 | Tổng quan: | 3708119 |
50 năm phát triển quan hệ Việt-Ấn
Năm 2022 đánh dấu 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Ấn Độ. Trong năm thập kỷ qua, Việt Nam-Ấn Độ đã nâng cấp quan hệ lên thành Đối tác chiến lược toàn diện, với cam kết nâng quan hệ lên một tầm cao mới.
Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó tổng thống Ấn Độ Jagdeep Dhankhar chụp hình chung tại cuộc gặp nhân Thượng đỉnh ASEAN ở Phnom Penh, Campuchia hôm 12/11/2022 - AFP
Mối quan hệ đối tác Việt Nam-Ấn Độ trong 50 năm qua đã có những bước phát triển tích cực. Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng Quốc phòng hai nước thường xuyên gặp gỡ và đã có một số chuyến thăm cấp cao của hai bên trong năm 2022.
Ấn Độ là một trong bốn quốc gia có quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam, cùng với Nga, Trung Quốc và Hàn Quốc. Việt Nam là một trụ cột chính trong Chính sách "Hành động phía Đông" của Ấn Độ. Năm 1992, Ấn Độ và Việt Nam thiết lập quan hệ kinh tế sâu rộng, gồm thăm dò dầu khí, nông nghiệp và sản xuất. Quan hệ giữa hai nước, đặc biệt là quan hệ quốc phòng, được hưởng lợi nhiều từ Chính sách "Hành động phía Đông" của Ấn Độ. Việt Nam và Ấn Độ đều là thành viên của khuôn khổ Hợp tác Mekong-Ganga (MGC), Việt Nam cũng ủng hộ nỗ lực của Ấn Độ trở thành thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ) và tham gia Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC).
Việt - Ấn có chung lợi ích ở Biển Đông
Cả Việt Nam và Ấn Độ đều có chung lợi ích ở Biển Đông. Các hoạt động quân sự hóa và xây dựng đảo nhân tạo nhanh chóng của Trung Quốc là vấn đề được nhiều bên liên quan trong khu vực quan tâm khi hàng hóa có giá trị hàng nghìn tỷ USD được vận chuyển ngang qua tuyến hàng hải quan trọng này. Điều đáng lo ngại là nếu một quyền lực duy nhất nắm quyền kiểm soát, một cách phi lý và bất hợp pháp, khu vực biển quan trọng này thì họ có thể áp đặt các quy tắc thương mại riêng. Cách tiếp cận hung hăng của Trung Quốc đối với các vấn đề khu vực đòi hỏi sự hợp tác và phối hợp nhiều hơn của các cường quốc khu vực khác để trạng thái cân bằng hiện có không bị xáo trộn và nghiêng phía Trung Quốc.
Trung Quốc yêu sách chủ quyền đối với khoảng 90% diện tích khu vực Biển Đông, một khu vực cung cấp nguồn dầu khí khổng lồ, buộc một số quốc gia thành viên ASEAN lên tiếng phản đối.
Ấn Độ nhận thức rõ Việt Nam là một quốc gia quan trọng trong khối ASEAN, nhưng có tranh chấp về chủ quyền với Trung Quốc ở khu vực Biển Đông. Vai trò của Ấn Độ ở Biển Đông càng trở nên quan trọng vì Ấn Độ có các dự án thăm dò dầu khí trong vùng biển của Việt Nam ở Biển Đông và do đó, lợi ích chung của Việt Nam và Ấn Độ là thúc đẩy hợp tác an ninh biển để bảo vệ lợi ích chung. Đối với Ấn Độ, Việt Nam là một đối tác quan trọng trong Chính sách "Hành động phía Đông" và Tầm nhìn Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Trong một thời gian, cả hai nước đã mở rộng các cam kết quốc phòng song phương, bao gồm các cuộc tiếp xúc trên phạm vi rộng giữa hai nước, thông qua các cuộc đối thoại chính sách quốc phòng, trao đổi quân sự, các chuyến thăm cấp cao, các chương trình đào tạo, nâng cao năng lực hợp tác trong gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc và các cuộc tập trận song phương. Quan hệ Việt Nam-Ấn Độ được nâng lên thành "Đối tác chiến lược" trong chuyến thăm Ấn Độ của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng hồi tháng 7/2007 và được nâng lên thành "Đối tác chiến lược toàn diện" trong chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Modi hồi năm 2016.
Ấn Độ tăng cường sự hiện diện ở Biển Đông
Ấn Độ có quan hệ hợp tác chặt chẽ về hải quân với Việt Nam, Ấn Độ là một trong số ít quốc gia mà Việt Nam tổ chức tập trận hải quân chung. Việt Nam cũng cho phép hải quân Ấn Độ cập cảng ở Vịnh Hạ Long và Nha Trang.
Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã mở rộng sự hiện diện của mình sang Ấn Độ Dương, Tây Thái Bình Dương và xa hơn nữa. Hồi tháng 8, Bắc Kinh đã điều một tàu hải quân đến một cảng do Trung Quốc xây dựng ở Sri Lanka, bất chấp những lo ngại về an ninh từ New Delhi về một chuyến cập cảng như vậy ngay ngoài khơi bờ biển của Ấn Độ (1). Bắc Kinh nói rằng con tàu đó là tàu nghiên cứu, nhưng nhiều người cho rằng tàu này là tàu do thám lưỡng dụng mà Ấn Độ lo ngại có thể được sử dụng để khảo sát khu vực.
Để đối phó với những lo ngại về sự hung hăng ngày càng tăng của Trung Quốc, hải quân Ấn Độ năm ngoái đã cử bốn tàu chiến đến Đông Nam Á, Biển Đông và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương để tập trận với các thành viên khác của Nhóm Bộ tứ là Mỹ, Nhật Bản và Australia.
Trong bối cảnh Trung Quốc đang "gây hấn" ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, Đối thoại An ninh Việt Nam-Ấn Độ lần thứ hai cấp Thứ trưởng và Cố vấn An ninh Quốc gia được tổ chức tại New Delhi nhằm tăng cường quan hệ đối tác chống khủng bố và an ninh hàng hải. Việt Nam đánh giá cao vai trò của Ấn Độ trong việc thúc đẩy hòa bình, an ninh trong khu vực và trong việc định hình kiến trúc Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Ấn Độ có lập trường vững chắc về quyền tự do hàng hải, hàng không và thương mại hợp pháp không bị cản trở trong các vùng biển quốc gia phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS năm 1982, cũng như tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia. Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) phải hoàn toàn phù hợp với các UNCLOS năm 1982 và các cuộc đàm phán không được làm phương hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của quốc gia không tham gia thảo luận.
Việt Nam đánh giá tích cực "Tầm nhìn Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương" của Ấn Độ, đồng thời khẳng định tính trung tâm và thống nhất của ASEAN là một yếu tố quan trọng của tầm nhìn. Ấn Độ cũng cho rằng Việt Nam đóng vai trò chủ đạo trong khu vực đối với tầm nhìn, đặc biệt là liên quan vấn đề Biển Đông.
Bên cạnh sự hiểu biết chính trị, hợp tác kinh tế và thương mại cũng không kém phần quan trọng trong quan hệ song phương Việt Nam-Ấn Độ.
Ấn Độ là đối tác thương mại lớn thứ tám của Việt Nam, trong khi Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 15 của Ấn Độ và lớn thứ tư ở Đông Nam Á. Năm 2021, kim ngạch thương mại song phương Việt Nam-Ấn Độ lần đầu tiên đạt 13,2 tỷ USD và lãnh đạo hai nước đã đưa ra mức mục tiêu dự kiến đạt 15 tỷ USD trong năm 2022 (2).
Bộ trưởng quốc phòng Ấn Độ Rainath Singh và Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang tại Hà Nội hôm 8/6/2022. AFP
Tương lai phát triển của quan hệ Việt - Ấn
Trong bối cảnh thế giới đang có những thay đổi nhanh và tiềm ẩn nhiều nguy cơ bất ổn, Việt Nam và Ấn Độ lại có cơ hội hợp tác phục hồi kinh tế, phát triển bền vững và đóng góp cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở các khu vực, trong đó có Biển Đông, góp phần xây dựng trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Ấn Độ có quan hệ đối tác phát triển lâu đời với Việt Nam, có những đóng góp tích cực trong việc nâng cao năng lực, cho mục tiêu phát triển bền vững và phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam. Ấn Độ đã và đang cung cấp hỗ trợ cho Việt Nam trong khuôn khổ ASEAN.
Việc Việt Nam liên tục nhắc lại vai trò của mình trong Chính sách "Hành động phía Đông" và Tầm nhìn Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương đã chứng tỏ rằng quan hệ song phương Việt Nam-Ấn Độ vẫn đang được củng cố trong tất cả các lĩnh vực và không có giới hạn, từ kinh tế, thương mại, quốc phòng và du lịch.
Trương Minh Vũ
Nguồn : RFA, 27/11/2022
Tham khảo :
1. https://vov.gov.vn/trung-quoc-van-dua-tau-toi-cang-hambantota-du-sri-lanka-yeu-cau-hoan-chuyen-tham-dtnew-418264 ?keyDevice=true
Trọng Nghĩa, RFI, 21/12/2020
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và đồng nhiệm Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc tham gia một cuộc họp thượng đỉnh trực tuyến vào hôm nay 21/12/2020. Hai nước dự kiến ký các thỏa thuận về quốc phòng, năng lượng và phát triển, đẩy mạnh thỏa thuận cung cấp tàu tuần tra cao tốc cho Việt Nam.
Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc (T) và thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại New Delhi (Ấn Độ) ngày 24/01/2018. AP
Cuộc họp diễn ra vào thời điểm cả hai nước đều phải đối mặt với các hành động gây hấn của Trung Quốc trong khu vực. Ấn Độ đang đọ sức quân sự với Trung Quốc ở khu vực Ladakh thuộc biên giới hai bên trên dãy Himalaya, trong khi Việt Nam đã bị Bắc Kinh lấn lướt tại Biển Đông, kể cả trong vùng đặc quyền kinh tế của mình.
Theo nhật báo Ấn Độ Hindustan Times, trích dẫn những nguồn thạo tin xin giấu tên, hai nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về các vấn đề song phương, khu vực và toàn cầu và dự kiến sẽ đưa ra một "tầm nhìn chung" để định hướng cho sự phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện song phương.
Hai bên sẽ đẩy nhanh việc triển khai khoản tín dụng quốc phòng trị giá 100 triệu đô la của Ấn Độ cho Việt Nam để cung cấp với 12 tàu tuần tra cao tốc cho lực lượng biên phòng Việt Nam nhằm tăng cường an ninh ven biển và ngăn chặn các hoạt động bất hợp pháp. Năm tàu đang được đóng tại nhà máy đóng tàu Larsen & Toubro ở Chennai, và phần còn lại sẽ được đóng tại nhà máy đóng tàu Hồng Hà ở thành phố cảng Hải Phòng dưới sự giám sát của công ty Ấn Độ.
Ấn Độ cũng đã cung cấp một tín dụng quốc phòng khác trị giá 500 triệu đô la cho Việt Nam.
Hai nước đã nâng cấp quan hệ lên quan hệ đối tác chiến lược toàn diện cách đây 4 năm. Ấn Độ là một trong số ít quốc gia mà Việt Nam có quan hệ đối tác như vậy.
Trọng Nghĩa
Việt Nam, Ấn Độ ký kết 7 thỏa thuận trong cuộc họp trực tuyến
VOA, 21/12/2020
Ấn Độ và Việt Nam vừa ký kết 7 văn kiện hợp tác trong các lĩnh vực quốc phòng, dầu khí, hạt nhân dân sự, đồng thời cho ra mắt một tầm nhìn chung về hòa bình và thịnh vượng trong bối cảnh hai nước đều quan tâm về các hành động hung hăng của Trung Quốc trên khắp khu vực.
Quan hệ Việt Nam-Ấn Độ (VOA-Linh Đan)
Tham gia cuộc hội đàm cấp cao với Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc vào ngày 21/12, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi mô tả Việt Nam là một "trụ cột quan trọng trong chính sách ‘Hành động Hướng Đông’ của Ấn Độ, và cũng là đồng minh quan trọng của Ấn Độ theo tầm nhìn về khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của New Dehli.
"Hòa bình, ổn định và thịnh vượng là mục tiêu chung của chúng tôi trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Quan hệ đối tác Việt Nam-Ấn Độ sẽ đóng góp vào việc duy trì ổn định và hòa bình trong khu vực", báo Hindustimes dẫn lời Thủ tướng Modi nói.
Tờ báo Ấn Độ dẫn lời Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc nói rằng quyết định nâng cấp các quan hệ song phương lên thành quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vào năm 2016 đã tăng cường thêm niềm tin và sự cảm thông giữa hai nước về tầm nhìn và các lợi ích của nước đối tác liên quan tới các vấn đề quốc tế. Ông Phúc nói phía Việt Nam cũng đã đồng ý với các đề nghị của Ấn Độ để triển khai thêm một khoản tín dụng quốc phòng.
Nhà lãnh đạo Ấn Độ nói rằng 7 thỏa thuận mà hai nước vừa ký kết bao gồm nhiều lĩnh vực như quốc phòng, năng lượng hạt nhân, dấu khí, năng lượng tái tạo và chữa trị bệnh ung thư.
Ông Modi cho biết hai nước còn đề ra những sáng kiến mới trong lĩnh vực tăng cường hợp tác và giao lưu văn hóa. Và theo ông, điều đó cho thấy hai nước tiếp tục phát triển tiềm năng để gia tăng hợp tác song phương.
Hai nhà lãnh đạo đã công bố một tài liệu nêu lên tầm nhìn chung, và một kế hoạch hành động trong giai đoạn 2021-2023.
"Tầm nhìn chung cho hòa bình, ổn định và nhân dân sẽ đánh đi một thông điệp mạnh mẽ đến thế giới về chiều sâu của quan hệ Việt-Ấn", Thủ tướng Modi nói.
Tàu tuần tra của Lực lượng Biên phòng Việt Nam do Xưởng đóng tàu L& T của Ấn Độ đóng. Photo VietnamPlus/VNA
Ấn Độ hiện đang cấp một khoản tín dụng quốc phòng trị giá 100 triệu đôla cho Việt Nam để cung cấp 12 tàu tuần tra cao tốc cho lực lượng biên phòng Việt Nam. Các tàu này đang được đóng tại Xưởng đóng tàu Larsen & Toubro ở Chennai, phần còn lại sẽ được hoàn tất bởi xưởng đóng tàu Hồng Hà tại cảng Hải Phòng dưới sự giám sát của công ty Ấn Độ.
Ấn Độ đã đề nghị thêm một khoản tín dụng quốc phòng nữa trị giá 500 triệu đôla.
Hai nước nâng các quan hệ song phương lên thành quan hệ đối tác chiến lược toàn diện cách đây 4 năm. Hai bên đã trao đổi các cuộc thăm viếng cấp cao bất chấp đại dịch Covid-19. Hai vị Thủ tướng cũng đã gặp gỡ trực tuyến trong Thượng đỉnh ASEAN-Ấn Độ vào tháng trước.
Cả hai nước chia sẻ những lợi ích chung tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, và Biển Đông. Cuộc họp thượng đỉnh cho phép hai bên xem xét những lĩnh vực hợp tác theo Sáng kiến Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Ấn Độ và tầm nhìn của ASEAN về khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Hiện nay, cả Ấn Độ và Việt Nam đều là thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc từ năm 2021, mở ra thêm các cơ hội mới để hai bên hợp tác và phối hợp về các vấn đề khu vực và quốc tế.
Cuộc hội đàm cấp cao được tổ chức vào một thời điểm khi mà hai nước đang phải đối phó với những hành động hung hăng của Trung Quốc.
Ấn Độ đối đầu với Trung Quốc tại vùng Ladakh dọc theo Đường Kiểm sóa t Thực tế tại ranh giới hai nước trên dãy Hy Mã Lạp Sơn, trong khi Việt Nam đang có những bất đồng lớn về tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc tại vùng biển bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Vào giữa tháng 8 năm nay, Việt Nam bày tỏ phẫn nộ khi ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc triển khai oanh tạc cơ H-6J tới đảo Phú Lâm. Bộ Ngoại giao Việt Nam đã lên tiếng phản đối, nói rằng "hành động đó không những vi phạm quyền chủ quyền của Việt Nam, mà còn phương hại tới hòa bình trong khu vực".
Peter Grossman, một nhà phân tích tại Rand Corporation, một tổ chức nghiên cứu chính sách ở Washington, nói rằng Việt Nam sẽ tiếp tục củng cố các quan hệ với Ấn Độ để giải quyết các quan tâm chung về các hành động quyết đóa n hơn của Trung Quốc trên khắp khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Báo South China Morning Post dẫn lời ông Grossman nói : "Điều này có nghĩa là hai nước sẽ chia sẻ thông tin, huấn luyện quân sự và có thể, cung cấp vũ khí".
Mohan Malik, nhà nghiên cứu tại Trung tâm nghiên cứu Chiến lược NESA, một trung tâm ở khu vực của Bộ Quốc phòng Mỹ, nói rằng Ấn Độ không thể khoanh tay ngồi yên khi mà các hoạt động thương mại trị giá 200 tỉ USD đi ngang qua Biển Đông mỗi năm.
Giáo sư Thayer, chuyên gia về Việt Nam của Đại học New South Wales, nói dưới quyền ông Modi, "Chính sách Hướng Đông" của vị Thủ tướng tiền nhiệm đã trở thành "Hành động Hướng Đông" giữa lúc New Dehli tìm cách tăng cường các nối kết về kinh tế và công nghệ với các nước trong khu vực, và Việt Nam là nước chủ yếu trong chiến lược đó.
Việt Nam và Ấn Độ cùng cảnh giác với Trung Quốc (RFA, 25/01/2018)
Ngày 24/1, Thủ tướng Việt Nam ông Nguyễn Xuân Phúc có cuộc hội đàm với người tương nhiệm Ấn Độ ông Narendra Modi tại thủ đô New Delhi, nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao Kỷ niệm ASEAN - Ấn Độ và Lễ kỷ niệm lần thứ 69 Ngày Cộng hòa Ấn Độ.
Thủ tướng Ân Độ Narendra Modi (phải) và Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc trả lời báo chí bên lề thượng đỉnh ASEAN - Ấn Độ ở New Delhi hôm 24/1/2018 - AFP
Hai nhà lãnh đạo đã chứng kiến lễ trao các thỏa thuận hợp tác gồm Bản ghi nhớ giữa Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam và Bộ Thông tin và Phát thanh truyền hình Ấn Độ về hợp tác trong lĩnh vực thông tin và phát thanh truyền hình và Thỏa thuận giữa Cục Viễn thám Quốc gia và Cơ quan Nghiên cứu Vũ trụ Ấn Độ về thực hiện Dự án "Xây dựng Trạm dò tìm, tiếp nhận dữ liệu và Trung tâm xử lý dữ liệu ảnh vệ tinh"
Cùng ngày, ông Nguyễn Xuân Phúc đã gặp gỡ Tống thống Ấn Độ Ram Nath Kovind và cùng thảo luận các biện pháp hiệu quả để đạt mục tiêu kim ngạch 15 tỷ đô la Mỹ giữa hai quốc gia vào năm 2020.
Về lĩnh vực an ninh quốc phòng, không thấy hai bên bàn luận chi tiết mà chỉ nói chung chung là sẽ thúc đẩy hợp tác hiệu quả hơn nữa. Về chuyện Biển Đông ông Phúc đã hoan nghênh Ấn Độ hợp tác với Việt Nam thăm dò, khai thác dầu khí tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam ở Biển Đông.
Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cũng đã gặp gỡ để thảo luận với các doanh nghiệp lớn của Ấn Độ có dự án ở Việt Nam như dự án thép và năng lượng của tập đoàn Tata, dự án đường tàu của L&T, dự án dầu khí với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Ấn Độ,…
********************
Trung Quốc-Campuchia tập trận (VOA, 25/01/2018)
Trung Quốc sẽ tập trận lần thứ nhì với Campuchia vào tháng 3 năm nay, chú trọng lĩnh vực chống khủng bố, quân đội Campuchia loan báo hôm 24/1. Đây là một dấu hiệu khác cho thấy quốc gia Đông Nam Á này đang củng cố các mối liên hệ với Bắc Kinh.
Đại tướng Kun Kim, Tư lệnh phó Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia (RCAF).
Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia trong một tuyên bố cho biết cuộc tập trận gồm có 280 binh sĩ Campuchia và 190 binh sĩ Trung Quốc để kỷ niệm 60 năm quan hệ ngoại giao hai nước.
Trung Quốc tập trận hải quân chung với Campuchia lần đầu vào năm 2016, thắt chặt mối quan hệ có thể giúp Bắc Kinh có một chân đứng nhỏ, nhưng chiến lược, trong khu vực mà Hoa Kỳ đang nỗ lực ‘ve vãn.’
Lực lượng vũ trang Campuchia được hưởng lợi nhiều từ các cuộc huấn luyện quân sự và trang thiết bị của Trung Quốc gồm các dàn phóng rocket và máy bay trực thăng.
Campuchia năm ngoái ngưng các cuộc tập trận chung với Hoa Kỳ vô thời hạn, viện dẫn lý do bận chuẩn bị cho các cuộc bầu cử địa phương.
