ quy tắc hướng dẫn nhằm ngăn chặn sự leo thang căng thẳng giữa hải quân trên biển, được thông qua tại hội nghị do Trung Quốc tổ chức trước đó vào năm 2014. Bộ Quy tắc Ứng phó với các Va chạm ngoài ý muốn trên Biển khuyến cáo không nên chĩa vũ khí hoặc radar điều khiển hỏa lực vào các tàu khác. Tuy nhiên, các quan chức an ninh Nhật Bản cho biết, CUES không có tính ràng buộc về mặt pháp lý và do đó có hiệu quả hạn chế.

Sự kiện do Trung Quốc tổ chức diễn ra trùng thời điểm với cuộc tập trận quân sự chung quy mô lớn hàng năm giữa Mỹ và Philippines bắt đầu vào thứ Hai 22/04, lần đầu tiên diễn ra bên ngoài lãnh hải Philippines. Mỹ, Nhật Bản và Philippines đã ký thỏa thuận hợp tác tại hội nghị thượng đỉnh ba bên vào tuần trước, nơi các nhà lãnh đạo bày tỏ quan ngại về "sự nguy hiểm và hành vi hung hăng" của Bắc Kinh ở Biển Đông. 

Trung Quốc phô trương sức mạnh quân sự

Lần đầu tiên sau 5 năm, Trung Quốc giới thiệu một số tàu chiến của mình với truyền thông nước ngoài. Hải quân Trung Quốc cho phép các nhà báo nước ngoài tham quan bốn tàu chiến, bao gồm các tàu khu trục và một tàu tiếp tế. Bắc Kinh trước đó đã đặt mục tiêu mở rộng hạm đội viễn dương, mà theo giới phân tích, đây có thể sẽ trở thành hạm đội lớn nhất thế giới vào năm 2035. Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhiều lần kêu gọi thành lập một quân đội "đẳng cấp thế giới" vào năm 2027, nhân kỷ niệm 100 năm ngày thành lập Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc.

Trong khi đó, hôm qua, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, trong chuyến thăm tới Papua New Guinea, cũng cảnh báo rằng khu vực Nam Thái Bình Dương "không nên trở thành đấu trường cho các cường quốc", không quốc gia nào nên đối xử với các quốc đảo đó như "sân sau" của mình. Lý giải cho các hoạt động của Bắc Kinh tại vùng biển này, ông Vương khẳng định mục đích của Trung Quốc là nhằm "hỗ trợ lẫn nhau" và cùng hợp tác để phát triển chứ không "có bất kỳ lợi ích địa chính trị nào".

Minh Phương

**************************

Quân đội Trung Quốc ủng hộ thảo luận "thân thiện" về các tranh chấp

Thu Hằng, RFI, 22/04/2024

Ngày 22/04/2024, trong ngày thứ hai của Hội nghị Hải quân Tây Thái Bình Dương (WPNS) được tổ chức ở Thanh Đảo, một lãnh đạo cấp cao của quân đội Trung Quốc khẳng định luôn tìm cách giải quyết các tranh chấp lãnh thổ thông qua " tham vấn hữu nghị ". Hội nghị này, có 29 nước tham dự, trong đó có Mỹ và Nga, diễn ra trong bối cảnh căng thẳng ở eo biển Đài Loan, Biển Đông và cùng thời điểm với cuộc tập trận Balikatan quy mô lớn của Mỹ và Philippines.

Đô đốc Hải quân Trung Quốc Hồ Trung Minh (trái) dự Hội nghị Hải quân Tây Thái Bình Dương, tại Thanh Đảo, Trung Quốc, ngày 22/04/2024. Reuters - Florence Lo

Theo phó chủ tịch Quân ủy Trung ương Trương Hựu Hiệp (Zhang Youxia), Trung Quốc chỉ giải quyết "trực tiếp với các nước liên quan" và "sẽ không cho phép những lạm dụng tùy tiện và sẽ không chấp nhận sự bóp méo luật pháp quốc tế". Ông cũng cảnh báo trước nguy cơ "các cuộc chiến và xung đột ngày càng nhiều", "chúng ta phối hợp với nhau để kiến tạo hòa bình và ổn định" vì trong các cuộc xung đột "không có kẻ thắng".

Tuy nhiên, trên thực tế, Trung Quốc gia tăng hiện diện tại các khu vực tranh chấp chủ quyền với nhiều nước nước Đông Nam Á ở Biển Đông thông qua đội tầu hải cảnh và dân quân biển hùng hậu với trung bình khoảng 195 tầu neo đậu trong khu vực mỗi ngày trong năm 2023, theo báo cáo của tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải (AMTI).

AFP nhắc lại Trung Quốc lo lắng về mối quan hệ ngày càng được củng cố giữa Mỹ-Philippines và coi đây là trở ngại cho những đòi hỏi chủ quyền của họ. Bắc Kinh không công nhận phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye bác yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông vì không có cơ sở pháp lý.

Ngoài ra, Đài Loan cũng là trọng tâm căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ. Hạ Viện Mỹ vừa thông qua khoản viện trợ và huấn luyện quân sự, khoảng 1,9 tỉ đô la, cho hòn đảo tự trị. Ngày 22/04, thủ tướng Đài Loan Trần Kiến Nhân (Chen Chien Jen) đã cảm ơn Hạ Viện Mỹ và khẳng định "một eo biển Đài Loan hòa bình và ổn định là điểm quan trọng cho hòa bình và thịnh vượng của thế giới". Tuyến hàng hải dài 180 km là một trong những tuyến được sử dụng nhiều nhất thế giới. Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh ly khai và sẵn sàng thống nhất, kể cả bằng vũ lực.

Thu Hằng

Việt Nam gặp gỡ song phương các đối tác bên lề Hội nghị Hải quân Tây Thái Bình Dương (RFA, 12/10/2018)

Phó Đô đốc Phạm Hoài Nam, Tư lệnh Hải quân Việt Nam có cuộc gặp gỡ với các quan chức hải quân cấp cao của Nhật Bản và Ấn Độ tại đảo Jeju, Hàn Quốc vào ngày 11 tháng 10, một ngày trước Hội nghị Hải quân Tây Thái Bình Dương lần thứ 16 (WPNS-Western Pacific Naval Symposium).

Phó đô đốc Phạm Hoài Nam (bên trái) tại hội nghị. Courtesy of www.qdnd.vn

Bản tin trong nước loan đi hôm thứ Sáu 12 tháng 10 cho biết Phó Đô đốc Phạm Hoài Nam đã gặp Đô đốc Yutaka Murakawa, Tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Hàng hải Nhật Bản.

Hai bên nói về thành công của chuyến thăm Nhật Bản của chiến hạm Việt Nam 015 - Trần Hưng Đạo và chuyến thăm đầu tiên của tàu ngầm Nhật Bản đến cảng Cam Ranh Việt Nam vào tháng trước .

Phó Đô đốc Phạm Hoài Nam bày tỏ mong muốn đón nhiều tàu hải quân từ Nhật Bản và hy vọng hải quân 2 nước sẽ tăng cường quan hệ đối tác, hiểu biết lẫn nhau cho các mục tiêu chung về tự do hàng hải, hòa bình và ổn định trong khu vực .

Phó Đô Đốc Phạm Hoài Nam khi gặp Phó Đô Đốc Karambir Singh của Hải quân Ấn Độ đã bày tỏ hy vọng Việt Nam và Ấn Độ sẽ duy trì trao đổi thường xuyên các chuyến thăm và chia sẻ thông tin giữa 2 nước. Theo ông Phạm Hoài Nam, các cuộc diễn tập chung sẽ đặt nền tảng cho việc thúc đẩy hợp tác giữa lực lượng hải quân 2 quốc gia trong tương lai.

WPNS lần thứ 16 diễn ra tại hòn đảo nghỉ mát Jeju của Hàn Quốc vào ngày 12 tháng 10, tập hợp 150 đại diện Hải quân từ 46 quốc gia, trong đó có Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, Nga và Vương quốc Anh. Diễn đàn toàn cầu về an ninh biển- WPNS được tổ chức hai năm một lần bắt đầu từ năm 1988.

********************

Chiến hạm Việt Nam cập cảng Hàn Quốc sau khi thăm Nhật Bản (VOA, 12/10/2018)

Tàu hộ vệ tên lửa 015 Trần Hưng Đạo của Việt Nam đã cập cảng căn cứ Hải quân Jeju của Hàn Quốc hôm 10/10, không lâu sau khi đến thăm Nhật Bản.

Binh sĩ Hàn Quốc chào mừng chiến hạm Trần Hưng Đạo của Việt Nam cập cảng căn cứ Hải quân Jeju hôm 10/10. (Screenshot of QDND.vn)

Truyền thông trong nước cho biết lễ đón tàu Việt Nam và 37 tàu chiến đến từ các nước khác được tổ chức tại cảng Jeju với sự có mặt của đại diện các lực lượng vũ trang, đội quân nhạc hải quân và đội quân nhạc truyền thống Hàn Quốc.

Các hình ảnh của buổi lễ trên trang mạng báo Hải Quân Việt Nam cho thấy Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và phu nhân có đến dự.

Chiến hạm 015 Trần Hưng Đạo tới đây để tham gia cuộc duyệt đội hình hải quân trên biển diễn ra từ ngày 10/10 đến 15/10 ngoài khơi đảo Jeju, phía nam Hàn Quốc, với sự góp mặt của tàu chiến đến từ 17 quốc gia. Sự kiện này được tổ chức nhân kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Quân đội Hàn Quốc và các sự kiện liên quan do Hải quân Hàn Quốc đăng cai.

Cách đây hai tuần, chiến hạm Trần Hưng Đạo đã cập cảng Yokosuka trong chuyến thăm đầu tiên tới Nhật Bản. Chuyến thăm Nhật Bản và Hàn Quốc nằm trong hải trình 9.300km của tàu hộ vệ Trần Hưng Đạo. Đưa tin này, VnExpress cho đây là chuyến đi biển xa nhất và tham gia nhiều hoạt động nhất của tàu Hải quân Nhân dân Việt Nam từ trước tới nay.

Sau Hàn Quốc, tàu hộ vệ Trần Hưng Đạo sẽ ghé thăm Trung Quốc. Tại đây chiến hạm của Việt Nam sẽ tham dự Diễn tập hàng hải ASEAN-Trung Quốc tại Trạm Giang, theo ZingNews.

VnExpress cho biết 015 Trần Hưng Đạo cùng 016 Quang Trung là hai tàu hộ vệ tên lửa của Đề án 11661E "Gepard" được đưa vào biên chế Lữ đoàn 162, Hải quân Nhân dân Việt Nam từ tháng 2/2018. Tàu được trang bị nhiều khí tài hiện đại, do Nga sản xuất theo hợp đồng ký kết với Hải quân Việt Nam, nhằm xây dựng lực lượng hải quân chính quy, nâng cao năng lực bảo vệ biển đảo của Việt Nam.

Hải quân Việt Nam đã đặt mua tổng cộng 4 tàu hộ vệ tên lửa Gepard 3.9. Toàn bộ tàu trong hợp đồng đã được phía Nga bàn giao và đang hoạt động tích cực.

Tháng trước, một loạt chiến hạm của các nước đồng minh với Mỹ tới thăm Việt Nam, tham gia nhiều hoạt động chung, trong đó có cả tập trận trên biển, trong bối cảnh Trung Quốc dang tăng cường các tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông.

Sau Nhật, Hàn Quốc, Anh, New Zealand, tàu hải quân Ấn Độ và chiến hạm Canada đã cập cảng Việt Nam trong các chuyến thăm vào cuối tháng 9.

******************

Việt Nam và Philippines thảo luận về biên giới trên biển (RFI, 12/10/2018)

Bên lề hội nghị Cuộc Gặp của Các Lãnh Đạo ASEAN (ASEAN Leaders’ Gathering ALG) tại Bali (Indonesia), thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã có một cuộc tiếp xúc song phương ngày hôm qua, 11/10/2018. Nổi bật trong các nội dung thảo luận là vấn đề phân định ranh giới trên biển giữa hai nước.

Bức ảnh chụp vào ngày 21/04/2017 cho thấy thuyền đánh cá Philippines neo đậu gần đảo Thị Tứ, ở quần đảo Trường Sa, hiện đang có tranh chấp chủ quyền.Ted ALJIBE / AFP

Theo hãng tin Philippines GMA, tổng thống Duterte vào hôm nay đã xác định với báo chí rằng trong cuộc gặp, hai bên không chỉ bàn bạc vấn đề phân định biên giới trên biển, mà còn hướng tới việc phân định ranh giới thềm lục địa giữa hai nước.

Về cuộc gặp Nguyễn Xuân Phúc - Rodrigo Duterte, báo chí Việt Nam cũng đưa tin ngắn gọn, nhấn mạnh trên cam kết của hai nhà lãnh đạo là sẽ "tăng cường hợp tác về các vấn đề trên biển, tạo điều kiện cho ngư dân hai nước đánh bắt cá hợp pháp, an toàn và bền vững".

Việc đường ranh giới trên biển không được phân định rõ ràng thường dẫn đến chuyện tàu thuyền đánh cá hai bên bị chặn bắt với lý do đánh bắt trái phép.

Cho đến nay, Philippines chỉ mới ổn định được ranh giới trên biển với Indonesia bằng hiệp ước ký năm 2014, phân định các khu đặc quyền kinh tế chồng lấn ở hai vùng biển Mindanao và Sulawesi.

Riêng đối với Việt Nam, vấn đề phân định ranh giới phức tạp hơn rất nhiều do việc cả Hà Nội lẫn Manila đều đòi chủ quyền trên vùng quần đảo Trường Sa ở Biển Đông, nơi Philippines vẫn kiểm soát một số thực thể mà Việt Nam đòi chủ quyền, chẳng hạn như đảo Thị Tứ mà Philippines gọi là Pagasa. Cả hai nước cũng vấp phải đòi hỏi chủ quyền rộng khắp của Trung Quốc, tự nhận họ là chủ của gần như toàn bộ Biển Đông.

Theo giáo sư Carl Thayer thuộc Đại Học New South Wales (Canberra), Trung Quốc rất có thể sẽ phản đối cuộc đàm phán Việt Nam Philippines. Lý do là vì Bắc Kinh không công nhận chủ quyền của Việt Nam và Philippines tại vùng biển nơi hai nước Đông Nam Á muốn phân định ranh giới.

Trên vấn đề tranh chấp Biển Đông, hãng GMA nhắc lại rằng nhân Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 32 tại Singapore vào tháng 04/2018, hai nhà lãnh đạo Nguyễn Xuân Phúc và Rodrigo Duterte cũng đã từng thảo luận tay đôi với nhau, và trả lời thắc mắc của Hà Nội về việc Manila gác qua một bên phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye về Biển Đông. Tổng thống Philippines đã tái khẳng định rằng nước ông không hề từ bỏ phán quyết 2016, vốn đã phủ nhận các yêu sách chủ quyền quá mức của Trung Quốc tại Biển Đông.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ lại công du Việt Nam

Theo báo chí trong nước, ông James Mattis sẽ thăm Việt Nam trong hai ngày 16-17/10/2018. Ngoài các cuộc tiếp xúc với giới chức quốc phòng Việt Nam, bộ trưởng Mỹ sẽ ghé thăm sân bay Biên Hòa, một trong những nơi được cho là bị nhiễm chất dioxin (chất độc màu da cam) nghiêm trọng nhất tại Việt Nam.

Đây là chuyến thăm Việt Nam lần thứ hai của ông Mattis, lần trước là vào tháng 01/2018. Bộ trưởng quốc phòng Mỹ ghé Việt Nam vào lúc quan hệ Washington và Bắc Kinh đang nóng lên, kể cả trong lãnh vực an ninh, quốc phòng và Biển Đông, với việc ông Mattis vừa hủy bỏ một chuyến công du Trung Quốc đã dự kiến.

Trọng Nghĩa

****************

Trung Quốc không muốn Manila tập trận với Mỹ trong lúc Tập Cận Bình thăm Philippines (VOA, 11/10/2018)

Trung Quốc bày tỏ quan ngại về cuộc diễn tập quân sự chung giữa Mỹ và Philippines trùng thời điểm với chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến Philippines vào tháng 11, một quan chức Philippines cho biết ngày 10/10.

Thủy quân lục chiến Mỹ và Philippines diễn tập mô phỏng đổ bộ trong cuộc tập trận Balikatan 2014, tại tỉnh Zambales, tây bắc Manila, ngày 9 tháng 5, 2014. Ảnh tư liệu

Phát ngôn viên Tổng thống Harry Roque cho hay Đại sứ Trung Quốc Triệu Kiến Hoa nêu vấn đề trong một cuộc hội kiến đầu tuần này với Tổng thống Rodrigo Duterte, người đã trấn an đại sứ Trung Quốc rằng Philippines sẽ không tham gia các cuộc tập trận này.

"Trung Quốc đương nhiên bày tỏ lo ngại về một cuộc tập trận mà Mỹ sẽ tiến hành trong khu vực trùng với thời điểm Chủ tịch Trung Quốc có mặt ở Philippines", ông Roque nói trong một cuộc họp báo.

Ông Roque không nêu chi tiết về những gì mà Trung Quốc đặc biệt lo ngại. Các quan chức quân sự Philippines nói họ không biết về bất kì cuộc tập trận nào của Mỹ với các lực lượng Philippines vào tháng sau.

Chính phủ Philippines sẽ bảo đảm rằng không có gì làm lu mờ chuyến thăm đầu tiên của ông Tập tới đất nước này, chuyến công du mà đôi bên đều cho rằng sẽ "củng cố thêm nữa" mối quan hệ vốn đã vững mạnh, ông Roque nói.

Bộ Ngoại giao Philippines "sẽ làm tất cả những gì có thể để đảm bảo chuyến thăm của Chủ tịch Tập đạt được thành quả và hiệu quả như chúng ta mong đợi", ông nói.

Sau khi nhậm chức vào năm 2016, ông Duterte đã nỗ lực hàn gắn mối quan hệ với Trung Quốc vốn đã bị tổn hại do tranh chấp lãnh thổ của hai nước ở Biển Đông. Ông đã loan báo từ đầu nhiệm quyền Tổng thống rằng sẽ chấm dứt các cuộc tập trận tác chiến hàng năm với quân đội Mỹ để không làm phật lòng Trung Quốc, nhưng các cuộc tập trận vẫn tiếp diễn.

Trung Quốc phản đối các cuộc diễn tập quân sự do Mỹ dẫn đầu, đặc biệt là ở các vùng biển tranh chấp, đồng thời cáo buộc Washington can thiệp vào một cuộc tranh chấp hoàn toàn nằm ở Châu Á. Mỹ vẫn tiếp tục thực hiện các cuộc diễn tập và tuần tra quân sự để khẳng định quyền tự do hàng hải và hàng không bên trên Biển Đông.

*****************

Trung Quốc quan ngại Hoa Kỳ tập trận khi ông Tập thăm Philippines (RFA, 09/10/2018)

Trung Quốc lên tiếng bày tỏ quan ngại về cuộc tập trận chung Hoa Kỳ - Philippines diễn ra vào tháng 11 tới đây trùng vào dịp chủ tịch Tập Cận Bình thăm Philippines.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) bắt tay với người đồng nhiệm Philippine Rodrigo Duterte tại Bắc Kinh vào ngày 15 tháng 5 năm 2017. AFP photo

Ông Harry Roque, phát ngôn nhân của Tổng thống Philippines, cho hãng tin AP biết như vừa nêu nói rõ đại sứ Trung Quốc tại Manila nêu lên quan ngại của Bắc Kinh trong cuộc gặp với Tổng thống Rodrigo Duterte vào ngày 8 tháng 10 vừa qua.

Tuy nhiên Ông Harry Roque không cho biết rõ chi tiết về cuộc tập trận chung nào mà phía Trung Quốc lên tiếng quan ngại. Còn phía những viên chức quân đội thì lại nói không hề biết gì về một cuộc tập trận chung giữa Lực lượng Hoa Kỳ và Quân đội Philippines vào tháng tới cả.

Phát ngôn nhân Harry Roque còn nói thêm là chính phủ Manila sẽ bảo đảm không có gì gây ảnh hưởng đến chuyến công du đầu tiên của ông Chủ tịch Tập Cận Bình đến Philippines sắp tới.

Nguyên văn lời ông Harry Roque được AP dẫn lại là Cơ quan Ngoại giao ở Manila sẽ làm tất cả mọi việc có thể để chắc chắn chuyến công du Philippines của Chủ tịch họ Tập thành công, hiệu quả như mong đợi.

Sau khi lên nhậm chức tổng thống Philippines vào năm 2016, ông Rodrigo Duterte nỗ lực cải thiện quan hệ với Trung Quốc mà trước đó căng thẳng do tranh chấp lãnh hải tại khu vực Biển Đông giữa hai phía. Trong những ngày tháng đầu tiên trong cương vị tổng thống Philippines, ông Duterte công bố sẽ cho chấm dứt các đợt diễn tập quân sự thường niên giữa Mỹ và Philippines lâu nay.

Mục tiêu của tuyên bố như thế được nói nhằm làm hài lòng Trung Quốc ; tuy nhiên hoạt động diễn tập chung giữa lực lượng Hoa Kỳ và quân đội Philippines vẫn được tiếp diễn.

Phía Trung Quốc thì cáo buộc những cuộc tập trận quân sự do Hoa Kỳ dẫn đầu, đặc biệt là những diễn tập trong khu vực có tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông. Theo Bắc Kinh thì Washington can thiệp vào vấn đề thuần Châu Á đó.

Còn phía Hoa Kỳ thì vẫn xúc tiến những cuộc tuần tra với mục đích được nói nhằm cổ xúy cho tự do hải hành và hàng không ở Biển Đông.