Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

08/06/2020

Suy ngẫm về cái chết của George Floyd : những hệ lụy

Nhiều tác giả

Chuyện kỳ thị

Từ Thức, 08/06/2020

Chuyn xy ra khi tôi còn tr, nghĩa là chuyn c tích.

Chy xe trên xa l Paris-Caen. Mt chiếc xe t đng sau, vưt u, khi mình đã chy vn tc ti đa. Ri ngon ngoèo trưc mt như rn say rưu.

Bc mình, tôi cn nhn :

- Cái thng đen này, chơi trò gì vy ?

Hai đa con gái ngi đng sau. Cô ln, 12, 13 tui gì đó, phn kháng :

Mais ça n’a rien à voir avec sa couleur de peau ! (Chuyn đó không liên h gì ti mu da ca anh ta !)

Con nít sng ngoi quc, khi cn nói cái gì nhanh, hơi phc tp, đu dùng tiếng đa phương. Câu đi đáp tiếp theo bng tiếng Pháp, cho l.

carolina3

Bác tài hơi ngưng, cht nh Âu Châu, con nít đưc dy t nh k th chng tc là mt điu cm k, mt thói xu. Ngưi ta nhìn nhn d dàng nhng tính xu, tr thói k th.

Thay vì nhn li, nhưng mt ông b An Nam không th xin li, bèn chng chế :

- Đùa mt chút, không đưc à ?

Con nh nghiêm trang như mt bà c :

- Có nhng chuyn không đùa đưc !

Ông b thm đòn, cô ái n th hai bi thêm :

- Et c’est même pas drôle (Và câu nói đùa cũng chng có gì đùa)

Nh con i dy bo, t đó ông b An Nam bt k th, bt ngo ngh, và bt ngy bin đôi chút.

Bất đồng văn hóa

Nh chuyn cũ, tôi nói vi vài ngưi bn đng hương : ngưi ta có quyn phn đi chuyn cnh sát đè c George Floyd ti chết, bi vì "lives matter", cũng như các bn có quyn phn đi, đ kích nhng k li dng cơ hi đ đp phá, ăn cưp.

C hai đu là nhng chuyn xu.

Mt bên làm mt thanh danh ca cnh sát, mt bên làm mt thanh danh ca nhng ngưi biu tình ôn hòa. Và đe da nh mng, tài sn ca ngưi khác.

Ăn cưp là ăn cưp, không th nhân danh cái gì đ o cha cho hành đng đt phá, trm cưp.

Nhưng coi chng. Lên án bo hành, bt lương là mt chuyn, gi ngưi khác là mi, là bn đen, nh, kh, kèm theo đ mi tĩnh t tc tĩu, khinh mit, đy dy trên mng xã hi, là chuyn khác.

Th nht : không ai chu trách nhim v chuyn mình sinh ra đen hay trng.

Th hai : chúng ta hơn ai đ khinh mit ? Ngưi da đen ít nht cũng đng hàng đu v nhc, th thao, và… chuyn tranh đu cho quyn bình đng.

Th ba : đó là k th chng tc, b lut pháp nơi bn đang sng nghiêm tr.

Th : thái đ, ngôn ng đó s gây xung đt trong chính gia đình bn.

Bi vì tr em hay nhng ngưi tr tui sinh ra, ln lên c ngoài, đưc dy d đ gt ra óc k th chng tc, đi vi thế gii, và con cháu chúng ta, là cái xu nht trong nhng cái xu.

trưng hc, h sng chung, bình đng, thân thin vi bn bè đ mi mu da. H s ng ngàng thy cha m có nhng ngôn ng như vy, đi vi chúng ta không có gì nghiêm trng.

Thái đ k th ca bn s làm cho không khí gia đình căng thng hơn, cái h gia các thế h Vit Nam sâu hơn.

Đng ngc nhiên khi thy con cháu không mun trao đi gì vi chúng ta na. Không phi ch vì ngôn ng bt đng. T hơn: văn hoá bt đng.

Cui cùng, nn nhân đu tiên chính là bn.

Bình an

Vi nhng ngưi làm báo Đng trong nưc, h hi vì M có biu tình bo đng, hn lon, khác vi x "bình an"Vit Nam, Tàu, Bc Hàn, tôi nhc li câu ca Churchill : "Chế đ dân ch là chế đ ti nht, nếu không k nhng chế đ khác" (1).

Biu tình hn lon là mt trong nhng yếu đim ca các nưc dân ch. Rt khó có gii pháp, bi vì ti các nưc dân ch, ngưi ta không thn quân, bn b ngưi biu tình như ti nhng x đc tài. Nhưng biu tình là mt hình thc din t t do tư tưng. Dân có quyn cho mi ngưi biết mình nghĩ gì.

Tôi sng Pháp, nơi không có ngày nào không có biu tình, đôi khi vì nhng lý do v vn. Bc mình thit, nhưng gia mt nưc biu tình sut ngày, và mt x ‘’bình an’, ‘’t tp đông ngưi ‘’ là mt cái ti, m ming là đi tù, vic la chn không khó khăn. Tôi ghê s, vt giò lên c, chy thoát khi x bình an, dù là quê hương yêu du.

Paris, tháng 6/2020

Từ Thức

Nguồn :  tuthuc-paris-blog.com

(1) Democracy is the worst form of government, exept for all the others

*******************

Mỹ tố cáo Trung Quốc khai thác "bỉ ổi" cái chết của người da màu George Floyd

Thùy Dương, RFI, 07/06/2020

Trong bối cảnh phong trào biểu tình chống phân biệt chủng tộc và bạo lực cảnh sát vẫn rầm rộ tại Mỹ và lan ra khắp thế giới sau cái chết của người Mỹ gốc Châu Phi George Floyd, hôm qua 06/06/2020, chính quyền Mỹ tố cáo Trung Quốc khai thác một cách "bỉ ổi, đáng ghê tởm" cái chết của George Floyd.

my1

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trong một lần họp báo tại Bộ Ngoại giao ngày 20/05/2020. Reuters - Pool

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhận định : "Việc Đảng cộng sản Trung Quốc khai thác một cách bỉ ổi cái chết thương tâm của George Floyd để biện minh cho việc họ chối bỏ một cách độc đoán phẩm giá con người lại một lần nữa làm lộ rõ bộ mặt thật của họ". Ngoại trưởng Mỹ nói thêm là cũng giống như đối với mọi chế độ độc tài trong lịch sử, không có lời nói dối nào là bị Đảng cộng sản Trung Quốc coi là quá sỗ sàng, tục tĩu chừng nào nó còn phục vụ cho cơn khát quyền lực của họ.

Theo AFP, ngoại trưởng Mike Pompeo đã nhấn mạnh đến sự tương phản, đối lập lớn giữa hai nước Mỹ - Trung. Ông khẳng định : "Nền báo chí tự do của chúng tôi đưa ra thông tin về mọi sự kiện từ đầu đến cuối để toàn thể thế giới có thể hiểu chuyện gì đang xảy ra".

Những phát biểu của ngoại trưởng Mỹ được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc mới đây tố cáo "căn bệnh kinh niên" về phân biệt chủng tộc ở Hoa Kỳ và chế giễu Mỹ về điều mà Bắc Kinh coi là chính sách "tiêu chuẩn kép" của Washington.

Cách nay vài hôm, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Triệu Lập Kiên, đã liên hệ bạo lực ở Hoa Kỳ với những gì đã làm rung chuyển đặc khu hành chính Hồng Kông hồi năm ngoái. Triệu Lập Kiên thắc mắc : "Tại sao Hoa Kỳ coi những người ủng hộ bạo lực và đòi độc lập cho Hồng Kông như anh hùng và mà lại gọi những người tố cáo nạn phân biệt chủng tộc là người nổi dậy gây bạo động ?"

Thùy Dương

Nguồn : RFI, 07/06/2020

*********************

Bạo loạn và những người Mỹ xấu chơi

Nguyễn Hùng, VOA, 06/06/2020

Dù phần đông nhng người xung đường biu tình sau cái chết ca ông George Floyd dưới tay cnh sát gi được s đim tĩnh và ôn hoà, nhiu video quay được trong my ngày qua ti Hoa Kỳ cho thy nhng hình nh vô cùng phn cm.

floyd1

Tại mt bui tượng nim George Floyd, 5 tháng Sáu, 2020.

Sự phn n ca người dân sau khi chứng kiến cnh sát tay đút túi qun, đu gi đè lên c ông Floyd cho ti khi ông bt tnh và sau đó qua đi là có th hiu được.

Nhưng nhng hành đng đt phá và hôi ca thì qu thc là khó lý gii. Nó cũng làm hi tính chính nghĩa ca cuc xung đường và kéo sự chú ý ca công lun theo hướng bt li cho cuc đu tranh đòi quyn bình đng ca người da đen.

Một video quay cảnh nhng thanh niên da đen đp phá, nhy chm chm trên nóc xe cảnh sát ri châm la đt Trenton, th ph bang New Jersey được trên 100.000 lượt chia s và gn 70.000 bình lun. Bà Emily Ray viết : "Đây là điều r di ! Gây hi cho doanh nghip nh và người dân không phi là công lý !... Công lý s được thc thi khi ông cnh sát đó b kết án, và nó cũng không được coi là hình nh ca các cnh sát khác. Vi tt c nhng mt mát chúng ta đã phi chu đng, hòa bình, tình yêu và sự đoàn kết là điu chúng ta cn". Bình lun này được trên 900 người ng h.

Phản ng trước mt bình lun có v bin minh cho nhng hành đng đp phá ca nhng người trong video, bà Lisa Terranova-Maneri viết : "Tôi sẽ không ngi đây và t cho rng tôi hiu được ni đau ca anh vì tôi không [hiu]. Nhưng mt ch ca hàng đã b giết khi bo v ca hàng ca ông y. Mt ph n khác cố bo v cơ s ca bà và đã phi nhp vin. Nhng người đó có đáng b thương như vy không ? Mt ch ca hàng c gng c đi đ m ca hàng có đáng b cướp và đt phá không ?... H đó đ phc v cng đng và cung cp nhng gì cng đng cn. Bi vy khi hủy hoi cng đng, người ta hủy hoi hơi th ca thành ph. Bn hủy hoi cuc sng ca chính mình khi phá hủy các doanh nghip đó".

Đáp lại bình lun này, ông Raheem Lee Wade, người nói ông đã b cnh sát đi x bt công vì là người da đen, viết : "Nhiu chủ ca hiu trong thành ph thc ra phân bit chng tc và gây ra nhiu vn đ cho người da đen. Bà có th không hiu điu đó vì bà không hiu cng đng da đen. Nhiu ch doanh nghip nh làm hi hay giết người da đen, vô c cáo buc h và gi cnh sát, nhìn họ theo màu da và sách nhiu h".

Nhưng mt s người khác cho rng không gì có th bin minh cho nhng hành đng đp phá và nhng người đang đu tranh đòi s tôn trng s không đt được điu đó nếu h hành x bo lc. Mt người cũng nói c cơ s kinh doanh của người da đen cũng b đt phá trong nhng ngày qua.

Ông Michael Brown trong khi đó viết : "Tht kỳ l mi người đây nói v nhng người hôi ca. Có mt cuc biu tình ôn hòa bên ngoài [Nhà Trng] và tng thng ca các người làm gì ? Xua cnh sát ra dùng đn cao su và hơi cay vi h đ ông y có th đi chp ảnh ở nhà th. [Nó] đã nói hết nhng gì thế gii cn biết v ông ta".

Video khác từ thành ph bin Santa Monica California cho thy cnh hàng chc người, đa s là người da đen, xông vào một ca hàng Vans và vác ra giày, tt và qun áo. giây th 50 trong video, người ta có th thy mt người da đen tay ôm năm hp giày b ngã sõng soài ngay trước ca khi dm phi đng giày tt vương vãi. Ngay lp tc có người đng cnh nht ngay mt, hai hộp giày mà ông này đánh rơi.

Bà Sherry Gallagher bình luận : "Tất c nhng k ti phm ăn cướp vì mc đích ca riêng chúng. Cnh này tht đáng h thn, nó làm tôi sng st khi người ta đu tranh đòi sự tôn trng và được đi x t tế nhưng li không cho thế gii thy điu đó.

Còn bà Perfecto PJ Dela Cruz viết : "Đây không có gì liên quan tới cái chết ca George Floyd c. H hành đng như thế đ li dng thi cơ cho thỏa lòng tham".

Những hình nh t vài ngày qua Hoa Kỳ cho thy nhng vn đ nóng bng đã âm t lâu trong xã hi và cái chết ca ông George Floyd là git nước tràn ly khiến người ta xung đường th hin s phn n. Nng nó cũng còn là cái c cho nhng k cơ hi và nhng người mang trong mình s hn thù. Ít ai ng gia mùa Covid-19 vn đã nhiu chết chóc li xy ra thêm đt bo lon gây nhiu thit hi. Thay vì là tm gương đ các nước soi vào, Hoa Kỳ trong nhng ngày tháng qua có những lúc là cun phim bun cho thế gii.

Nguyễn Hùng

Nguồn : VOA, 06/06/2020

*******************

Chia sẻ với các bạn trẻ qua vụ việc nạn nhân George Floyd chết

Đinh A.Chính, 05/06/2020

Các hình ảnh của người đàn ông da đen bị viên cảnh sát da trắng đè gối lên cổ đến chết tạo nên xúc động lớn, và đối với các bạn trẻ ở Mỹ nói riêng thì thông tin này tràn ngập trên các phương tiện truyền thông và cả mạng xã hội trong nhiều ngày qua hẳn gây nên cả sự chấn động tâm lý. Cá nhân chúng tôi có con ở lứa tuổi vị thành niên nên thấy rõ được điều đó.

carolina1

Viên cảnh sát Derek Chauvin đè gối lên cổ nạn nhân George Floyd - Cột bên phải : Derek Chauvin (trên), Tou Thao (người gốc Hmong, Lào, dưới)

Tình cảm tự nhiên là sự thương cảm dành cho người đàn ông da đen nạn nhân, sự căm ghét đối với viên cảnh sát da trắng sát nhân. Đó là tình cảm rất con người, rất đáng trân quý, đặc biệt ở các bạn trẻ. Tình cảm đó chuyển thành thái độ phẫn nộ, phải có hành động tức thời như tham gia biểu tình để đòi công lý cho nạn nhân, để kẻ phạm tội sẽ phải bị đem ra xét xử trước pháp luật. Thiết nghĩ những bạn trẻ ở lứa tuổi sinh viên khi có những suy nghĩ và hành động thiết thực trước các vấn đề xã hội như thế là điều sẽ khiến những người đi trước, những cô, chú, bác trong cộng đồng rất hãnh diện.

Nếu các bạn trẻ tham gia biểu tình vì mục tiêu mang lại công lý cho nạn nhân trong vụ việc này thì các bạn đã thành công. Cả bốn cảnh sát tham gia vây bắt ông Floyd đều đã bị bắt giữ. Và rịêng viên cảnh sát Derek Chauvin đè gối lên cổ ông Floyd đến gần cả 9 phút thì đang bị truy tố tội sát nhân.

Nhưng qua những cuộc nói chuyện thêm với các con của cá nhân chúng tôi thì chúng tôi nhận thấy thái độ bất bình nói chung vẫn còn đó, là còn đặt trên vấn đề xã hội lớn hơn, đó là vấn đề kỳ thị giữa người da trắng và người da đen, vấn đề cảnh sát sử dụng bạo lực với người da đen ở Mỹ. Các bạn trẻ chắc hẳn cũng mang trong lòng thái độ phẫn nộ này, nên vẫn muốn tiếp tục xuống đường biểu tình đấu tranh cho công bằng xã hội.

Do có trao đổi thêm với các đứa con tuổi vị thành niên của chúng tôi để cùng hiểu nhau thêm trên vấn đề này, xin chia sẻ đến với các bạn trẻ. 

- Vấn đề kỳ thị giữa người da trắng và người da đen là một vấn đề phức tạp, nó bắt nguồn từ thời kỳ sở hữu nô lệ cả từ mấy trăm năm trước rồi. Tế nhị lắm. Nhưng hiện nay nếu so với thời trước ông Martin Lurther King của những năm thập niên 60 của thế kỷ trước thì đã khác nhiều lắm. Nước Mỹ cho mọi người sự công bằng cơ hội. Các bạn bè người da đen trong trường của các con có bị kỳ thị không? Chúng nói không có gì, vẫn chơi chung như chơi với các bạn bè người da trắng. Chúng tôi dẫn chứng có các người hàng xóm là da đen, cả bạn của cha mẹ cũng có người da đen, mọi người đều bình thường. Và nước Mỹ còn có nhiều ngôi sao thể thao, âm nhạc, truyền hình người da đen làm lương hàng trăm triệu đô la, và nước Mỹ còn có cả Tổng thống người da đen 8 năm Barack Hussein Obama đó nữa.

- Vấn đề cảnh sát sử dụng bạo lực với người da đen cũng là vấn đề phức tạp lắm. Nước Mỹ nói riêng có những thành phố, những khu vực không may lại rất bệ rạc, được phân bổ một cách tự nhiên, trước hết do điều kiện kinh tế. Những khu này không may lại hầu hết có người da đen chiếm đa số, là các trung tâm của tệ nạn xã hội như sử dụng ma túy, bắn giết nhau hàng ngày giữa người da đen với người da đen, bạo lực cướp bóc. Tình trạng căng thẳng của các cảnh sát phải làm việc trị an ở những khu vực này là cao lắm. Cảnh sát khi tuần tra ở những khu vực này cũng lo cho tính mạng của họ. Tôi có nói chuyện với các người bạn cảnh sát gốc Việt nên hiểu về vấn đề này. Có những trường hợp cảnh sát bắn chết người da đen, do lạm dụng bạo lực hay do thiếu kinh nghiệm chuyên môn, phạm tội thì họ đều bị truy tố trước pháp luật.

Hãy trở lại ngay cả với trường hợp nhân thân của nạn nhân George Floyd để thấy ông Floyd cũng là một nạn nhân điển hình của vấn đề xã hội ở các khu vực bệ rạc của người da đen, là điều không may. Đây là một vấn đề xã hội lẫn chính trị rất lớn ở Mỹ. Ông Floyd trước đó cũng đã từng bị ở tù 5 năm vì tội đột nhập gia cư dùng súng cướp của vào năm 2007 ở Houston. Sau khi mãn hạn tù ông Floyd chuyển lên sống ở Minnesota. Ngày định mệnh vừa qua, ông đến tiệm tạp hóa Cup Foods mua thuốc lá lại trả bằng tiền giả, và ở trong tình trạng say khướt. Tiệm tạp hóa này gọi cảnh sát đến can thiệp. Ba cảnh sát áp giải ông Floyd vào xe cảnh sát, nhưng ông Floyd cự lại nói là bị ám ảnh xe cảnh sát (claustrophobic). Cảnh sát viên Derek Chauvin được gọi đến tiếp tế, còng tay và đè gối lên cổ ông Floyd đến bất tỉnh. Ông Floyd được xe cấp cứu chở tới bệnh viện nhưng qua đời không lâu sau đó.

Nguyên nhân cái chết của ông Floyd đến nay được cả hai bên là gia đình và cảnh sát đưa ra kết quả giám định, lại không giống nhau. Ông Floyd chết do bị nghẹt thở do viên cảnh sát Chauvin đè gối lên cổ, hay chết do đã bị bệnh khó thở, hay cả hai. Kết quả giám định của cơ quan Medical Examiner của Quận Hennepin ở Minneapolis nói là trong máu của ông Floyd lúc đó có chứa nồng độ đáng kể của các loại thuốc kích thích fentanyl intoxication và methamphetamine. Kết quả khám nghiệm còn cho biết ông Floyd còn đang bị nhiễm Vi rút Vũ Hán nữa. Phức tạp lắm. Sẽ có tranh tụng, trưng bằng cớ trước tòa của cả hai bên, sẽ có căng thẳng chủng tộc ghê gớm nữa.

Một chi tiết đáng chú ý là cả ông Floyd và cảnh sát viên Chauvin đã từng làm bảo vệ trong cùng một hộp đêm trước đây. Cả hai chắc đã từng biết nhau, và cũng có thể có hằn thù. Không ai biết được. Viên cảnh sát Chauvin có thể có máu kỳ thị. Không ai biết được. Nếu bên công tố xét thấy hành vi hung hãn của ông Chauvin đè gối lên cổ của ông Floyd có tính kỳ thị thì Chauvin chắc chắn sẽ bị truy tố thêm tội danh nữa. Các bạn trẻ cần thấy đây là một hành động bạo hành cá nhân rất cá nhân của cảnh sát viên Chauvin, nên nếu khi nó bị thổi lên thành vấn đề bạo hành của cảnh sát da trắng với người da đen hay da màu nói chung thì đó là một vấn đề xã hội hoàn toàn khác. Viên cảnh sát Chauvin có vợ là người châu Á. Một trong bốn cảnh sát tham gia vây bắt ông Floyd cũng là người châu Á, có tên là Tou Thao.

Các bạn trẻ vì vậy khi đi biểu tình vì công lý cho nạn nhân Floyd cũng cần phải cảnh giác bị lạm dụng. Trong thời gian cả tuần qua hầu hết các cuộc biểu tình ở các thành phố lớn của các tiểu bang Xanh đều bị giật giây trở thành bạo động, đốt phá, hôi của, giết người. Có nhiều cảnh sát bị giết, có cả người cảnh sát da đen, đã về hưu, đi làm bảo vệ cũng bị giết. Các cửa tiệm mua sắm bị đập kiếng, bị vào hôi của. Các tiệm làm móng tay, nhà hàng của người gốc Việt cũng bị đập phá tan hoang, bị đốt cháy. Nơi thờ tự tôn giáo là Nhà Thờ St. John ngay trước Nhà Trắng, biểu tượng quyền lực của nước Mỹ và của cả thế giới, cũng bị đốt luôn.

carolina2 
Người biểu tình tìm kiếm trong một cửa hàng rượu đang cháy gần Phân khu Cảnh sát số 3, ngày 28/5/2020, tại thành phố Minneapolis. (Ảnh AP / John Minchillo).

Họ là ai ? Chắc chắn họ không đi biểu tình vì công lý cho nạn nhân Floyd. Các bạn trẻ chắc ít nghe đến các nhóm cực tả cấp tiến, vì MSM không khi nào tường thuật, và MSM có lý do thầm kín của họ. Những nhóm đứng đằng sau các cuộc đập phá, giết chóc này lại là những nhóm có tổ chức !

Họ là những người chủ trương tư tưởng chủ nghĩa vô chính quyền, còn được đến qua danh từ Anarchism. Họ bác bỏ phương cách vận hành và cải tiến xã hội qua phương pháp bầu cử tự do trong một chế độ dân chủ. Đối với tư tưởng Anarchism này, cứu cánh là một thế giới vô chính quyền có tính chất đại đồng, và phương tiện để đạt tới mục đích đó là phải bạo động. Nghe như là anh em song sinh với chủ nghĩa cộng sản phải không.

Các bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng rất nhiều thành viên trong các tổ chức của Anarchism này còn rất trẻ, lại có những thành viên là con cái của các giáo sư đại học và của các chính trị gia cấp tiến ở nước Mỹ ! Đối với những người chủ trương anarchism này, cảnh sát bị xem như là công cụ đàn áp của chính quyền, nên cảnh sát phải là kẻ thù trực tiếp và trước tiên phải loại bỏ. Trên thực tế cảnh sát chỉ là công cụ trị an của người dân trong một thể chế tự do dân chủ.

Các bạn trẻ gốc Việt ở Mỹ hầu hết đều có xuất xứ từ các gia đình tị nạn, là các gia đình đã hiểu rõ sự thống khổ do chủ nghĩa cộng sản gây ra bằng cả máu và nước mắt. Chúng tôi trao đổi với các con của mình qua vụ việc của nạn nhân Floyd để hai thế hệ trong gia đình hiểu nhau hơn, và do đó cũng xin chia sẻ những trao đổi này với các bạn trẻ ở lứa tuổi thanh niên, sinh viên.

Lứa tuổi đang chảy đầy dòng máu nóng trong lồng ngực cần hành động không chỉ bởi trái tim mà với cả khối óc.

Đinh A. Chính

Nguồn : Quê Nhà Carolina, 05/06/2020

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Từ Thức, Thùy Dương, Nguyễn Hùng, Đinh A.Chính
Read 546 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)