Ở Việt Nam, đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước thống nhất quản lý. Trong cơ chế Kinh tế thị trường, khi đồng tiền có thể chi phối được tất cả thì đây là một lỗ hổng cực kỳ nghiêm trọng của Luật Đất đai hiện nay.
Người dân đặt chướng ngại vật trên một con đường vào xã Đồng Tâm. Ảnh chụp hôm 20/4/2017. AFP photo
Người dân nổi giận
Trong những ngày vừa qua, vụ việc người dân xã Đồng Tâm, Mỹ Đức – Hà Nội, bắt giữ 38 cán bộ và nhân viên Cảnh sát cơ động là tâm điểm của dư luận xã hội.
Cũng như các vụ việc trước đây đã xảy ra ở Tiên Lãng, Văn Giang, Cồn Dầu v.v… thì vụ việc ở Đồng Tâm, Mỹ Đức, Hà Nội hôm nay cũng chỉ là một vụ việc rất nhỏ nằm trong sự bất cập của chính sách sở hữu đất đai hiện nay.
Trong một tâm trạng bức xúc, ông Hùng, một người dân ở Quận Tây Hồ, Hà Nội, là nạn nhân của chính sách đất đai lên tiếng :
"Cuộc sống của chúng tôi từng tồn tại đã rất nhiều năm, không thể cho phép chính quyền có thể cướp đất của chúng tôi. Chính trên mảnh đất này đã có bao nhiêu thế hệ trong gia đình tôi đã sinh ra. Sao lại thu hổi, nếu thế về mặt luật pháp chúng tôi chưa đủ tư cách theo Luật đất đai chứ gì ? Như vậy là nhà nước thiếu trách nhiệm".
Theo Luật đất đai năm 2013, khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý nhà nước về đất đai.
Trước phản ứng của dư luận xã hội cho rằng, vụ việc ở xã Đồng tâm, huyện Mỹ Đức Hà Nội, trong những ngày vừa qua đã cho thấy sự sai lầm của Luật Đất đai năm 2013. Đó là, dù là luật pháp khẳng định đất đai thuộc sở hữu của toàn dân, nhưng trên thực tế người dân không có quyền sở hữu, mà chỉ có quyền sử dụng. Do vậy, đất đai của họ có thể bị cướp bất kỳ lúc nào. Tiến sĩ Nguyễn Quang A, Nguyên Viện trưởng Viện IDS nhận xét :
"Chính sách đất đai thuộc sở hữu của toàn dân là một vấn đề hết sức sai lầm của Đảng Cộng sản Việt Nam và lâu nay người ta đã đặt vấn đề phải xóa bỏ chính sách sai lầm này của họ đi. Rất đáng tiếc là các lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam kiên quyết bảo vệ chính sách sai lầm đó. Mà không biết rằng nó là nguyên nhân sâu xa nhất, gốc rễ nhất, cơ bản nhất để gây ra tham nhũng, bất ổn xã hội và các cuộc khiếu kiện trong hàng chục năm nay. Biểu hiện trong những ngày vừa qua tại xã Đồng tâm, huyện Mỹ Đức chỉ là một biểu hiện nổi bật trong muôn vàn các hiện tượng trong mấy chục năm qua mà thôi".
Lý giải nguyên nhân vì sao cả xã Đồng tâm, huyện Mỹ Đức Hà Nội, hơn 6.000 người dân phải thề "giữ đất đến chết ?" Trên trang facebook cá nhân, Giáo sư Mạc Văn Trang đã chỉ ra các bất cập trong chính sách quản lý đất đai hiện nay ở Việt Nam. Theo ông, việc các nhóm lợi ích cấu kết với các quan chức tha hóa - đại diện nhà nước, người thay mặt toàn dân quản lý và phân bổ đất đai. Đây là lỗ hổng cực kỳ nghiêm trọng của Luật Đất đai của Việt Nam trong cơ chế Kinh tế Thị trường, khi đồng tiền có thể chi phối được tất cả. Ông bình luận rằng :
"Ở đây có nhiều khuất tất, phi lý. Các doanh nhân và số quan chức ký kết dự án với nhau thì làm giàu bất chính trên lưng người dân khốn khổ. Không những thế, người dân còn bị đàn áp, tù đầy, oan ức. Kinh doanh theo cơ chế thị trường, thì phải thương thảo "thuận mua, vừa bán" chứ ! Tại sao Công an nhân dân, Cảnh sát cơ động, thậm chí có lúc cả quân đội nữa lại đi đàn áp dân để "giải tỏa", "cưỡng chế" đất đai của dân, dâng cho các doanh nghiệp và các doanh nhân ?".
Chính sách sai lầm
Phân tích về thủ đoạn của các nhà lãnh đạo Việt Nam trong việc cố tình duy trì chính sách đất đai hiện nay, điều mà theo Tiến sĩ Nguyễn Quang A là thứ chính sách "phản động, hại dân", ông nhận xét :
"Trước khi nắm được chính quyền cần lực lượng nhân dân họ đưa ra chính sách "Người cày có Ruộng", đến khi nắm được chính quyền rồi thì họ tước đoạt cái quyền đó của người nông dân. Với chính sách đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do nhà nước quản lý, mà nhà nước là ai ? Đó chính là những người lãnh đạo ấy, rồi để họ cướp đất tư của người dân thành đất của họ đẻ họ biến đất công thành đất tư. Đấy là một lỗ hổng khủng khiếp, mà bất kể xã hội nào nói là chăm lo cho dân không thể chấp nhận được"..
Tiến sĩ Nguyễn Quang A cũng cho biết thêm, đây không chỉ là sự bất cập đơn thuần trong chính sách, mà còn là sự đe dọa tới sự tồn vong của đảng cầm quyền và chế độ. Điều đó theo ông sẽ buộc họ sẽ phải sửa đổi. Ông cảnh báo :
"Người Việt Nam có câu "con giun xéo mãi cũng quằn", người dân dẫu bị lừa mị thế nào cuối cùng họ cũng phát hiện ra sự thật. Và người ta sẽ phải cất lên tiếng nói, rồi người ta sẽ đứng lên đấu tranh. Và tôi nghĩ rằng đây là điểm yếu chí tử của Đảng Cộng sản Việt Nam, nếu họ muốn tồn tại thêm một thời gian nữa thì thì dứt khoát họ phải xóa bỏ chính sách này. Nếu không cái chính sách phản dân này sẽ bị nhân dân dẹp và rồi nhân dân cũng sẽ dẹp cả sự tồn tại của Đảng cộng sản nữa".
Theo Tiến sĩ Nguyễn Tấn Phát, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh thấy rằng, chính sách quản lý đất đai hiện nay có vấn đề mâu thuẫn và xung đột trong lợi ích giữa các đối tượng trong xã hội. Đồng thời là nguyên nhân chủ yếu gây nên các chính sách bất cập trong phát triển kinh tế nói chung và phát triển nông nghiệp, nông thôn nói riêng. Điều đó đã ảnh hưởng lớn đến đời sống của nông dân. Thách thức của những bất cập đó là nghiêm trọng, đòi hỏi Nhà nước cần xem xét, thay đổi các chính sách phù hợp với thực tiễn.
Anh Vũ, thông tín viên RFA
Nguồn : RFA, 20/04/2017