Việt Nam đón chào năm mới bằng một tin không hề vui là Luật An Ninh Mạng bắt đầu đi vào hoạt động vào ngày 1/1/2019. Mặc dù đã biết từ tháng 6 năm ngoái, nhưng mọi người, nhất là giới đấu tranh vẫn không che dấu nỗi bất bình trước điều luật phản Nhân quyền này.
Luật An ninh mạng - Hình minh họa - Nguồn internet
Ngay cả trước khi Luật An Ninh Mạng có hiệu lực, đã có nhiều người sử dụng Face book phàn nàn là nhiều post hoặc lời bình có nội dung nhạy cảm hoặc đụng chạm đến Trung quốc đều bị facebook chặn lại. Trước những biến chuyển ấy, tiến sĩ Lê Trung Tĩnh đã giới thiệu một mạng xã hội mới mang tên Livenguide (1). Ý tưởng này được bắt đầu từ việc muốn kết nối mọi người lại với nhau để cùng làm chung một việc gì đó.
Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh cho biết : "Là một người hoạt động xã hội tôi mong muốn kết nối mọi người lại với nhau để làm những công việc chung vì xã hội, vì đất nước Việt Nam, là nơi mà tôi lớn lên và yêu quý. Livenguide là một sản phẩm, một sự tâm huyết của tôi đối với những giá trị hướng thượng ví dụ như : Tự do biểu đạt, bảo vệ quyền riêng tư của người dùng. Tất cả những việc đó chỉ để cho cuộc sống, đất nước Việt Nam tốt hơn".
Qua Pháp du học năm 2003 về ngành xây dựng, ra trường với bằng cấp tiến sĩ, ông nghiên cứu về chất thải hạt nhân trong lòng đất. Hiện tiến sĩ Lê Trung Tỉnh đang quản lý dự án xây dựng 2 nhà máy điện hạt nhân tại Anh quốc.
Ông dự tính thành lập mạng xã hội để kết nối mọi người bắt đầu khi đặt chân đến Anh quốc năm 2015. Ông cũng là thành viên tích cực của Quỹ Nghiên Cứu Biển Đông. Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh chia sẻ :
"Từ lúc hoạt động xã hội là tôi đã muốn mọi người gặp nhau rồi. Sau khi qua Anh quốc, trước môi trường kinh doanh năng động, môi trường sử dụng công nghệ điện thoại thông minh càng đặt tôi trước mong muốn tạo ra một sản phẩm như vậy để mọi người có thể gặp nhau, trao đổi và biết vị trí của nhau để ví dụ như : một người ở Paris muốn qua Luân đôn chơi hay gặp gỡ thì có thể lên Livenguide để bấm vào chữ Luân đôn ; sẽ hiện ra 10- vài trăm người ở Luân đôn. Hay là sở thích, người thích nghe nhạc Trịnh Công Sơn hay người có thể nó về môi trường thì có thể chọn người mà mình ưng ý để gặp nhau, để đi chơi cùng hay cùng tham gia một hoạt động nào đó như đi bộ vì môi trường ở Việt Nam hay đi thăm các bảo tàng ở Anh quốc hay đi tìm những hoạt động về đường lưỡi bò, từ những quan tâm cá nhân về xã hội của mình, mình không muốn chỉ làm một mình mà mình muốn làm cùng người khác".
Với 3,3 tỉ người sử dụng, chiếm 1/4 dân số toàn cầu, Facebook (FB) là mạng xã hội phổ biến nhất hiện nay. Việt nam đứng thứ 7 trên thế giới về số người dùng FB. Việc tạo ra một mạng xã hội khác là một sự cạnh tranh khá liều lĩnh. Tuy nhiên, theo ông Lê Trung Tĩnh, Livenguide có nhiều điểm khác biệt với FB như sau :
"Có nhiều điểm khác biệt giữa Livenguide và FB. FB đã là một công việc rất là tốt trong nhiều năm qua là kết nối nhiều tỉ người lại với nhau. Thật sự nó là một nền tảng rất tốt. Nhưng Livenguide thật sự muốn mọi người không chỉ kết nối, trao đổi thông tin, comment, like, yêu thương, giận hờn, ghen ghét.v.v…trên một màn hình, mà chúng tôi muốn mọi người hãy tạo những hoạt động, những hoạt động (activité) để làm cùng với nhau. Đó là một mong muốn, mà mong muốn này thể hiện rõ ràng trên giao diện của trang web Livenguide. Mọi người đều có một không gian riêng của mình, có profile riêng của mình để có thể đăng tải những thứ mình thích, đăng tải những hình ảnh, bài viết, những nội dung buồn, vui. Những nội dung đăng tải đó-cũng như trên FB- nó sẽ trôi đi với thời gian. Duy, những hoạt động các bạn tạo nên, là những thứ chúng tôi để lúc nào cũng trên cùng vì chúng tôi tâm niệm rằng : Thực sự để làm một chuyện gì đó, dĩ nhiên mình là người bày tỏ thái độ, nhưng mình phải là người tham gia vào những hoạt động, phải tạo nên những hoạt động, phải cùng hoạt động với những người khác. Đó có thể là : đi bộ vì môi trường, đó thể là mời một người đọc một quyển sách hay cùng với nhau, đó có thể là nói về chuyện kẹt xe, có thể trao đổi về chuyện giáo dục"
Màn hình mạng Livenguide của Tiến sĩ Lê Trung Tỉnh Courtesy Lê Trung Tỉnh
Mong muốn của Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh với Livenguide là khi mọi người biết nhau qua không gian ảo thì sau đó họ phải cùng nhau bước xuống đời thường, cùng nhau làm chung một việc gì đó trong đời sống thật và đó mới là điều quan trọng :
"Khác với mạng xã hội khác, mọt người chỉ gặp nhau trên màn hình hay bàn phím để trao đổi thông tin. Thực ra đó là những điều rất tốt. Livenguide mong muốn mọi người thật sự gặp nhau ở ngoài đường, ở quá cafe, ở những nơi tụ họp để làm những việc chung với nhau một cách thật sự. Trên Livenguide bạn có một bản đồ, đó là một ứng dụng mà tôi sẽ phát triển trong tương lai rất gần. Nếu muốn, bạn có thể kích hoạt nó lên thì một người dùng khác có thể biết bạn ở đâu. Ví dụ như là hai người có cùng một sở thích, trong cùng một lúc nào đó bật màn hình lên, có thể thấy người cùng sở thích với mình cũng đang ở gần đó thì có thể kết nối với nhau để cùng thực hiện sở thích đó, mối quan tâm đó".
Mặc dù ở thế kỷ 21, nhưng đâu đó vẫn còn những tổ chức, hay ngay cả vài nhóm nhỏ cố tình ngăn cấm quyền tự do thông tin, tự do biểu đạt bằng hình thức kiểm duyệt thông tin hay những chế độ độc tài muốn bịt miệng người dân bằng Luật An Ninh Mạng thì Livenguide sẽ là một nơi tôn trọng quyền tự do thông tin của tất cả mọi người, ông tiếp :
"FB trong những ngày gần đây được nhiều người trên mạng nói đến là họ có những động thái chưa tôn trọng người dùng đủ. Ví dụ như họ có thể xóa những bài đăng, xóa những cái post hay đóng những trang web của những người hay nhóm mà vì một lý do nào đó, một tổ chức hay quốc gia nào đó cho là nhạy cảm và không nói rỏ lý do, thậm chí là không nói lý do gì cả. Livenguide chúng tôi không làm chuyện đó. Chúng tôi tôn trọng người dùng, chúng tôi tôn trọng những ý kiến cá nhân, chúng tôi lưu giữ những ý kiến đó, lưu giữ những hình ảnh đó.
Ví dụ gần đây, chị Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, tức blogger Mẹ Nấm, cũng là một người tham gia Livenguide. Chị có post một bài và một hình ảnh, là một bản cáo trạng của chị. Không biết vì lý do gì mà FB lại không cho đăng post đó, và xóa post đó đi và chị cũng đã đồng thời post lên Livenguide. Chúng tôi thấy không có lý do gì để mà xóa bài đó cả. Đó là một hình ảnh cần lưu giữ, đó là một thông tin. Nếu chúng ta cứ xóa dần những bản cáo trạng dành cho một người Tù nhân Lương tâm như chị Mẹ Nấm vì bất cứ lý do gì thì tương lai sẽ ra sao ? Ký ức của xã hội sẽ được lưu giữ như thế nào ? Chúng ta sẽ chỉ có thông tin một chiều. Ví dụ của trường hợp Mẹ Nấm trên Livenguide là một ví dụ tạo nên sự khác biệt lớn giữ Livenguide và những mạng xã hội hiện giờ"
Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh - Photo : RFA
Livenguide được sử dụng miễn phí, việc đăng ký vào livenguide rất đơn giản, ông Lê Trung Tĩnh chỉ dẫn :
"Để đăng ký vào Livenguide, bạn chỉ cần bấm vào livenguide.com hoặc tìm chữ Livenguide trên Google hoặc bất cứ công cụ tìm kiếm nào đó. Bên phải phía trên bạn sẽ thấy chữ tiếng Anh "sign in" hoặc "sign up". Nếu là lần đầu tiên thì bạn bấm vào chữ "sign up" hoặc "đăng ký" nếu là tiếng Việt. Có hai cách để đăng ký : hoặc bạn dùng tài khoản FB, hoặc bạn dùng email và 1 mật mã. Tôi khuyên các bạn nên dùng địa chỉ email và mật mã để độc lập hoàn toàn với tài khoản FB của bạn. Nếu vì lý do nào đó FB đóng tài khoản của bạn, thì bạn vẫn có thể vào Livenguide bằng email và mật mã".
Chị Trần thị Diễm Châu, sống tại Đức cho biết kinh nghiệm của chị khi sử dụng Livenguide như sau :
"Tôi có họat động là ngày 22/1 sẽ biểu tình tại Thụy sĩ, trước tòa nhà của Liên Hiệp Quốc. Toi đã chia sẻ hoạt động của mình cho mọi người thấy để có thể cùng tham gia với nhau. Đó là ý nghĩa của việc sử dụng Livenguide, tức là chúng ta không chỉ sống ảo trên mạng, mà chúng ta có những dự án, những kế hoajhc hoạt động cùng với nhau. Toi rất là thích ý tưởng này".
Luật An Ninh Mạng bao gồm 20 điều nghiêm cấm, chủ yếu là những điều mà theo nhà cầm quyền Việt Nam là nói xấu nhà nước, xuyên tạc lịch sử, gây hoang mang trong quần chúng, tổ chức, kết nối chống lại nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam, v.v… Theo Luật an ninh mạng, FB và Google phải đặt máy chủ tại Việt Nam và cung cấp thông tin cá nhân người dùng cho bộ công an khi có yêu cầu. Với Livenguide, tiến sĩ Lê Trung Tĩnh khẳng định sẽ đi đến cuối con đường của lý tưởng bảo vệ quyền tự do biểu đạt của người dùng không lệ thuộc bất cứ thế chế nào :
"Luật An Ninh Mạng ra đời để hạn chế sự tiến lên, sự hướng thượng của con người. Chúng tôi sẽ tôn trọng con đường mà chúng tôi đi, chúng tôi sẽ giữ những giá trị đó, chúng tôi sẽ đi tiếp con đường của chúng tôi, tức là : tôn trọng tự do biểu đạt và quyền bảo mật thông tin của người dùng".
Tường An
Nguồn : RFA, 05/01/2019