Nhìn Covid-19 ở Nam Hàn, Việt Nam sẽ bớt ‘phấn khởi, lạc quan’ ?
Trân Văn, VOA, 25/02/2020
Nên xem diễn biến của dịch viêm đường hô hấp cấp do virus Corona (Covid-19) gây ra tại Nam Hàn là hồi chuông cảnh báo cho Việt Nam, đặc biệt là khi có nhiều biểu hiện cho thấy hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam nghiêng về những yếu tố nặng tính… thành tích !
Tại một trung tâm y tế ở Daegu, Nam Hàn, 24 tháng Hai.
***
Cách nay năm ngày, Nam Hàn cho biết, tính đến 9 giờ sáng ngày 18/2 (hai tháng sau khi viêm đường hô hấp cấp do Covid-19 trở thành một loại dịch đe dọa toàn cầu), quốc gia này chỉ có 31 người nhiễm Covid-19 (1). Tuy nhiên 4 giờ chiều ngày hôm sau (19/2), số người nhiễm Covid-19 đã tăng lên 51, trong 20 ca nhiễm mới có 18 người cư trú tại thành phố Daegu và tỉnh Bắc Gyeongsang (2). Cũng kể từ đó, số người nhiễm Covid-19 tại Nam Hàn tăng không ngừng. Tính tới 4 giờ chiều ngày 23/2, số người nhiễm Covid-19 đã là 602 người (3). So với ngày 18/2, chỉ trong vòng năm ngày, số người nhiễm Covid-19 tăng 19,5 lần và đã có năm người thiệt mạng !
Diễn biến lây nhiễm virus Corona tại Nam Hàn làm thế giới rúng động. Thứ bảy vừa qua (ngày 22/2), Israel cách ly ngay lập tức 12 công dân Israel từ Nam Hàn trở về, đồng thời buộc phi cơ chở họ phải quay lại Seoul. Cũng trong ngày thứ bảy, các viên chức hữu trách của cả Israel lẫn Palestine kêu gọi tất cả những người từng tiếp xúc với một nhóm du khách Nam Hàn vừa đến thăm Israel và khu vực Bờ Tây hãy tự cách ly với bên ngoài. Sự kiện, mỗi ngày, số người nhiễm Covid-19 tại Nam Hàn tăng lên hàng trăm khiến Israel và Palestin giật mình. Kiểm tra nhóm du khách vừa đề cập kỹ hơn, Israel và Palestine choáng váng : Có chín người trong nhóm dương tính với Covid-19 (4)…
***
Hai tháng sau khi Covid-19 xuất hiện tại Trung Quốc, càng ngày càng nhiều dấu hiệu cho thấy hệ thống chính trị, hệ thống công quyền ở Việt Nam giỏi tự khen hơn tổ chức phòng ngừa dịch bệnh lây lan. Chỉ một ngày sau khi hệ thống truyền thông chính thức giới thiệu bài thơ của một cô giáo ở Gia Lai khen việc phòng chống dịch, Văn phòng Chính phủ đã soạn - phát hành ngay công văn khen lại tác giả và khen thêm chính mình. Nếu đảng, nhà nước, chính phủ và Thủ tướng thật sự có trách nhiệm trong phòng chống dịch Covid–19 và việc "chỉ đạo, triển khai thực hiện" thật sự có hiệu quả thì tại sao trẻ con phải dùng giấy thay khẩu trang để che mũi, miệng (4) ?
Tại sao hệ thống chính trị, hệ thống công quyền từ trung ương đến địa phương có thể thi nhau khen một cô giáo làm thơ khen mình nhưng lại cùng làm ngơ khi cả hệ thống y tế lẫn dân chúng loay hoay trong việc thiếu khẩu trang hợp cách và loại hàng hóa đơn giản nhưng hết sức cần thiết này vẫn tiếp tục được gom ở mức nhiều tấn để chuyển sang Trung Quốc ? Tại sao đảng, nhà nước, chính phủ và Thủ tướng không chỉ đạo điều tra, tìm giải pháp khắc phục tình trạng trẻ con phải dùng giấy thay khẩu trang mà để Sở GDĐT Nghệ An và Phòng Giáo dục và đào tạo huyện Kỳ Sơn thành lập Hội đồng Kỷ luật để "phê bình, nhắc nhở" những người phản ánh sự thật này ?...
Nên mừng hay lo khi phạm vi tác động của Covid-19 càng ngày càng rộng, càng ngày càng nghiêm trọng thì hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam bắt đầu bàn đến khả năng công bố Việt Nam là "quốc gia đầu tiên dập được dịch Covid-19" (6) ? Giống như nhiều quốc gia khác, Covid-19 không chỉ gây xáo trộn sinh hoạt xã hội mà còn tạo ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng cho kinh tế Việt Nam. Việt Nam chỉ khác những quốc gia khác ở chỗ hệ thống chính trị, hệ thống công quyền "không điều chỉnh hoặc hạ chỉ tiêu tăng trưởng, phát triển kinh tế" và cũng vì vậy không có kế hoạch sử dụng "các gói cứu trợ kinh tế tránh tác động tiêu cực từ Covid-19" (7).
Quyết tâm để tăng trưởng kinh tế đạt… chỉ tiêu nên ngày 16/2, chính phủ đã yêu cầu chính quyền tỉnh Quảng Ninh rút kinh nghiệm vì không cho du thuyền Aida Vita của Ý cập cảng Hạ Long (8). Trong mắt hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam, 1.100 du khách từ Châu Âu ấy là phương tiện hỗ trợ nỗ lực đạt chỉ tiêu tăng trưởng, bất kể một số du thuyền cũng chở du khách từ Châu Âu, Châu Mỹ, Châu Úc bị thiên hạ từ chối vì sợ du khách trên những du thuyền này phát tán mầm dịch và trên thực tế đã trở thành những ổ dịch.
Chỉ một tuần sau khi chính quyền tỉnh Quảng Ninh bị yêu cầu rút kinh nghiệm vì từ chối đón Aida Vita, Ý trở thành quốc gia dẫn đầu Châu Âu vì số người nhiễm Covid-19 (132 người, đặc biệt là trong vòng 48 tiếng có tới ba người trong số này thiệt mạng) và số thành phố bị cô lập (hơn một chục thành phố ở miền Bắc nước Ý) (9). Liệu hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam có tiếp tục thực hiện kế hoạch "kích cầu du lịch", sử dụng tất cả các biện pháp "thân thiện" để mời chào "du khách Châu Âu, Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc" (10), kể cả "khôi phục việc qua lại Việt Nam của công dân Trung Quốc" (11) và sớm nối lại các đường bay giữa Việt Nam và Trung Quốc ?
Hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam đang rùng rùng chuyển động theo hướng thuyết phục dân chúng Việt Nam mạnh dạn lên đường du lịch và đón khách du lịch. Ngày 22/2, Thanh Niên giới thiệu một phóng sự cho biết, chỉ có người Việt mới sợ và hủy hoặc đòi dời các tour du lịch ngoại quốc trong khi du khách ngoại quốc từ Châu Âu vẫn đến Việt Nam ! Nên hoan hỉ hay âu lo khi Del Shannon – nữ du khách Scotland – khen "chính phủ Việt Nam quản lý việc phòng dịch rất tốt, cung cấp đầy đủ thông tin cho du khách, yêu cầu du khách rửa tay và mang khẩu trang" nhưng video clip mà Thanh Niên ghi – giới thiệu cho thấy, không du khách nào kể cả Shannon mang khẩu trang (12) ?
Tương tự, có nên nhìn Zuzanna Karolina – nữ du khách Ba Lan – như mẫu mực khi Karolina nhấn mạnh, bà không sợ dịch và chẳng ngán ngại chút nào nếu quanh bà có ai đó húng hắng ho ? Chẳng lẽ nhận định của Karolina : Tuy Ba Lan khuyến cáo công dân nên mang khẩu trang khi đi du lịch nhưng Karolina thấy không cần thiết và không làm theo – lại là đúng đắn và hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam "hoàn toàn nhất trí" nên Thanh Niên mới mạnh dạn tuyên truyền theo hướng này để thuyết phục dân chúng Việt Nam cũng nên "lạc quan" như vậy ? Lẽ nào "chỉ tiêu tăng trưởng" mới là điều chính yếu, còn sức khỏe, tính mạng người Việt vẫn chỉ là chuyện thứ yếu ?
Trân Văn
Nguồn : VOA, 25/02/2022
Chú thích
(1) http://world.kbs.co.kr/service/news_view_sp.htm?lang=v&Seq_Code=44580&board_code=101&page=4
(2) http://world.kbs.co.kr/service/news_view_sp.htm?lang=v&Seq_Code=44596&board_code=101&page=4
(3) http://world.kbs.co.kr/service/news_view_sp.htm?lang=v&Seq_Code=44654&board_code=101&page=1
(6) https://tuoitre.vn/viet-nam-nuoc-dau-tien-dap-duoc-dich-covid-19-20200221082706271.htm
(7) https://www.ssi.com.vn/khach-hang-ca-nhan/tin-kinh-te/tin-tuc/1880081
(9) https://www.ft.com/content/2f937640-5621-11ea-abe5-8e03987b7b20
(10) https://tuoitre.vn/du-lich-viet-nam-dam-bao-an-toan-nhung-cung-can-than-thien-20200220174210322.htm
*****************
Covid-19 : Trung Quốc trắc nghiệm quyền lực mềm với ASEAN
Thu Hằng, RFI, 24/02/2020
"Virus corona Covid-19 là thách thức y tế lớn nhất của Đảng cộng sản Trung Quốc từ năm 1949" và việc xử lý dịch còn "nhiều thiếu sót". Như vậy, ít nhất hai lần chủ tịch Tập Cận Bình lên tiếng cảnh báo. Thậm chí, phát biểu ngày 23/02/2020 trong cuộc họp với đội ngũ lãnh đạo cao cấp, ông Tập Cận Bình nhấn mạnh đến "một cuộc khủng hoảng", "một thách thức lớn", "rất khó để dự đoán và kiểm soát".
Hội nghị ngoại trưởng đặc biệt đối phó dịch Covid-19 giữa Trung Quốc và 10 nước ASEAN, Vientiane, Lào, ngày 20/02/2020. Reuters/Phoonsab Thevongsa
"Trung Quốc không chỉ bảo vệ người dân nước mình mà còn bảo vệ cả phần còn lại của thế giới". Trong buổi họp với 10 đồng nhiệm ASEAN ở Vientian (Lào), ngoại trưởng Trung Quốc Vương đã khẳng định như trên để trấn an các nước láng giềng. Cuộc họp đặc biệt được Lào đứng ra nhận tổ chức ngày 20/02/2020 là dịp để Bắc Kinh "trắc nghiệm quyền lực mềm" đối với các nước ASEAN, theo nhận định của Reuters.
Đi tìm "đồng minh" khi bị thế giới chỉ trích
Dường như Trung Quốc không muốn đơn độc mà muốn kéo cả ASEAN cùng "chống sóng gió, sát cánh bên nhau để vượt quả thứ thách", mà theo ông Vương Nghị, "sự sợ hãi còn đáng lo hơn là virus và niềm tin còn quý hơn vàng". Một chiếc lược được giáo sư Alfred M. Wu, trường Chính sách Công Lee Kuan Yew, đại học Singapore, đánh giá là "để phản công những chỉ trích của phương Tây về cách Trung Quốc xử lý dịch".
Về hình thức, Trung Quốc đã đạt được mong muốn khi ngoại trưởng Vương Nghị và đồng nhiệm 10 nước ASEAN đồng thanh hô trước ống kính của báo giới : "Hãy kiên cường, Vũ Hán ! Hãy vững vàng, Trung Quốc ! Hãy mạnh mẽ, ASEAN !".
Ngoài ra, trong "Tuyên bố của Hội nghị đặc biệt Ngoại trưởng ASEAN-Trung Quốc về dịch bệnh virus corona 2019 (Covid-19)", khối ASEAN bày tỏ "tin tưởng hoàn toàn vào khả năng của Trung Quốc để thành công khắc phục dịch bệnh, Trung Quốc đánh giá cao sự thông cảm, sự ủng hộ và hỗ trợ của các quốc gia thành viên ASEAN đối với các nỗ lực ứng phó của Trung Quốc".
Tại hội nghị, ngoại trưởng Vương Nghị đã nhắc đến số lượng ca nhiễm Covid-19 đã giảm dần ở Trung Quốc và hối thúc các nước ASEAN nới lỏng các lệnh cấm nhập cảnh đối với công dân Trung Quốc và các hạn chế du lịch khác nhằm kiềm chế sự lây lan của virus.
Yêu cầu này cũng được ông Vương Nghị đề xuất với phái đoàn của Việt Nam trong cuộc họp song phương ngày 19/02, một ngày trước hội nghị đặc biệt về hợp tác ứng phó Covid-19. Và khi trao đổi với đồng nhiệm Singapore Vivian Balakrishnan, ông Vương Nghị còn bày tỏ "quan ngại về những biện pháp chặt chẽ" của Singapore, đồng thời hy vọng "những trao đổi bình thường giữa hai nước có thể được nối lại ngay khi có thể".
Trả lời Reuters, ông Tom Baxter, nhà nghiên cứu độc lập về sáng kiến Một vành đai Một con đường (BRI) của Trung Quốc, nhận định : "Câu trả lời của mỗi nước về dịch Covid-19 trở thành một bài trắc nghiệm mang tính quyết định về tình hữu nghị" của mỗi thành viên ASEAN đối với Trung Quốc. Tuy nhiên, dường như nội bộ khối các nước Đông Nam Á bị chia rẽ về vấn đề này.
Hiện tại, sáu nước ASEAN có người nhiễm Covid-19. Tuy nhiên, chỉ có Cam Bốt không áp dụng bất kỳ hạn chế nào. Philippines cấm du khách đến từ Trung Quốc, Hồng Kông và Macao. Malaysia chỉ cấm du khách đến từ những tỉnh Trung Quốc bị đặt trong tầm kiểm soát. Cùng ngày diễn ra hội nghị đặc biệt, Thái Lan đăng khuyến cáo công dân nước này tránh đến Trung Quốc nếu không cần thiết và khuyên những người đang có mặt ở Trung Quốc nên rời khỏi đó. Bangkok có thể sẽ hạn chế thêm các chuyến bay đến Trung Quốc.
Trấn an đối tác thương mại
Trung Quốc là đối tác thương mại chính của 10 nước Đông Nam Á và toàn khối ASEAN là đối tác thương mại thứ hai của Bắc Kinh. Tăng trưởng của Trung Quốc giảm trong năm 2020 sẽ ảnh hưởng đến các nước ASEAN. Báo cáo ngày 12/02/2020 của Văn phòng Nghiên cứu Kinh tế Vĩ mô ASEAN+3 (The ASEAN+3 Macroeconomic Research Office, ARMO), thẩm định, trong năm 2020, GDP của Trung Quốc có thể mất 0,5%, còn các nước thuộc ASEAN sẽ mất khoảng 0,2%. Tuy nhiên, một nghiên cứu được Viện Montaigne (Pháp) công bố ngày 21/02 cho rằng tăng trưởng của Trung Quốc sẽ chỉ ở mức 4%.
Các nước Đông Nam Á sẽ chịu tác động nặng nhất từ dịch Covid-19 tại Trung Quốc do gần gũi về mặt địa lý và sự gắn kết quan hệ kinh tế. Vẫn theo báo cáo của AMRO, "dịch Covid-19 tác động trong thời gian ngắn nhưng đáng kể đối với Trung Quốc" cũng như với Đông Nam Á.
Du lịch là lĩnh vực bị tác động trực tiếp nhất và nghiêm trọng nhất. Nhiều nước ASEAN phụ thuộc vào nguồn thu từ du khách Trung Quốc, với hơn 65 triệu lượt khách mỗi năm đến Đông Nam Á. Việc hạn chế, cấm khách Trung Quốc tác động đến lĩnh vực hàng không, cũng như ngành du lịch của cả hai bên. Lượng du khách Trung Quốc đến Thái Lan giảm tới 90% trong tháng 02/2020 và ảnh hưởng nặng nề đến ngành du lịch, vốn chiếm đến 20% tổng sản phẩm nội địa của nước này. Singapore có thể sẽ mất khoảng 30% du khách. Ngành hàng không và vận tải đường sắt cũng bị vạ lây do việc dừng các chuyến vận chuyển đến vùng dịch.
Ngành du lịch Miến Điện cũng sẽ bị tác động nặng, trong khi đó, theo một số cơ quan truyền thông Miến Điến, hoạt động thương mại sát biên giới với Trung Quốc cũng "gần như ở điểm chết", ảnh hưởng đến các mặt hàng thủy sản, ngô gạo, rau củ quả. Trang Global New Light of Myanmar, ngày 14/02, cho biết "khoảng 50.000 người làm việc trong ngành đánh bắt cá bị mất việc do thông thương ở thành phố Muse (bang Kachin) biên giới với Trung Quốc bị tạm ngừng".
Báo Le Monde (20/02) trích đánh giá của Quỹ Carnegie, theo đó "rất nhiều nước láng giềng của Trung Quốc trông cậy quá nhiều vào Trung Quốc để thúc đẩy nền kinh tế của họ". Việt Nam là một ví dụ điển hình, lĩnh vực sản xuất của nước này, phụ thuộc nhiều vào thị trường Trung Quốc và là một trong những yếu tố giúp Việt Nam có sức tăng trưởng mạnh, hiện giờ trở thành một trong những nước bị tác động trực tiếp nhất. Do thông thương ở một số cửa khẩu bị tạm ngừng, nhiều chiến dịch "giải cứu" nông phẩm tươi xuất sang Trung Quốc, từ hoa quả, tôm hùm… được người dân Việt Nam hưởng ứng.
Ngành công nghiệp chế biến là lĩnh vực tiếp theo bị tác động ngay trước mắt. Các nước ASEAN và Trung Quốc gắn chặt với nhau về nguồn cung cấp nhiên liệu, nhân công. Những biện pháp cách ly, hạn chế đang làm gián đoạn chuỗi cung ứng, trong đó có việc xuất nhập khẩu vật liệu được sử dụng trong những vùng công nghiệp bị ảnh hưởng Covid-19 ở Trung Quốc. Tiếp theo, do hoạt động sản xuất bị tạm ngừng hoặc do thiếu nguyên vật liệu sản xuất nên sẽ dẫn đến tình trạng thất nghiệp tạm thời.
Một phần dự án Con đường tơ lụa mới của chủ tịch Tập Cận Bình đi qua Đông Nam Á với những dự án đường bộ và đường sắt cao tốc ở Lào, Thái Lan, Malaysia và Miến Điện. Cuộc khủng hoảng Covid-19 chắc chắn sẽ tác động đến tăng trưởng của Trung Quốc và như vậy ảnh hưởng đến những dự án tại Đông Nam Á.
Tại hội nghị, ông Vương Nghị trấn an "dịch Covid-19 có thể sẽ ảnh hưởng đến hợp tác kinh tế giữa Trung Quốc và các nước ASEAN, nhưng có thể vượt qua được và bù đắp được tác động đó" vì theo ông, "nền kinh tế Trung Quốc có động lực mạnh, rất bền vững và lộ trình về dài hạn sẽ không bị lay chuyển".
Trước mắt, để đối phó với khủng hoảng dịch Covid-19, các nước ASEAN và Trung Quốc nhất trí chia sẻ thông tin và công nghệ, nghiên cứu văc-xin phòng dịch. Ngoại trưởng Vương Nghị đề xuất tổ chức một cuộc họp thượng đỉnh về vấn đề này, nhưng chưa được hưởng ứng, theo phát biểu của hai nhà ngoại giao ẩn danh của ASEAN với hãng tin AP.
(Tổng hợp Reuters, AP, AFP, Mizzima)
Thu Hằng
Nguồn : RFI, 24/02/2020
*********************
Virus corona : Dịch lây lan nhanh tại Iran làm dân chúng hoang mang
Anh Vũ, RFI, 24/02/2020
Trong cuộc họp báo hôm 24/02/2020, ở Tehran, thứ trưởng Y Tế Iraj Harirchi cho biết tại Iran đã có 12 người chết và 61 trường hợp nhiễm Covid-19. Đa số các trường hợp bệnh phát hiện tại Qom, thành phố cách thủ đô Tehran 120 km về phía nam.
Người dân Iran dồn đến hiệu thuốc mua khẩu trang chống virus corona mới, Tehran, ngày 20/02/2020. Reuters/WANA (West Asia News Agency)/Nazanin Tabatabaee
Một loạt các nước láng giềng đóng cửa biên giới, hạn chế giao thương với Iran. Những thông tin dịch bệnh lây lan nhanh chóng khiến người dân trong nước rất hoang mang. Cuộc sống của họ bị đảo lộn.
Thông tín viên Siavosh Ghazi ghi nhận tại Tehran :
"Từ hai ngày nay, chính phủ liên tục bổ sung các biện pháp. Tại 12 tỉnh, trường phổ thông, đại học và các rạp chiếu bóng bị đóng cửa. Đồng thời tất cả các buổi biểu diễn ca nhạc, các cuộc thi đấu thể thao trong cả nước bị hoãn lại trong vòng 10 ngày.
Những thông tin như vậy, cũng như việc bị các nước láng giềng đóng cửa biên giới, khiến người dân Iran lo lắng. Người dân đổ xô đến các nhà thuốc để mua khẩu trang, găng tay hay thuốc tẩy trùng.
Song song với việc đề cao cảnh giác, chính quyền cố gắng trấn an dân chúng bằng cách thông tin cho mọi người biết các biện pháp áp dụng.
Tình hình đang tác động trực tiếp đến công việc làm ăn của các tiểu thương, như trường hợp của Ali, 35 tuổi chủ một cửa hiệu bán quần áo. Anh cho biết : Việc buôn bán coi như chết. Khách không còn nữa, chính phủ thì mỗi ngày lại đưa ra thêm quyết định. Bộ Y Tế từ ngày mai sẽ phát miễn phí khẩu trang. Tôi không biết họ sẽ còn ra thêm quyết định nào nữa. Chúng tôi chưa bao giờ trải qua như thế này.
Maryam, một phụ nữ khoảng ba chục tuổi, mặt đeo khẩu trang vừa tới mua đồ. Chị không giấu được lo lắng : Chúng tôi sợ phải ra khỏi nhà. Chúng tôi không thể làm các việc hàng ngày, không biết việc gì sẽ xảy đến. Tất cả các tin tức như này càng làm cho chúng tôi khó chịu. Người ta được biết có thêm ca nhiễm ở nơi này nơi kia, biên giới bị đóng cửa, số người nhiễm tăng. Sức ép tinh thần còn khổ hơn.
Để tránh virus lây lan rộng, Bộ Y tế đề nghị người Iran không nên đi lại trong nước lúc này".
Ngày 24/02, một số nước trong khu vực Tây Á thông báo phát hiện những ca nhiễm đầu tiên : Afghanistan, Koweit và Bahraïn.
Anh Vũ
Nguồn : RFI, 24/02/2020