Vụ án Đồng Tâm và hai… ông Trọng, hai… đảng !
Trân Văn, VOA, 07/09/2020
Hôm 7 tháng 9, hệ thống tư pháp tại Việt Nam tiến hành xét xử theo trình tự sơ thẩm vụ án "giết người" và "chống người thi hành công vụ" xảy ra tại xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội. Vụ án mà trước nay, dân chúng Việt Nam vẫn gọi là "vụ án Đồng Tâm" (1)…
Ông Lê Đình Kình. Photo Đong Tam TV
Suốt tám tháng vừa qua, "vụ án Đồng Tâm" đã trở thành một trong những đề tài nóng nhất ở Việt Nam. Thiên hạ đã mổ xẻ từ nguyên nhân, diễn biến đến cách thức tiến hành tố tụng hết sức kỳ quái của hệ thống tư pháp (2), cho dù Việt Nam có… Luật Tố tụng hình sự và Liên đoàn Luật sư từng phải kiến nghị điều chỉnh cho bớt… kỳ (3) !
Tuy nhiên, bài này không bàn đến những yếu tố vừa đề cập, mà chỉ nêu thắc mắc, qua "vụ án Đồng Tâm" : Tại sao lại có đến hai… ông Trọng và hai… đảng, cả trong quản trị, điều hành quốc gia lẫn xử lý những vấn đề liên quan đến đảng viên ? Lẽ nào ông Trọng và đảng có thể thản nhiên… phân thân như thế ?
***
Hôm 6 tháng 9, tạp chí Luật khoa đăng "Đến cuối đời, chồng tôi vẫn tin vào Đảng" của May khiến rất nhiều người đọc ngậm ngùi, thương cảm (4). Chẳng ai bắt ông Trọng và đảng phải tin tâm sự của vợ con cụ Lê Đình Kình nhưng chuyện cụ Kình có "Huy hiệu 55 năm tuổi đảng" thì chẳng ai bịa ra được.
Xét về giá trị, chắc chắn "Huy hiệu 55 năm tuổi đảng" của cụ Kình hơn hẳn "Huy hiệu 50 năm tuổi đảng" mà đảng từng tổ chức trao tặng một cách long trọng cho ông Lê Thanh Hải (5), bất chấp phản ứng của công chúng về thảm nạn Thủ Thiêm. Hay "Huy hiệu 40 năm tuổi đảng" mà đảng cũng từng long trọng trao tặng ông Nguyễn Bắc Son (6), bất kể "điều ra, tiếng vào" về thương vụ Mobifone mua 95% cổ phần của AVG.
So cách đảng đối xử với cụ Kình và ông Hải, ông Son cũng như nhiều ông khác cùng loại với hai ông này, câu đầu tiên cần hỏi là vì sao tuổi đảng dày hơn lại bị khinh miệt, ngược đãi tàn tệ hơn ? Phải chăng vì cụ Kình theo sát dân ý, thu phục được nhân tâm và ông Hải, ông Son cũng như nhiều ông khác thì không ?
Có một ông Trọng và một đảng liên tục kêu gọi dân chúng tin yêu, tín nhiệm mình và một ông Trọng, một đảng khác, xem việc đảng viên nào đó được dân chúng tin yêu, tín nhiệm là kẻ thù cho lợi ích toàn diện, tuyệt đối của mình, thành ra phải tiêu diệt, bất kể đạo lý, bất chấp "pháp quyền xã hội chủ nghĩa".
Thật ra, cụ Lê Đình Kình chỉ là ví dụ mới nhất. Trước cụ đã có vô số ví dụ và câu chuyện về ông Trần Độ là một ví dụ nổi tiếng, minh họa cho hai… ông Tổng Bí thư, hai… đảng, nếu có đảng viên nào đó nói và làm những điều hợp lý được dân chúng tán thưởng nhưng nguy hại cho lợi ích toàn diện, tuyệt đối của riêng đảng.
Nếu đã từng có một Trần Độ (Ủy viên Ban chấp hành trung ương đảng, Phó Chủ tịch quốc hội, Trung tướng quân đội) chỉ vì khuyến cáo đảng nên từ bỏ cơ chế lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối, khôi phục vai trò, vị trí vốn có của quốc hội, chính phủ mà bị đày đọa, cô lập, đến lúc chết, đảng vẫn chưa tha, cấm đồng đội, đồng chí, kể cả những công thần như ông Võ Nguyên Giáp bày tỏ sự thương tiếc (6) thì chuyện cụ Kình phải chết thảm, gia đình phải tan nát như đã thấy là hoàn toàn phù hợp với… tư duy và cách hành xử của đảng.
Với lối tư duy và cách hành xử ấy, có một ông Trọng và một đảng cam kết"tự chỉnh đốn", "chống tham nhũng, lãng phí không chấp nhận ngoại lệ, không có vùng cấm", song hành với một ông Trọng và một đảng khác liên tục bày tỏ sự "đau xót" khi xử lý "tham quan, ô lại" và luôn miệng phân bua "không thể không làm" như một cách trấn an những đồng chí còn lại (7).
Tuy nhiên ngay cả "đau xót" thì ông Trọng thứ… hai và đảng… thứ hai cũng không cùng hướng với nhân tâm, dân ý. Chưa có ông Trọng… nào và đảng… nào chia sẻ sự "đau xót" về "vụ án Đồng Tâm", về việc một đảng viên là "lão thành cách mạng" như cụ Kình thảm tử giống như nhiều triệu người Việt đã bày tỏ suốt thời gian vừa qua. Tương tự, cứ ngẫm mà xem đã có ông Trọng… nào và đảng… nào bày tỏ sự "đau xót" trước đủ loại thảm nạn, thảm cảnh đã và đang diễn ra hàng ngày trên khắp Việt Nam.
Lòng nhân ái và khoan dung của cả hai… ông Trọng, hai… đảng chỉ dành cho những đồng đảng giống mình chứ không phải những… đồng chí hành xử theo nhân tâm, dân ý như cụ Kình. Cụ Kình chết oan nhưng không chết uổng ! 29 bị cáo vừa được áp giải đến Tòa án thành phố Hà Nội để hệ thống tư pháp xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam xét xử, dẫu bị cáo buộc oan cũng không uổng. Những vụ án như "vụ án Đồng Tâm" sẽ xé toạc mọi thứ màn giúp phơi bày bản chất thực của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền hiện tại.
Trân Văn
Nguồn : VOA, 07/09/2020
Chú thích
(2) https://baotiengdan.com/2020/09/04/kien-nghi-cua-nhom-luat-su-dong-tam/
(4) https://nld.com.vn/chinh-tri/ong-le-thanh-hai-nhan-huy-hieu-50-nam-tuoi-dang-20180515132441123.htm
(6) https://vi.wikipedia.org/wiki/Trần_Độ
********************
Suy đoán vô tội trong vụ án Đồng Tâm
Lynn Huỳnh, VNTB, 07/09/2020
Thể hiện qua các bài báo ‘có giấy phép’ tại Việt Nam, thì có lẽ những bị can trong vụ án Đồng Tâm đều là những người dứt khoát phải có tội.
Những kiểu rút tít tựa sau đây được ghi nhận là dày đặc trên báo chí Việt Nam thời điểm hiện nay : "Vụ án Đồng Tâm : Những đối tượng nào đã nhiều lần đổ xăng thiêu chết 3 cảnh sát ?" - "Vụ án Đồng Tâm : Ông Lê Đình Kình đã chống đối thế nào khi cảnh sát tiến vào nhà ?" - "Sắp đưa vụ án đổ xăng thiêu chết 3 chiến sĩ công an ở Đồng Tâm ra xét xử"…
Dường như nguyên tắc "suy đoán vô tội" được quy định tại Điều 13 của Bộ luật Tố Tụng Hình sự năm 2015 đã không được báo chí quan tâm.
Liệu những vấn đề sau đây sẽ lại hiện diện trong phiên tòa hình sự sơ thẩm của vụ án Đồng Tâm - đó là quyền đặt câu hỏi của bị cáo và người tham gia tố tụng khác.
Để mở rộng quyền của bị cáo trong thủ tục xét hỏi, Điều 309, Điều 310 và Điều 311 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định quyền trực tiếp xét hỏi của bị cáo. Theo đó, bị cáo có quyền hỏi bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hoặc người đại diện hợp pháp của họ, và cả người làm chứng - nếu được chủ tọa phiên tòa đồng ý. Điều đó có nghĩa những nghi vấn của cộng đồng mạng xã hội về sự thật các chết của 3 chiến sĩ công an, phải được minh định rõ ràng giữa đôi bên bằng quyền trực tiếp xét hỏi của bị cáo.
Theo đó, bị cáo có quyền đặt câu hỏi trực tiếp với người tham gia tố tụng khác về các vấn đề có liên quan đến bị cáo, mà không phải truyền đạt câu hỏi của mình cho chủ tọa phiên tòa như trước đây. Dĩ nhiên, quyền đặt câu hỏi của bị cáo vẫn bị phụ thuộc vào việc đề nghị của bị cáo có được chủ tọa phiên tòa đồng ý hay không.
Người viết cho rằng đây là một vụ án thu hút dư luận cả trong và ngoài nước thì chỉ nên giới hạn là chủ tọa phiên tòa cắt những câu hỏi của bị cáo không liên quan đến vụ án hoặc câu hỏi trùng lặp, vòng vo.
Một vấn đề khác liên quan "suy đoán vô tội", đó là Điều 322 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 bỏ quy định bị cáo, người bào chữa…"trình bày ý kiến về luận tội", thay vào đó, họ được trình bày ý kiến liên quan đến vụ án, kết hợp với đưa ra chứng cứ, tài liệu và những lập luận của mình để đối đáp lại quan điểm buộc tội của kiểm sát viên… Như vậy, việc đưa ra ý kiến của bị cáo và người bào chữa không còn bị bó hẹp như trước đây, đồng thời thông qua việc đối đáp, bị cáo, người bào chữa, người tham gia tố tụng khác có quyền đưa ra đề nghị của mình.
Dĩ nhiên vấn đề lớn nhất là liệu chủ tọa phiên xét xử vụ án Đồng Tâm có tuân thủ theo những luật định như kể trên hay không ? hoặc có tuân thủ thì mức độ như thế nào ?
Bên cạnh đó, Điều 322 của Bộ Luật tố tụng hình sự quy định về trách nhiệm của kiểm sát viên khi đối đáp phải đưa ra những chứng cứ, tài liệu và những lập luận của mình và phải đối đáp đến cùng với từng ý kiến của bị cáo, người bào chữa và người tham gia tố tụng khác tại phiên tòa. Không thể chấp nhận mẫu câu quen thuộc lâu nay : "bảo lưu ý kiến và không tranh luận gì thêm". Dĩ nhiên ở vấn đề này cần đến vị chủ tọa phiên tòa ‘siêng năng’ trong việc thực thi quyền của mình, là quyền yêu cầu kiểm sát viên phải đáp lại những ý kiến của người bào chữa, người tham gia tố tụng khác mà những ý kiến đó chưa được kiểm sát viên tranh luận. Bởi đây mới tạo ra sự bình đẳng, dân chủ trong hoạt động tranh tụng.
Dự kiến phiên tòa hình sự sơ thẩm vụ án Đồng Tâm sẽ kéo dài trong 10 ngày liên tiếp. Thời gian đó, nếu trên báo chí Việt Nam, lại bắt gặp chuyện khi đưa tin về diễn biến vụ án mà chưa có bản án kết tội của tòa án có hiệu lực pháp luật, song báo chí thay vì ‘biên tập’ một số từ có thể sử dụng khi đưa tin như "có thể bị truy tố", "đối diện với các cáo buộc về hành vi của mình", "có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự"… - thì tiếp tục quen dùng mẫu câu "bị can sẽ bị tội…", "bị cáo sẽ đối diện tử hình về tội giết người"… ; có lẽ cái kết cuối cùng của bản án tuyên trong phiên hình sự sơ thẩm là điều ai cũng hình dung ra…
Lynn Huỳnh
Nguồn : VNTB, 07/09/2020
********************
Hiệp sĩ và Phiên tòa ngày 7 tháng 9
Nguyệt Quỳnh, VNTB, 07/09/2020
Để mô tả nghành tư pháp nước ta hiện nay, xin được dẫn bằng nỗi lo sợ sâu thẳm trong lòng người dân VN qua câu nói của cựu Ủy viên Bộ chính trị Đinh La Thăng trước tòa :
"Xin hãy đối xử với bị cáo như số phận một con người !"
Thật vậy, không ai muốn trải nghiệm những gì ông Thăng trải nghiệm. Nhưng đó là sự thật của xã hội này - cả bạn và tôi đều thấu hiểu điều đó. Cho dù ngày hôm nay bạn đang là một viên chức trong bộ máy nhà nước, một tướng lĩnh trong sạch được trân trọng như tướng về hưu Lê Mã Lương, một sinh viên đại học, một người dân đẩy xe bán trái cây, thì ngày mai bạn vẫn dễ dàng rơi vào vòng lao lý để chịu chung một số phận như ông Đinh La Thăng.
Tôi không muốn bi quan, nhưng chắc phải còn lâu lắm dân ta mới được sống trong một đất nước văn minh thượng tôn luật pháp, nếu chúng ta cứ tiếp tục chạy theo những điều phù phiếm mà không nghĩ gì cho mình và cho nhau.
Tuổi thọ của các nước cộng sản trên thế giới trung bình chỉ có 70 năm, nhưng tháng ba năm nay, đảng đã trang trọng tổ chức lễ kỷ niệm 90 năm ngày thành lập đảng. Nghĩa là thể chế này còn sống, và… tiếp tục sống thọ ! Chỉ khác có một điều : "Bất chấp cờ và hoa, bất chấp những mỹ từ ca ngợi thành quả của lãnh đạo, cái dấu ấn ghi đậm 90 mùa xuân của đảng trong lòng dân lại là tiếng súng nổ chát chúa vào một đêm giáp tết ở thôn Hoành".
Chín mươi mùa xuân của đảng ở mảnh đất kiên cường Đồng Tâm được đánh dấu bằng tang trắng, bằng nước mắt tiếc thương cụ Kình, một nông dân, một đảng viên kỳ cựu tám mươi tư tuổi đời, năm mươi tám tuổi đảng. Mùa xuân năm nay không đến với thôn Hoành, và những gì xảy ra ở đó cùng thái độ kiêu mạn và những kịch bản bất nhất từ Bộ Công an đã lấy đi nốt chút niềm tin còn sót lại nơi những người cộng sản cũ. Nhiều đảng viên kỳ cựu đã bày tỏ nỗi thất vọng, bất nhẫn, cay đắng. Ts Hà Sĩ Phu lên án gay gắt cách hành xử của lãnh đạo cộng sản với đôi câu đối :
Đem đại binh chống một ông già, lo sợ quá bởi Lòng không đại nghĩa !
Dựng tiểu tiết như bầy con nít, mưu mô thừa vì Chí chẳng công minh !
Nhưng chóp bu lãnh đạo không công minh, không đại nghĩa đã đành ; điều đáng buồn là dân ta có công minh và có vì đại nghĩa không ? Khi viết những dòng này tôi nghĩ đến những người còn tin yêu vào đảng. Không lý gì khi bạn yêu thương một thể chế và tin cậy vào nó mà bạn lại không nói thật, không đóng góp hoặc hy sinh một thứ gì của mình để hoàn thiện nó. Bởi vì không những ta, mà thế hệ con cháu chúng ta vẫn tiếp tục sống với nó, khi mà mình đã theo những đám mây trên trời bay đi mất.
Tám tháng đã trôi qua kể từ biến cố đêm giáp tết ở thôn Hoành. Nay Tòa án nhân dân Hà Nội lại thông báo rằng ngày 7 tháng 9, tòa sẽ đem 29 nông dân ở đây ra xét xử với các tội danh nghiêm trọng "giết người" và"chống người thi hành công vụ". Để dọn đường cho phiên tòa này, gần hai tháng trước, Bộ công an cũng đã cho bắt giam thêm 4 nông dân khác ở Dương Nội. Thêm vào đó là cả một hệ thống báo chí, truyền thông nhà nước cùng nhau đưa tin dựa theo văn bản được đưa ra từ Bộ công an - gián tiếp ghép tội cho họ.
Thế là hết ! Số phận 29 người dân làng Đồng Tâm dường như đã được định đoạt !
Họ toàn là nông dân. Sự cô thế, số phận bé mọn của họ và bản chất của vụ án gợi cho người ta nhớ đến hình ảnh sơ khai của những phiên tòa cách đây gần thế kỷ. Những phiên tòa được đặt ngay ở đình làng hay giữa cánh đồng. Ở đó, hai vợ chồng người nông dân vô tội bị trói giật hai cánh tay ra đàng sau, đầu cúi gập xuống. Trước mặt họ là một đám đông nông dân vô tội khác ! Khi một người bước lên nắm tóc cụ bà lật ngửa ra và bắt đầu xỉa xói. Đám đông phía dưới hò hét, gào thét, lên đồng…
Những phiên tòa này đã giết chết nhiều đảng viên, trung nông, nhân sĩ yêu nước, địa chủ kháng chiến, … nhưng điều đáng nói là cái vô nhân, hoang dã của nó đã để lại những hệ luỵ đớn đau không bút nào tả xiết cho toàn nông thôn miền Bắc. Đó là giai đoạn mà chế độ cộng sản non trẻ, bước những bước chập chững trên quê hương nghèo khó, nơi vừa thoát khỏi bàn tay thực dân.
Chưa có một hành động hối lỗi chân thành nào cho sinh mạng vô tội của hàng ngàn nông dân và gia đình họ. Chưa có một bài học nào được rút ra từ nỗi đau xé lòng trước sinh mạng của đồng bào ruột thịt. Tôi tự hỏi có phải vì thế mà nông dân ta tiếp tục sống trong cái hoang dã của luật pháp sau 90 năm ?
George WelLuật sư, một nhà văn người Anh bảo rằng :"Lịch sử là cuộc đấu tranh giữa giáo dục và tai họa". Nước Đức đã tàn sát người Do Thái, đã gây thảm hoạ tàn khốc cho dân tộc mình và thế giới. Thế nhưng sự thành tâm của họ đã được trân trọng, và đã giúp bôi xóa những chương đẫm máu do chính họ gây ra. Người ta còn nhớ hình ảnh của Thủ tướng Tây Đức Willy Brandt, khi ông quỳ sụp trước tượng đài tưởng niệm người Do Thái ở Warszawa. Khi được hỏi ông nghĩ gì mà hành động như vậy, ông bảo :
"Trực diện với vực thẳm của lịch sử Đức và dưới sức nặng của hang triệu người đã bị sát hại, tôi đã làm điều mà con người làm khi ngôn ngữ tê liệt".
Máu và nước mắt của người Do Thái đã giúp vực dậy dân tộc Đức, máu và nước mắt của người nông dân trong Cải cách Ruộng Đất sao có thể bốc hơi ? Người Đức đã đem chính những lỗi lầm của mình và chủ nghĩa phát xít ra làm bài học để xây dựng đất nước thành một quốc gia văn minh cường thịnh. Còn chúng ta, đến bao giờ ta mới trực diện với lỗi lầm, với nỗi đau của mình để góp phần cải cách xã hội ?
Nếu như năm 2017, báo chí đã đưa những tin tức tích cực về người dân làng Đồng Tâm - thì ngày nay, lạ lùng thay, không có một phóng viên nào đến đó để tường trình về nỗi sợ hãi của họ. Không ai về thôn Hoành để thấu hết nỗi tuyệt vọng của gia đình 29 nạn nhân sắp bị đem ra xét xử. Mãi đến tận hôm nay, chưa có ai trong họ nhận được giấy mời tham dự phiên tòa xử người thân của mình. Với áp lực từ công an, những phương tiện giao thông tự túc về tòa án cũng đã từ chối họ. Nhiều chuyến xe được đặt chỗ từ trước đã bị huỷ bỏ !
Luật sư Ngô Ngọc Trai bảo rằng : "Một thực tế đã là chân lý, là một nền pháp quyền không tự dưng mà có, một lề lối làm việc thượng tôn pháp luật không tự dưng được thực hiện bởi chính các cơ quan công quyền, mà đó là kết quả của những nỗ lực thúc đẩy giám sát dựng xây".
Xin mở ngoặc ở đây để nhắc về Luật sư Phạm Công Út. Luật sư Út từng bảo công việc của ông là công việc của một hiệp sĩ. Tuy ông đã không còn trong luật sư đoàn, nhưng tôi tin rằng ông mãn nguyện. Sau lưng ông đã có đến 30 luật sư tự nguyện tham gia bảo vệ cho những nông dân của thôn Hoành.
Tôi tin vào phương trình nguyên nhân và kết quả. Mỗi nguyên nhân sẽ luôn có một kết quả và mỗi kết quả đều có một nguyên nhân. Một nền pháp quyền không tự dưng mà có nếu chúng ta vắng mặt. Những nông dân áo vải chân đất ngày nào, nay đang được xét xử bởi một hội đồng chánh án dày dạn nghiệp vụ nhưng bản chất vụ án không có gì thay đổi. Hai tay họ vẫn bị trói giật ra đàng sau, những con người cùng khổ này đang phải ngửa mặt để đón nhận những án lệnh đã được viết sẵn.
Hãy làm công việc của một hiệp sĩ, hãy cùng nhau chận đứng cái ác và không cho phép kẻ ác tiếp tục đem cái hoang dã của những tòa án ngoài cánh đồng vào dinh thự. Hiệp sĩ trong phiên tòa này cho dù chưa thay đổi được kết quả của vụ án, nhưng đó là Tiếng Lòng của nông dân thôn hoành, là Thực Trạng của xã hội, và chính là Số Mệnh của mỗi chúng ta.
Nguyệt Quỳnh
Nguồn : VNTB, 07/09/2020
******************
Việt Nam : Xử sơ thẩm 29 bị cáo trong vụ án Đồng Tâm
Anh Vũ, RFI, 07/09/2020
Hôm 07/09/2020, Tòa án nhân dân Thành phố Hà Nội đã mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án xảy ra tại thôn Hoành, xã Đồng Tâm, Huyện Mỹ Đức Hà Nội cách đây 8 tháng. 29 người phải ra tòa là những người dân địa phương bị cáo buộc tội "giết người" và "chống người thi hành công vụ".
Công an canh gác trước trụ sở Tòa án nhân dân Hà Nội, Việt Nam, ngày 08/01/2018. (Ảnh tư liệu) Ảnh : Hoang Dinh Nam/AFP
Vụ án liên quan đến tranh chấp, khiếu nại đất đai căng thẳng xảy ra từ nhiều năm qua, với đỉnh điểm sáng sớm ngày 09/01/2020, khi chính quyền huy động hàng nghìn cảnh sát cơ động bao vây khu làng trong xã. Đụng độ đã dẫn đến 3 sĩ quan công an và ông Lê Đình Kình, 84 tuổi, đảng viên và nguyên là lãnh đạo xã tử vong.
Trong 29 bị cáo, có 25 người bị truy tố vì tội giết người, 5 vì tội chống người thi hành công vụ. Đây là vụ án gây rúng động dư luận xã hội tại Việt Nam và sự quan tâm của các tổ chức quốc tế bảo vệ nhân quyền.
Mặc dù Viện Kiểm Sát công bố cáo trạng dày 57 trang, nhưng còn rất nhiều tình tiết vụ án như hoàn cảnh dẫn đến cái chết của ông Kình và ba sĩ quan cảnh sát cũng như diễn biến cuộc tấn công vào thôn Hoành rạng sáng ngày 9 tháng Giêng chưa được điều tra rõ ràng, nhưng vẫn được kết luận vội vàng. Theo như một kiến nghị của nhóm luật sự bào chữa cho các bị cáo gửi tòa trước ngày mở phiên xử.
Tham gia bào chữa có 15 luật sư do gia đình các bị cáo mời và 18 luật sư còn lại do tòa án chỉ định bào chữa đối với những bị cáo bị truy tố về tội "giết người".
Anh Vũ
*********************
Việt Nam : 11 NGO kêu gọi LHQ lên tiếng để vụ Đồng Tâm được "xét xử công bằng"
Trọng Thành, RFI, 06/09/2020
Ngày 07/09/2020, một tòa án tại Hà Nội mở phiên xử "vụ án Đồng Tâm". Vụ tranh chấp đất đai kết thúc bằng sự can thiệp của lực lượng an ninh. Bốn người chết trong cuộc can thiệp, gồm một dân làng và ba công an. Trong số 29 bị cáo, là dân làng, nhiều người bị truy tố với khung hình phạt tối đa tử hình. 11 tổ chức phi chính phủ trong và ngoài nước gửi thư ngỏ đến Liên Hiệp Quốc kêu gọi can thiệp để vụ án được "xét xử công bằng"
Ông Lê Đình Kình, 84 tuổi, được coi là thủ lĩnh tinh thần của cuộc chiến bảo vệ đất của một bộ phận người dân Đồng Tâm, bị bắn chết tại nhà.
Theo truyền thông Hoa Kỳ, 11 tổ chức phi chính phủ trong và ngoài nước, ngày 04/09/2020, công bố một bức thư chung gửi Liên Hiệp Quốc về việc xét xử 29 người dân xã Đồng Tâm. Thư chung gửi đến bà Elisabeth Tichy-Fisslberger, chủ tịch Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc, có trụ sở tại Genève, Thụy Sĩ.
Những tổ chức ký tên vào thư chung nêu rõ : 29 dân làng Đồng Tâm chỉ vì cố gắng giữ đất chống lại việc chính quyền "cưỡng chiếm", mà bị bắt và sắp sửa bị đem ra xét xử vào ngày 7 tháng 9.
Các tổ chức ký tên vào thư chung kêu gọi bà chủ tịch Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc yêu cầu chính quyền Việt Nam "xét xử công minh", phiên tòa mở công khai cho thân nhân, cũng như các tổ chức phi chính phủ, truyền thông quốc tế và đại diện của Liên Hiệp Quốc. Bức thư ngỏ gửi Liên Hiệp Quốc nhấn mạnh các bị cáo cần được đối xử công bằng theo đúng Công ước Quốc tế về Các quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR), mà Việt Nam tham gia.
Bức thư ngỏ lưu ý, theo điều 14 của Công ước ICCPR, "một phiên tòa công bằng đòi hỏi "thời gian và phương tiện thích hợp để chuẩn bị cho việc bào chữa và việc trao đổi với luật sư mà chính người phải ra tòa tự chọn"", thế nhưng "những quy định về thủ tục này đã liên tục bị vi phạm trong suốt quá trình tố tụng khiến cho những cáo buộc chống lại họ trở nên tùy tiện". Thư ngỏ kêu gọi "cho phép các bị cáo được gặp luật sư, chấm dứt hăm dọa các bị cáo để họ có quyền kêu oan theo đúng pháp luật, cũng như không hăm dọa luật sư".
Trong số các tổ chức NGO ký tên vào thư ngỏ, có hai hiệp hội nhân quyền ACAT Pháp và ACAT Đức, chuyên cổ vũ cho việc thực thi Công Ước Chống Tra Tấn của Liên Hiệp Quốc, tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới (RSF), Câu Lạc Bộ Nhà Báo Tự Do…
Vụ can thiệp bằng lực lượng an ninh tại xã Đồng Tâm, thuộc huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội, gây chấn động công luận Việt Nam. Trong đêm 08, rạng sáng 09/01/2020, khoảng 3.000 cảnh sát cơ động bộ Công An bao vây ngôi làng. Ông Lê Đình Kình, 84 tuổi, được coi là thủ lĩnh tinh thần của cuộc chiến bảo vệ đất của một bộ phận người dân Đồng Tâm, bị bắn chết tại nhà.
Cho đến nay, nhiều bí ẩn vẫn bao trùm vụ can thiệp. Theo nhiều nhà quan sát, nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cái chết của ba sĩ quan công an chưa hề được chính quyền làm sáng tỏ. Ngay sau khi vụ can thiệp xảy ra, bộ Công An Việt Nam cũng đưa ra nhiều cách mô tả mâu thuẫn về các diễn biến. Trong dư luận, nhiều người lên tiếng chỉ trích chính quyền bưng bít thông tin về vụ án, bắt bớ những người đưa tin độc lập, định hướng hoàn toàn truyền thông chính thức theo hướng biến các bị cáo thành tội phạm, trước khi phiên tòa diễn ra.
Việc dùng vũ lực của chính quyền hoàn toàn không có cơ sở pháp lý
Một điểm được công luận đặc biệt chú ý là vụ can thiệp bằng vũ lực liên quan đến tranh chấp đất đai này diễn ra đúng vào lúc dân làng Đồng Tâm và Thanh tra chính phủ đang trong giai đoạn đối thoại, chưa hề có phán quyết mang tính cưỡng chế của tòa án.
Luật sư Ngô Anh Tuấn, một trong những người tham gia bào chữa trong vụ án Đồng Tâm, trong một cuộc trả lời phỏng vấn RFI sau khi vụ việc xảy ra, nhận định : Chính quyền hoàn toàn không có cơ sở pháp lý để dùng vũ lực tại Đồng Tâm.
Theo nhiều nhân chứng, ông Lê Đình Kình, người bị bắn chết trong vụ can thiệp, một đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam, ngay trước vụ can thiệp, đã từng tin tưởng hết mực vào ban lãnh đạo tối cao của Đảng cộng sản Việt Nam. Nhiều nhà quan sát tại Việt Nam dự báo, nếu chính quyền quyết định dùng phiên tòa ngày mai làm nơi để áp đặt các trừng phạt nặng nề đối với các bị cáo, thì hệ quả sẽ rất khó lường.
Đây cũng là quan điểm của ông Bùi Đức Lại, nguyên vụ trưởng, Ban Tổ Chức Trung Ương, đưa ra trong một bài viết trên mạng xã hội tại Việt Nam : "Nếu họ tiếp tục đánh giá và làm sai, quyết "giết người dọa xã hội" thì không chỉ mạng sống (của những người bị đưa ra xét xử) bị đe dọa, mà sẽ tác động rất xấu đến toàn xã hội, đánh dấu một "bước ngoặt" trong quan hệ giữa dân chúng và thế lực cầm quyền".
Trọng Thành