Dường như đang có bàn tay nào đó đang cố tạo ‘hot trend’ để thông qua đó muốn đánh tiếng với thế giới rằng, ở Việt Nam đang có quyền tự do ngôn luận nhiều đến mức người ta lạm dụng để làm mọi chuyện… xàm xí.
Vlogs và nghi vấn bàn tay bẩn
‘Hiện tượng bà Tân Vlog’ đang nổi lên thành một xu hướng (hot trend) mới của giới xem youtube và facebook ở Việt Nam là một đơn cử.
Một video blog hay video log, thường được nói gọn thành Vlog, là một dạng của blog trong đó phương tiện truyền tải là qua video ; và là một dạng của truyền hình trên nền tảng web đang rất phổ biến.
Vlog có khả năng truyền đạt nhiều thông tin hấp dẫn người nghe, người xem hơn là dạng viết (text). Nói một cách dễ hiểu, chẳng những không cần người xem phải chăm chú đọc từng dòng chữ trên máy tính, hoặc chiếc điện thoại thông minh, mà còn có thể vừa làm việc vừa nghe, dễ dàng hơn trong việc tiếp cận các thông tin.
Sẽ có một thắc mắc, với những tính năng như vậy thì người xem chỉ cần xem truyền hình là đủ, vừa có màn hình to, vừa có thể chỉnh âm thanh lớn. Điều này không sai, nhưng Vlog tiện dụng hơn khi người ta có thể xem các video ở bất kỳ nơi đâu và bất kỳ lúc nào. Và cũng chính vì điều này, Vlog đến gần hơn với người dân Việt Nam.
"Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với các bạn để các bạn quay những clip như thế này. Điều đó giúp chúng tôi dễ kiếm cơm hơn. Như trước đây, có một anh lên quay làm Vlog, đưa lên mạng, nhờ vậy nhiều người biết đến các dịch vụ mà chúng tôi mang đến, chứ không phải chỉ dừng ở chuyện chạy xe ôm quen thuộc". Ông Bảo, một tài xế xe ôm ở núi Cậu, huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương chia sẻ.
"Cũng hy vọng có nhiều người quay núi Cậu, quảng bá cho bà con biết ở Bình Dương mình có một địa điểm du lịch luôn", ông Khương, một tài xế xe ôm khác bày tỏ.
Không những giúp quảng bá, đem đến nhiều thông tin cho người đọc, người xem, Vlog còn đem đến nguồn thu nhập cho người làm video. Những lượt đăng ký, những lượt xem (view), những quảng cáo trên video đã được Youtube trả bằng hiện kim cho người sử dụng (Youtuber). Có lẽ, cũng chính vì điều này, thị trường youtube ở Việt Nam phát triển khá mạnh với đủ loại "thượng vàng hạ cám".
"Youtube ở Việt Nam phát triển. Tuy nhiên, theo mình thấy, không phải chê hay phân biệt nhưng các clip nào nội dung nhảm, ba xàm hoặc nhân vật nào lên chửi chửi là lượt view tăng cao. Làm các clip trên youtube mà nội dung bày bản như được học, hoặc nghiêm túc là chả có ai coi. Cho nên, mình và bạn mình phải làm các nội dung lai lai, vừa nhảm vừa nghiêm túc, khéo léo đan xen vào nhau. Nhưng cũng không được nhiều người biết đến", một du học sinh chuyên ngành truyền thông, tu nghiệp từ Anh Quốc về, nhận xét.
Trở lại với ‘bà Tân Vlog’, điều gì đã thu hút người xem đến mức ‘bà Tân’ đạt được "top 3 kênh YouTube tăng sub nhanh nhất thế giới" ? [1]. Loạt video của ‘bà Tân’, người xem tìm đến không hẳn vì nội dung đó có gì đặc biệt. mà nhiều người muốn so sánh cũng như tìm hiểu trong đó có gì, tại sao một video với bối cảnh đơn giản, không có gì đặc biệt lại thu hút đến thế ? Các Youtuber khác săm soi tìm điểm để học tập. Rồi những fanpage đưa những video đó lên để câu view, câu like cho page. Và chính vì hành động này, vô hình trung, họ đang lan truyền cho nhiều người khác.
Bên cạnh đó, tò mò vốn là bản tính của mỗi con người. Khi thấy (hoặc nghe) một ai đó xem (hoặc chia sẻ) cái gì khác bình thường, nhiều người thường tìm hiểu, tìm lời lý giải, lý giải không được họ đố bạn bè. Đây cũng là một trong những nguyên nhân vì sao kênh được nhiều người đăng ký ủng hộ.
Và khi người ta nghe, người ta thấy điều gì đó thú vị, người ta lại bắt chước theo. Đã có rất nhiều người bắt chước theo ‘bà Tân’ từ câu chào có phần ngập ngừng của bà: Bà chào các cháu của bà nhé, cho tới các sản phẩm của bà cái gì cũng siêu to, siêu khổng lồ, rồi thì bà đã nấu gần 60 nồi bánh chưng đang được mọi người lặp lại để chọc nhau cười.
Và gần đây thì mốt đặt tên : Bà (Ông) + tên + vlog đang thành một xu hướng (trend) mới cho các kênh Youtube nữa.
Điều này xem chừng vô thưởng vô phạt. Tuy nhiên, với thị hiếu của người xem youtube như thế thì… "Cảm thấy buồn, những video mang đầy tính giá trị nhân bản, học hỏi được nhiều thứ, hoặc khám phá, biết được cảnh đẹp, làng nghề của đất nước mình thì không được nhiều người xem. Không đánh đồng tất cả, đồng ý là youtube mang tính giải trí cao, song youtube cũng có thể kênh đem đến cho người xem nhiều kiến thức, thông tin lắm chứ". Ông Hai, một thầy giáo về hưu ở Sài Gòn chia sẻ.
Một số biên tập viên truyền hình ở Sài Gòn thì có góc nhìn nặng nghi vấn. Dường như ở đây trong câu chuyện Vlog thời thượng đang tràn ngập các clip xàm xí, song trong những giao ban vào sáng thứ ba hàng tuần, cơ quan tuyên giáo vẫn không đưa ra một định hướng tuyên truyền nào liên quan.
Điều đó cho thấy nhà chức trách đang có vẻ tận dụng những hình thức truyền thông ấy, một mặt để làm chứng cứ nói với thế giới rằng, Việt Nam đang có tự do ngôn luận, tự do bày tỏ mọi chính kiến. Mặt khác, khi người dân sa đà vào những clip xàm xí trên Vlog, người ta sẽ tạm quên đi bức xúc giá điện tăng, xăng tăng, BOT hút máu dân... ; quên đi luôn cả việc thắc mắc vì sao kỳ họp Quốc hội này lại vắng bóng vị đại biểu là Tổng bí thư – Chủ tịch nước.
Căn cứ của nghi vấn đó là tại sao các video hay, có nội dung hấp dẫn, được đầu tư lại ít lượt xem, trong khi các sản phẩm lố lăng, nhảm nhí lại thu hút được cả triệu lượt xem, được youtube hỗ trợ quảng bá ở các vị trí bắt mắt ? Liệu có bàn tay bẩn thỉu nào đó từ chính phủ đã ‘tác động’ trong vấn đề này ? Ví dụ như sử dụng ‘lực lượng 47’- đội ngũ dư luận viên để tạo làn sóng ảo cho một số Vlog trong chuyện đánh lừa thuật toán của nền tảng mạng xã hội youtube…
Trúc Mai
Nguồn : VNTB, 29/05/2019