Bố chồng tôi lớn lên với thói quen ăn món súp huyết. Ông ấy ghét nó, bởi do mùi vị đặc trưng hay mặc cảm tủi nhục, tôi không biết chắc. Người cha nát rượu của ông thường xuyên uống cạn vào cả phần chi tiêu trong nhà, dẫn đến việc thiếu thốn chi tiêu nhu yếu phẩm như một hằng số. Họ bị đuổi đi từ căn hộ này đến căn hộ khác.
Giai cấp công nhân da trắng - White workers class (WWC) - Ảnh minh họa
Ông bỏ học vào năm lớp 8 để phụ giúp gia đình. Cuối cùng ông ấy cũng nhận được một công việc tốt, ổn định mà thực sự ông ấy rất ghét, một thẩm định viên trong xí nghiệp sản xuất các thiết bị đo lường độ ẩm dùng trong các bảo tàng. Ông ấy đã từng thử kinh doanh một vài lần nhưng chẳng cái nào thành công, vậy nên ông ấy gắn bó với công việc đó suốt 38 năm. Ông lớn lên từ cảnh nghèo khó để đạt dần được một mức sống trung lưu : có xe ô tô, có nhà, 2 đứa con theo học trường Dòng, một người vợ làm công việc bán thời gian. Ông ấy đã làm việc không ngừng nghỉ. Ông có hai công việc làm thêm bên cạnh công việc chính toàn thời gian, dọn dẹp sân bãi cho một ông bầu địa phương và thu gom rác.
Khoảng thời gian năm 1950s và 1960s, ông ấy đã đọc tạp chí The Wall Street Journal và bầu cho Đảng Cộng hòa. Ông đã là một người đàn ông điển hình trước khoảng thời gian của mình ; một người đàn ông da trắng cổ cồn xanh nghĩ rằng công đoàn chỉ là một đoàn tạp kĩ lấy tiền của bạn mà chẳng đem lại lợi ích gì. Bắt đầu từ năm 1970, rất nhiều người da trắng cổ cồn xanh đi theo ví dụ của ông ấy. Tuần này, ứng cử viên của họ đã chiến thắng tranh cử tổng thống.
Trong nhiều tháng, điều duy nhất gây ngạc nhiên với tôi về Donald Trump là sự kinh ngạc của những người bạn mình về chiến thắng của ông ta. Cái gì đã dẫn đến điều đang diễn ra là vì sự khủng hoảng văn hóa giai cấp "The class culture gap".
Một yếu tố ít được biết đến khi bàn về lỗ hổng này đó là "giai cấp công nhân da trắng" (white working class, viết tắt WWC) phẫn nộ với các chuyên gia nhưng lại ngưỡng mộ người giàu. Những người di cư (những chuyên gia cổ cồn trắng được ra sinh trong những gia đình cổ cồn xanh) cho rằng "Những người gắn mác chuyên gia thường đáng ngờ vực" và những quản lý là những đứa trẻ ranh tốt nghiệp đại học "Chúng thì biết đéo gì về việc làm mọi thứ như thế nào nhưng lại đầy ắp ý tưởng về việc sai bảo chúng tôi phải làm công việc của mình như nào", Alfred Lubrano nói trong Limbo. Barbara Ehrnreich hồi tưởng vào năm 1990 người bố cổ cồn xanh của mình "Không thể nói từ bác sĩ mà thiếu từ đệm lang băm. Luật sư mà thiếu từ đệm thủ đoạn… và giáo sư mà thiếu ngoại lệ giả tạo". Annette Lareau tìm thấy sự phẫn nộ kinh hoàng chống lại những giáo viên, mà được nhìn nhận như hãnh tiến và vô ích.
Michele Lamont, trong The Dignity of Working Men, cũng tìm thấy sự phẫn nộ với giới chuyên gia - không phải người giàu. "Tôi không thể hạ gục bất cứ ai để thành công", một người thợ kể với cô. "Có rất nhiều người ngoài kia giàu có và tôi chắc rắng họ đã làm việc rất chăm chỉ cho từng xu họ kiếm được" - nhân viên tiếp nhận nói vang. Tại sao có sự khác biệt này ? Cho một điều, hầu hết những công nhân cổ cồn xanh có rất ít những liên hệ trực tiếp với giới giàu có bên ngoài của Lifestyles of the Rich and Famous. Nhưng những chuyên gia thì ra lệnh xung quanh họ mỗi ngày. Giấc mơ không phải để trở thành một tầng lớp trên trung lưu, với các kiểu thức ăn, gia đình và tình bạn khác; giấc mơ của họ là sống trong môi trường, tầng lớp của chính mình, nơi mà họ cảm thấy thoải mái - với nhiều tiền hơn. "Điều chính yếu là được độc lập và được đưa ra mệnh lệnh của riêng mình chứ không phải nhận chúng từ người nào khác", một người vận hành máy móc kể với Lamont. Sở hữu kinh doanh riêng - là mục tiêu. Đó là một phần khác về sự hấp dẫn của Trump.
Hillary Clinton, tương phản, biểu hiện cho sự kiêu ngạo và tự mãn của giai cấp chuyên gia, quyền thế (The professional elite). Thô vụng trong những bộ Âu phục lỗi thời. The dorkiness ; the pantsuits. Sự ngạo mạn ; Vụ email server. Sự tự mãn ; Mô tả những ứng viên ủng hộ Trump là rác rưởi The basket of deplorables. Tệ hại hơn, sự hiện diện của bà ấy chà xát thêm nỗi đau rằng thậm chí phụ nữ trong giai cấp của bà ấy có thể đối xử với những người đàn ông giai cấp công nhân với sự thiếu tôn trọng. Cứ nhìn cách bà ấy hạ thấp Trump bất tài để giữ chức tổng thống và lên án những người ủng hộ ông ta là phân biệt chủng tộc, thành kiến giới tính , phân biệt đồng tính luyến ái hoặc bài ngoại.
Lối nói chuyện cùn của Trump chạm vào một giá trị của giới cổ cồn xanh ; Straight talk. "Trực diện" là một chuẩn mực của giai cấp lao động", Lubrano ghi chú. Một người cổ cồn xanh từng kể với anh ta rằng, "Nếu mày có vấn đề với tao, nói thẳng trước mặt tao. Nếu mày có cách hoàn thành nó, đến đây nói thẳng trước mặt tao. Tao không thích những đứa chơi trò hai mặt". Trực diện được nhìn nhận như cách thể hiện sự can đảm của người đàn ông, không phải "một đứa tọc mạch và nói xấu", một kĩ thuật viên điện kể với Lamont. Dĩ nhiên Trump hấp dẫn. Còn bà Clinton thừa nhận vụng về rằng bà ấy nói chuyện một cách công khai và một cách riêng tư ? Thêm một bằng chứng bà ta là kẻ giả tạo hai mặt.
Phẩm giá đàn ông là một vấn đề quan trọng đối với những người đàn ông thuộc giai cấp lao động, và họ đang không còn cảm thấy rằng họ có nó. Trump hứa hẹn một thế giới giải thoát khỏi lối chính trị phải đạo và quay ngược về thời kì trước đó, khi đàn ông đã là đàn ông và phụ nữ biết nơi chính xác họ thuộc về. Nó là một món ăn dễ nuốt cho những người tốt nghiệp trung học mà có thể đã giống như bố chồng của tôi nếu họ được sinh ra khoảng thời gian 30 năm trước. Hôm nay họ cảm thấy mình như những người thất bại - hoặc từng như vậy cho đến khi họ gặp Trump.
Phẩm giá đàn ông là vấn đề quan trọng đối với hầu hết đàn ông. Nó cũng biểu hiện cho khái niệm trụ cột gia đình vậy ; nhiều người vẫn đo lường sự nam tính bằng giá trị của các phiếu lương. Mức lương của những người đàn ông thuộc giai cấp công nhân da trắng đã trượt dốc vào những năm 1970 và bị một giáng thêm một đòn đau khác trong cuộc Đại Suy Thoái. Nhìn xem, tôi muốn sự nam tính biểu hiện khác đi. Nhưng hầu hết đàn ông, cũng như phụ nữ, tìm cách thực hiện những ý tưởng mà họ đã lớn lên cùng với nó. Đối với nhiều người đàn ông cổ cồn xanh, tất cả những gì họ yêu cầu là phẩm giá cơ bản của con người (giống đực). Trump hứa hẹn sẽ cung cấp nó.
Giải pháp của Đảng Dân chủ ? Tuần trước The New York Times có xuất bản một bài viết tư vấn một người đàn ông với bằng cấp trung học làm những công việc cổ cồn hồng nữ tính. Nói về sự vô cảm. Đàn ông quyền thế Elite, bạn sẽ nhận thấy, không bị ngập vào những công việc nữ tính truyền thống. Khuyến nghị nó cho WWC chỉ đổ thêm dầu vào cơn phẫn uất đang bùng cháy trong họ.
Những gì xảy ra với Clinton thì không công bằng ? Tất nhiên là thế rồi. Thật không công bằng khi bà ấy không phải là một ứng cử viên đáng tin cậy cho đến khi bị đánh giá quá cao rồi đột nhiên không đủ tiêu chuẩn bởi do những sai lầm trong quá khứ. Thật không công bằng cho Clinton khi bị gọi là người đàn bà bẩn thỉu trong khi Trump được nhìn nhận như một người đàn ông thực thụ. Thật không công bằng khi bà Clinton chỉ làm rất tốt trong cuộc tranh luận đầu tiên bởi vì bà đã bao bọc ứng cử viên của mình trong một sự lung linh về nữ quyền. Khi bà ấy quay trở lại trạng thái tấn công, đó là điều bình thường với mọi ứng viên tổng thống nhưng sai lầm đối với việc một người phụ nữ làm. Cuộc bầu cử cho thấy thiên kiến giới tính giữ một sợi dây sâu sắc hơn hầu hết mọi người tưởng tượng. Nhưng phụ nữ không đứng cùng nhau ; những người phụ nữ WWC bầu cho Trump nhiều hơn Clinton với mức chênh lệch 28 điểm - 62% đến 34%. Nếu kết quả chia đều 50-50, bà Clinton đã có thể thắng.
Giai cấp vượt qua giới tính, và nó đang lèo lái chính trị Mỹ. Những nhà làm chính sách của hai đảng - đặc biệt là Đảng Dân chủ nếu họ muốn lấy lại đa số - Cần nhớ 5 điểm chính.
Hiểu rõ giai cấp công nhân có định nghĩa là tầng lớp trung lưu, không nghèo khó
Thuật ngữ ở đây có thể gây nhầm lẫn. Khi những người cấp tiến nói về giai cấp công nhân, thông thường họ định nghĩa là người nghèo. Nhưng người nghèo, trong đáy 30% của các gia đình Mỹ, thì rất khác so với những người Mỹ ở giữa : 50% các gia đình thuộc trung lưu có thu nhập trung bình 64.000 USD năm 2008. Họ là tầng lớp trung lưu, và họ gọi chính họ hoặc là tầng lớp trung lưu hay giai cấp công nhân.
"Điều thực sự gắn bó tôi với Đảng Dân chủ là họ cố gắng đưa ra các chính sách nghỉ ốm, tiền lương tối thiểu mà sẽ giúp ích cho giai cấp công nhân", một người bạn đã viết cho tôi. Vài ngày phép trả lương sẽ không hỗ trợ một gia đình. Cả lương tối thiểu cũng vậy. Những người đàn ông WWC không hứng thú làm việc trong McDonald để nhận 15 USD một giờ thay vì 9,5 USD một giờ. Những gì họ muốn là những gì bố chồng tôi từng có ; Vững chắc, ổn định, những công việc toàn thời gian mang đến một cuộc sống trung lưu chắc chắn cho 75% người Mỹ không có bằng Đại học. Trump hứa hẹn điều này. Tôi nghi hoặc những gì ông ấy sẽ mang lại, nhưng ít nhất ông ta hiểu những gì họ cần.
Hiểu rõ sự phẫn nộ của giai cấp công nhân với người nghèo
Hãy nhớ lại khi Tổng thống Obama tung ra Obamacare với lập luận rằng nó cung cấp gói chăm sóc sức khỏe cho 20 triệu người ? Chỉ là một chương trình khác đánh thuế lên tầng lớp trung lưu để giúp người nghèo, một người WWC nói, và trong vài trường hợp điều đó đã được chứng minh đúng : Những người nghèo nhận được bảo hiểm y tế trong khi một số người Mỹ giàu có hơn đã thấy chi phí bảo hiểm của họ tăng lên.
Những người cấp tiến đã dành sự quan tâm cho người nghèo hơn thế kỉ nay. Điều đó (kết hợp với những yếu tố khác) đưa những chương trình xã hội hướng đến họ. Các chương trình được thử nghiệm giúp đỡ người nghèo nhưng không bao gồm tầng lớp trung lưu có lẽ nhằm giữ chi phí và thuế suất thấp hơn, nhưng chúng là công thức cho sự xung đột giai cấp. Ví dụ : 28,3% gia đình nghèo nhận trợ cấp chăm sóc trẻ em, phần lớn không tồn tại cho tầng lớp trung lưu. Chị chồng tôi làm việc toàn thời gian cho Head Start, cung cấp dịch vụ chăm sóc trẻ em miễn phí cho phụ nữ nghèo trong khi cô ấy có thu nhập rất ít đến nỗi gần như không thể tự chi trả cho chính mình. Cô ấy phẫn nộ về điều này, đặc biệt là có nhiều người mẹ của những đứa trẻ không đi làm. Một ngày nọ chị chồng tôi thấy một người phụ nữ đến đón con, trên tay đeo túi mua sắm tại Macy. Chị chồng tôi cảm thấy như bị lừa gạt vậy.
Tác phẩm Hillbilly Elegy của J.D. Vance dự báo trước được sự phẫn nộ này. Những gia đình khó khăn như mẹ của Vance, sống bên cạnh những gia đình ổn định như bố đẻ của cô. Trong khi những người nghèo khó bị đè bẹp trong nỗi tuyệt vọng, ma túy, hoặc rượu, những gia đình ổn định tránh xa mọi rắc rối, giống như bố mẹ chồng của tôi, sở hữu nhà và gửi hai đứa con của họ đi học đại học. Để thực hiện điều đó, họ đã sống một cuộc sống tiết kiệm và kỉ luật nghiêm ngặt. Cuốn sách của Vance vượt qua những phán xét khó nhọc lên những người thân có hoàn cảnh khó khăn của anh ta, mà không phải hiếm trong hầu hết những gia đình ổn định, những người giữ mũi mình xa bột trắng nhờ sức mạnh ý chí. Đây là nguồn oán giận thứ hai chống lại người nghèo.
Hiểu rõ sự phân chia giai cấp đã chuyển dịch thành địa lý
Lời khuyên hay nhất mà tôi đã nghe dành cho Đảng Dân chủ trước giờ là một gợi ý những người hipsters di chuyển đến bang Iowa. Xung đột giai cấp hiện nay gắn liền chặt chẽ với sự phân chia thành thị-nông thôn. Ở những vùng đồng bằng đỏ rộng lớn giữa những bờ biển xanh, số lượng lớn đàn ông thuộc lực lượng lao động đang thất nghiệp hoặc bị tàn tật, thúc đẩy một làn sóng của nhiều cái chết trong tuyệt vọng dưới dạng Thuốc Giảm Đau.
Khu vực nông thôn rộng lớn đang héo tàn, để lại những dấu vết đau đớn. Đã khi nào bạn nghe những chính trị gia Mỹ nói về điều này ? Không bao giờ.
Nếu bạn muốn kết nối với những cử tri thuộc tầng lớp công nhân da trắng, hãy đặt kinh tế làm trọng tâm
"Giai cấp công nhân da trắng thì quá ngu ngốc. Họ không nhận ra rằng Đảng Cộng hòa chỉ sử dụng họ mỗi 4 năm một lần, và sau đó lừa gạt họ ?". Tôi đã nghe lập luận này lặp đi lặp lại, và nó thực sự là một xúc cảm mà WWC đồng ý, và đó cũng là lý do tại sao họ loại bỏ giới chính trị truyền thống Đảng Cộng hòa năm nay. Nhưng với họ, Đảng Dân chủ cũng không khá hơn.
Cả hai đảng đều ủng hộ các thỏa ước thương mại tự do vì lợi ích tổng thể GDP, lướt qua những công nhân cổ cồn xanh bị mất việc khi các xí nghiệp, nhà máy rời sang Mexico hay Việt Nam. Đây chính xác là những cử tri sống ở các bang quan trọng ở Ohio, Michigan và Pennsylvania mà Đảng Dân chủ đã bỏ qua từ lâu. Xin Lỗi. Ai thực sự ngu ngốc ?
Một thông điệp chính là các thỏa ước thương mại thì đắt giá hơn những gì chúng ta được nhận lại, bởi vì các chương trình đạo tào và phát triển công việc bền vững cần được tính như một phần trong chi phí của chúng.
Ở mức độ sâu rộng hơn, cả hai đảng cần một chương trình kinh tế có thể cung cấp công việc cho tầng lớp trung lưu. Đảng Cộng hòa có một ; Giải phóng doanh nghiệp Mỹ. Đảng Dân chủ ? Họ bị ám ảnh với các vấn đề về văn hóa. Tôi hoàn toàn hiểu tại sao phòng tắm của người chuyển giới lại quan trọng, nhưng tôi cũng hiểu tại sao sự ám ảnh của những người cấp tiến về việc ưu tiên lên các vấn đề văn hóa làm tức giận nhiều người Mỹ mà mối quan tâm chính là kinh tế.
Quay lại thời kì mà những cử tri cổ cồn xanh từng ủng hộ Đảng Dân chủ (1930-1970), công việc tốt là trọng tâm trong chương trình nghị sự của những người cấp tiến. Một chính sách công nghiệp hiện đại sẽ đi theo con đường của Đức. (Muốn một cái kéo tốt ? Mua của người Đức). Tài trợ lớn là cần thiết cho các chương trình cao đẳng cộng đồng liên kết với các doanh nghiệp địa phương, để đào tạo công nhân cho những công việc mới được trả lương cao. Clinton đề cập đến phương pháp tiếp cận này, cùng với 600.000 đề xuất chính sách khác. Bà ấy không nhấn mạnh nó.
Gạt bỏ cám dỗ xóa bỏ sự phẫn nộ của giới cổ cồn xanh bằng phân biệt chủng tộc
Sự phẫn nộ về kinh tế dấy lên nỗi lo lắng chủng tộc mà, trong những người ủng hộ Trump (và chính Trump), khoét sâu thành nguồn cơn cho nạn phân biệt chủng tộc. Nhưng xóa bỏ cơn giận của những người WWC bằng việc hướng vào phân biệt chủng tộc là một thứ ru ngủ trí tuệ, và nó cực kì nguy hiểm.
Những cuộc tranh luận quốc gia về chính sách lấp đầy những căng thẳng giai cấp ngày hôm nay chính xác theo cách họ đã làm trong thập niêm 1970s, khi những đứa trẻ đại học chế giễu cảnh sát là "Lợn". Đó là công thức cho xung đột giai cấp. Trở thành cảnh sát là một trong những công việc tốt mở ra cho những người Mỹ không có bằng cấp đại học. Cảnh sát nhận được mức lương ổn định, phúc lợi tốt, và một vị trí được tôn trọng trong cộng đồng. Đối với giới quyền thế Elite loại xóa bỏ họ như những người phân biệt chủng tộc là một ví dụ điển hình về cách, mặc dù những lời lăng mạ dựa trên chủng tộc và giới tính không còn được chấp nhận trong một xã hội văn minh, những lời lăng mạ dựa trên giai cấp vẫn còn.
Tôi không bảo vệ những cảnh sát giết công dân vì bán thuốc lá, cần sa. Nhưng sự tẩy trắng, ví họ thành ác quỷ đánh giá thấp sự khó khăn của cảnh sát trong việc chấm dứt bạo lực chống lại các động đồng da màu. Cảnh sát cần đưa ra các quyết định trong vài giây ngắn ngủi với các tình huống đe dọa lên tính mạng họ. Tôi thì không. Nếu tôi phải làm như vậy, tôi cũng có thể đưa ra những quyết định sai lầm.
Nói điều này là không phổ biến đến nỗi tôi có nguy cơ biến mình thành kẻ ngang ngược giữa những người bạn bên bờ cánh Tả. Nhưng rủi ro lớn nhất hiện nay đối với tôi và những người Mỹ khác là sự thiếu hiểu biết về giai cấp. Nếu chúng ta không bước lên để thu hẹp hố sâu về văn hóa giai cấp này lại. Và khi Trump chứng minh không thể mang ngành công nghiệp than, thép trở lại Youngstown, Ohio, hậu quả có thể trở nên nghiêm trọng hơn.
Trong năm 2010, trong tua giới thiệu sách Reshaping the Work-Family Debate, tôi có một buổi nói chuyện về tất cả những điều này tại trường Havard Kennedy. Một người phụ nữ điều hành hàng loạt diễn giả, một yếu nhân trong Đảng Dân chủ, thích bài nói chuyện của tôi. "Cô nói chính xác những gì Đảng Dân chủ cần nghe". Cô ấy trầm ngâm", Nhưng họ sẽ không bao giờ lắng nghe". Tôi hy vọng họ sẽ làm được.
Joan C. Williams
Nguyên tác : What So Many People Don’t Get About the U.S. Working Class, Harvard Business Review, 10/11/2016
Việt Dân chuyển ngữ (22/01/2019)
------------------------
Joan C. Williams là Giáo sư Luật và Giám đốc sáng lập Trung tâm Luật Lao động tại Đại học California, Đại học Luật Hastings. Cuốn sách mới nhất của bà là White Working Class: Overcoming Class Cluelessness in America (Giai cấp công nhân da trắng : Vượt qua giai cấp Clulessness ở Mỹ).