Xây dựng quốc gia, qui hoạch một đô thị… là những công việc liên tục và "dài hơi" kéo dài hàng trăm, hàng ngàn năm. Thành công hay không là do sự liên tục ở việc thừa kế cũng như những nỗ lực phát huy hợp lý. Các quốc gia "trẻ", các thành phố mới thành lập kiểu Hoa Kỳ như Singapore… hay Dubai, Abu Dhabi không nói làm chi. Những công trình xây dựng đều "mới mẻ", không (hay ít) bị ràng buộc bởi yếu tố "di sản văn hóa và lịch sử", do đó dễ dàng cho sự thay đổi để phù hợp với sự tiện dụng, "trào lưu tiến bộ" hay quan điểm thẩm mỹ của thời đại. Dĩ nhiên ở các nơi đây, khi nó còn mới, thoạt nhìn ta thấy có một cái gì đó rất "hấp dẫn". Lấy thí dụ ở các thành phố Dubai, Abu Dhabi hay Singapore… Đụng vào thứ gì ta cũng thấy nó "vĩ đại", mới tinh, tiện dụng… hết cả. Nhưng đây không hẵn là mô hình "tiêu chuẩn" mà người ta ưa chuộng.
Singapore, một thành phố-quốc gia mới thành lập - Ảnh minh họa
Nhiều thành phố lớn ở Mỹ, đi trước hàng trăm năm, ban đầu cũng đã xây dựng theo mô hình hiện đại (mà bây giờ Dubai, Abu Dhabi hay Singapore… đi theo). Nhưng dân chúng không mấy ai ở "trung tâm thành phố - downtown". Dân ở "trung tâm thành phố" hầu hết là dân nghèo. Dân chúng phần lớn sinh sống ở các vùng "ngoại ô" yên bình và rộng rãi.
Còn những thành phố "cổ" ở Châu Âu như London, Paris, Roma, Venezia (Venise)... quá trình xây dựng có cái hàng vài ngàn năm, dĩ nhiên nó không có những tiện nghi cho đời sống hay những thứ "hiện đại" chóa mắt. Nhưng rõ ràng nó có một "linh hồn". Đi đến những thành phố này ta thấy rõ ràng chúng là những bảo tàng viện lộ thiên. Có những công trình cầu cống, nhà thờ, đền đài... xây dựng hàng ngàn năm trước, đến nay vẫn nguyên vẹn và vẫn tiếp tục sử dụng. Nếu ta có đọc lịch sử về kiến trúc ở các nơi đây, ta thấy có những công trình chỉ hoàn tất sau vài thế kỷ.
Nếu không có sự kế thừa để giữ liên tục, sau đó phát huy và bồi đắp, thì những công trình này không thể thành hình.
Trở lại Việt Nam, đến nay chỉ có trời mới biết là mấy ông "trí tuệ đỉnh cao" sẽ lấy mô hình nào để xây dựng Hà Nội, Sài Gòn, Đà Nẵng… ?
Cuộc dọn dẹp vỉa hè ở Quận 1 Sài Gòn mấy hôm nay rõ ràng là "đổi cũ". Tức là làm lại cho đúng "nguyên trạng" những thứ để lại từ thời Việt Nam Cộng Hòa, thời Pháp.
Giành vỉa hè cho người đi bộ - một "cuộc chiến" thực sự
Ảnh minh họa
Hôm qua, một bạn facebooker có "khoe" các tấm hình chụp ở đường Hàm Nghi, ở Ngân hàng nhà nước… Hình như bạn này hãnh diện ghê lắm vì sự ngăn nắp và "sạch sẻ" trên vỉa hè (còn đường phố thì chưa nói, vì không thấy). Tôi thấy không có sự thay đổi nào cả, nếu so sánh với các tấm hình chụp trước 1975.
Điều đã làm "rúng động" mọi người là chiến dịch "trả lại vỉa hè cho người đi bộ", thực tế là một cuộc "sửa sai".
Gần 1/2 thế kỷ độc quyền lãnh đạo, Sài Gòn trở thành một ổ kiến hỗn loạn do bị động. Chụp giựt, mạnh ai nấy sống. Thử nhìn sân bay Tân Sơn Nhứt, sự "biến thiên" của nó theo thời gian ra sao, thì cũng đúng y như vậy ở Sài Gòn.
Trước đây ở Sài Gòn, làm gì có nạn trụ sở phường, trạm công an… xây dựng chiếm vỉa hè ? Làm gì có những con đường "hỗn tạp", sống chụp giựt, mà mỗi lần đi qua không ai cảm thấy yên tâm ? Những người "công chức" là những người phải tôn trọng pháp luật trước tiên. Công an là lực lượng có nhiệm vụ bảo vệ luật pháp. Khi công an phạm pháp thì trong xã hội ai cũng có thể phạm pháp.
Bây giờ "lãnh đạo" mới bắt đâu "qui hoạch" sân bay Tân Sơn Nhứt, bắt đầu "chỉnh trang" lại Sài Gòn. Ông Đinh La Thăng có tuyên bố gần đây là sẽ làm cho Sài Gòn trở lại thành "hòn ngọc Viễn Đông". Dĩ nhiên mọi người ai cũng ủng hộ, hoan nghênh. Điều tiếc là lúc mới vào, tháng tư 1975, không ai nói lên được điều này.
Nhưng làm thế nào để Sài Gòn trở thành lại "hòn ngọc Viễn Đông" ?
Sai rồi sửa. Có những cái sai không thể sửa, hay phải mất rất nhiều thời gian để sửa.
Tôi thấy dường như lãnh đạo Sài Gòn đang áp dụng "mô hình" Đà Nẵng. Theo đó "đuổi cổ" bọn dân nghèo ra khỏi thành phố, "kệ mẹ" tụi nó sống ra sao thì sống.
Điều này làm rất dễ ở những xứ độc tài. Thành phố sau đó "đẹp lung linh". Nhưng nếu nhìn ở phương diện "tâm linh" thì nó rất "tổn thọ". Còn nhìn về phương diện chính trị, rõ ràng những lãnh đạo như vậy là dối trá, vô đạo đức. Làm chính trị chủ yếu là phục vụ cho người dân. Cho toàn thể người dân chớ không phải cho "giai cấp", hay tầng lớp nào đó.
Vụ giải tỏa vỉa hè Sài Gòn, thực chất là "sửa sai", mà đối tượng là lực lượng công an, cán bộ phường, khóm... Những thành phần này lạm dụng quyền lực, tham nhũng khiến việc sử dụng vỉa hè hỗn loạn, mất nét mỹ quan của thành phố. Nhưng rốt cục chỉ có người dân là "lãnh búa" của ông phó quận. Ông Tô Lâm nhân dịp này lên tiếng "lấy điểm" cho phe công an.
Nhìn những video clip được đưa lên mạng, đôi khi mồ hôi lạnh toát ra. Bởi vì "đổi mới" đến nay ba thập niên mà xem ra "tư duy" thời "đánh tư sản" vẫn còn bàng bạc. Nơi ông quận phó, nơi các cán bộ thi hành… đã đành. Nó bàng bạc ngay trong đầu của người dân, của tầng lớp trí thức.
Ông Đoàn Ngọc Hải, Phó chủ tịch UBND quận 1 trực tiếp chỉ đạo các lực lượng xử lý tình trạng lấn chiếm vỉa hè .
Nếu tiếp tục chủ trương "vô sản" thì không nói làm chi. Khi đã "muốn làm giàu" thì điều cơ bản phải tôn trọng là "quyền tư hữu". Hiến pháp và luật Việt Nam xác định "quyền tư hữu cá nhân được luật pháp bảo vệ".
Một số đoạn trong các video clip cho thấy rằng ông phó quận "ngồi xổm" lên quyền tư hữu của người dân. Một vài ki-ốt bán hàng của người dân "lấn vỉa hè". Nhưng luật không cấm việc bày ki-ốt buôn bán trên vỉa hè, ngoại trừ lúc quyền sử dụng vỉa hè của người đi bộ bị cản trở. Bất kể người ta có giấy phép hay không, ông phó quận "hốt, hốt hết". Mới đây, báo chí đưa tin có người đem theo tiền và vàng trong người bị bắt. Tài sản bị tịch thu "để điều tra".
Không hiểu tại sao công an không bắt ông phó quận, để điều tra, vì ông này cũng mang hàng (coi bộ) "xịn", trị giá bạc tỉ trong người.
Tức là quyền tư hữu của người dân bị vi phạm nặng nề. Trong khi nhiều người "hoan hô" khi thấy "bọn bán hàng rong" bị đuổi đi.
Chừng nào đất nước "giàu lên", khi mà lãnh đạo, cũng như trí thức, coi thường quyền tư hữu của người dân ?
Rõ ràng không có tư duy, không có kế hoạch xây dựng nào cả. Tư bản không ra tư bản. Cộng sản không ra cộng sản. Quốc gia gián đoạn, mất liên tục. Không có sự kế thừa. Không có kế thừa thì chỉ có đập phá, mạnh ai nấy sống. Dĩ nhiên kẻ có quyền thì tước đoạt tất cả.
Trương nhân Tuấn
Nguồn : FB nhantuan.truong, 02/03/2017