Yếu tố Trung Quốc trong chuyến thăm của ông Trump tới Ấn Độ
Vineet Khare, BBC, 25/02/2020
Ấn Độ chuẩn bị đón chuyến thăm chính thức đầu tiên của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tới nền dân chủ đông dân nhất thế giới vào hai ngày 24 và 25/2.
Người Mỹ gốc Ấn là một lực lượng chính trị đang lên ở Mỹ. Đây có thể là một trong những lý do để ông Trump thực hiện chuyến đi ?
Hàng chục ngàn người dự kiến sẽ xếp hàng trên đường phố để chào đón ông Trump tại thành phố Ahmedabad, bang Gujarat - bang nhà của Thủ tướng đương nhiệm nước chủ nhà, ông Narendra Modi.
Ông Trump sẽ dự lễ khánh thành sân vận động cricket lớn nhất thế giới ở bang này, với sự tham gia của hơn 100 ngàn người. Sân vận động này dự kiến được đầu tư hơn 13 triệu đô la Mỹ.
Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Ấn Độ đang gặp nhiều khó khăn, với tỉ lệ thất nghiệp cao.
Ông Modi cũng đang đối mặt với những chỉ trích, ở cả trong và ngoài nước, về Quyết định xóa bỏ quy chế đặc biệt của khu vực Jammu và Kashmir, và đạo luật công dân gây tranh cãi mà theo đó nhanh chóng cấp quyền công dân cho người dân thuộc các cộng đồng tôn giáo thiểu số không theo đạo Hồi từ ba quốc gia láng giềng.
"Chuyến thăm này sẽ là một tin tức tốt lành cho ông ấy", Tanvi Madan, giám đốc dự án nghiên cứu về Ấn Độ tại Viện nghiên cứu chính sách Brookings ở Washington, Hoa Kỳ, nhận định. "Ông ấy sẽ xuất hiện trong tấm ảnh chụp chung với một nhà lãnh đạo quyền lực nhất thế giới, có thể nói là vậy".
Nhưng Ấn Độ vốn không được đề cập đến nhiều trong chương trình nghị sự "Nước Mỹ trên hết" của ông Trump. Vậy ông Trump, người vốn được cho là không thích thú gì lắm với các chuyến công du dài ngày, muốn đạt được những gì trong chuyến công du này ?
1. Nhằm thu hút cử tri Mỹ gốc Ấn ?
Chuyến thăm Ấn Độ được nhiều người xem là một chuyến công du thú vị, đến một đất nước nơi ông Trump dự kiến sẽ không phải đối mặt với những câu hỏi hóc búa, nhưng lại dễ dàng cho ông để giành được một số điểm cộng về chính trị trong nước.
Một trong những mục tiêu của chuyến đi là vẽ ra trước cử tri Mỹ một hình ảnh tốt đẹp về ông Trump khi ông tìm cách tái cử. "Các hình ảnh sẽ được sử dụng trong chiến dịch tái tranh cử của ông Trump, để tạo ấn tượng rằng, vị Tổng thống này đang được hoan nghênh trên toàn thế giới", bà Madan phân tích.
"Rằng ông ấy đã làm cho nước Mỹ vĩ đại và được tôn trọng, nhất là khi một số cuộc thăm dò cho thấy rằng, trên trường quốc tế, mức độ tôn trọng đối với Hoa Kỳ đã giảm xuống".
Cử tri người Mỹ gốc Ấn có thể là nhóm được đặc biệt chú ý. Hiện có khoảng 4,5 triệu người gốc Ấn sống ở Mỹ, số lượng như vậy là tương đối nhỏ, nhưng họ lại là một lực lượng chính trị đang lên ở quốc gia này.
Cử tri người Mỹ gốc Ấn thường bỏ phiếu cho ứng cử viên Dân chủ. Chẳng hạn, trong cuộc bầu cử vào năm 2016, chỉ có 16% người Mỹ gốc Ấn bỏ phiếu cho ông Trump, theo cuộc khảo sát quốc gia về những người Mỹ gốc Á.
"Người Mỹ gốc Ấn không tin vào chính sách cắt giảm thuế và thu hẹp vai trò của chính phủ. Họ ủng hộ việc thúc đẩy chi tiêu cho các phúc lợi xã hội", Karthick Ramakrishnan, Giáo sư về chính sách công tại Đại học California, Riverside, người điều hành cuộc khảo sát nói trên, cho hay.
Ông Trump đã tìm cách kiếm cảm tình của người Mỹ gốc Ấn trong cuộc bầu cử sắp tới, vào năm 2020 này. Hồi tháng 9 năm ngoái, ông đã xuất hiện cạnh ông Modi trong một sự kiện lớn ở Houston, Texas, có tên "Howdy Modi" và đưa ra tuyên bố : "Quý vị chưa bao giờ có một người bạn tốt nào làm Tổng thống tốt hơn Tổng thống Donald Trump".
Theo ông Ramakrishnan, những nỗ lực của ông Trump trong việc tiến đến gần Ấn Độ có thể giúp làm tăng số lượng ủng hộ ông trong những nhóm cử tri hãy còn lưỡng lự.
"Tôi nghĩ rằng, sự ủng hộ sẽ có thể tăng lên trong ngắn hạn, nhưng có lẽ không đến mức như nhiều đảng viên Cộng hòa hy vọng", ông nhận định.
2. Thảo thuận mậu dịch
Một thỏa thuận thương mại với Ấn Độ sau nhiều tháng đàm phán dự kiến sẽ là tâm điểm trong chuyến thăm lần này của ông Trump và đây sẽ là một chiến thắng chính trị lớn với ông nếu thỏa thuận này thành hiện thực.
Thương mại song phương Mỹ-Ấn Độ hiện dừng ở con số 160 tỷ Mỹ kim. Nhưng hy vọng về một thỏa thuận như vậy đã giảm trong nhiều tuần qua, khi Mỹ bày tỏ quan ngại về các vấn đề như tăng thuế, kiểm soát giá cả và chênh lệch trong thương mại điện tử. Nhập cư lao động lành nghề và chế độ thị thực cũng là những vấn đề được quan tâm khác.
Ấn Độ muốn Mỹ khôi phục lại hệ thống Ưu đãi Thuế quan Phổ cập (GSP), vốn hỗ trợ các nước đang phát triển thông qua việc tạo thuận lợi cho các nước này xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ. Năm 2019, ông Trump đã chấm dứt các ưu đãi kiểu này với Ấn Độ.
"Ngay cả một thỏa thuận thương mại với quy mô hạn chế cũng sẽ là một tín hiệu quan trọng với ngành công nghiệp ở cả hai quốc gia, rằng Hoa Kỳ và Ấn Độ nghiêm túc trong mục tiêu thúc đẩy thương mại song phương và họ có thể vượt qua các vấn đề [khác biệt]", Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Mỹ - Ấn Độ (USIBC), bà Nisha Biswal nói.
Tuy nhiên, bà cũng nói thêm rằng : "Từ những gì tôi đã nghe được từ cả hai chính phủ, tôi không mấy lạc quan".
3. Yếu tố Trung Quốc
Trung Quốc đã trở thành một phần trung tâm tạo nên 'thương hiệu chính trị' của ông Donald Trump. Và nhiều quan ngại của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc như với Sáng kiến Vành đai và Con đường, cách Trung Quốc hành xử ở Biển Đông và sự không đáng tin cậy của các đối tác Trung Quốc cũng được Ấn Độ chia sẻ.
"Tôi không nghĩ chuyến thăm này có thể diễn ra nếu giữa Ấn Độ và Hoa Kỳ không có sự tương đồng chiến lược về Trung Quốc, nhất là những quan ngại của họ trước các hành động và ý định của Trung Quốc trong khu vực", bà Madan bình luận.
Một cuộc khủng hoảng trong quan hệ giữa Trung Quốc - Hoa Kỳ hẳn sẽ tác động xấu đến nền kinh tế Ấn Độ, nhưng mối quan hệ quá gần gũi giữa hai gã khổng lồ này cũng có thể làm Ấn Độ bị cho ra rìa trong cuộc chơi.
Ngược lại, phía Mỹ đặt câu hỏi, liệu mục tiêu tự chủ chiến lược của Ấn Độ có thành một trở ngại cho mối quan hệ đối tác chiến lược thực sự với Hoa Kỳ.
Các câu hỏi cũng xoay quanh việc, liệu Ấn Độ có thể trở thành một đối trọng với Trung Quốc ở Châu Á, hay sẽ bị hút sâu hơn vào các vấn đề chính trị trong nước và tiểu khu vực. Và với sự thù nghịch gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc, ông Trump cũng có thể tìm thấy một người bạn ở ông Modi, người được coi là sẵn lòng chỉ trích Trung Quốc.
4. Thỏa thuận quốc phòng
Truyền thông loan tin cho thấy, các thỏa thuận quốc phòng trị giá hàng tỷ đô la sẽ được ký kết trong chuyến thăm Ấn Độ của ông Trump.
Điều này có thể gồm việc bán máy bay trực thăng cho hải quân. Trước chuyến đi, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã chấp thuận việc bán Hệ thống Vũ khí Phòng không tích hợp với trị giá 1,8 tỷ đô la.
Khi Ấn Độ cố gắng đa dạng hóa các đối tác bán vũ khí cho mình, nước này nhận ra rằng, Mỹ vẫn chưa phải là đối tác cung cấp vũ khí lớn như Nga và Pháp, một nhà phân tích cho biết
"Ấn Độ và Mỹ đã trở nên rất gần gũi với nhau do những lý do chiến lược. Ngay trong những năm ông Trump cầm quyền, đã diễn ra nhiều đối thoại quốc phòng và ngoại giao", bà Madan nói.
Còn với ông Trump, bất kỳ cơ hội nào, dù nhỏ, để bán các sản phẩm của Mỹ cũng là dịp để ông khẳng định với những người ủng hộ rằng, ông đang thúc đẩy việc làm và các sản phẩm 'Made in America'.
5. Quan hệ Trump-Modi
Ông Trump được nhiều người coi là nhà lãnh đạo "biết thương thảo", người luôn coi trọng các mối quan hệ cá nhân hơn so với địa chính trị. Bản thân ông tin rằng, khả năng tiếp cận với các nhà lãnh đạo nước ngoài đã giúp ông có được khả năng như vậy.
Và chuyến thăm lần này sẽ là cuộc gặp thứ năm giữa Tổng thống Trump và Thủ tướng Modi trong vòng có 8 tháng.
Họ gọi nhau là 'bạn'. Hình ảnh họ ôm nhau xuất hiện trên truyền thông. "Tuy chúng ta chưa được Ấn Độ đối xử tốt nhưng tôi lại rất thích Thủ tướng Modi", ông Trump nói với các phóng viên vài ngày ngay trước chuyến đi.
Đối với ông Trump - và cả ông Modi nữa - thể hiện tính cách thân thiện và nồng nhiệt ở một mức độ nào đó có thể giúp họ giải quyết những khác biệt khi các cuộc đàm phán gặp khó khăn.
Cuối cùng, đó có thể không phải là một chuyến đi được thực hiện với một mục tiêu rõ ràng, ông Joshua White thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế Johns Hopkins nói.
Đối với ông White, nhiều khả năng tính cách bốc đồng đã khiến ông Trump quyết định thực hiện chuyến đi, để bắt tay và tạo dáng chụp ảnh, còn "bộ máy quan liêu sẽ tìm xem những gì có thể đạt được trong chính sách"
Vineet Khare
Nguồn : BBC tiếng Việt, 25/02/2020
**********************
Mỹ - Ấn Độ tăng cường hợp tác để kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc
Thu Hằng, RFI, 25/02/2020
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi "đáp lễ" tổng thống Mỹ Donald Trump bằng buổi lễ đón tiếp long trọng, hoành tráng tại thành phố quê hương Ahmedabad với chi phí lên đến 14,5 triệu euro chỉ cho ba tiếng xuất hiện của ông Trump. Đối với chủ nhân Nhà Trắng, chuyến công du hai ngày là cơ hội để Mỹ xích lại gần hơn với một đồng minh chiến lược tại Châu Á nhằm làm đối trọng với Trung Quốc.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (áo mầu sáng) đón tiếp tổng thống Mỹ Donald Trump tại sân bay Sardar Vallabhbhai Patel, ở Ahmedabad, ngày 24/02/2020 MANDEL NGAN / AFP
Cả thủ tướng Modi và tổng thống Trump đều nổi tiếng theo khuynh hướng bảo hộ, nhưng biết cách duy trì "mối quan hệ thân thiết" riêng. Ông Modi thực hiện chính sách "Make in India" (Sản xuất tại Ấn Độ), trong khi ngay từ khi tranh cử tổng thống, ông Donald Trump đã quảng bá cho "America First" (Nước Mỹ trên hết). Tuy nhiên, dường như hai nhà lãnh đạo sẵn sàng tạm gác một số bất đồng để tăng cường hợp tác kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc, thông qua hợp tác an ninh và thương mại.
Thực vậy, theo nhận định với RFI của nhà nghiên cứu Aparna Pande, thuộc Viện Hudson tại Washington, "Với Ấn Độ, Hoa Kỳ sẽ có một đồng minh lớn với quân đội hùng hậu và nền kinh tế tiềm tàng". Ấn Độ "là nước có cùng quy mô dân số, lại nằm sát biên giới với Trung Quốc, có quân đội thực sự và luôn coi Trung Quốc là một đối thủ, từng bại trận trước Trung Quốc, và điều đó khiến lực lượng sĩ quan Ấn Độ luôn đề phòng và coi Trung Quốc như một mối đe dọa cho chính lãnh thổ của họ".
Để tăng cường sức mạnh quân sự, Ấn Độ không ngừng mua vũ khí, đặc biệt là hợp đồng khoảng 5 tỉ đô la với Nga. Và dường như để tái cân bằng, Ấn Độ cũng hứa mua 2,6 tỉ đô la trang thiết bị quân sự của Mỹ, trong đó có 24 máy bay trực thăng của nhà sản xuất Lockheed Martin. Ngoài ra, Mỹ cũng có thể bán cho Ấn Độ hệ thống radar, hệ thống tên lửa phòng không, cũng như nhiều loại vũ khí khác với trị giá lên đến khoảng 1,8 tỉ đô la. Washington tìm cách trở thành một trong những nhà cung cấp vũ khí chính của New Delhi.
Chính tổng thống Donald Trump từ năm 2017 là người thúc đẩy chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương "rộng mở và tự do, dựa trên luật pháp quốc tế" nhằm bổ sung cho chính sách của Hoa Kỳ ở Châu Á, đặc biệt là nhằm khống chế các mối đe dọa từ Trung Quốc, trong đó có các hoạt động quân sự hóa của Bắc Kinh ở Biển Đông. Để khẳng định là một nhân tố không thể thiếu trong khu vực, New Delhi cũng thông báo chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương riêng vào tháng 01/2020, trong đó Ấn Độ trở thành trung tâm.
Đối với Washington, Ấn Độ không chỉ là một đối tác ngoại giao và quân sự, mà còn là một trong những thị trường lớn trên thế giới. Chinh phục được thị trường Ấn Độ còn là cơ hội cho Mỹ tránh quá phụ thuộc vào Trung Quốc, thậm chí vượt qua Trung Quốc để trở thành đối tác thương mại hàng đầu của Ấn Độ.
Tuy nhiên, giống như tổng thống Trump, thủ tướng Modi thực hiện chính sách bảo hộ. Vì lý do tăng trưởng giảm, tại thượng đỉnh ASEAN vào tháng 11/2019 ở Thái Lan, Ấn Độ thông báo rời thỏa thuận thương mại RCEP do lo ngại hàng hóa Trung Quốc tràn vào thị trường nước này.
Cũng vì bảo hộ sản xuất trong nước, chính phủ Ấn Độ tăng thuế một số mặt hàng Mỹ trong các lĩnh vực như nông nghiệp, thiết bị y tế, thương mại điện tử… khiến quan hệ song phương trở nên căng thẳng hơn từ năm 2019. Dù quy mô không lớn như cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, nhưng chính quyền New Delhi và Washington vẫn chưa giải quyết được những bất đồng trước chuyến công du của tổng thống Trump, cho dù chủ nhân Nhà Trắng trấn an rằng ông "không vội".
AFP cho biết, tại New Delhi, ông tỏ ra "lạc quan" "sẽ ký được nhiều hợp đồng thương mại rất quan trọng, trong số những hợp đồng quan trọng nhất chưa từng được ký kết" nhằm giảm bớt rào cản thuế quan liên quan đến đầu tư giữa Hoa Kỳ và Ấn Độ. Có lẽ hai nguyên thủ sẽ có một số nhân nhượng để tăng cường hợp tác song phương và hình thành một liên minh chặt chẽ hơn để đối phó với sức mạnh và ảnh hưởng của đối thủ chung là Trung Quốc.
Thu Hằng
**********************
Ấn Độ hứa mua 3 tỉ đô la thiết bị quân sự của Mỹ
Thu Hằng, RFI, 25/02/2020
Ngày 25/02/2020, tổng thống Mỹ Donald Trump và phu nhân Melania Trump đến Raj Ghat, khu tưởng niệm Mahatma Gandhi, cha đẻ của nước Cộng Hòa Ấn Độ. Ngày làm việc thứ hai và cũng là ngày cuối của chuyến thăm của nguyên thủ Mỹ được hai bên dành để bàn về thương mại, hợp tác an ninh.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại New Delhi ngày 25/02/2020. Reuters/Al Drago
Trong cuộc họp báo ngày 24/02 tại thủ đô New Delhi, với thủ tướng Ấn Độ, tổng thống Mỹ cho biết chưa có thỏa thuận nào được ký, nhưng hai bên tiếp tục đàm phán và New Delhi sẽ mua 3 tỉ đô la trang thiết bị quốc phòng của Hoa Kỳ. Ông Donald Trump cũng nhắc đến tầm quan trọng về mức độ an toàn của mạng 5G đang được New Delhi lên kế hoạch triển khai. Phát biểu của tổng thống Mỹ có thể được hiểu như lời cảnh báo về nhà cung cấp thiết bị Hoa Vi của Trung Quốc.
Theo AFP, quan hệ giữa Ấn Độ và Hoa Kỳ trở nên căng thẳng hơn do cả hai bên lần lượt tăng thuế đối với nhiều loại mặt hàng và dịch vụ, dù quy mô không lớn bằng cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung. Từ vài tháng gần đây, Ấn Độ đã tăng thuế một số mặt hàng nhập từ Mỹ như hạnh nhân, táo, thép, hóa chất…
Năm 2018, trao đổi thương mại giữa Ấn Độ và Hoa Kỳ đạt gần 145 tỉ đô la, trong đó Mỹ nhập siêu 25 tỉ đô la và điều này khiến tổng thống Donald Trump bất bình. Chủ nhân Nhà Trắng cũng cho rằng doanh nghiệp Mỹ không được tạo đủ cơ hội để thâm nhập thị trường khoảng 1,3 tỉ dân, nổi tiếng được bảo hộ.
Tọa kháng chống luật công dân mới biến thành bạo lực
Cũng trong tối 24/02, một vụ xô xát lớn đã xảy ra ở phía bắc thủ đô, chỉ cách khách sạn nơi tổng thống Mỹ nghỉ vài kilomet, khiến 7 người chết, trong đó có một cảnh sát và hàng chục người bị thương.
Theo thông tín viên RFI Sébastien Farci, vụ xô xát xảy ra trong một khu phố nơi phần lớn người dân theo đạo Hồi. Họ tổ chức tọa kháng để phản đối luật công dân mới của Ấn Độ. Trong khi đó, nhiều nhóm theo Ấn Độ giáo, dường như được cảnh sát nương tay, đã đến quấy phá và đốt nhiều cửa hiệu của người Hồi giáo. Đến sáng 25/02, lực lượng giữ an ninh đã được điều đến để kiểm soát tình hình.
Thu Hằng
*******************
Tổng thống Mỹ Donald Trump đi Ấn Độ nhằm tăng cường hợp tác quân sự song phương
Thụy My, RFI, 24/02/2020
Ngày 24/02/2020, tổng thống Mỹ Donald Trump khởi đầu chuyến thăm Ấn Độ lần đầu tiên trong nhiệm kỳ, kéo dài hai ngày. Ông Trump và phu nhân Melania được tưng bừng đón tiếp tại Ahmedabad, quê nhà của thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi với cuộc mít-tinh trên 100.000 người, và hàng ngàn người đón chào trong suốt lộ trình.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đón tổng thống Mỹ Donald Trump tại sân vận động Sardar Patel Gujarat, thành phố Ahmedabad, ngày 24/02/2020. Reuters/Francis Mascarenhas
Sự kiện mang tên "Namaste Trump" (Xin chào ông Trump) nhằm đáp lễ cuộc mít-tinh lớn "Howdy Modi" tổ chức tại Houston, Texas nhân dịp thủ tướng Ấn đến Hoa Kỳ tháng Chín năm 2019.
Từ New Delhi, thông tín viên Sébastien Farcis gởi về bài tường trình :
"Thành phố Ahmedabad đón tiếp tổng thống Mỹ như một hoàng đế : một loạt 28 tấm biển khổng lồ được triển khai trên nhiều kilomet dọc theo lộ trình của ông Donald Trump, trước khi 3.000 nghệ sĩ biểu diễn tại một sân vận động 110.000 người.
Thủ tướng Narendra Modi áp dụng chính sách ngoại giao nặng phần trình diễn mà ông đã nhiều lần dùng đến khi công du phương Tây, với mục đích kích thích tinh thần dân tộc của cử tri. Việc đón tiếp này còn nhằm hâm nóng quan hệ kinh tế giữa hai nước : Washington chỉ trích nhiều hàng rào thuế quan của Ấn Độ, và Mỹ đánh thuế vào nhôm thép nhập khẩu từ Ấn.
Ngược lại, hợp tác quân sự giữa hai bên tăng tiến : Hoa Kỳ trở thành nhà cung cấp vũ khí thứ nhì của Ấn Độ, và ngày mai (25/02) ông Donald Trump tại New Delhi sẽ ký hợp đồng bán 24 chiếc trực thăng tác chiến trị giá hơn 2 tỉ euro. Rõ ràng Ấn Độ là một đồng minh chiến lược của Mỹ, vốn đang tìm cách ngăn chận ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc tại Châu Á".
AFP cho biết thêm, dọc theo lộ trình ở Ahmedabad, có những màn biểu diễn nghệ thuật truyền thống ; bò, khỉ và chó hoang đều bị quét sạch trên các con đường trước khi ông Trump đến. Còn chính quyền thành phố Agra, nơi có ngôi đền Taj Mahal nổi tiếng, nơi Donald Trump đi thăm vào buổi chiều, đã cho đổ một lượng nước lớn xuống sông Yamuna chảy quanh đền này để làm bớt mùi khó chịu, do dòng sông bị ô nhiễm nặng.
Thụy My