Liên Hiệp Quốc công bố báo cáo các trường hợp bị chính quyền hăm dọa và trả thù tại Việt Nam

VOA, 18/09/2020

Liên Hiệp Quốc vừa công bố bản báo cáo năm 2020 về các hồ sơ bị chính quyền hăm dọa và trả thù tại Việt Nam, theo đó có ít nhất 16 trường hợp liên quan đến việc chính quyền giam cầm, thu giữ giấy tờ tùy thân, thẩm vấn hoặc theo dõi từ năm 2019 tới nay.

Một phiên họp của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc.

Phúc trình này do Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc thực hiện căn cứ vào Nghị quyết nhân quyền HRC 12/2 về các hoạt động của những chính phủ "có hành động đe dọa và trả đũa các cá nhân, tổ chức" chỉ vì họ hợp tác với Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc.

Phúc trình nêu các trường hợp như vụ giam giữ tùy tiện và tịch thu giấy tờ của chuyên gia luật Trương Thị Hà ; thẩm vấn và tịch thu hộ chiếu của nhà hoạt động nhân quyền Đinh Thị Phương Thảo ; hay các trường hợp bị cấm xuất cảnh khi tham dự một hội nghị tôn giáo khu vực như trường hợp của bà Nguyễn Xuân Mai, ông Phạm Tấn Hoàng Hải, ông Nguyễn Văn Thiết, ông Trần Ngọc Sương và bà Lương Thị Nở.

Báo cáo Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc về Việt Nam 2020.

Phúc trình cũng nhắc đến việc công an thẩm vấn các tín đồ tôn giáo vừa trở về nước sau một hội nghị tự do tôn giáo ở Thái Lan năm 2019 : Huỳnh Ngọc Trường (Công giáo), Nguyễn Thị Hoài Phương (Công giáo), Nguyễn Phạm Ái Thùy (Công giáo), Ngô Thị Liên (Công giáo), Hòa thượng Thích Thiện Phúc (Phật giáo), Nay Y Ni (người H'Mông theo đạo Tin lành).

Báo cáo nhắc đến trường hợp chính quyền bắt giam nhà báo Phạm Chí Dũng, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Độc lập, và bỏ tù nhà hoạt động tôn giáo Nguyễn Bắc Truyển.

Liên Hiệp Quốc yêu cầu chính phủ Việt Nam giải trình về các trường hợp này và trong phần lớn các phản hồi, chính phủ Việt Nam bác bỏ các cáo buộc vi phạm nhân quyền.

Bản báo cáo trình cho Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc về hăm dọa và trả thù đang được thảo luận tại Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc trong phiên họp 45 diễn ra từ ngày 14/9 đến 6/10.

Đại sứ Quốc tế về Nhân quyền của Anh Rita French bày tỏ quan ngại về vi phạm nhân quyền Việt Nam ngày 15/9/2020. Photo UN Web TV

Hôm 15/9, Đại sứ Quốc tế về Nhân quyền của Vương quốc Anh Rita French lên tiếng tại phiên họp của Hội đồng bày tỏ lo ngại về vi phạm nhân quyền ở Việt Nam.

Đại sứ French nói :

"Chúng tôi lo ngại về những hạn chế đối với quyền tự do ngôn luận và hội họp ở Việt Nam. Chúng tôi kêu gọi bảo vệ các nhà báo tốt hơn và để mọi công dân có quyền truy cập vào các phương tiện truyền thông tự do, độc lập".

Đáp lại, một đại diện của đoàn Việt Nam cho rằng những đánh giá về tình hình nhân quyền của Việt Nam như thế là "phiến diện".

"Điều đáng tiếc là một số phái đoàn đã có những phát biểu phiến diện và thiếu chính đáng, hiểu sai về thực trạng nhân quyền ở Việt Nam".

Đoàn Việt Nam nhấn mạnh rằng chính quyền có nhiều biện pháp để thực hiện chính sách nhất quán về thúc đẩy và bảo vệ các quyền con người, bao gồm quyền tự do ngôn luận và tự do hội họp.

Đại diện của Đoàn Việt Nam phát biểu tại phiên họp của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, ngày 15/09/2020. UN Web TV.

 

Phái đoàn của Hà Nội cũng nhắc lại rằng "không ai ở Việt Nam phải ngồi tù vì bày tỏ quan điểm một cách ôn hòa, và chỉ những người vi phạm pháp luật mới bị truy tố hình sự theo quy định của pháp luật".

Từ Hà Nội, chuyên gia luật Trương Thị Hà, nói với VOA Tiếng Việt hôm 18/9 rằng việc Liên Hiệp Quốc chỉ ra các sai phạm sẽ tạo thêm áp lực để chính quyền Việt Nam cải thiện nhân quyền.

Bà Trương Thị Hà nói :

"Liên Hiệp Quốc nêu trường hợp của tôi là một việc cần thiết vì chỉ trong nước biết đến trường hợp của tôi thì tôi rất khó có thể đòi lại giấy tờ của tôi.

"Sự can thiệp của Liên Hiệp Quốc ít nhiều đã gây áp lực nhất định đến chính quyền Việt Nam".

***********************

Nhân quyền : Chính phủ Việt Nam phải giải trình trước Liên Hiệp Quốc về 'đe dọa công dân'

BBC, 17/09/2020

Chính phủ Việt Nam đã bị buộc phải lên tiếng về nhiều trường hợp công dân của họ được nêu tên trong báo cáo thường niên về các hoạt động của những chính phủ "có hành động đe dọa và trả đũa các cá nhân, tổ chức" chỉ vì họ hợp tác với Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc.

Báo cáo thường niên năm 2020 của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc tiết lộ ít nhất 16 người đã bị chính quyền Việt Nam bỏ tù, thu giữ giấy tờ tùy thân, xét hỏi hoặc theo dõi chặt chẽ từ năm 2019 tới nay.

Các vụ an ninh Việt Nam giữ người trở về tới cửa khẩu để xét hỏi mà không có luật sư hỗ trợ cũng được Liên Hiệp Quốc nêu khá chi tiết.

Đây là báo cáo được trình lên Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, gồm các bằng chứng thu thập được và lời giải trình của chính phủ Việt Nam, bên cạnh các chính phủ khác trong năm nay, trong hoạt động của Liên Hiệp Quốc căn cứ vào Nghị quyết nhân quyền HRC 12/2.

Các vụ việc và con người cụ thể

Theo nguyên văn báo cáo này, các trường hợp cụ thể ở Việt Nam gồm có :

Trương Thị Hà : Luật sư và nhà bảo vệ nhân quyền Việt Nam

Vụ bắt giữ tùy tiện Trương Thị Hà xảy ra vào 26/3/2020, có vẻ là để trả đũa việc cô hợp tác với Liên Hiệp Quốc đối với hợp tác của bà với Liên Hiệp Quốc. Tháng 11/2019, Hà đã tham gia một hội thảo do Báo cáo viên Đặc biệt tổ chức – chủ đề về quyền tự do hội họp và hiệp hội hòa bình ở Geneva, nơi cô bày tỏ nỗi sợ hãi bị trả thù và sau đó tham gia với Liên Hiệp Quốc trong vài tháng tới.

Vào ngày 25/3/2020, Trương Thị Hà dự định trở lại Việt Nam, sau khi làm việc tại Liên Hiệp Quốc, và dự định sẽ qua biên giới trên bộ tại Cửa khẩu Cha Lo, Dân Hóa để vào Việt Nam. Do Covid-19, cô được cho là đã bị cách ly cùng nhiều người Việt Nam khác trong hai tuần tại một khu tập trung ở Quảng Bình. Tại đây, cô bị chính quyền tịch thu chứng minh thư, bằng lái xe và hộ chiếu, cùng đồ dùng cá nhân. Cô được thả vào ngày 13/4/2020 mà không được trả lại các vật này.

Đinh Thị Phương Thảo : Nhà hoạt động bảo vệ nhân quyền và ủng hộ dân chủ, từng tham gia VOICE, một tổ chức xã hội dân sự Việt Nam. Bà Thảo rời Việt Nam năm 2016 nhưng vẫn tiếp tục vận động thúc đẩy nhân quyền trong nước, tham gia với nhiều cơ chế nhân quyền của Liên Hiệp Quốc.

Ngày 15/11/2019, bà Thảo về Việt Nam lần đầu kể từ năm 2016. Khi đến sân bay quốc tế Hà Nội, các cán bộ an ninh của Bộ Công an đã bắt và giam giữ bà trong phòng xét hỏi tám tiếng mà không được gặp luật sư và không thể liên lạc với các thành viên trong gia đình.

Bà được thả sau ngày hôm mà không bị buộc tội. Tuy nhiên, giới chức tịch thu hộ chiếu của bà. Bà Thảo cũng bị cản trở trong việc xuất cảnh, trở về nơi cư trú, và trong việc tiếp tục công tác nhân quyền. Bà Thảo phải đối mặt với một chiến dịch tấn công online, được cho là của giới dư luận viên ủng hộ chính phủ thực hiện.

Bà Nguyễn Xuân Mai, ông Phạm Tấn Hoàng Hải, ông Nguyễn Văn Thiết, ông Trần Ngọc Sương và bà Lương Thị Nở :

Họ từng tham gia các hội nghị quốc tế thường niên ở Bangkok về tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng ở Đông Nam Á năm 2018. Họ bị cấm bay đến Bangkok từ ngày 28/10 – 1/11/2019, theo lệnh của Bộ Công an hoặc cơ quan công an địa phương. Ông Nguyễn Anh Phụng, người ban đầu dự định tham dự hội nghị, được cho là đã bị thẩm vấn tại nhà để biết thêm thông tin về hội nghị và cuối cùng ông đã không tham dự.

Huỳnh Ngọc Trường (Công giáo), Nguyễn Thị Hoài Phương (Công giáo), Nguyễn Phạm Ái Thùy (Công giáo), Ngô Thị Liên (Công giáo), Venerable Thích Thiện Phúc (Phật giáo), Nay Y Ni (người H'Mông theo Công giáo) : Dự hội nghị về tự do tôn giáo năm 2019 tại Bangkok. Trong hội nghị, họ tham dự một khóa đào tạo do Văn phòng Cao ủy Liên Hiệp Quốc về Nhân quyền (OHCHR) tổ chức, về cách gửi khiếu nại theo các thủ tục đặc biệt.

Ngày 6/11/2019, khi trở lại sân bay quốc tế Đà Nẵng, ông Huỳnh Ngọc Trường, bà Nguyễn Thị Hoài Phương, bà Nguyễn Phạm Ái Thủy, bà Ngô Thị Liên và Đại đức Thích Thiện Phúc đã bị các nhân viên an ninh thẩm vấn riêng về việc họ tham gia hội nghị, bị hỏi nội dung hội nghị là gì, những người tổ chức và những người tham gia là ai, ai tài trợ cho họ đi và họ đã chia sẻ và đã làm gì tại hội nghị.

Ông Nay Y Ni được cho là đã bị thẩm vấn vào ngày 8-9/11 2019 khi trở về từ Bangkok, và chính quyền khám xét phòng của ông vào ngày 13/11/2019/ Sau đó, vào ngày 18/11/2019, ông mất việc tại bệnh viện Bình Dương.

Ngày 14/11/2019, trong bối cảnh người dân Giáo xứ Cồn Dầu bị trục xuất theo lệnh ban hành năm 2011, nhiều công an đã bao vây nhà ông Huỳnh Ngọc Trường và bà Nguyễn Thị Hoài Phương. Lo sợ đây là đòn trả thù vì đã tham gia hội nghị năm 2019 ở Bangkok, họ chạy đến biên giới Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị và định chạy sang Lào. Tuy nhiên, ông Huỳnh Ngọc Trường đã bị công an tạm giữ và thẩm vấn trước khi vượt biên. Khi được một cảnh sát đưa đến một khách sạn gần đó để nghỉ qua đêm, ông đã bị một nhóm nam giới đánh ngất xỉu và chỉ dừng tay khi có cảnh sát can thiệp. Vào ngày 30 /11/2019, ông Huỳnh Ngọc Trường một lần nữa bị bắt ở cửa khẩu Mộc Bài khi ông đang trên một xe khách chạy tới biên giới Campuchia. Ông bị thẩm vấn trong mười hai giờ về các hoạt động của ông nhằm bảo vệ tự do tôn giáo của giáo dân và về hội nghị năm 2019 tại Bangkok.

Phạm Chí Dũng : Nhà báo tự do, nhà hoạt động sau khi ông bị ngăn cản không cho đến Geneva vào tháng 2/2014 để tham gia một sự kiện bên lề sự kiện Đánh giá định kỳ toàn cầu về Việt Nam.

Ngày 21/11/2019, ông Phạm Chí Dũng bị bắt và bị đưa về nhà để khám xét sau khi ông công khai bày tỏ quan ngại về nhân quyền, sau chuyến thăm của phái đoàn Ủy ban Nghị viện Châu Âu về Thương mại (INTA) vào tháng 11/2019 tới Việt Nam.

Cảnh sát đã buộc ông đăng nhập vào máy tính của mình và in các tài liệu có thể liên quan đến việc vận động của ông. Ông Phạm Chí Dũng bị cho là bị tạm giữ theo Điều 117 Bộ luật Hình sự Việt Nam về tội "làm, tàng trữ hoặc phổ biến thông tin, tài liệu, tư liệu, vật phẩm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam", với khung phạt tù từ 10 - 20 năm.

Nguyễn Bắc Truyển : Nhà hoạt động. Trường hợp của ông Truyển đã được đưa vào báo cáo năm 2019 và 2016 của Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc về cáo buộc ông bị bắt và giam giữ sau chuyến thăm năm 2014 của Báo cáo viên đặc biệt về tự do tôn giáo, tín ngưỡng trong nước.

Theo thông tin mà OHCHR nhận được vào tháng 5/2020, ông Nguyễn Bắc Truyển tiếp tục thụ án 11 năm tù về tội "hoạt động nhằm lật đổ Nhà nước", cách quê nhà ông 1.600 km, nơi được người thân và luật sư tư vấn pháp luật bị hạn chế đến thăm.

Gia đình nhiều lần yêu cầu chuyển ông đến Thành phố Hồ Chí Minh nhưng đều bị từ chối. Kể từ khi bị bắt vào tháng 7/2017, ông Nguyễn Bắc Truyển được cho là đã không được khám sức khỏe đúng cách, hạn chế đồ ăn và thiết bị tư y tế, tình trạng sức khỏe ngày càng xấu đi. Một bản kiến nghị ngày 18/1/2020 gửi Ban giám thị trại giam An Điềm yêu cầu kiểm tra y tế cho ông được cho là vẫn chưa được trả lời.

Chính phủ Việt Nam phản hồi thế nào ?

Ngày 13/7/2020, Chính phủ Việt Nam đã trả lời chi tiết nguyên văn công hàm liên quan đến báo cáo mới đây của Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc.

Về Trương Thị Hà, chính phủ Việt Nam nói rằng trong thời gian cách ly bắt buộc, Hà được đối xử như những người khác ; các quyền của cô được tôn trọng, bao gồm việc được theo dõi sức khỏe, giữ liên lạc với gia đình, đăng và chia sẻ thông tin cập nhật về tình hình của cô trên Facebook,được cung cấp chỗ ở và ăn uống đầy đủ. Hiện tại, rương Thị Hà đang tự do và không phải là đối tượng bị tạm giữ, khởi tố hình sự. Vào ngày 19/6/2020, Nhóm công tác về các vụ mất tích do cưỡng chế hoặc không tự nguyện đã quyết định xem xét làm rõ vụ việc.

Về Đinh Thị Phương Thảo : Ngày 18/3/2020, chính phủ Việt Nam phản hồi rằng các cáo buộc nói trên là không chính xác, chủ yếu lấy từ các nguồn tin không có căn cứ và không phản ánh bản chất của vụ việc. Chính phủ Việt Nam thông tin rằng, năm 2015, bà Đinh Thị Phương Thảo bị phạt hành chính về tội xúi giục người dân gây rối trật tự xã hội. Và rằng năm 2019, khi nhập cảnh, bà Thảo bị công an thẩm vấn về hoạt động liên quan đến ‘nhóm khủng bố’ Việt Tân, chứ không phải vì sự hợp tác của bà với Liên Hiệp Quốc. Chính phủ Việt Nam cũng nói rằng họ không tịch thu hộ chiếu của bà Thảo.

Về các cá nhân tham dự hội nghị quốc tế thường niên năm 2019 tại Bangkok về tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng ở Đông Nam Á, Chính phủ Việt Nam cho hay rằng các cơ quan hữu quan không "đe dọa" hoặc "sách nhiễu" vì họ tham dự hội thảo hoặc hội nghị quốc tế. Và rằng rằng thông tin nói "các thành viên của các cộng đồng tôn giáo độc lập và những người bảo vệ nhân quyền" đã phải đối mặt với các hành vi đe dọa và trả thù, dưới các hình thức đe dọa, quấy rối, hạn chế đi lại, giám sát và hành động bạo lực trước và sau khi tham dự quốc tế thường niên 2019 hội nghị ở Bangkok về tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng, là sai sự thật.

Về ông Phạm Chí Dũng : Ngày 18/3/2020, chính phủ Việt Nam tuyên bố rằng các cáo buộc là không chính xác, lấy từ những nguồn không có căn cứ và không phản ánh bản chất của vụ việc. Chính phủ Việt Nam đã cung cấp thông tin liên quan đến việc ông Phạm Chí Dũng bị giam giữ, bao gồm cơ sở pháp lý cho việc bắt giữ ông, quyền được tư vấn pháp lý và thăm hỏi gia đình, cũng như các điều kiện giam giữ ông.

Vào ngày 13 /7/2020, Chính phủ Việt Nam trả lời chi tiết nguyên văn công hàm liên quan đến báo cáo này, theo đó bác bỏ các cáo buộc liên quan đến ông Phạm Chí Dũng, và nói rằng vào tháng 8/2019, cơ quan công an bắt đầu điều tra hoạt động tạo, lưu trữ và phát tán thông tin, tài liệu, tư liệu chống lại Nhà nước của ông Dũng. Ngày 18/11/2019, cơ quan công an khởi tố vụ án hình sự, ra lệnh tạm giữ, khám xét đối với ông theo Điều 117 BLHS và việc bắt, tạm giam, khám xét nhà được thực hiện đúng quy trình tố tụng hình sự.

Về ông Nguyễn Bắc Truyển, ngày 26/6/2019, chính phủ Việt Nam đã cung cấp thông tin cho Văn phòng Cao Ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (OHCHR) rằng ông Nguyễn Bắc Truyển đã tham gia thành lập tổ chức nhằm lật đổ chính phủ ; và rằng ông bị kết án là do ông phạm pháp chứ không phải vì bị trả thù sau chuyến thăm năm 2014 của Báo cáo viên Nhân viên Liên Hiệp Quốc. Chính phủ Việt Nam cho biết ông Truyền bị giam tại trại giam An Điền, sức khỏe bình thường, được chăm sóc sức khỏe, gia đình được vào thăm và gửi thư. Chính phủ Việt Nam tuyên bố rằng sẽ không xem xét yêu cầu chuyển trại giam cho ông.

Tháng 2/2020, đại diện Phái đoàn EU đã đến thăm ông Truyền để hỏi thăm sức khỏe và tình trạng của ông trong tù. Chính phủ Việt Nam cho biết kể đó, do đại dịch Covid-19, các trại giam, bao gồm cả trại giam của ông Truyền, đã từ chối không cho gia đình thăm nom, nhưng các tù nhân vẫn có thể nhận các gói đồ gửi hàng tháng từ gia đình của họ. Các hạn chế này nay đã được dỡ bỏ, theo chính phủ Việt Nam.

Khác biệt cách nhìn

Theo trang của OHCHR, các chính phủ, trong đó có chính phủ Việt Nam được yêu cầu chấm dứt mọi hành vi được định nghĩa là đe dọa (intimidation), và trả thù (reprisal) nhắm vào các nhà hoạt động nhân quyền, hoạt động cộng đồng, luật sư, nhà báo...và thậm chí cả quan chức chính quyền chỉ vì hoạt động của họ trong hợp tác với Liên Hiệp Quốc trong lĩnh vực nhân quyền. Các nạn nhân có thể gồm cả thân quyết, gia đình, bạn bè hoặc bất cứ ai có liên hệ với họ.

Trong chủ đề nhân quyền giữa chính quyền Việt Nam và cộng đồng quốc tế còn có đối thoại nhân quyền giữa Việt Nam và Liên hiệp Châu Âu.

Chính phủ Việt Nam luôn nói họ hoan nghênh các cuộc đối thoại nhân quyền nhưng thường xuyên đưa vấn đề an ninh quốc gia và nhu cầu xử lý "các nhóm chống đối".

Cùng lúc, chính phủ Việt Nam luôn nói họ đã đạt rất nhiều thành tưđc trong việc xây dựng "nhà nước pháp quyền và cải cách tư pháp ; các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội, dân sự, chính trị" và luôn sẵn sàng đối thoại về "vấn đề quyền con người tại các diễn đàn và cơ chế đa phương và một số đề xuất hợp tác cụ thể".

Phía các nhà hoạt động nhân quyền thì cho rằng hệ thống chính trị độc đảng tại Việt Nam và việc thiếu vắng cơ chế tam quyền phân lập, sự thực rằng không có truyền thông tư nhân và độc lập, khiến cho các vấn đề nhân quyền không được đưa tin, xử lý đúng chuẩn quốc tế.

Nguồn : BBC, 17/09/2020

*********************

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc lên tiếng về việc nhà nước Việt Nam đe dọa và trả thù người báo cáo vi phạm nhân quyền

Liên Hiệp Quốc, VNTB, 17/09/2020

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc đề cập đến các trường hợp của Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, tù nhân lương tâm Nguyễn Bắc Truyển, 6 tín đồ Cao Đài, 4 giáo dân Cồn Dầu và 2 nữ vận động nhân quyền

Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres (UN)

Ngày 8/9/2020, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc đã bản báo cáo về tình hình đàn áp và trả thù các cá nhân tham gia các hoạt động bảo vệ nhân quyền với Liên Hiệp Quốc.

Bản báo cáo đề cập đến các trường hợp bị cáo buộc đe dọa và trả thù, bao gồm cả việc theo dõi các trường hợp có trong báo cáo trước đây trên toàn thế giới.

Theo dõi trường hợp Phạm Chí Dũng và Nguyễn Bắc Truyển 

142. Trường hợp của nhà báo Phạm Chí Dũng đã được đưa vào báo cáo năm 2014 của Tổng thư ký (A / HRC / 27/38, đoạn 40) sau khi ông này bị ngăn cản không được đến Geneva vào tháng 2/2014 để tham gia một sự kiện bên lề cuộc kiểm điểm định kỳ phổ quát – UPR đối với Việt Nam (VNM 5/2014).

143. Vào ngày 22/1/2020, Thủ tục đặc biệt của Hội đồng Nhân quyền đã đề cập đến việc giam giữ ông Phạm Chí Dũng (VNM 5/2019) sau khi ông công khai bày tỏ quan ngại về nhân quyền, sau chuyến thăm của Ủy ban Thương mại Châu Âu (INTA) vào tháng 11/2019 đoàn đến Việt Nam. Vào ngày 21/11/2019, ông Phạm Chí Dũng đã bị bắt và bị đưa về nhà để khám xét. Công an đã buộc ông Dũng phải đăng nhập vào máy tính của mình và in các tài liệu có thể liên quan đến việc vận động của ông. Ông Phạm Chí Dũng bị cho là bị tạm giữ theo Điều 117 Bộ luật Hình sự Việt Nam về tội "làm, tàng trữ hoặc phổ biến thông tin, tài liệu, tư liệu, vật phẩm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam", một tội danh có thể nhận mức án từ 10 – 20 năm tù.

144. Ngày 18/3/2020, Chính phủ Việt Nam tuyên bố rằng các cáo buộc là không chính xác, hầu hết được rút ra từ thông tin không có căn cứ và không phản ánh bản chất của vụ việc. Chính phủ đã cung cấp thông tin liên quan đến việc giam giữ ông Phạm Chí Dũng, bao gồm cơ sở pháp lý cho việc bắt giữ ông, quyền được tư vấn pháp lý và thăm nuôi, cũng như điều kiện giam giữ.

145. Trường hợp của ông Nguyễn Bắc Truyển, đã được đưa vào báo cáo năm 2019 và 2016 của Tổng thư ký (A / HRC / 42/30, Phụ lục II, đoạn 110 ; A / HRC / 30/29, đoạn 42) về cáo buộc bị bắt và giam giữ sau chuyến thăm năm 2014 của Báo cáo viên Đặc biệt về tự do tôn giáo và tín ngưỡng đến Việt Nam (VNM 4/2014 ; 11/2014 ; 8/2016 ; 6/2017 ; 4/2018). Vào ngày 26/6/2019, Chính phủ đã cung cấp thông tin cho OHCHR rằng ông Nguyễn Bắc Truyển đã tham gia thành lập tổ chức nhằm lật đổ Chính phủ, và bị kết án là do ông phạm pháp chứ không phải vì bị trả thù sau chuyến thăm năm 2014 của các Báo cáo viên đặc biệt. Chính quyền Việt Nam cho biết ông Truyền bị giam tại trại giam An Điền, sức khỏe bình thường, được chăm sóc sức khỏe, thăm nuôi và gửi thư. Chính phủ tuyên bố rằng yêu cầu chuyển trại của ông không thể được xem xét.

146. Theo thông tin mà OHCHR nhận được vào tháng 5/2020, ông Nguyễn Bắc Truyển tiếp tục thụ án 11 năm tù về tội "hoạt động nhằm lật đổ Nhà nước", cách nhà 1.600 km, nơi được người thân và luật sư tư vấn pháp luật đến thăm rất khó khăn. Những yêu cầu chuyển trại về Thành phố Hồ Chí Minh đều bị từ chối. Kể từ khi bị bắt vào tháng 7/2017, ông Nguyễn Bắc Truyển được cho là đã không được kiểm tra y tế đàng hoàng, bị hạn chế nhận thực phẩm và thuốc men, tình trạng sức khỏe ngày càng xấu đi. Một bản kiến ​​nghị ngày 18/1/2020 gửi Ban giám thị trại giam An Điềm yêu cầu kiểm tra y tế được cho là vẫn chưa được trả lời.

147. Vào ngày 13/7/2020, Chính phủ đã trả lời chi tiết nguyên văn công hàm liên quan đến báo cáo này. Trong đó bác bỏ các cáo buộc liên quan đến ông Phạm Chí Dũng, lưu ý rằng vào tháng 8/2019, cơ quan công an đã bắt đầu điều tra ban đầu về hoạt động tạo, lưu trữ và phát tán thông tin, tài liệu, vật phẩm chống lại Nhà nước của ông. Chính phủ cho biết ngày 18/11/2019, công an khởi tố vụ án hình sự, ra lệnh tạm giam và khám xét đối với ông này theo Điều 117 BLHS và việc bắt giữ, giam giữ và khám xét nhà của anh ta được tuân theo quy trình tố tụng hình sự.

148. Liên quan đến tình trạng của ông Nguyễn Bắc Truyển, Chính phủ bác bỏ các cáo buộc rằng ông chưa được khám sức khỏe tử tế, bị hạn chế lương thực và vật tư y tế, tình trạng sức khỏe giảm sút, không được người nhà thăm nuôi. Vào tháng 2/2020, đại diện của Phái đoàn EU đã đến thăm ông Truyền để hỏi thăm sức khỏe và tình trạng của ông trong tù. Chính phủ cho biết kể từ tháng 2/2020, do đại dịch Covid-19, các trại giam, bao gồm cả trại giam của ông Truyền, đã ngưng cho thăm nuôi, nhưng tù nhân vẫn có thể nhận đồ hàng tháng của gia đình gởi. Họ lưu ý rằng các hạn chế thăm nuôi đã được dỡ bỏ.

Hăm dọa và trả thù người báo cáo vi phạm nhân quyền

142. Vào ngày 31/3/2020, Thủ tục đặc biệt của Hội đồng Nhân quyền bày tỏ lo ngại về vụ bắt giữ tùy tiện được cho là và có khả năng bị cưỡng chế mất tích vào ngày 26/3/2020 đối với bà Trương Thị Hà, một nữ luật sư và người bảo vệ nhân quyền Việt Nam, có vẻ như để trả đũa cho việc bà hợp tác với Liên Hiệp Quốc (VNM 1/2020). Vào tháng 11/2019, cô đã tham gia một hội thảo do Báo cáo viên đặc biệt tổ chức về quyền tự do hội họp và hiệp hội ở Geneva, nơi cô bày tỏ nỗi sợ hãi bị trả thù và sau đó tham gia với Liên Hiệp Quốc trong vài tháng tới. Vào ngày 25/3/2020, bà Trương Thị Hà dự định trở về Việt Nam lần đầu tiên sau khi làm việc tại Liên Hiệp Quốc, và dự định sẽ nhập cảnh theo đường bộ tại Cửa khẩu Cha Lo, Dân Hoá. Để áp dụng biện pháp phòng dịch Covid-19, bà Trương Thị Hà được cho là đã bị đưa đi cách ly cùng với các công dân Việt Nam khác trong hai tuần tại Quảng Bình, cơ quan chức năng đã tịch thu chứng minh thư, bằng lái xe và hộ chiếu cũng như đồ dùng cá nhân của bà. Bà được thả vào ngày 13/4/2020 mà không được nhận lại hộ chiếu và các vật dụng khác.

143. Ngày 25/5/2020, Chính phủ Việt Nam tuyên bố rằng các cáo buộc được dựa vào các nguồn không có căn cứ, thông tin không chính xác và bà Trương Thị Hà không phải bị trả thù. Chính phủ Việt Nam lưu ý rằng các cơ quan chức năng đã tiến hành kiểm dịch Covid-19 bắt buộc đối với tất cả các cá nhân nhập cảnh vào Việt Nam kể từ ngày 21/3/2020, và nêu rõ rằng khi bà Trương Thị Hà nhập cảnh vào Việt Nam tại Cửa khẩu Cha Lo, tỉnh Quảng Bình vào ngày 26/3/2020, bà được yêu cầu cung cấp giấy tờ tùy thân, thông tin truy tìm liên lạc và tờ khai sức khỏe cũng như hồ sơ đi lại. Bà bị cách ly đến ngày 11/4/2020, cộng thêm hai ngày do nhiệt độ cao và sau đó được đưa bằng xe buýt về nơi thường trú tại Việt Nam vào ngày 13/4/2020. Chính phủ Việt Nam cho biết cô có 4 thẻ SIM nhưng không có thiết bị liên lạc cá nhân, và mượn điện thoại của những người bị cách ly khác để liên lạc với gia đình.

144. Vào ngày 22/1/2020, Thủ tục đặc biệt của Hội đồng Nhân quyền bày tỏ quan ngại trước việc nhà chức trách Việt Nam tịch thu hộ chiếu của bà Đinh Thị Phương Thảo (VNM 5/2019). Bà là một nhà bảo vệ nhân quyền và nhà hoạt động ủng hộ dân chủ, từng tham gia VOICE, một tổ chức xã hội dân sự Việt Nam. Bà Đinh Thị Phương Thảo rời Việt Nam năm 2016 nhưng vẫn tiếp tục vận động thúc đẩy nhân quyền trong nước, tham gia với nhiều cơ chế nhân quyền của Liên hợp quốc. Ngày 15/11/2019, bà Đinh Thị Phương Thảo về lại Việt Nam lần đầu tiên kể từ năm 2016. Khi đến sân bay quốc tế Hà Nội, các cán bộ an ninh của Bộ Công an đã bắt bà và giam giữ bà trong phòng hỏi cung tám giờ mà không được gặp luật sư và không thể liên lạc với các thành viên trong gia đình. Bà Thảo đã được thả sau ngày hôm đó mà không bị buộc tội. Tuy nhiên, hộ chiếu của bà đã bị nhà chức trách Việt Nam tịch thu và bà bị cấm xuất cảnh, trở về nơi cư trú và theo đuổi công việc nhân quyền. Bà Thảo phải đối mặt với một chiến dịch trực tuyến, được cho là của các dư luận viên tấn công công việc của bà.

145. Ngày 18/3/2020, Chính phủ Việt Nam trả lời thông báo rằng các cáo buộc là không chính xác, chủ yếu được rút ra từ thông tin không có căn cứ và không phản ánh bản chất của vụ việc. Chính phủ cho biết năm 2015, bà Đinh Thị Phương Thảo bị phạt hành chính về tội xúi giục người dân gây rối trật tự xã hội. Chính phủ cho biết, năm 2019, khi nhập cảnh, bà Thảo bị công an thẩm vấn về hoạt động liên quan đến một nhóm khủng bố. Theo Chính phủ, chính quyền đã không thu hồi cũng như tịch thu hộ chiếu của bà.

146. Vào ngày 30/4/2020, Thủ tục đặc biệt của Hội đồng Nhân quyền đề cập các hành vi bị cáo buộc là đe dọa và trả thù dưới hình thức đe dọa, quấy rối, hạn chế đi lại, giám sát và hành vi bạo lực đối với các thành viên của cộng đồng tôn giáo độc lập và những người bảo vệ nhân quyền, những người đã tìm cách tham gia hoặc đã tham gia hội nghị quốc tế thường niên năm 2019 ở Bangkok về tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng ở Đông Nam Á. Hội nghị có sự tương tác và đào tạo của OHCHR (VNM 2/2020). Công an đã cảnh cáo, tịch thu hộ chiếu và cấm đi lại, giam giữ và thẩm vấn, cũng như sách nhiễu người thân của một số nhà vận động nhân quyền từ Việt Nam được mời tham dự hội nghị năm 2018 tại Bangkok với Báo cáo viên đặc biệt về tự do tôn giáo và tín ngưỡng là đã đề cập trước đây (A / HRC / 42/30, Phụ lục II, đoạn 112).

147. Bà Nguyễn Xuân Mai, ông Phạm Tấn Hoàng Hải, ông Nguyễn Văn Thiết, ông Trần Ngọc Sương và bà Lương Thị Nở, những người đã tham gia các hội nghị trước (xem thêm Phụ lục II), đã bị cấm từ đi Bangkok từ ngày 28/10 đến ngày 1/11/2019, theo lệnh của Bộ Công an hoặc công an địa phương. Ông Nguyễn Anh Phụng, người ban đầu dự định tham dự hội nghị, được cho là đã bị thẩm vấn tại nhà để biết thêm thông tin về hội nghị và cuối cùng ông đã không tham dự (VNM 2/2020).

148. Thành viên của các cộng đồng tôn giáo khác, Ông Huỳnh Ngọc Trường (Giáo xứ Cồn Dầu), Bà Nguyễn Thị Hoài Phương (Giáo xứ Cồn Dầu), Bà Nguyễn Phạm Ái Thủy (Giáo xứ Cồn Dầu), Bà Ngô Thị Liên (Giáo xứ Cồn Dầu), Hòa thượng Thích Thiện Phúc và ông Nay Y Ni (người Thượng theo đạo Thiên Chúa) từ Việt Nam sang tham dự hội nghị năm 2019 tại Bangkok. Trong hội nghị, họ đã tham dự một khóa đào tạo của OHCHR về việc khiếu nại theo các thủ tục đặc biệt (VNM 2/2020).

149. Ngày 6/11/2019, khi trở lvềsân bay quốc tế Đà Nẵng, ông Huỳnh Ngọc Trường, bà Nguyễn Thị Hoài Phương, bà Nguyễn Phạm Ái Thủy, bà Ngô Thị Liên và Đại đức Thích Thiện Phúc đã bị nhân viên an ninh ngăn lại và bị thẩm vấn riêng về việc họ tham gia hội nghị, trong đó có hỏi nội dung hội nghị là gì, ai tổ chức và ai tham gia, làm thế nào trả chi phí cho chuyến đi và họ đã chia sẻ hoặc làm những gì tại hội nghị (VNM 2/2020 ).

150. Ông Nay Y Ni được cho là đã bị thẩm vấn vào ngày 8 và 9/11/2019 khi ông từ Bangkok trở về, và chính quyền khám xét phòng của ông vào ngày 13/11/2019. Sau đó, ngày 18/11/2019, ông bị sa thải khỏi bệnh viện Bình Dương. (VNM 2/2020).

151. Ngày 14/11/2019, người dân trong giáo xứ Cồn Dầu bị cưỡng chế theo lệnh ban hành năm 2011, nhiều công an đã bao vây nhà của ông Huỳnh Ngọc Trường và bà Nguyễn Thị Hoài Phương. Lo sợ rằng đó là hành động trả thù vì đã tham gia hội nghị năm 2019 ở Bangkok, họ đã đến biên giới Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị và tìm cách vượt biên sang Lào. Tuy nhiên, ông Huỳnh Ngọc Trường đã bị công an tạm giữ và thẩm vấn trước khi vượt biên. Khi được một công an đưa đến một khách sạn gần đó để nghỉ qua đêm, ông đã bị một nhóm đàn ông tấn công dã man cho đến khi ngất xỉu. Họ chỉ dừng lại khi có công an can thiệp. Vào ngày 30/11/2019, ông Huỳnh Ngọc Trường một lần nữa bị bắt trên xe buýt đến biên giới Campuchia tại Mộc Bài và bị thẩm vấn trong mười hai giờ về các hoạt động bảo vệ tự do tôn giáo của giáo dân và về hội nghị năm 2019 tại Bangkok trước đây (VNM 2 / 2020).

152. Vào ngày 13/7/2020, Chính phủ đã trả lời chi tiết về nguyên văn công hàm liên quan đến báo cáo này. Về bà Trương Thị Hà, thông tin cho biết trong thời gian phải cách ly y tế bắt buộc, bà Trương Thị Hà được đối xử như những người khác ; các quyền của bà được tôn trọng, như được theo dõi sức khỏe, giữ liên lạc với gia đình, đăng và chia sẻ thông tin cập nhật trên Facebook và được cung cấp chỗ ở và ăn uống đầy đủ. Hiện tại, bà Trương Thị Hà đang tự do và không phải là đối tượng bị tạm giữ, khởi tố hình sự. Vào ngày 19 tháng 6 năm 2020, Nhóm công tác về các vụ mất tích do cưỡng chế hoặc không tự nguyện đã quyết định xem xét làm rõ vụ việc.

153. Liên quan đến vụ bà Đinh Thị Phương Thảo, công an Việt Nam nghi ngờ bà đã tham gia các khóa huấn luyện do Việt Tân, một nhóm khủng bố thành lập năm 1982 tại Thái Lan tổ chức. Năm 2019, khi trở về Việt Nam, bà Đinh Thị Phương Thảo bị công an yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết về hoạt động của bà liên quan đến nhóm khủng bố Việt Tân, chứ không phải vì sự hợp tác của bà với Liên Hiệp Quốc, các đại diện và cơ chế của tổ chức này. Chính quyền Việt Nam không rút lại hoặc tịch thu hộ chiếu của bà.

154. Về các cá nhân tham dự hội nghị quốc tế thường niên năm 2019 tại Bangkok về tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng ở Đông Nam Á, Chính phủ nêu rõ các cơ quan hữu quan không "đe dọa" hoặc "sách nhiễu" các cá nhân vì họ tham dự hội thảo hoặc hội nghị quốc tế. Họ nói thêm rằng thông tin chỉ ra rằng "các thành viên của các cộng đồng tôn giáo độc lập và những người bảo vệ nhân quyền" đã phải đối mặt với các hành vi đe dọa và trả thù, dưới các hình thức đe dọa, quấy rối, hạn chế đi lại, giám sát và hành động bạo lực trước và sau khi tham dự quốc tế thường niên 2019 hội nghị ở Bangkok về tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng, là sai sự thật.

_________________

Mạch Sống 

Hôm nay, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc công bố bản báo cáo năm 2020 về các hồ sơ bị chính quyền hăm dọa và trả thù vì đã báo cáo vi phạm nhân quyền cho Liên Hiệp Quốc. Việt Nam và China có cùng số hồ sơ cao nhất trong tất cả các quốc gia : 16.

Đọc bản báo cáo tại đây :

Reporting mandate of the Secretary-General on intimidation and reprisals for cooperation with the UN in the field of human rights

https://www.ohchr.org/…/Issu…/Reprisals/Pages/Reporting.aspx

Theo thống kê từ bản báo cáo, các thủ tục đặc biệt của Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc đã liên lạc với 21 nhà nước về các cá nhân bị đe dọa hay bị trả thù, Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc đã theo dõi với 12 nhà nước về các hồ sơ kéo dài nhiều năm, và các định chế nhân quyền Liên Hiệp Quốc đã lên tiếng với 8 nhà nước. Việt Nam là đối tượng của cả 3 cách lên tiếng đặc biệt của Liên Hiệp Quốc.

"Khi các cá nhân, các nhóm và các cộng đồng sợ bị dính líu đến Liên Hiệp Quốc, thì tính thích đáng và tác động của Liên Hiệp Quốc bị suy suyển nghiêm trọng", Tổng thư ký António Guterres viết trong bản báo cáo. "Tháng 9/2019, Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc đã tiếp tục lên án một cách rõ rệt hành vị hăm dọa và trả thù, trực tuyến và trực tiếp, bởi các nhà nước và các tác nhân không thuộc nhà nước".

Trong phần về Việt Nam, bản báo cáo năm nay nêu lên trường hợp của các tín đồ Cao Đài Nguyễn Xuân Mai, Phạm Tân Hoàng Hải, Nguyễn Văn Thiệt, Trần Ngọc Sương và Lương Thị Nở đã bị chặn tại cửa khẩu và cấm xuất cảnh trên đường đi dự hội nghị Tự Do Tôn Giáo Khu Vực Đông Nam Á (SEAFORB), diễn ra ở Bangkok, Thái Lan ngày đầu tháng 11/2019. Những người này đã từng tham gia các Hội Nghị SEAFORB trước đây để lên tiếng với các giới chức Liên Hiệp Quốc về sự bách hại nhắm vào tôn giáo của họ. Riêng tín đồ Cao Đài Nguyễn Anh Phụng đã bị công an đến tận nhà hăm dọa và ngăn cản không cho đi dự hội nghị.

Hội Nghị SEAFORB là sự kiện do BPSOS đồng khởi xướng và đồng tổ chức hàng năm kể từ 2015.

Bản báo cáo tường thuật về 4 giáo dân của Giáo Xứ Cồn Dầu, Đà Nẵng gồm Huỳnh Ngọc Trương, Nguyễn Thị Hoài Phương, Nguyễn Phạm Ái Thuý và Ngô Thị Liên, đã bị chặn tại phi trường khi trở về từ hội nghị SEAFORB. Họ bị đưa vào từng phòng riêng để khảo tra. Trong những ngày sau đó, công an đã bao vây nhà ở Cồn Dầu của 2 trong số họ. Sợ bị bắt, anh Trương tạm lánh mặt ở chỗ khác nhưng bị bắt và bị tra tấn.

Theo bản báo cáo, Thượng Tọa Thích Thiện Phúc, trụ trì chùa An Cư ở Sơn Trà, đã về cùng chuyến bay với các giáo dân Cồn Dầu và cũng bị giữ lại tại phi trường để khảo tra trong nhiều tiếng đồng hồ. Năm 2018, chính quyền TP Đà Nẵng đã phá sập chùa An Cư.

Một tín đồ Tin Lành người Tây Nguyên, Ông Nay Y Ni, sau khi trở về từ hội nghị kể trên đã bị công an đến nhà lục soát và bị công an áp lực nơi làm việc sa thải.

Bản báo cáo tường trình chi tiết trường hợp của tín đồ Phật Giáo Hoà Hảo Nguyễn Bắc Truyển, hiện ở tù với bản án 11 năm và được quốc tế liệt kê là tù nhân lương tâm. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc tường thuật là Ông Nguyễn Bắc Truyển đã bị dời trại giam rất xa nhà, gây khó khăn cho vợ đi thăm nuôi, và những yêu cầu khám bệnh của ông đã không được trại tù đáp ứng.

Bản báo cáo nói đến 3 trường hợp không thuộc diện tôn giáo : Cô Trương Thị Hà và Cô Đinh Thị Phương Thảo đã bị chặn lại khi nhập cảnh, bị khảo tra và bị tịch thu hộ chiếu. Cả 3 người này trước đây đã từng báo cáo với Liên Hiệp Quốc các vi phạm nhân quyền ở Việt Nam.

Hồ sơ của Ts. Phạm Chí Dũng được liệt kê trong phần theo dõi dài hạn vì năm 2014 Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc đã từng lên tiếng khi Ts. Dũng bị ngăn chặn không được đi Geneva dự cuộc kiểm điểm định kỳ phổ quát (UPR) đối với Việt Nam. Ông Nguyễn Bắc Truyển cũng được liệt kê trong phần này của bản báo cáo.

Trong bản báo cáo, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc cho biết là nhà nước Việt Nam đã phủ nhận tất cả các vụ việc được nêu ra, lập luận rằng thông tin của Liên Hiệp Quốc "dựa trên những nguồn không kiểm chứng".

"Liên Hiệp Quốc và quốc tế nói chung không lạ lẫm gì với cách trả lời này từ phía nhà nước Việt Nam – nó không mang giá trị nào cả" Ts. Thắng nhận định. "Ngược lại, bản báo cáo của Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc có giá trị và uy tín đáng kể trên trường quốc tế và sẽ được chúng tôi sử dụng trong công cuộc quốc tế vận".

Ông giải thích là 15 trong số 16 hồ sơ trong bản báo cáo thì chính nạn nhân hoặc thân nhân của nạn nhân đã cung cấp thông tin cho BPSOS để làm hồ sơ gửi cho Liên Hiệp Quốc.

Bản báo cáo của Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc về hăm dọa và trả thù sẽ được thảo luận tại Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc trong phiên họp diễn ra từ ngày 14/9 đến 6/10.

Năm 2019, Việt Nam đứng trong tốp 10 quốc gia dẫn đầu về số hồ sơ được báo cáo bởi Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc ; năm nay Việt Nam đã đứng đầu bảng cùng với China.

Nguồn : Mạch sống, 7/09/2020

************************

Cam kết của Việt Nam với Liên Hiệp Quốc về bảo vệ nhân quyền và thực tế !

RFA, 16/09/2020

Việt Nam tiếp tục cam kết

Trong ngày khai mạc Khóa họp thường kỳ lần thứ 45 Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, hôm 14/9, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam-Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai tái khẳng định rằng Việt Nam cam kết bảo vệ và thúc đẩy quyền con người trong bối cảnh đại dịch Covid-19, ủng hộ hợp tác quốc tế và tiếp cận đa phương nhằm ứng phó hiệu quả với đại dịch và phục hồi đại dịch.

Anh Trịnh Bá Tư và bà Cấn Thị Thêu (Hai trong bốn người dân Dương Nội bị bắt vì đưa tin liên quan vụ án Đồng Tâm). AFP

Trước đó, tại Khóa họp lần thứ 44 của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, diễn ra hồi hạ tuần tháng 7/2020, Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai cũng đã tuyên bố Việt Nam ưu tiên thúc đẩy quyền con người của nhóm yếu thế.

Thực trạng nhân quyền tại Việt Nam trong dịch Covid-19

Chủ tịch của tổ chức Người Bảo vệ Nhân Quyền (Defend the Defenders), ông Vũ Quốc Ngữ, vào tối ngày 16/9, cho biết ghi nhận của Defend the Defenders về tình hình nhân quyền tại Việt Nam kể từ đầu năm 2020 cho đến nay :

"Trong thời gian qua, tình hình nhân quyền ở Việt Nam ngày càng xấu đi. Điều này có thể thấy qua việc bắt giữ giới cầm bút như ông Nguyễn Tường Thụy, ông Phạm Thành cùng một số facebooker khác, đặc biệt là bắt giữ người dân ở Đồng Tâm và ở Dương Nội vì đưa tin tức về vụ Đồng Tâm. Vụ Đồng Tâm đã xảy ra trước đại dịch Covid-19, nhưng trong thời gian đại dịch thì việc tra tấn những người bị bắt ở Đồng Tâm để bắt họ nhận tội trên tivi và bản thân phiên tòa là một sự vi phạm nhân quyền nghiêm trọng. Tôi cho rằng việc Việt Nam tuyên bố tôn trọng nhân quyền trong thời gian đại dịch Covid-19 thực chất là một lời nói dối trá".

Ông Vũ Quốc Ngữ nhận xét bên cạnh việc Chính quyền Việt Nam có cải thiện trong vấn đề liên quan cộng đồng LGBT tại Việt Nam, thì những vấn đề khác thuộc về nhân quyền ở Việt Nam đều bị vi phạm một cách trầm trọng.

Đồng quan điểm với đại diện của tổ chức Người Bảo vệ Nhân Quyền, cựu tù nhân nhân quyền-nhà báo Nguyễn Ngọc Già lên tiếng với RFA :

"Nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam đã hứa hẹn hàng chục năm qua nhưng họ không thực thi gì cả, chứ không phải đợi đến dịch bệnh Covid-19. Bằng chứng là ngay cả Quyết định số 364, do ông Nguyễn Tấn Dũng, khi còn là Thủ tướng ký ngày 17/3/2015, về ‘Việc phê duyệt kế hoạch triển khai, thực hiện Công ước Chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người’ thì họ cũng không thực hiện. Và bằng chứng mới nhất là qua phiên xử dân làng Đồng Tâm. Do đó, quyền con người có thể nói là vấn đề nhức nhối tại Việt Nam trong suốt hàng chục năm qua".

Nhà báo Nguyễn Ngọc Già đưa ra nhận định về tuyên bố cam kết mới nhất của Việt Nam về quyền con người tại Liên Hiệp Quốc :

"Nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam cam kết với Liên Hiệp Quốc về đảm bảo nâng cao quyền con người trong dịch Covid-19 chỉ là những lời hứa hảo để nhằm tranh thủ viện trợ mà thôi".

Việt Nam được quốc tế ca ngợi là một quốc gia phòng, chống và kiểm soát dịch Covid-19 đạt hiệu quả cao. Việt Nam, đồng thời cũng được ghi nhận chia sẻ với thế giới về kinh nghiệm đối phó trong bối cảnh đại dịch Covid-19 hoành hành. Chẳng hạn như Việt Nam trao tặng hơn nửa triệu khẩu trang cho Châu Âu, hợp tác với Hoa Kỳ trong việc cung cấp hàng trăm ngàn bộ quần áo bảo hộ y tế được nhanh chóng chuyển giao đến Mỹ, hỗ trợ cho Lào và Campuchia các trang thiết bị y tế, trị giá 14 tỷ đồng và hỗ trợ cho Cuba 5.000 tấn gạo... Đối với Trung Quốc, nơi bùng phát dịch Covid-19 đầu tiên, Việt Nam đã tặng nửa triệu USD để chống dịch.

Song song đó, Việt Nam cũng nhận được sự hỗ trợ từ nhóm Ngân hàng Thế giới và Chính phủ Australia khoản tiền 5 triệu USD, để phục hồi kinh tế và cứu trợ người dân bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19.

Hồi tháng 3, Hoa Kỳ cũng thông báo Việt Nam nằm trong danh sách 20 nước mà Washington hỗ trợ số tiền 37 triệu USD, để đối phó với sự lây lan của Covid-19.

Vào cuối tháng 4, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), ra thông cáo báo chí cho biết Chính phủ Mỹ đang cung cấp 4,5 triệu USD và hợp tác với Chính phủ Việt Nam để đối phó đại dịch Covid-19 bùng phát.

Truyền thông Nhà nước Việt Nam cũng loan báo Chính phủ Hà Nội khẩn trương giúp cho doanh nghiệp và người dân bị tác động bởi dịch Covid-19 bằng các gói hỗ trợ hàng chục ngàn tỷ đồng. Thế nhưng, báo giới trong nước đồng thời phản ánh rất nhiều người dân và doanh nghiệp vừa và nhỏ không thể tiếp cận các gói cứu trợ này.

Đài RFA cũng có dịp trao đổi với một số những người thuộc cộng đồng yếu thế ở Việt Nam, như dân oan, tù nhân lương tâm. Họ cho biết không nhận được bất cứ sự trợ giúp nào từ cơ quan chính quyền mà thậm chí họ còn gặp khó khăn nhiều hơn, như không thể thăm gặp hay gửi đồ ăn và thuốc men vào trại giam cho thân nhân trong thời gian suốt mấy tháng qua.

Đại diện của Nghiệp đoàn Độc lập Việt Nam cũng chia sẻ với RFA thông tin về hàng trăm công nhân bị mất việc làm và đối mặt với tình cảnh vô cùng khó khăn trong việc nhận được hỗ trợ từ doanh nghiệp và chính quyền địa phương.

Quang cảnh phiên tòa xét xử vụ án Đồng Tâm ngày 7/9/2020 : 19 trong số 29 bị cáo cho biết bị tra tấn để phải nhận tội. Courtesy : congluan.vn

Tình hình nhân quyền Việt Nam không sáng sủa

Cựu tù nhân nhân quyền Nguyễn Ngọc Già nói với RFA rằng tình hình nhân quyền ở Việt Nam tiếp tục xấu đi trong bối cảnh dịch Covid-19. Bởi vì, ông Nguyễn Ngọc Già phân tích rằng ở góc độ đại chúng thì người dân không thể nào có nhận thức về quyền con người. Chính quyền Việt Nam diễn dịch quyền con người theo cách của hàn lâm học viện và đại đa số dân chúng đều tự chấp nhận hoàn cảnh sống của họ, dù có rất nhiều thay đổi và bấp bênh trong đại dịch Covid-19, chưa kể đến những quyền căn bản của công dân được ghi trong Hiếp pháp mà họ cũng bị hạn chế và kiểm soát gắt gao, như lên tiếng liên quan tiêu cực xảy ra trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 của cán bộ, viên chức chính quyền.

Đối với nhà hoạt động dân chủ Đinh Quang Tuyến thì ông cho rằng Chính quyền Việt Nam sẽ tiếp tục vi phạm nhân quyền một cách trắng trợn hơn qua vụ án Đồng Tâm. Ông Đinh Quang Tuyến nhấn mạnh :

"Đó là một thông điệp gửi đến tất cả những người dân khác, là nạn nhân trong tương lai rằng lên tiếng thì sẽ như thế. Họ làm ‘trận Đồng Tâm’ để mở đường cho họ đe dọa mang tính khủng bố. Đó là hành vi khủng bố người dân. Khủng bố làm làm một việc đối với một đối tượng cụ thể nhằm khiến cho nhiều người sợ hãi. Trong sự kiện Đồng Tâm thì cướp đất đã là một hành vi khủng bố ; giết người là một hành vi khủng bố khác ; xử án bất công là thêm một cấp độ của khủng bố. Có đến 3 hình thức khủng bố. Khủng bố một cách gọi là toàn diện, triệt để, tất cả mọi khía cạnh đều bị khủng bố hết. Điều này nhắm nhắm đến sự khẳng định toàn trị của một Đảng cộng sản gọi là cai trị, độc tài. Đó là một thông điệp mạnh mẽ và tàn độc đến mức không thể tưởng tượng được và làm cho toàn dân phải khiếp sợ".

Chủ tịch tổ chức Người Bảo vệ Nhân Quyền, ông Vũ Quốc Ngữ nhận định rằng Việt Nam sẽ tiếp tục sẵn sàng ký tất cả các công ước quốc tế và cam kết đủ điều về nhân quyền. Tuy nhiên, Hà Nội sẽ thực hành điều cam kết của họ theo cách để bảo vệ chế độ, chứ không phải cải thiện cho cuộc sống của hơn 90 triệu người dân Việt Nam.

Nhà báo Phạm Đoan Trang, nhân dịp được trao giải Nhân quyền Homo Homini hồi năm 2018, đã nói với RFA rằng trong khi thế giới đang đề cập về quyền của động vật thì tại Việt Nam, người dân vẫn phải loay hoay với hai chữ "nhân quyền".

Nguồn : RFA, 16/09/2020