Nếu Linh "nựng" được hưởng án treo...
Nguyễn Trang Nhung, RFA, 24/05/2019
Ngày 23/5, báo chí trong nước đưa tin Nguyễn Hữu Linh được Viện Kiểm sát đề nghị áp dụng nhiều tinh tiết giảm nhẹ, cụ thể là các tình tiết sau đây trong Bộ luật Hình sự 2015 (Bộ luật hình sự) :
- Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng, theo điểm i, khoản 1, Điều 51, Bộ luật hình sự
- Thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, theo điểm s, khoản 2, Điều 51, Bộ luật hình sự
11111111111111111
Ông Nguyễn Hữu Linh (phải) khi còn đương chức, và đoạn video ông Linh sàm sỡ bé gái trong thang máy (trái) - Courtesy of internet, RFA edit
Với các tình tiết giảm nhẹ nêu trên, Nguyễn Hữu Linh hoàn toàn có thể được hưởng án treo, là hình phạt thấp hơn mức thấp nhất của khung hình phạt tù trong Điều 146, Bộ luật hình sự (căn cứ vào khoản 1, Điều 54, và khoản 1, Điều 65, Bộ luật hình sự).
Tin này đã gây bức xúc trong dư luận. Với cảm thức thông thường, nhiều người cảm thấy khó hiểu một số điều sau :
(1) Sao có thể xem đây là trường hợp ít nghiêm trọng ?
(2) Sao có thể xem đây là thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải ?
(3) Sao không đề nghị tăng nặng hình phạt đối với một người hiểu biết pháp luật, lại từng làm trong cơ quan nhà nước nói chung và trong ngành tư pháp nói riêng như Linh ?
Các câu trả lời cho các câu hỏi trên đây có thể sẽ làm người ta ngạc nhiên và chán ngán.
Về câu hỏi 1, sở dĩ đây là trường hợp ít nghiêm trọng vì tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi được xem là có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội này là 3 năm tù (căn cứ vào khoản 1, Điều 9, Bộ luật hình sự).
Về câu hỏi 2, thắc mắc này có lý khi Linh từng bao biện rằng hành vi của mình chỉ là "nựng", mà như vậy thì khó tin rằng sau đó hắn đã thành khẩn khai báo và ăn năn hối cải. Hơn nữa, ngay cả Linh có thái độ như vậy trong quá trình làm việc với cơ quan điều tra từ khi vụ án được khởi tố, thì thái độ làm việc với cơ quan điều tra phải được tính ngay từ khi hắn làm việc với cơ quan điều tra lần đầu trước khi vụ án được khởi tố, nên một cách bù trừ, Linh không xứng đáng được đề nghị áp dụng tình tiết giảm nhẹ này. Đó là chưa kể các cơ quan chức năng dường như giải quyết vụ án chỉ để xoa dịu dư luận mà thôi.
Về câu hỏi 3, rất tiếc, không có quy định nào trong Bộ luật hình sự rằng thủ phạm là người hiểu biết pháp luật, làm việc trong cơ quan nhà nước, hay trong ngành tư pháp là các tình tiết tăng nặng cả. Ngay cả khi án lệ đã trở thành một nguồn luật từ năm 2015, song do giới hạn của khoản 1, Điều 2, Nghị quyết 03/2015/NQ-HĐTP, rằng án lệ phải đáp ứng được tiêu chí "chứa đựng lập luận để làm rõ quy định của pháp luật còn có cách hiểu khác nhau ; phân tích, giải thích các vấn đề, sự kiện pháp lý và chỉ ra nguyên tắc, đường lối xử lý, quy phạm pháp luật cần áp dụng trong một vụ việc cụ thể", nên tòa án hầu như không thể sáng tạo luật, bằng cách thêm vào các nguyên tắc mới cho việc xét xử, chẳng hạn trong tình huống này, là các nguyên tắc xác định các tình tiết tăng nặng mới ngoài khuôn khổ của Bộ luật hình sự để đạt được công lý lớn hơn.
Từ các bất cập này của pháp luật hình sự, có thể thấy cần đặt ra một số vấn đề sau :
(1) Có nên xem tội dâm ô đối với người dưới 16 là tội ít nghiêm trọng với hình phạt cao nhất là 3 năm tù, hay phải xem đây là tội từ nghiêm trọng trở lên với hình phạt nặng hơn ?
(2) Làm sao để biết một tình tiết giảm nhẹ được đề nghị đúng khi tình tiết giảm nhẹ đó không thể được biết một cách rõ ràng và hiển nhiên, và nhất là khi ngành tư pháp không độc lập, chẳng hạn, làm sao để biết tình tiết giảm nhẹ thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải – điều mà nói chung chỉ cơ quan điều tra mới biết – được đề nghị đúng ? Ngoài ra, để xác định các tình tiết giảm nhẹ, phải xem xét quá trình từ khi thủ phạm làm việc với cơ quan điều tra lần đầu thay vì chỉ từ khi vụ án được khởi tố.
(3) Nên chăng tòa án có quyền sáng tạo luật, bao gồm quyền tìm ra, hay đặt ra các nguyên tắc mới hợp lẽ để xét xử linh hoạt và thấu đáo khi khuôn khổ pháp luật hiện hành cứng nhắc và hạn chế ?
Đây là các vấn đề mà các cơ quan chức năng phải xem xét để thúc đẩy sự hoàn thiện của pháp luật hình sự nói riêng và hệ thống pháp luật nói chung.
Trở lại vụ án, khi đề nghị áp dụng các tình tiết giảm nhẹ cho Linh, có vẻ như Viện Kiểm sát đang áp dụng pháp luật có lợi nhất cho Linh, bất chấp rằng điều này không hợp lẽ.
Nếu Linh được hưởng án treo, đó sẽ là sự thách thức không hề nhẹ đối với công lý, và càng cho thấy sự che chắn của ngành tư pháp đối với thủ phạm.
Đó cũng sẽ là sự mất mát trong niềm tin của dân chúng đối với ngành tư pháp nói riêng và chính quyền nói chung.
Đó cũng sẽ là chi phí cơ hội quá lớn đối với ngành tư pháp (và do đó là đối với cả chính quyền), nói theo cách của anh Lưu Đức Quang, giảng viên khoa luật, Đại học Kinh tế – Luật, Thành phố Hồ Chí Minh, khi ngành này lựa chọn giơ cao đánh khẽ thủ phạm thay vì bảo vệ nghiêm minh công lý.
Nguyễn Trang Nhung
Nguồn : RFA, 24/05/2019
*********************
Đại biểu quốc hội muốn tăng phạt tội ấu dâm qua vụ Nguyễn Hữu Linh
Trung Khang, RFA, 23/05/20149
Vào ngày 23/5/2019, khi trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội, nhiều đại biểu quốc hội như Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng thuộc đoàn Bến Tre, Đại biểu quốc hội Dương Trung Quốc thuộc đoàn Đồng Nai và Đại biểu Phạm Thị Minh Hiền, Phó Giám đốc Sở Lao động, thương binh và Xã hội tỉnh Phú Yên… đều đề nghị tăng hình phạt với hành vi ấu dâm, sàm sỡ trẻ em.
22222222222222
Ông Nguyễn Hữu Linh (góc trên bên trái), và hình chụp đoạn trich từ video trong thang máy - Courtesy of FB, RFA edit
Ngoài ra ông Lưu Bình Nhưỡng còn đề xuất Quốc hội phải có sự giám sát tối cao với vấn đề này. Còn bà Phạm Thị Minh Hiền cho rằng cần tăng mức phạt gấp 10 lần hoặc nặng hơn đối với các tội sàm sỡ, xâm hại tình dục, đặc biệt đối với trẻ em.
Từ Hà Nội, khi trao đổi với Đài Á Châu Tự Do hôm 23/5, Đại biểu quốc hội Dương Trung Quốc, nhận định :
"Cá nhân tôi rất hoan nghênh việc các Đại biểu quốc hội đề nghị tăng hình phạt với hành vi dâm ô trẻ em. Tình trạng ấu dâm đối với thế giới thì có lẽ phổ biến rồi, nên các chế tài của họ tương đối rõ. Ở Việt Nam thì tôi cũng đã từng theo dõi rất nhiều, hiện tương ấu dâm còn mới mẻ, để phát hiện ra một vụ việc thì không đơn giản tí nào. Thế nên Việt Nam hội nhập với thế giới thì các giá trị chung ta phải chấp nhận thôi. Thế nên tôi cho rằng các đại biểu quốc hội nêu lên ý đó là hoàn toàn xác đáng, bởi vì có thể sự trừng trị nặng nhẹ thì mỗi người đánh giá khác nhau đối với một người, nhưng nó đáp ứng được nhu cầu chung của xã hội".
Ông Lê Văn Cuông, nguyên Phó trưởng đoàn Đại biểu quốc hội tỉnh Thanh Hóa cũng đồng tình với đề nghị của các Đại biểu Quốc hội nên tăng hình phạt với hành vi dâm ô trẻ em. Ông cho rằng, gần đây có nhiều trường hợp có hành vi dâm ô, nhưng xử phạt rất nhẹ, nên không có tính răn đe. Ngoài ra ông cũng lo lắng một thực tế khác :
"Vấn đề này cũng tế nhị và phức tạp, trên thực tế mối quan hệ giữa người vi phạm và đồng nghiệp hay gia đình còn tồn tại, nên trong xử lý sẽ có dáng dấp của cái tình hơn là cái lý. Vì pháp luật chưa quy định rõ ràng về tội danh này cho nên có thể vận dụng để làm thế nào cho người vi phạm nhẹ tội đi".
Quả thật, thì Viện Kiểm sát quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh có đề nghị Hội đồng xét xử xem xét áp dụng các tình tiết giảm nhẹ đối với ông Nguyễn Hữu Linh, cựu Viện phó Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố Đà Nẵng, người đã sàm sỡ bé gái 9 tuổi trong thang máy chung cư Galaxy ở quận 4.
Tin cho biết, ông Nguyễn Hữu Linh bị truy tố về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi. Cơ quan công tố nhận định hành vi của ông Linh là nguy hiểm cho xã hội, cần xử lý nghiêm để có tác dụng răn đe đối với một người từng làm ở cơ quan tư pháp. Tuy nhiên, Viện kiểm sát đề nghị cho ông Linh được xét các tình tiết giảm nhẹ như : phạm tội lần đầu, thuộc trường hợp ít nghiêm trọng, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải…
Liên quan vụ án này, Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia Thành phố Hồ Chí Minh nhận định :
"Với các mức mà cơ quan điều tra đề nghị, sắp tới đây ông Linh sẽ bị đưa ra tòa xét xử với hành vi dâm ô người dưới 16 tuổi. Tội này có quy định rõ ai trên 18 tuổi mà có hành vi dâm ô đối với người dưới 16 tuổi không nhằm mục đích giao cấu hay quan hệ tình dục khác thì bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm".
333333333333333
Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc thuộc đoàn Đồng Nai, trong một lần trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội. (Ảnh minh họa) - Courtesy quochoi.vn
Luật sư Nguyễn Văn Hậu nói thêm mặc dù cũng có tình tiết giảm nhẹ vì ông Linh là một cán bộ nghỉ hưu từng làm trong cơ quan pháp luật ; nhưng theo ông Hậu, đối với một cán bộ hiểu biết pháp luật mà phạm tội thì trong quá trình tiến hành tố tụng sẽ phải bị xem xét. Đây là tình tiết tăng nặng chứ không phải giảm nhẹ, tại vì đã biết rõ pháp luật mà lại vi phạm pháp luật.
Luật sư Hậu nêu rõ nếu phạm tội này có tổ chức, tái phạm từ hai lần trở lên, gây rối loạn tâm thần cho người bị hại từ 11 đến 45 % thì phạt tù từ 3 đến 7 năm. Và phạt tù 7 đến 12 năm nếu làm nạn nhân rối loạn tâm thần từ 46% trở lên và làm cho nạn nhân tự sát.
Từ Sài Gòn, Luật sư Đặng Đình Mạnh đưa ra nhận định :
"Thật ra từ thời điểm chưa khởi tố vụ án ông Linh thì mình có phân tích rồi, chắc chắn ông Linh sẽ bị truy tố theo khoản 1 với hình phạt tối đa cao lắm chỉ 3 năm tù giam. Ngoài ra ông Linh có nhiều yếu tố để mà hưởng án treo, ví dụ có thành tích trong quá trình công tác, có nơi cư trú rõ ràng, thật thà khai báo, ăn năn hối cải… Khi chưa khởi tố vụ án, tôi đã nhìn thấy trước việc này".
Theo Luật sư Mạnh, ông Linh sẽ bị phạt rất nhẹ, có thể là 2 năm hay 2,5 năm, sau đó sẽ thành tù treo. Tuy có áp lực xã hội, nhưng theo ông Mạnh, tòa án xử sẽ không quá áp lực, vì họ đã làm theo quy định. Ông nói :
"Cũng chẳng phải Tòa muốn bảo vệ ông Linh vì ông là một cựu quan chức cao cấp, hay ông là đảng viên cộng sản, không phải như vậy đâu. Cứ nhìn ông Linh như một người bình thường, hành vi như vậy, nhân thân như vậy, thì ông Linh sẽ được án treo. Đó là do luật quy định không hợp lý, vì mức hình phạt quá nhẹ, và theo luật hiện hành để nhận ra hành vi phạm tội thì quy định mông lung và không rõ ràng".
Trao đổi với chúng tôi hôm 23/5 từ Sài Gòn, một người dân, cũng là thành viên nhóm đấu tranh chống nạn ấu dâm, nhận định :
"Về phương án giảm hay tăng án trong vụ ông Linh, thì ngay từ lúc tụi chị làm chiến dịch chống nạn ấu dâm đã chấp nhận một điều không chỉ do Viện kiểm sát hay quốc hội, mà đây đây là một hồi chuông cảnh tỉnh… Theo chị họ có giảm cũng không nhiều, nếu án treo thì cộng đồng sẽ lên tiếng tiếp, hình phạt mà mọi người muốn là ít nhất ông Linh phải đi tù, một tháng cũng được, bao nhiêu cũng được. Vì việc đấu tranh để một người làm trong bộ máy nhà nước, từng làm ở Viện kiểm sát mà phải đi tù là cuộc đấu tranh mạnh mẽ lần đầu tiên có ở Việt Nam".
Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc nêu quan điểm trong vụ việc ông nguyen phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố Đà Nẵng Nguyễn Hữu Linh có hành vi sàm sỡ trẻ dưới 16 tuổi :
"Nhưng tôi cho rằng trong bối cảnh hiện nay thì việc này cần phải nghiêm khắc hơn. Tất nhiên đứng vào thân phận một con người thì anh Linh có thể đã chịu một cái gì đấy khác thường khi tiền lệ trước đây chưa có, nhưng đứng về mặt lợi ích xã hội chung thì tôi cho rằng điều đó (PV : nghiêm khắc hơn) là cần thiết".
Hôm 22/5/2019, ông Nguyễn Hữu Linh, nguyên phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố Đà Nẵng, chính thức bị Viện Kiểm sát Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh truy tố tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi.
Trước đó, vào ngày 21/04, Công an Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã khởi tố bị can với ông Nguyễn Hữu Linh ; tuy vậy ông này được phía cơ quan điều tra cho tại ngoại và cấm rời khỏi nơi cư trú.
Sự việc bùng ra vào ngày 2 tháng 4 năm 2019 khi trên mạng xã hội Facebook lan truyền video clip một người đàn ông sàm sỡ bé gái trong thang máy chung cư. Người đàn ông đó sau này được xác định là ông Nguyễn Hữu Linh, nguyên phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố Đà Nẵng.
Trung Khang
Nguồn : RFA, 23/05/2019