Sau tính lại, GDP Việt Nam tăng 25,4% là nhằm… 'tranh' chiếc ghế tổng bí thư ?
Ở kỳ họp Quốc hội vào tháng 10 tới đây, xem ra Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ đĩnh đạc phát biểu những lời có cánh về nền kinh tế ở nhiệm kỳ điều hành của ông ta...
GDP Việt Nam tăng 25,4% là nhằm… 'tranh' chiếc ghế tổng bí thư - Nguyễn Xuân Phúc và Trần Quốc Vượng - Ảnh minh họa
Tháng 8/2019, khá bất ngờ khi ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Thống kê công bố GDP bình quân đầu người của Việt Nam sau khi tính toán lại đạt khoảng 3.000 USD ở năm 2018, thay vì mức 2.590 USD theo số liệu báo cáo trước đó.
Nhắc lại sự kiện trên, ông Eric Sidgwick, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) tại Việt Nam nêu tại buổi công bố báo cáo Cập nhật Triển vọng Phát triển Châu Á 2019 vào sáng 25/9, rằng GDP Việt Nam giai đoạn 2011-2017 tăng đến 25,4% như thông báo của ông Nguyễn Bích Lâm sau tính toán lại ‘là khá lớn’.
Tuy nhiên việc này không thay đổi nợ công danh nghĩa, nguồn thu của chính phủ và nhiều chỉ số khác ; chủ yếu nó mang đến cảm giác là ở Việt Nam, ‘mọi chuyện có vẻ ổn và tốt hẳn lên’ ; trong đó dường như có phần công lao của chính phủ thời Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.
Cô giáo dạy môn địa lý, bà Nguyễn Thu Dung nói rằng với công bố của ông Lâm, xem ra giáo án về địa kinh tế khi giảng cho học trò cũng phải điều chỉnh lại. Tuy nhiên phải điều chỉnh với những căn cứ ra sao, thì điều đó chưa thấy cơ quan hữu trách nào đưa ra hướng xử trí mới về cách thống kê này.
Theo phân tích của cô giáo Nguyễn Thu Dung, GDP bình quân đầu người và thu nhập bình quân đầu người có một yếu tố trùng nhau, là thu nhập của người lao động. Tuy nhiên, thu nhập bình quân đầu người không bao gồm thuế sản xuất, tức thu của nhà nước, và khấu hao tài sản cố định, thặng dư sản xuất, tức thu của doanh nghiệp, nhưng thu nhập bình quân đầu người lại bao gồm cả phần thu nhập từ sở hữu và chuyển nhượng.
Tài liệu phục vụ việc biên soạn giáo án của cô Thu Dung cho thấy, ở bản báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội năm 2018 và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2019 trước Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nói rằng, nhờ kinh tế xã hội phát triển ổn định, quy mô nền kinh tế tăng mạnh, năm 2018 ước đạt trên 5,5 triệu tỷ đồng, khoảng 240,5 tỷ USD, gấp trên 1,3 lần năm 2015.
GDP bình quân đầu người ước đạt 2.540 USD, tăng 440 USD so với năm 2015. Nếu tính theo ngang giá sức mua [*] thì thu nhập đầu người năm 2018 ước đạt 7.640 USD, với mức tăng bình quân 6% hàng năm, đến năm 2020 sẽ đạt khoảng 8.580 USD.
Như vậy, khi điều chỉnh GDP bình quân đầu người lên mức 3.000 USD năm 2018, thì cần điều chỉnh tương ứng về chuyện ngang giá sức mua cho thu nhập bình quân đầu người cũng ở năm này, cũng như cả giai đoạn tương ứng trước đó 2011-2017. Lưu ý là tất cả số liệu còn cần phù hợp với luồng vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài đổ vào Việt Nam.
Thế nhưng trên thực tế thì thu nhập của người lao động là không tăng, kể cả khi lương buộc phải tăng theo những quyết định mang tính mệnh lệnh hành chính hàng năm, song so giá cả hàng hóa chung cho tiêu dùng thì thu nhập lại giảm vì làm ăn ngày một khó khăn.
Điều đó cho thấy nếu con số thống kê là tin cậy, đồng nghĩa khoản cách giàu nghèo theo cách tính ‘thu nhập đầu người’ ở Việt Nam đang quá lớn. Đây sẽ là một cảnh báo cho manh nha đấu tranh giai cấp, khi mà ở Điều 4, Hiến pháp ghi đảng cộng sản là đội quân tiên phong của giai cấp công nhân. "Tiên phong" thì phải đem lại sự sung túc cho người lao động chứ không phải là thực tế khốn khó của người lao động lâu nay.
Cô giáo Nguyễn Thu Dung bình luận rằng bà có cảm giác chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đang cố gắng thông qua những con số mang dáng dấp của toán học thống kê, nhằm khoe mẻ về khả năng điều hành đất nước của mình. Điều này kỳ vọng sẽ mang đến cho ông Phúc thêm nhiều lá phiếu tín nhiệm rất có lợi ở giai đoạn đang cơ cấu nhân sự nhiệm kỳ mới của đảng cầm quyền – thậm chí cả dự tranh chiếc ghế quyền lực nhất : Tổng bí thư.
"Về nguyên tắc, GDP bình quân người có thể tính theo giá thực tế bằng nội tệ hoặc ngoại tệ, cũng có thể tính theo giá so sánh khi tính tốc độ tăng. Việc thổi phồng giá trị GDP danh nghĩa, trong khi lại loay hoay bài toán tỷ giá là những lựa chọn kiểu tự ru ngủ. Một cách nữa là nếu đã đặt chỉ tiêu tăng trưởng GDP, thì nên bỏ chỉ tiêu GDP bình quân đầu người, khi ấy sẽ không còn lăn tăn chuyện đấu tranh giai cấp nữa trong đảng cầm quyền. Tuy nhiên nên nhớ là bản chất nền kinh tế đã diễn ra như thế nào, thì sẽ vẫn như vậy !", bà giáo Nguyễn Thu Dung nhận xét.
Trước mắt ở kỳ họp Quốc hội vào tháng 10 tới đây, xem ra Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ đĩnh đạc phát biểu những lời có cánh về nền kinh tế ở nhiệm kỳ điều hành của ông. Theo đó, nợ công hiện ở ngưỡng 58,4% GDP sẽ về dưới 50% khi quy mô nền kinh tế được đánh giá lại. Tương tự, tỷ lệ nợ nước ngoài trên GDP sẽ giảm dưới 40%, đầu tư công trên GDP cũng giảm xuống 23-24% so với mức 30% hiện tại. Một bức tranh đẹp của nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Thảo Vy
Nguồn : VNTB, 27/09/2019
Chú thích :
[*] Lý thuyết ngang bằng sức mua (purchasing power parity theory) là lý thuyết về tỷ giá hối đoái cho rằng trong chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi, tỷ giá hối đoái sẽ điều chỉnh để loại trừ những khác biệt về tỷ lệ lạm phát giữa các nước có quan hệ thương mại với nhau nhằm duy trì sự cân bằng cán cân thanh toán.
********************
GDP Việt Nam bất ngờ tăng thêm 25,4%/năm khi tính lại
Bạch Huệ, VnEconomy, 28/08/2019
Quy mô GDP đánh giá lại bình quân giai đoạn 2010-2017 tăng thêm 25,4%/năm so với số liệu đã công bố...
GDP Việt Nam tăng mạnh sau khi tính lại - Ảnh minh họa
Tài liệu họp Giao ban báo chí ngày 27/8 của Tổng cục Thống kê có nhiều nội dung đáng chú ý về quy trình đánh giá lại quy mô tổng sản phẩm trong nước giai đoạn 2007 - 2017.
Tăng 25,4%/năm so với số đã công bố
Cụ thể, hiện nay, Tổng cục Thống kê đang tiến hành đánh giá lại quy mô GDP, đây là nhiệm vụ thường xuyên và định kỳ của bất kỳ một cơ quan thống kê quốc gia nào trên thế giới. Tổng cục Thống kê đánh giá lại quy mô GDP theo phương pháp sản xuất, vì vậy không phải là cách tính mới.
Việc rà soát, đánh giá lại quy mô GDP dựa trên phương pháp luận do cơ quan thống kê Liên hợp quốc khuyến nghị, xuất phát từ có nguồn thông tin phản ánh đầy đủ kết quả sản xuất kinh doanh của nền kinh tế, hoàn toàn không có sự thay đổi về phương pháp tính. Tổng cục Thống kê khẳng định cách tính GDP của Việt Nam hiện nay theo đúng thông lệ quốc tế.
"Trong bối cảnh Việt Nam đang xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, việc đánh giá lại quy mô GDP vào thời điểm này sẽ giúp đưa ra những định hướng đúng cho phát triển đất nước trong 10 năm tới và cụ thể hóa cho giai đoạn 5 năm 2021-2025", báo cáo nêu.
Theo kết quả rà soát của Tổng cục Thống kê, quy mô GDP đánh giá lại bình quân giai đoạn 2010-2017 tăng thêm 25,4%/năm so với số liệu đã công bố.
Quy mô GDP thay đổi dẫn đến các chỉ tiêu kinh tế tổng hợp có liên quan tới chỉ tiêu GDP cũng thay đổi. Sự thay đổi của các chỉ tiêu có liên quan bao gồm : Tích lũy tài sản ; Tiêu dùng cuối cùng; Tổng thu nhập quốc gia (GNI) ; Tổng sản phẩm trong nước bình quân đầu người ; Tỷ lệ vốn đầu tư so với tổng sản phẩm trong nước ; Hiệu quả sử dụng vốn đầu tư (Hệ số ICOR) ; Tỷ lệ thu ngân sách nhà nước so với GDP ; Tỷ lệ thuế trừ trợ cấp sản phẩm so với GDP ; Tỷ lệ chi ngân sách nhà nước so với GDP ; Tỷ lệ bội chi ngân sách nhà nước so với GDP ; Tỷ lệ dư nợ công so với GDP ; Năng suất nhân tố tổng hợp (TFP).
Kết quả đánh giá lại quy mô GDP được Tổng cục Thống kê cho là tạo ra mức tăng đáng kể trong tổng giá trị GDP và GDP bình quân đầu người, từ đó tác động đến định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong các giai đoạn tiếp theo. Sự gia tăng GDP bình quân đầu người có thể dẫn đến sự thay đổi trong mô hình tiêu dùng hộ gia đình do ước tính mức sống cao hơn hoặc đạt nhanh hơn đến mức quốc gia có thu nhập trung bình cao.
Việc đánh giá lại quy mô GDP sẽ không tác động đến mục tiêu tăng trưởng GDP trong kế hoạch và chiến lược phát triển kinh tế - xã hội do tốc độ tăng trưởng kinh tế qua các năm có sự thay đổi rất nhỏ.
Đánh giá lại quy mô GDP làm thay đổi cơ cấu GDP, tăng tỷ trọng khu vực công nghiệp, xây dựng và dịch vụ; giảm tỷ trọng khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản.
Ngoài ra, các chỉ tiêu chất lượng tăng trưởng được cải thiện, tuy nhiên mức thay đổi không lớn. Phản ánh số liệu thấp hơn đối với nhiều chỉ tiêu tài chính/tài khóa : tỷ lệ thu ngân sách nhà nước so với GDP ; tỷ lệ thuế so với GDP ; tỷ lệ chi ngân sách nhà nước so với GDP ; tỷ lệ bội chi ngân sách nhà nước so với GDP ; tỷ lệ nợ công, nợ chính phủ và nợ nước ngoài so với GDP.
Sự thay đổi có thể cho thấy khả năng mở rộng dư địa cho thu ngân sách và thuế, cũng như chi tiêu và vay của Chính phủ. Tuy nhiên, khả năng tác động là thấp vì trong thực tế thu ngân sách và thuế dựa trên thu thuế/phí, các tỷ lệ thu liên quan và được quy định bởi các văn bản pháp luật.
Quy mô GDP và GDP bình quân đầu người tăng lên có thể làm tăng đóng góp của Việt Nam cho các tổ chức quốc tế mà hiện nay Việt Nam đang là thành viên.
"Nhiều quốc gia cũng đánh giá lại GDP"
Báo cáo cũng cho biết, hầu hết các quốc gia có năng lực thống kê tốt đều tiến hành rà soát, đánh giá lại quy mô GDP thường xuyên và định kỳ. Mức độ và chu kỳ đánh giá lại phụ thuộc vào biến động về nguồn thông tin, phạm vi và mục đích đánh giá lại. Từ năm 2010 đến nay, nhiều quốc gia như Mỹ, Canada, Đức, Nga, Italia, Croatia, Inđônêxia, Zambia,… đã tiến hành đánh giá lại và công bố lại quy mô GDP và các chỉ tiêu vĩ mô có liên quan.
Cuối tháng 7 năm 2013, Mỹ công bố kết quả đánh giá lại GDP theo cách tiếp cận mới trên cơ sở cập nhật khung lý thuyết của hệ thống tài khoản quốc gia 2008 (SNA 2008). Theo đó, quy mô GDP của Mỹ năm 2012 tăng thêm 560 tỷ USD, tăng 3,6% so với số liệu đã công bố. Đây là kết quả của sự thay đổi phạm vi tính GDP nhằm phù hợp với phương pháp luận của SNA2008; trong đó có sự thay đổi về cách xử lý tài sản sở hữu trí tuệ.
Hoạt động nghiên cứu và phát triển được nhìn nhận là một ngành kinh tế độc lập và tính vào tích lũy tài sản cố định thay vì được coi là sản phẩm phụ và tính vào chi phí đầu vào của quá trình sản xuất như trước đây. Theo lý thuyết tài khoản quốc gia, đánh giá lại này thuộc vòng 3.
Trung Quốc đã nhiều lần tiến hành đánh giá lại quy mô GDP dựa vào thông tin từ các cuộc Tổng điều tra năm 2004, 2008 và 2013. Kết quả sau khi đánh giá lại năm 2013 cho thấy quy mô GDP năm 2013 của Trung Quốc được bổ sung thêm khoảng 305 tỷ USD, tương đương tăng 3,4%. Kết quả điều chỉnh này đã bổ sung thêm 141 tỷ USD, tương ứng tăng khoảng 1,3% vào quy mô GDP năm 2015, đạt mức gần 11 nghìn tỷ USD.
Sự thay đổi trong cách hạch toán mới đã giúp nền kinh tế lớn thứ hai thế giới linh hoạt hơn trong việc thực hiện các chương trình cải cách kinh tế trong tương lai và phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.
Năm 2017, Trung Quốc tiến hành cuộc Tổng điều tra kinh tế lần thứ tư; trong đó thực hiện điều chỉnh cách tính dân số, lao động và tiếp tục cập nhật những thay đổi theo SNA 2008 về xử lý tài sản sở hữu trí tuệ,… Theo đó, quy mô GDP và các chỉ tiêu kinh tế tổng hợp có liên quan của Trung Quốc sẽ tiếp tục có sự điều chỉnh.
Bạch Huệ
Nguồn : VnEconomy, 28/08/2019