Đừng phó mặc cho Trump, phe Cánh tả Anh cần phải lãnh đạo cuộc đối đầu với Trung Quốc.
Các đại biểu tham dự cuộc họp khai mạc phiên họp thứ ba của Đại hội Nhân dân toàn quốc lần thứ 13 (NPC) tại Đại lễ đường nhân dân vào ngày 22/5/2020 tại Bắc Kinh, Trung Quốc. (Ảnh của Du Yang / China News Service qua Getty Images)
Tập Cận Bình đang rất nóng vội. Bước sang tuổi 66 vào tháng 6 này, Tập muốn để lại một di sản Trung Hoa như một cường quốc đang vươn lên, sẵn sàng choán ngôi của Mỹ, trở thành bá chủ về kinh tế và tiếp đó là quân sự trên toàn cầu.
Các cường quốc từng trỗi dậy, như Anh vào thế kỷ 19, Hoa Kỳ vào thế kỷ 20, đã sử dụng quân sự để tạo ảnh hưởng về kinh tế cũng như lấy ảnh hưởng về kinh tế để gây ảnh hưởng về quân sự. Tuy nhiên, sự vươn lên của những nhà nước này thường chuyên trở những giá trị khai sáng như ý tưởng về phân quyền, tự do tư tưởng và biểu đạt, thị trường tự do, và các chính đảng đối lập được phép tồn tại và thách thức lực lượng cầm quyền. Nhưng những giá trị này là những điều Tập Cận Bình phủ nhận.
Tuy nhiên, kể từ khi phong trào toàn cầu hóa bắt đầu 40 năm về trước, phương Tây đã thu về nhiều người lợi từ Trung Quốc và quên rằng Trung Quốc đang được cai trị bởi độc tài cộng sản tàn bạo như thời Nga dưới sự cai trị của Stalin.
Trung Quốc xây lên những nhà tù gulag, nơi giam cầm và đầy đọa đến chết những người bất đồng chính kiến, trong đó có nhà trí thức, người được trao giải Nobel Hòa Bình Lưu Hiểu Ba (Liu Xiaobo). Nếu như Stalin từng tìm cách để xóa bỏ căn cước của dân tộc Ukraine, Tập Cận Bình đang xóa bỏ người Ngô Duy Nhĩ tại miền Bắc Trung Quốc, nhiều người dân nơi đây đang chịu nạn trong những trại cải tạo tập trung.
Trung Quốc xây lên những nhà tù gulag, nơi giam cầm và đầy đọa đến chết những người bất đồng chính kiến, trong đó có nhà trí thức, người được trao giải Nobel Hòa Bình Lưu Hiểu Ba (28/12/1955-13/07/2017).
Stalin dùng những hình nhân bù nhìn thuộc phong trào cánh tả quốc tế để tô vẽ cho chế độ. Tập Cận Bình cũng có riêng những nhân sĩ phương Tây thuộc giới chính trị gia về hưu, quản lý quỹ đầu tư, giám đốc doanh nghiệp, và chuyên viên tư vấn. Những kẻ này ăn những khoản bộc lộc, đãi ngộ khổng lồ thông qua buôn bán với Trung Quốc, một nước đang chối bỏ tất cả những quyền hội đoàn của người lao động.
Tuy nhiên cũng có một thiểu số sáng suốt nhìn ra vấn để Trung Quốc như cựu thủ tưởng Úc Kevin Rudd. Trả lời New European vào tuần trước, ông thẳng thắn cho rằng "Trung Quốc không thua nhà nước Sô Viết của Lênin về sự tàn bạo" (a harderned Soviet style Leninist State). Thủ tướng Rudd muốn tiếp tục đàm phán với Trung Quốc để tránh điều mà ông gọi là Chiến Tranh Lạnh 1.5. Tuy nhiên điều này yêu cầu Bắc Kinh phải thay đổi trong hướng giải quyết vấn đề. Nhưng dưới sự lãnh đạo của Tập Cận Bình, điều này khó mà xảy ra.
Hòa giải giữa khối Đông Âu và khối dân chủ phương Tây dựa trên cơ sở các Hiệp ước Helsinski và kéo Liên Xô vào Tổ chức An ninh và Hợp tác tại Châu Âu, cũng như thiết lập các quy chế vĩnh viễn cho quá trình đàm phán. Nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy Tập Cận Bình mong muốn hòa giải với người dân Trung Quốc, huống chi là những người hàng xóm trong cộng đồng quốc tế.
Tôi đến Trung Quốc lần đầu vào năm 1982 để cố gắng tìm xem liệu có bất cứ hy vọng nào để khai sinh những công đoàn, nghiệp đoàn lao động độc lập hay không. Nhưng tiếc thay đó chỉ là một chuyến đi vô ích. Trong chuyến đi đó, tôi chỉ tìm thấy sự đói khổ cực cùng của quần chúng và một tầng lớp cai trị tách biệt với xã hội đối khổ đó. Sau đó, tôi giữ cương vị bộ trưởng Văn phòng Đối ngoại và Thịnh vượng chung, thường xuyên phải đi thăm Trung Quốc trên cương vị đối ngoại, tôi kinh ngạc về tốc độ cải thiện chóng mặt về mức sống của người dân Trung Quốc.
Nhưng sự thật chúng ta phải nhìn nhận là dù chúng ta hoan nghênh thành tích tăng trưởng kinh tế đó, Trung Quốc dưới chế độ của Tập Cận Bình là một mối họa cho an ninh thế giới và là một đồng minh khách quan của phong trào dân túy, phong trào dân tộc chủ nghĩa để chống phá pháp trị, nhân quyền, những giá trị về một xã hội mở được ấp ủ bởi cộng đồng quốc tế.
Tại Anh, phe cánh tả và những đồng minh của chúng ta đã có lỗi vì đã phớt lờ những góc tối của chế độ toàn trị tại Trung Quốc, nhưng chúng ta không thể giao cho Trump, đảng Bảo thủ hay những kẻ đang cổ súy chủ nghĩa cô lập định hình chính sách mới về Trung Quốc được.
Rõ ràng trong toan tính trở thành bá chủ thế giới, Tập Cận Bình đã mắc phải những sai lầm. Ban đầu, Tập Cần Bình nghĩ rằng giống như những tổng thống Mỹ khác, Trump sẽ thỏa hiệp và tìm cách xoa dịu Trung Quốc. Lối làm chính trị của Trump luôn tàn nhẫn và bất nhân, nhưng Trump hiểu được tâm lý của những người bình dân Mỹ thuộc tầng lớp lao động và trung lưu. Những quần chúng này cảm nhận được rằng những chính quyền của Clinton, George W Bush và Obama đã làm tay sai cho Wall Street và đã hy sinh tầng lớp lao động, trung lưu của Mỹ để đổi lấy thương mại một chiều với Trung Quốc, Đảng Dân chủ hiện tại tỏ ra cứng rắn hơn với Trung Quốc. Joe Biden gọi Tập Cận Bình là một "tay lưu manh" (a thug). Dù cuộc bầu cử Mỹ vào mùa thu năm nay đi theo chiều hướng nào, Washington vẫn sẽ lấy lập trường cứng rắn hơn với Trung Quốc.
Những thuộc tính đế quốc bành trướng của Trung Quốc cũng được Tập Cận Bình đẩy lên một cách thái quá. Trung Quốc gây áp lực thô bạo lên các quốc gia lân bang, yêu cầu họ phải chấp nhận Trung Quốc là bá chủ của các vùng biển, điều này đã đi quá giới hạn.
Tập Cận Bình cũng đã vụng về khi xử lý đại dịch Corona, từ việc đàn áp những người y bác sĩ lên tiếng cảnh báo về sự bùng phát của dịch bệnh. Có những vấn đề nghiêm túc thế giới cần phải tính sổ với ông ta. Nhưng chúng ta có đủ sức làm điều đó không ?
Thế giới dân chủ từng chống lại Stalin sau năm 1945 đã kiến tạo những giải pháp hiệu quả hiện tại đang ngủ và cần được đánh thức.
Chúng ta cần một chiến dịch toàn cầu nêu cao những giá trị tiến bộ để buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm. Tất nhiên không có chuyện chúng ta phải liên minh với Trump, cấm vận về kinh tế, ngừng các hoạt động thương mại hoặc đi lại hay phủ nhận những người Trung Quốc có tài năng và sự cần cù ở mọi độ tuổi, hàng trăm ngàn người Trung Quốc như vậy đang học tập trong các trường đại học tại đất nước chúng ta.
Chào đón những công dân Trung Quốc không có nghĩa là ủng hộ Tập Cận bình hay chế độ cộng sản. Trong một thời gian dài, các nước trên thế giới đã bỏ qua những thực trạng đang xảy ra tại Trung Quốc. Đây là lúc mà chúng ta phải thức tỉnh, cảnh báo các tầng lớp quần chúng nhân dân, và bỏ ra những khoản tiền nghiêm túc để cung cấp thông tin trung thực cho toàn thế giới, kể cả 1,4 tỷ người dân Trung Quốc, đảm bảo dân chủ, tự do thông tin, và nền kinh tế mở không biến mất khỏi thế giới này - ngôi nhà chung của toàn nhân loại chúng ta.
Denis MacShane
Nguyên tác : The left cannot leave it to Trump to tackle China, The New European, 28/05/2020
Nguyễn Việt Anh chuyển ngữ, 31/05/2020
Denis MacShane là cựu bộ trưởng phụ trách vấn đề Châu Âu, thành viên Công đảng Anh.