Hôm giữa tháng 12/2019, hoa hậu H'Hen Niê, cầu thủ Quang Hải, ca sĩ Chí Thiện được Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam - nói theo một từ mới rất lạ trên báo chí Việt Nam là "chọn cử" thay cho bầu chọn, hay cử - làm ủy viên Trung ương Hội Thanh niên Việt Nam nhiệm kỳ 2019-2024.
Cầu thủ Nguyễn Quang Hải được 'chọn cử' làm ủy viên Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam
Động thái này được xem là có tiến bộ so với bộ óc già nua rệu rão của các hội đoàn nhà nước lâu nay.
Hội Thanh niên có vẻ cố gắng làm mới mình và tiến đến gần nhóm đối tượng đích hơn bằng cách đưa vào tổ chức những thanh niên đang có sức ảnh hưởng lớn trong cộng đồng. Cho dù những ủy viên mới tinh ấy không xuất thân người nhà nước, hay đảng viên, theo luật bất thành văn.
Nhưng, để đáp ứng mong mỏi đó, các ủy viên "ngôi sao" sẽ có những hành động cụ thể gì ? Họ thực sự có khả năng hay mong muốn thu hút thanh niên gia nhập các tổ chức tập hợp thanh niên "quốc doanh" thông qua hào quang của cá nhân mình hay không ? Tại sao chỉ là các ngôi sao trong giới giải trí - thể thao (nói chung cũng là giải trí) mà không có các trí thức, doanh nhân, người lao động… khác có thành tựu lớn và có sức ảnh hưởng trong cộng đồng ?
Hội Thanh niên có vẻ cố gắng đưa vào tổ chức những thanh niên đang có sức ảnh hưởng lớn trong cộng đồng
Báo chí Việt Nam đưa tin là trong cuộc nói chuyện với đại biểu Đại hội Thanh niên cuối năm 2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị xây dựng đề án Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021-2030 mang tính chiến lược, trí tuệ, khoa học, tạo điều kiện cho thanh niên phấn đấu, phát triển kinh tế-xã hội, góp phần xây dựng đất nước.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam thì nói Đảng, Nhà nước rất quan tâm và có nhiều chính sách về giáo dục tư tưởng, đạo đức, lối sống, lòng yêu nước cho thanh niên, học sinh, sinh viên.
Thậm chí vị phó thủ tướng (trước kia hay được báo chí khen có tính thanh niên, trẻ trung hiện đại như thanh niên) nói sẽ có giải pháp để mỗi hội viên thanh niên, sinh viên phải là một đại sứ về lòng yêu nước, về đạo đức, lối sống.
Nhưng xin lỗi hai vị, lặp lại làm chi những hô hào toàn diện và triệt để hình thức như từ trước tới nay vẫn thế.
Trong cơ chế hiện nay, muốn góp sức thay đổi đất nước, trước tiên phải trở thành lãnh đạo, phải giữ chức vụ cao trong bộ máy chính quyền hay các tổ chức (luật nói là) dân cử, như các tổ chức Đoàn, Hội phụ nữ, Hội thanh niên, Công đoàn... tức buộc phải trở thành người nhà nước.
Muốn trở thành người nhà nước mà không phải con ông cháu cha, có thể phải "chạy" tiền (phổ biến ở phía Bắc, nơi con đường làm quan vẫn là đỉnh cao ước vọng để cho "cả họ được nhờ").
Nhưng ngay từ bước chân đầu tiên vào đời đã xây trên gian lận và dối trá, thì chỉ có nước thánh mới rửa được họ thành công chức chính trực liêm khiết.
Liêm khiết thì tiền đâu trả nợ, đủ sở hụi và có lãi ? Trí tuệ lúc ấy tập trung để vinh thân phì gia chứ mà để xây dựng đất nước như Thủ tướng yêu cầu, e khó !
Ông Vũ Đức Đam cũng yêu cầu thanh niên phải to khỏe hơn, phải dành thời gian tập luyện sức khỏe thể chất. Nhưng tập luyện ở đâu ?
Không khí thì ô nhiễm đến mức báo động, rừng ở khắp nơi bị các quan chức to bé hay những người có thế lấn chiếm làm biệt thự, công viên thì chặt trụi cây cổ thụ thay bằng hàng cau trồng trong chậu (công viên Gia Định ở đường Huỳnh Minh Giám, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh) và ngày càng bị lấn áp thu nhỏ để xây cao ốc, trung tâm thương mại.
Sông suối để lấy nước sinh hoạt bị người ta đổ lén nhớt thải, xả nước phân trại nuôi heo ở tận đầu nguồn. Ao hồ giữa đô thị như cái bánh giòn, bị bóp vụn méo mó (hồ Tây bị lấn chiếm hàng chục năm nay, diện tích tổng cộng gần cả trăm ha).
Đường giao thông hỗn loạn, vỉa hè bị hàng rong, quán nhậu, xe máy, lò than… tấn công giăng giăng, muốn đi bộ chỉ có cách nhảy tưng tưng như một con cóc mới qua được cái loạn trận đồ đó.
Thức ăn nhiễm độc, đất đai nhiễm hóa chất, thuốc chữa bệnh giả.
Học bạc mặt, thức đêm trắng dờ con mắt, lương kỹ sư bác sĩ ra trường được hơn 4 triệu đồng/tháng. Xăng tăng điện tăng, nước tăng, thực phẩm tăng. Muốn đủ ăn phải chạy Grab long tóc gáy kiếm việc làm thêm. Thời gian đâu, điều kiện đâu tập luyện ?
Bảo thanh niên phải to khỏe lên khác gì đánh đố !
Rồi sợ các cháu nhạt Đảng, khô Đoàn, các bác Bộ Giáo dục lại muốn "phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương rà soát, xây dựng, đổi mới chương trình giáo dục lý luận, chính trị tại các trường đại học ; đặc biệt là đổi mới về phương pháp, cách giảng dạy các môn học này để hấp dẫn, lôi cuốn hơn".
Nhưng mà thưa các bác, đổi mới cách học trăm nghìn vạn kiểu đi nữa, treo thưởng cho những giải 'Hùng biện làm theo lời Bác', 'Thanh niên học tập gương đạo đức Hồ Chí Minh' to đến bao nhiêu đi nữa, vẫn không có cái gương nào sáng rõ bằng thực tế cuộc sống.
Hàng ngày, chúng cháu trông thấy cảnh sát giao thông gài bẫy người đi đường để bắt xe, vào trường thấy thầy cô gạ tình đổi điểm hay bắt sinh viên phải "đi" phong bì nặng trĩu để qua môn, đi làm thấy các đàn anh đàn chú thì thầm ủ mưu triệt thằng này hạ thằng nọ, đọc báo thấy phe cánh bợ nhau đục khoét ruỗng cả cái đất nước này, thì chẳng lý luận chính trị nào thuyết phục nổi chúng cháu tin được rằng chính phủ đang điều hành hiệu quả, nền chính trị ta là vẻ vang, là tiên phong cả.
Chẳng cần hô hào làm gì, các chú các bác cứ làm gương đi, chúng cháu sẽ tin, sẽ theo.
Cuối cùng, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu thanh niên Việt Nam phải có lý tưởng đúng đắn. "Các bạn phải có niềm tin vào đất nước, vào Đảng, chế độ của chúng ta, không có niềm tin chúng ta không có thành công". Còn Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị mỗi hội viên thanh niên phải là một đại sứ về đạo đức lối sống.
Nhưng kính thưa, chẳng cần hô hào làm gì, các chú các bác cứ làm gương đi, chúng cháu sẽ tin, sẽ theo.
Chứ như lâu nay, nhìn "lên" tấm gương chói lọi của cha ông chú bác, thấy bộ trưởng, thứ trưởng, tướng lĩnh, chủ tịch bí thư tỉnh thành, tổng giám đốc, trưởng phòng… lũ lượt vào tù vì tham nhũng như một dòng sông bất tận, năm sau cao hơn năm trước, chúng cháu chẳng biết tại sao phải tin, mà tin vào cái gì ?
Hơn nữa, cớ sao các bác người lớn không gương mẫu lại đi bắt trẻ con gồng lên thành đại sứ về đạo đức lối sống ? Nhà các bác hẳn nuôi dư thừa gà lắm ?
Mời các bác các chú làm được những điều các chú các bác cứ ân cần dạy dỗ dặn dò chúng cháu bao nhiêu năm nay đi đã.
Chứ rủ rê được bao nhiêu cầu thủ nổi tiếng, hoa hậu lừng danh, ca sĩ đông fans… nhưng cái nền tảng hội- đoàn rệu rạo, hình thức, "vườn trẻ trung ương" y như cũ, hay nói trắng ra là chẳng có nền tảng nào cả, thì tổ chức đại hội lại là dịp tiêu tiền mát tay cho những ai đang sống dựa thanh niên mà thôi.
Đoàn Huyên
Nguồn : BBC, 31/12/2019
Đoàn Huyên là một nhà báo tự do ở Sài Gòn.