Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

28/09/2020

Vụ án Đồng Tâm không yên với dư luận Việt Nam và quốc tế

Thiện Ý - Saskia Bricmont - Robert Rowe

Vì sao án sơ thm Đng Tâm gây bt bình và phn ng trong công lun ?

Thiện Ý, VOA, 28/09/2020

Trong bài viết và thuyết trình trước chúng tôi đã trình bày "Bn án sơ thm v Đng Tâm gây bt bình trong công lun thế nào ?"

dongtam1

C Lê Đình Kình và tướng Nguyn Đc Chung thi còn là ch tch y Ban Nhân Dân Hà Ni.

Trong bài viết thuyết trình hôm nay, chúng tôi s đưa ra mt s nhn đnh như câu tr li cho vn đ đt ra, là "Vì sao án sơ thm v Đng Tâm gây bt bình và phn ng quyết lit trong công lun ?"

Câu tr li tng quát : là vì đó là bn án phi pháp lý, bt công, tin đnh mang tính áp đt. Mt bn án nhm trn áp, trit tiêu, thay vì gii quyết nhng đòi hi hp pháp, chính đáng ca nông dân xã Đng Tâm khiếu kin v quyn s dng 59 ha đt nông nghip ca h. Tt c nhm thc hin ý đ bo v cho k được "li ích nhóm" bng mi cách, mi giá ca nhà cm quyn có chc năng gii quyết tranh chp đt đai xã Đng Tâm.

Tht vy, chúng tôi ln lượt lý gii và chng minh tng đim trong câu tr li tng quát va đưa ra.

1. Bn án sơ thm Đng Tâm là bn án phi pháp lý, bt công, tin đnh mang tính áp đt :

1) Phi pháp lý : vì trong quá trình điu tra xét hi ca công an và din tiến xét x trong các phiên Tòa, đã không tuân th pháp lut, vi phm th tc t tng hình s ca chính chế đ đương quyn ti Vit Nam.

C th :

- Đi vi lut sư bào cha : Ngăn cn lut sư thc hin tác v ngh nghip. Như ch cho lut sư làm nhim v bào cha cho các b cáo, sau khi đã hoàn tt cuc điu tra ; ngăn cn tiếp xúc vi các b cáo trước cũng như trong các phiên Tòa ; không cho tiếp cn và khước t yêu cu được cung cp, tiếp cn các tài liu chng c có li cho các b cáo, vi lý do tài liu mt (Kế hoch 419)hay không cn thiết

- Đi vi các b cáo : không tôn trng quyn được suy đoán là vô ti cho đến khi có bn án chung thm ; đã dùng cc hình tra tn, ép cung trong quá trình điu tra xét hi, khiến các b cáo vì s hãi phi nhân ti. S hãi đến đ ra trước Tòa không giám t cáo, đ ch th hin qua câu hi gián tiếp đ biết, ca lut sư đưa ra, rng "Nếu nhng ai CÓ b tra tn trong giai đon điu tra thì ngi yên. Nếu nhng ai KHÔNG b tra tn trong giai đon điu tra thì vui lòng giơ tay" ; thì ch có 10 cánh tay giơ lên, còn li 19 người không giơ tay được suy đoán là b tra tn. Như vy là vi phm lut pháp quc ni và quc tế cm dùng cc hình tra tn ti nhân

- Đi vi thân nhân, qun chúng, quc tế : Tòa đã không cho bt c thân nhân nào ca các b cáo có mt trong phòng x án ; cũng như người dân thường và đi din báo chí (tr báo chí nhà nước) và t chc bo v nhân quyn quc tế b ngăn cn tham d các phiên x

2) B
n án bt công, tin đnh mang tính áp đt :

- Bt công vì bn án đã x pht nng n nhng người vn là nhng nông dân lương ho. Nay ch vì giám khiếu kin kêu oan v đt đai, không mun phm pháp hay không có ý đnh và hành đng phm pháp. Nhưng nay b nhà cm quyn chc năng đy vào mt hoàn cnh, b bao vây tn công gia ban đêm, đ to c bt giam và kết ti "giết người" và "Chng người thi hành công v". Mt người dân b công an bn chết (ông Lê Đình Kình), th phm không b truy t, theo s dàn dng hin trường, vi lý do nn nhân chng đi, có trái lưu đn trong tay, nên phi bn chết. Ba công an chết vì té "giếng k thut", thì 3 người dân li b kết ti giết người, da trên bng chng áp đt, mơ h. Hai trong 3 người này lãnh án t hình, đu là con cháu nn nhân Lê Đình Kình, được coi là Th lãnh tinh thn v khiếu kin đt đai Đng Tâm. Ông Kình, mt đng viên cng sn lão thành 84 tui, 57 tui đng, tng là đng chí ca lc lượng c ông an tn công, nay b ng chí" ca mình gán cho danh hiu "đa ch cường hào mi", b bn chết ; khi tn công bt ng quy mô ln vào thôn Hoành, xã Đng Tâm đêm rng sáng ngày 9/1/2020.

Như vy, nếu bn án sơ thm đã bt công vi 29 người dân Đng Tâm b cáo, thì vi cái chết ca 3 người trong dòng h Lê Đình, qua bn án Sơ Thm Đng Tâm ngày 14/9/2020, phi chăng Tòa án Vit Nam như mun ly li công bình cho ba công an chết thm dưới "h k thut" ? Mt hình thc tr thù thi trung c "Mt đn mt, răng đn răng", "3 mng công an" đi "ba mng dân oan" như trong hin v ?

- Bn án tin đnh, mang tính áp đt, được th hin qua din tiến vi lut và kết qu v x án bng mt bn án sơ thm như được đnh trước. Vin kim sát đóng vai công t, đ ngh mc án thế nào, thì chánh án và HĐXX, sau 2 ngày ngh án, kết án gn đúng như vy. Điu này có l đã không làm ai ngc nhiên, vì nn tư pháp ca chế đ đc tài đng tr ti Vit Nam vn thế. Tt c đu dưới s lãnh đo ti cao, sâu sát ca ng cộng sản Việt Nam". Lut là ng ta", ng ta" là lut mà ! Vì theo lý lun Marxist-Leninnist, lut pháp nào thì cũng ch là công c ca giai cp thng tr đ trn áp nhân dân b tr mà thôi ! Thc tế Đảng cộng sản Việt Nam đã vn dng trit đ lý lun này.

2. Bn án th hin ý đ đen ti, là bo v cho k được "li ích nhóm" bng mi cách, mi giá ca nhà cm quyn có chc năng gii quyết tranh chp đt đai xã Đng Tâm

Tht vy :

1) Vì li ích nhóm(là nhóm tài phit quân đi cn đt đu tư kinh tế (Công ty vin thông Viettel và nhóm quan tham ti đa phương đã trót đánh tráo s tht đ th li) nên trong sut quá trình khiếu kin ca nhân dân xã Đng Tâm kéo dài t bn năm qua (2016 -2020), các cơ quan chc năng gii quyết khiếu kin đt đai Đng Tâm, trước sau ch dùng bin pháp đi phó, ch không đưa ra gii pháp tha đáng nào cho đòi hi hp pháp chính đáng ca người dân, liên quan đến quyn s dng 59 ha đt Đng Tâm.

Người dân Đồng Tâm luôn khẳng định 59 ha đất Đồng Sênh là đất nông nghiệp của Đồng Tâm từ bao đời nay, không phải đất quốc phòng. Mảnh đất này tiếp giáp với mảnh 47,36 ha đã được giao cho Bộ Quốc phòng từ lâu như một phần của sân bay Miếu Môn.

Theo người dân Đng Tâm, s dĩ có s tranh chp này, là do các cán b đa phương (quan tham) đã lp l khi báo cáo v hai khu đt này khiến chính quyn hiu nhm khu 59ha cũng trùng vi khu 47,36 ha đã được giao choB Quc phòng t lâu.

Bng chng là ngày 26/3/2018 : Quân đi cho đào hào quanh khu 47,36 ha đ phân đnh vi khu đt nông nghip Đng Sênh khiến dân Đng Tâm rt phn khi. Ông Lê Đình Công nói vi BBC vào thi đim đó rng "Quân đi đã có chiu hướng ng h nhân dân Đng Tâm".

2) Thế nhưng, cũng vì "li ích nhóm" nên các cơ quan chc năng trước sau ch dùng bin pháp đi phó vi nông dân đ đt mc tiêu cao nht là bo v cho k được 59 ha là đt quc phòng. Do đó đã đy v tranh chp đt đai t mt v khiếu kin dân s dn đến v án hình s t thp đến cao.

- C th, vào ngày 15/4/2017, khi 9 người dân Đng Tâm được gii chc mi ra khu đt có tranh chp đ 'làm vic' thì b bt đưa v giam gi ti Hà Ni, trong đó có ông Lê Đình Công và người cha là Lê Đình Kình. Dân Đng Tâm đáp tr bng cách bt gi 38 cán b và cnh sát, giam ti nhà văn hóa thôn trong 7 ngày. Sau đó mt s người b bt b truy t v ti"chng người thi hành công v", và "bt giam người trai pháp lut."

- Thế ri ngày 9/1/20, hàng ngàn công an và cnh sát cơ đng đã m b ráp bt ng, ban đêm tn công vào thôn Hoành, xã Đng Tâm, làm mt người dân b chết, 3 công an thit mng. Tt c 29 người b bt giam, truy t v hai ti "giết người" (Điu 123 BLHSVN) và "chng người thi hành công v(Điu 330 BLHSVN). Vi các bn án nng n như bn án sơ thm va tuyên hôm 14/9/2020. Các lut sư nói nếu có thc chuyn h gây ra cái chết ca ba người hôm 9/1 thì đó ch là chuyn t v quá mc hay giết người trong trng thái b kích đng mnh. Trong khi nguyên nhân đưa đến cái chết rt mù m, có tính áp đt đ có cơ s kết ti các b cáo mt cách oan sai.

Như vy là t mt v khiếu kin đt đai mang tính hành chánh, pháp lý đã dn đến các v án hình s, ngoài ý mun ca người dân Đng Tâm. Thế nhưng, theo nhn đnh ca chúng tôi, dường như đu nm trong ý đ ca nhà cm quyn chc năng, mun"mượn gió b măng". Nghĩa là, dường như nhà cm quyn chc năng(Thanh tra chính ph và các cơ quan chc năng khác các cp)c tình không gii quyết nguyn vng ca dân bng gii pháp hành chánh (quyết đnh hành chánh) hay pháp lý (gii quyết tranh chp trước cơ quan tài phán dân s có thm quyn). Trái li, đã dùng mi bin pháp trn áp, đy người dân Đng Tâm đến hoàn cnh phm pháp (v án hình s). Nghĩa là hình s hóa v vic đ có c trng pht, trit tiêu đòi hi quyn li hp pháp, chính đáng ca người dân Đng Tâm và răn đe các dân oan khiếu kin các v vic khác. Vì ch có th dùng Tòa án, mt công c ca nn chuyên ch ính cng sn, mi có th trn áp, trit tiêu mi đi kháng, đ bo v "li ích nhóm" như trong hin v.

Thc tế, din tiến v khiếu kin đt đai ca người dân thôn Hoành, xã Đng Tâm và cách đi phó trong 4 năm qua ca các cơ quan chc năng gii quyết khiếu kin đt đai, t đa phương đến trung ương đã nghim đúng như vy. Thc tế là sau bn án hình s sơ thm ngày 14/9/2020, 59 ha đt tranh chp s thuc v đt quc phòng, phc v cho "li ích nhóm". Nhng người dân Đng Tâm t đây s câm hng, cúi đu chp nhn s phn con dân như "cá nm trên tht". Vì nhng người cm đu khiếu t(Nhóm Đng thun) k s mt mng, người ngi tù nhiu năm.

Là vì v khiếu kin đt đai ca tp th nông dân xã Đng Tâm có tính dân s, đ đòi quyn li hp pháp chính đáng ca người dân, thc hin quyn làm ch. Đúng ra phi được gii quyết bi cơ quan chc năng hành chánh có thm quyn,bng mt quyết đnh hành chánh. Nếu không chp nhn quyết đnh hành chánh, nông dân có quyn cu vin đến Tòa án đ được gii quyết trong mt v tranh chp quyn li dân s gia tp th nông dân Đng Tâm và cơ quan ra quyết đnh. Tòa s căn c theo lut pháp đ xét x xem nhng đòi hi ca nông dân có chính đáng, có theo đúng quy đnh th tc khiếu kin và cơ quan ra quyết đnh bác khước nhng đòi hi ca nông dân có cơ s, chính đáng không. Sau đó ra phán quyết sơ hoc chung thm và đây là mt bn án dân s mang tính pháp lý.

Thế nhưng v khiếu ni đt đai kéo dài nhiu năm (2016-2020) quyn li hp pháp chính đáng ca nông dân Đng tâm đã không được các cơ quan chc năng gii quyết tha đáng, đã không đưa ra được quyết đnh có tính gii pháp, mà ch s dng các bin pháp đi phó. Thc tế là, đã dùng bin pháp cưỡng chế đôi ln không thành ; cui cùng phi dùng bin pháp trn áp mnh tn công vào thôn Hoành, xã Đng Tâm.

Trước thc tế này, có nhn đnh cho rng dường như nhà cm quyn chc năng đã rút kinh nghim t v cưỡng chế năm 2017. Do đó lc lượng cưỡng chế ln này thuc B Công an đã lên kế hoch mt mang bí s 419, tiến hành cưỡng chế, đúng hơn là trn áp quy mô ln như mt cuc hành quân thn tc, bt ng, ban đêm ;và s dng lc lượng cưỡng chế có tính áp đo đ người dân không kp phn ng và không th huy đng đông đo lên đến 6000 người dân như trước đó, đ bt gi người thi hành cưỡng chế làm con tin chăng ?

Tht đau xót và phn n thay, khi nhà cm quyn chc năng đã đi x vi dân oan như k thù thế đó ! Thế nhưng, người dân trong nước vn vng tin rng "Mt chế đ thiết lp bng bo lc, duy trì bng bo lc, thì sm mun cũng b sp đ, do t bn cht và do sc mnh vùng lên ca nhng con người b áp bc, bóc lt" (Tuyên ngôn Nhân quyn Vit Nam 1977). Vì đây là quy lut xã hi đã được th nghim qua thc tế và lch s phát trin các hình thái t chc xã hi loài người.

Thin Ý

Houston, ngày 22/9/2020.

*********************

Dân biểu Châu Âu phản đối bản án đối với người dân Đồng Tâm

Saskia Bricmont, RFA, 28/09/2020

Vừa qua, chuyện hiếm thấy đã xẩy ra, 64 dân biểu quốc hội Châu Âu ký chung bức Kiến nghị thư gửi lên ông Valdis Dombrovskis, Cao ủy Thương mại Liên Âu, ông Joseph Borrell Fontelles, Đại diện cấp cao Liên Âu, đặc trách An ninh và chính sách Đối ngoại, và cũng là Phó Chủ tịch Ủy ban Liên Âu.

dongtam1

Dân biểu quốc hội Châu Âu, bà Saskia Bricmont thuộc Đảng Xanh - Hình minh họa : RFA

Kiến nghị thư đề nghị Liên Âu có những biện pháp mạnh mẽ gây sức ép lên Việt Nam, chấm dứt các vi phạm nhân quyền trầm trọng. Một trong những chữ ký đại diện các đảng chính trị tại Quốc hội Châu Âu, từ phía khuynh hữu, trung sang đến tả, đặc biệt, còn có chữ ký của bà Dân biểu Maria Arena, thuộc Đảng Xã hội Dân chủ, và cũng là Chủ tịch Phân ban Nhân quyền Quốc hội Châu Âu.

Để hiểu tầm quan trọng và tác động của Kiến nghị thư, chúng tôi tìm phỏng vấn vị Dân biểu khởi xướng Kiến nghị thư. Xin mời quý thính giả theo dõi cuộc phỏng vấn sau đây.

Ỷ Lan : Thưa bà Saskia Bricmont, bà là người khởi xướng Kiến nghị thư cho Nhân quyền Việt Nam với chữ ký đồng tình của 64 vị Dân biểu Quốc hội Châu Âu. Lý do gì khiến bà thực hiện việc này và vì sao vào lúc này ?

Saskia Bricmont : Năm ngoái, tôi - đại biểu cho Đảng Xanh - tham dự thương thuyết việc ký kết Hiệp ước Tự do Mậu dịch (EVFTA) và Hiệp định Bảo vệ Đầu tư (IPA) giữa Liên Âu và Việt Nam. Một trong những vấn đề chủ yếu mà chúng tôi đặt lên bàn thảo luận là vấn đề tình trạng thoái hóa nhân quyền tại Việt Nam. Chúng tôi đặt điều kiện, rằng Việt Nam phải cam kết mạnh mẽ cải thiện nhân quyền trước khi phê chuẩn, đặc biệt bằng việc trả tự do cho tù nhân chính trị, thực hiện quyền tự do ngôn luận, quyền lao động, v.v…

Chúng tôi cũng như nhiều vị Dân biểu hậu thuẫn việc ký kết Hiệp ước đã hy vọng rằng, việc phê chuẩn 2 Hiệp ước sẽ giúp cho tình hình nhân quyền Việt Nam được cải thiện. Tuy nhiên, mấy tháng qua, kể từ Hiệp ước có hiệu lực vào mùa hè năm nay, tình trạng nhân quyền bỗng xấu đi. Số lượng tù nhân chính trị gia tăng, hai người bị kết án tử hình vì tham gia trong vụ đụng độ Đồng Tâm. Chúng tôi không thể chấp nhận những chuyện như thế.

Chúng tôi đã theo dõi vụ án Đồng Tâm và chúng tôi biết phiên tòa đã không thực hiện theo thủ tục dân chủ. Không thể nào chấp nhận cái án tử hình trong hoàn cảnh như vậy. Chúng tôi cũng đang lo ngại cho tình trạng nhân quyền xấu hơn nữa trong thời hạn diễn ra Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 13 trong tháng giêng năm tới.

Vì vậy, trong cương vị Dân biểu Quốc hội Châu Âu, chúng tôi có trọng trách hứng chịu hậu quả cho hành động mình, và chúng tôi phải sử dụng những điều mà Hiệp ước mang lại để gây sức ép cho Việt Nam mạnh mẽ cam kết sự tôn trọng nhân quyền đối với nhân dân họ.

Ỷ Lan : Các chữ ký hậu thuẫn Kiến nghị thư bao rộng mọi đảng phái chính trị, từ hữu, trung đến tả. Điều này có nghĩa đang có sự đồng thuận rộng lớn của các vị Dân biểu phê phán kỷ lục vi phạm nhân quyền của Việt Nam, phải thế không thưa bà ?

Saskia Bricmont : Tôi nhìn với sự thỏa mãn hàng loạt chữ ký của các đảng phái chính trị như chị vừa nêu, kể cả những đảng vốn hậu thuẫn việc phê chuẩn EVFTA. Nay họ cũng kêu gọi cho sự theo dõi nhân quyền. Đây là điều rất tích cực. Bây giờ chúng tôi phải cùng nhau làm việc nhằm bảo đảm sự tôn trọng Hiệp ước.

Ỷ Lan : Kiến nghị thư của bà kêu gọi Liên Âu tức khắc dấn bước cụ thể. Xin bà giải thích thêm điểm này ?

Saskia Bricmont : Liên Âu phải tăng cường đối thoại với nhà cầm quyền Việt Nam và áp lực họ khẩn trương lấy những bước cụ thể, như trả tự do cho tù nhân chính trị ; Phải nhanh chóng thiết lập cơ cấu kiểm soát nhân quyền, và cơ cấu độc lập thu nhận khiếu kiện của người bị vi phạm nhân quyền, để nạn nhân có thể được khắc phục bất công mà không sợ bị trả thù ; Khẩn cấp thiết lập những Nhóm Tư vấn Nội địa với các đại biểu xã hội dân sự nhằm thực hiện Hiệp ước. Đồng thời, chúng tôi yêu cầu các viên chức Liên Âu báo cáo cho Quốc hội Châu Âu mọi tiến trình thảo luận hay cải thiện tại Việt Nam. Cho tới nay chúng tôi chẳng hề được thông báo bất cứ điều gì. Chúng tôi cần biết những gì xẩy ra để có thể theo dõi và bảo đảm sự tôn trọng các nghĩa vụ của đôi bên.

Ỷ Lan : Bà vừa nhắc tới các « Nhóm Tư vấn Nội địa ». Tại các quốc gia dân chủ, đây là sự tham gia của các xã hội dân sự, các công đoàn, v.v… Nhưng ở Việt Nam, những nhóm như thế chẳng bao giờ được hoạt động độc lập. Ở vào trường hợp này, làm sao họ có thể tham gia hữu hiệu mà không bị nhà cầm quyền can thiệp hay đàn áp ?

Saskia Bricmont : Chúng tôi vô cùng lo ngại cho sinh hoạt độc lập và hữu hiệu của đại diện các nhóm tư vấn ấy. Tại các cuộc thương thuyết vừa qua, chính quyền Việt Nam hứa hẹn họ sẽ không can thiệp vào sự hình thành và điều hành các nhóm như thế. Bởi vậy chúng tôi trông chờ việc này xẩy ra ! Chúng tôi cũng trông mong Hội đồng Liên Âu kiểm soát tiến trình này, để bảo đảm việc nhà cầm quyền Việt Nam không nhúng tay ngăn cản, và chúng tôi cũng muốn hiện hữu một cơ chế bảo vệ các thành viên của các Nhóm Tư vấn Nội địa khỏi bị chính quyền đàn áp. Chúng tôi chưa biết làm sao thể hiện việc này nhằm mang lại tác dụng, nhưng chúng tôi đang nghiên cứu thực hiện, để có thể thực hiện cuộc kiểm soát dân chủ của chúng tôi.

Ỷ Lan : Xin bà một câu hỏi chót. Bà gợi ý rằng Liên Âu cần trừng phạt Việt Nam đã không tôn trọng các cam kết bảo vệ nhân quyền. Xin bà giải thích điều này ?

Saskia Bricmont : Nói về tính hợp pháp, thì Việt Nam đã cột dính với hai Hiệp ước EVFTA và PCA (tức Hiệp định khung Đối tác và Hợp tác toàn diện). Qua đó, Liên Âu có thể nại ra và sử dụng « Điều khoản Nhân quyền » ghi trong Hiệp ước. Nếu Việt Nam tiếp tục vi phạm Quyền Con Người, Liên Âu có thể đình chỉ một phần hay toàn bộ Hiệp ước. Tôi lấy ví dụ đã xẩy ra cho Nam Hàn. Liên Âu đã chờ đợi tới 8 năm, trước khi tung ra một loạt thủ tục chống lại việc Nam Hàn không tôn trọng Hiệp ước Mậu dịch Liên Âu - Nam Hàn.

Theo tôi, Liên Âu không cần chờ đợi tới 8 năm trong trường hợp Việt Nam. Cần nhấn mạnh thêm cho rõ, là Liên Âu đã phê chuẩn Hiệp ước dưới một số điều kiện. Chúng tôi cần nhấn mạnh cho Việt Nam sự kiện này, vì chúng tôi không muốn Liên Âu thiết lập quan hệ thương mại và đầu tư với những quốc gia không tôn trọng nhân quyền.

Ỷ Lan : Xin cám ơn Dân biểu Quốc hội Châu Âu Saskia Bricmont cho cuộc phỏng vấn này.

Ỷ Lan thực hiện

Nguồn : RFA, 28/09/2020

********************

Chuyên gia hỏa hoạn Hoa Kỳ : Đề nghị mở lại cuộc điều tra vụ Đồng Tâm vì còn nhiều nghi vấn !

Robert Rowe, RFA, 28/09/2020

Ông Robert Rowe bắt đầu nghề nghiệp vào năm 1980, là nhân viên cứu hỏa của công ty Hughes Aircraft tại Los Angeles. Ông hiện là Chủ tịch công ty Pyrocop, cố vấn và tham gia những cuộc điều tra hỏa hoạn, trong đó có khi là tai nạn, có khi là cố tình, kể cả trường hợp thiêu chết người.

dongtam2

Minh họa : Cảnh sát cơ động tại vùng Đồng Tâm. FB

Giang Nguyễn : Chào ông Robert Rowe. Cảm ơn ông đã dành thời gian cho chúng tôi. Trước tiên xin ông chia sẻ, qua bốn thập niên tham gia chửa lửa và điều tra hỏa hoạn, khi điều tra ông phải trải qua những quá trình gì ?

Robert Rowe : Điều đầu tiên nổi bật khi tôi tiến hành cuộc điều tra của mình và khi tôi xem lại các bức ảnh, tôi đặt ra các câu hỏi tương tự như câu hỏi của các điều tra viên khi tiến hành các vụ điều tra hỏa hoạn chết người. Chúng ta có bộ tiêu chuẩn về phòng cháy SOC (Standard of Care) khi tiến hành một cuộc điều tra hỏa hoạn. SOC đó được nêu trong một ấn phẩm do Hiệp hội phòng cháy Quốc gia xuất bản, một tổ chức toàn thế giới chuyên về hỏa hoạn và các khía cạnh khác nhau về phòng cháy, chữa cháy, an toàn.

Giang Nguyễn : Khi đọc bản kết luận điều tra, cũng như xem các hình ảnh mà chúng tôi cung cấp cho ông liên quan đến cái chết của ba cảnh sát được cho là bị thiêu sống, ông ghi nhận những điều gì nổi bật nhất, những điều gì khiến ông thắc mắc ?

Robert Rowe : Khi tôi xem xét trường hợp cô đã cung cấp, điều đầu tiên tôi làm là xem qua quá trình nói trên về cách tiến hành cuộc điều tra hỏa hoạn. Có rất nhiều chi tiết và nhiều phần thiếu sót trong những thông tin được cung cấp. Vì vậy tôi tự hỏi, liệu cuộc điều tra này có được thực hiện đúng tiêu chuẩn yêu cầu không ? Các điều tra viên có thực hiện đúng bài bản, phương pháp về cách họ tiến hành điều tra không ? Họ đã xem xét tất cả các yếu tố nguyên nhân tiềm ẩn, chẳng hạn các sự cố ngẫu nhiên, do điện, hoặc cơ học, những thứ đó... Trong trường hợp cố ý phóng hỏa, lại càng có rất nhiều yếu tố phải xem xét, chẳng hạn như các sự kiện diễn ra trước sự cố ? Nhân chứng trong khu vực có thấy ​​hot động gì khả nghi không ? Sự khám nghiệm hiện trường, những chỉ dẫn về nơi xuất phát đám cháy, chỗ nào không bị lửa cháy tiếp cận, cũng như những thứ nằm không đúng vị trí... Cuối cùng là việc khám nghiệm tử thi nạn nhân. Khi nhìn vào sự kiện này, những điều đó không được đề cập đến, nên làm nảy sinh ra rất nhiều câu hỏi trong đầu tôi.

Giang Nguyễn : Ông muốn nói là bản kết luận điều tra có vẻ như không được thực hiện một cách có quy trình bài bản ?

Robert Rowe : Chính xác là vậy. Nó rất mơ hồ và không rõ ràng, và tôi không thể thu thập được từ bản kết luận điều tra đó rằng đã có một cuộc điều tra xét xử công bằng, khách quan và thấu đáo.

Bản kết luận điều tra có vẻ được thực hiện một cách gấp gáp, dường như không có đề cập đến quá trình điều tra diễn ra như thế nào, các điều tra viên đã làm gì tại hiện trường. Những lời khai của nhân chứng đã được thực hiện tại thời điểm xảy ra vụ cháy có không ? Kết quả khám nghiệm tử thi là gì ? Có ba nạn nhân, thì phải có ba cuộc điều tra độc lập riêng biệt về cách ba nạn nhân chết như thế nào. Ví dụ họ có thể có những chấn thương thể chất từ ​​trước khi b đốt, có thể bị tấn công hoặc, bị đâm hoặc bị bắn, bất cứ điều gì đó có thể là nguyên nhân dẫn đến cái chết. Thông thường khi có một vụ giết người liên quan đến hỏa hoạn, điều tra viên sẽ phải xem xét người đó đã chết trước thời điểm xảy ra hỏa hoạn hay chính lửa cháy khiến người đó chết. Vì vậy, khám nghiệm tử thi là cực kỳ quan trọng khi tiến hành điều tra vụ án có người chết trong đám cháy.

Giang Nguyễn : Xét qua hình ảnh và kết luận điều tra, ông nhận định như thế nào về khả năng ba cán bộ đã rơi xuống hố sâu 4 mét, bị đổ xăng nhiều lần khiến họ bị cháy đến độ không nhận ra ?

dongtam3

Cụ Lê Đình Kình. Photo : youtube

Robert Rowe : Liên quan đến cái hố là một không gian hạn chế nhỏ, nơi mà xăng được cho là đã bị đá xuống, thì nó sẽ không có chỗ nào khác để đi ngoài kích thước của hố và đổ lên các nạn nhân. Sẽ có một nồng độ cao của chất gia tốc, như chất lỏng dễ cháy, sẽ bốc cháy rất mạnh trong một không gian hạn chế.

Kiểu mẫu của lửa và nhiệt độ tỏa ra từ hố sẽ rất quyết liệt. Điều kiện sẽ không cho phép người hoặc xăng đang cháy thoát ra. Vì vậy sẽ cực kỳ nóng, cường độ nhiệt sẽ cao đáng kể. Do đó, kết quả là cơ thể và quần áo sẽ bị cháy thành than. Từ những hình ảnh tôi nhìn thấy, các thi thể bị đốt thành than và các thi thể bị thiêu rụi phải là trong một thời gian dài. Điều này dẫn đến một khía cạnh khác : đó là thời gian phản ứng của sở cứu hỏa. Họ đã đến hiện trường nhanh như thế nào ? Họ để đám cháy tiếp tục cháy ngay cả sau khi họ xuất hiện tại hiện trường hay sao ? Có rất nhiều câu hỏi tôi sẽ hỏi với tư cách là một điều tra viên về vụ cháy này.

Giang Nguyễn : Từ những hình ảnh được chụp sau khi sự cố xảy ra, ông có thấy vết thiệt hại trên tường của hố có phù hợp với một đám cháy mà chúng ta được mô tả không ?

Robert Rowe : Có nhiều dạng khác nhau mà các nhà điều tra hỏa hoạn xem xét để xác định loại nhiên liệu cháy. Dạng lửa được gọi là những chỉ dấu đốt cháy. Những chỉ dấu này cho biết lửa cháy như thế nào, loại vật liệu gì bị đốt cháy. Trong một vụ cháy thông thường, nhiệt tăng lên, khi nhiên liệu bị đốt cháy sẽ tạo ra hình chữ V trên tường. Bạn hãy tưởng tượng một thùng rác dựa vào tường. Sau khi lửa được dập tắt, bạn sẽ thấy một hình chữ V. Nếu là đám cháy từ chất lỏng dễ cháy, thì dạng cháy sẽ ngược lại, họ gọi đó là kiểu chữ V ngược. Lý do là chất lỏng đang tụ lại ở dưới đáy, khi phát cháy, lửa cháy đi lên và đi vào phía trong… Kiểu mẫu hình mà tôi đã quan sát trên các bức tường trên hình đã cho thấy hình chữ V ngược. Mặc dù không thể hiện rõ lắm, khó thấy, và người thường sẽ không thể nhận diện ra được, nhưng hình dạng phù hợp với loại nhiên liệu được đề cập.

Thứ hai, khi tiến hành điều tra, chúng tôi sẽ thu thập mẫu của các bề mặt khác và gửi đến phòng thí nghiệm để được kiểm tra bởi những người có trình độ chuyên môn... Điều tra này không nhắc đến loại mẫu nào được lấy từ khu vực hoặc thi thể để xác nhận loại vật liệu được sử dụng để đốt cháy.

Giang Nguyễn : Có thể nói là cuộc điều tra đáng lý phải được thi hành một cách kỷ luật hơn ?

Robert Rowe : Đây là quan điểm của tôi. Khi có một người đang phải đối mặt với tù án chung thân hoặc bản án tử hình, bạn cần phải tái điều tra hoặc mở lại vụ án. Vì các điều tra viên trong vụ án này, cho dù họ có quan tâm hay không ; họ có nghĩa vụ. Họ có nghĩa vụ thực hiện công việc của mình theo cách họ đã được đào tạo, và theo hướng dẫn của bộ tiêu chuẩn về phòng cháy SOC.

Vì vậy, nếu có bất kỳ câu hỏi nào cần phải được trả lời, thì nên có một cuộc điều tra chính xác và thích hợp để xem xét lại trường hợp đó bởi các chuyên gia biết mình đang làm gì và thực hiện những bước cần thiết để có một cuộc điều tra thích hợp và chính xác. Nếu có những lỗ hỏng, thì cần phải được giải đáp. Nếu cần mở lại cuộc điều tra để có những câu trả lời thỏa đáng, tôi thực sự khuyên các nhà điều tra nên làm điều đó. Nhưng, phải nói, chúng ta đang ở hai thế giới khác nhau.

Giang Nguyễn : Còn rất nhiều điều mọi người trông chờ qua cuộc điều tra này mà không được đáp ứng thỏa đáng. Mong rằng tòa án sẽ xét xử lại và mở ra một cuộc điều tra mới, như ông đề cập. Cảm ơn ông Robert Rowe thật nhiều.

Robert Rowe : Cảm ơn cô.

Giang Nguyễn

Nguồn : RFA, 28/09/2020

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Thiện Ý, Saskia Bricmont, Ỷ Lan, Robert Rowe, Giang Nguyễn
Read 635 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)