THÔNG LUẬN

Published in

Diễn đàn

09/12/2020

Cướp giật hàng chục ngàn tỉ vẫn chỉ… khuyến cáo !

Trân Văn

Một số cơ quan truyền thông tại Việt Nam vừa công bố báo cáo của Kiểm toán nhà nước về kết quả kiểm tra cổ phần hóa 30 doanh nghiệp nhà nước. Những thông tin mà các cơ quan truyền thông tại Việt Nam trích dẫn từ báo cáo này cho thấy, nhiều cá nhân đang chuyển từ trộm cắp sang công nhiên cướp giật công sản…

Sản xuất bia tại công ty Sabeco. Hình minh họa.

***

Trong báo cáo vừa kể, Kiểm toán nhà nước lưu ý : Thứ nhất, tiến trình cổ phần hóa quá chậm (từ 2016 đến nay, chỉ có 38/177 doanh nghiệp nhà nước nằm trong kế hoạch cần tiến hành cổ phần hóa đã được giải tư - chuyển từ sở hữu nhà nước thành sở hữu tư nhân. Thứ hai, việc xác định giá trị tài sản của nhà nước để cổ phần hóa có rất nhiều điểm đáng ngờ. Chẳng hạn, việc lựa chọn phương pháp định giá tài sản khiến chênh lệch giữa giá trị thực với giá thẩm định để giải tư – đổi chủ, lên tới 236… tỉ !

Từ kết quả kiểm tra 30 doanh nghiệp nhà nước đã cổ phần hóa, Kiểm toán nhà nước cảnh báo, trong và sau cổ phần hóa có đủ loại sai phạm, tiêu cực liên quan đến đất đai, tài sản vô hình, làm thất thoát tài sản nhà nước, làm sai lệch mục tiêu tăng trưởng, năng lực phát triển của doanh nghiệp sau khi đã cổ phần hóa… Ít nhất, giá trị vốn thực tế của nhà nước tại 30 doanh nghiệp cổ phần hóa đã sụt giảm tới 30.000 tỉ đồng. Cần lưu ý, vốn hay tài sản của nhà nước chính là vốn, tài sản của toàn dân, nhà nước chỉ là phía nhận ủy quyền !

***

Trò chuyện với Dân Trí về thực trạng vừa đề cập, ông Nguyễn Minh Phong – một chuyên gia kinh tế, cho rằng :Những kẽ hở trong cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước không chỉ làm thất thoát công sản mà còn gây hệ lụy tiêu cực về công bằng xã hội. Lãnh đạo một số doanh nghiệp nhà nước đã lạm dụng quyền lực để khống chế doanh nghiệp nhà nước và sau khi cổ phần hóa, biến doanh nghiệp nhà nước thành sở hữu tư nhân, hình thành "gia đình trị". Ông Phong ước tính,có hàng ngàn tỉ đồng bị thất thoát và nhà nước bị thất thu vì các loại giá trị không được tính đúng, tính đủ (1)…

Chẳng riêng chuyên gia, báo giới, từ lâu, công chúng đã bàn ra, tán vào về tình trạng cổ phần hóa nhưng để sót giá trị quyền sử dụng đất, giá trị quyền thuê đất khi tính giá trị doanh nghiệp. Định giá những doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hóa thấp hơn nhiều so với giá trị thực. Định giá nhưng quên không cộng các tài sản vô hình khác như thương hiệu, lợi thế kinh doanh. Chuyển đổi hình thức sở hữu doanh nghiệp nhà nước nhưng không tổ chức đấu giá, niêm yết trên thị trường chứng khoán và không thực hiện nghĩa vụ tài chính…

***

Nhờkinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, các doanh nghiệp nhà nước có quyền vắt sạch tất cả nguồn lực quốc gia bằng vô số dự án không cần sinh lợi ! Dẫu là nguyên nhân chính khiến nội lực quốc gia suy kiệt, nợ nần gia tăng, kinh tế liên tục suy thoái nhưng vì định hướng xã hội chủ nghĩa, doanh nghiệp nhà nước vẫn liên tục được tiếp sức bằng "xóa nợ", "khoanh nợ", "giãn nợ", "ưu đãi thuế", "chính phủ bảo lãnh", "cơ chế đặc thù" và vì vậy thua lỗ, thất thoát càng ngày càng làm thiên hạ choáng váng.

Giữa thập niên 2010, chỉ riêng Bộ Công thương đã có 12 "đại dự án" ngốn của quốc gia khoảng 63.610 tỉ, không những không sinh lợi mà còn tạo ra khoản nợ khoảng 47.000 tỉ. Tổng Kiểm toán nhà nước lúc ấy là ông Hồ Đức Phớc, tiết lộ, con số "đại dự án" mất vốn, thua lỗ kiểu đó không phải 12 mà là… hơn 40 (2). Cũng vì vậy, một số người như ông Võ Trí Hảo – giảng viên đại học, mới cảnh báo :Cứu doanh nghiệp nhà nước là xén bớt miếng bánh phúc lợi của người nghèo (3) !

Năm 2016, nợ của doanh nghiệp nhà nước đã vọt lên mức 324 tỉ Mỹ kim, tương đương 158% GDP (4). Đến lúc đó, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam mới thật sự nới tay, buông các doanh nghiệp nhà nước để đẩy mạnh giải tư nhưng các chuyên gia kinh tế tiếp tục thất vọng bởi thay vì dùng nguồn tiền thu được từ giải tư để hỗ trợ tăng trưởng, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam lại rót nguồn tiền ấy vào các doanh nghiệp nhà nước khác !

***

Giờ, mục tiêu mà hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam xác định cách nay năm năm :Đẩy mạnh tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước thực chất và hiệu quả, đến 2020, sắp xếp 240 doanh nghiệp nhà nước, cổ phần hóa 137 doanh nghiệp nhà nước, thu về cho ngân sách 296 ngàn tỉ đồng để tạo tác dụng tích cực cho tăng trưởng (5) không chỉ phá sản mà còn khai mở một vấn nạn khác : Sau giai đoạn "hà hơi, tiếp sức", giúp cả viên chức đảm nhận vai trò giám sát lẫn viên chức quản trị, điều hành doanh nghiệp nhà nước cùng nhau trộm cắp công quỹ qua việc soạn thảo, phê duyệt, thực thi đủ loại dự án - ý tưởngthay đổi chức năng cơ bản và dài hạn của doanh nghiệp nhà nước, thôi sử dụng doanh nghiệp nhà nước như công cụ để nhà nước dẫn dắt nền kinh tế và các doanh nghiệp, nên cần bố trí nguồn lực, cách thức vận hành và cơ cấu sở hữu doanh nghiệp nhà nước đã tạo điều kiện cho nhiều cá nhân cướp giật công sản, biến các doanh nghiệp nhà nước trở thành tài sản hợp pháp của mình.

Chuyện ông Phạm Phú Quốc, chỉ quản trị, điều hành các doanh nghiệp nhà nước nhưng dư giả tới mức có thể chi 2,5 triệu Mỹ kim để đổi quốc tịch của Cyprus, hay chuyện bà Hồ Thị Kim Thoa, cựu Tổng giám đốc Công ty Bóng đèn Điện Quang, tuy cùng thân nhân tận dụng cổ phần hóa thâu tóm cả Công ty Bóng đèn Điện Quang lẫn Công ty Nhựa Rạng Đông – hai doanh nghiệp nhà nước trị giá hàng ngàn tỉ đồng - nhưng vẫn được cất nhắc, làm Thứ trưởng Công thương gần tám năm là hai ví dụ trong vô số trường hợp mà thiên hạ đã biết ! Cho đến giờ này, trộm cắp rồi cướp giật công sản qua cổ phần hóa dẫu công nhiên, thiệt hại dẫu được xác định là đang tăng rất nhanh từ hàng chục tỉ, hàng trăm tỉ, hàng ngàn tỉ rồi hàng chục ngàn tỉ nhưng cả hệ thống chính trị lẫn hệ thống công quyền Việt Nam vẫn thế, vẫn chỉ cảnh báo và khuyến cáo chứ không làm gì khác !

Định hướng xã hội chủ nghĩa đã cũng như đang gom công sản – mồ hôi, nước mắt, hiện tại, tương lai của nhiều thế hệ người Việt – đúc thành những tảng bê tông để nhiều cá nhân xây dựng sự nghiệp cho gia đình, gia tộc của họ (6). Còn người Việt tiếp tục được khuyến khíchthắt lưng, buộc bụng,được nhắc nhở phải biếtchia sẻ khó khănđể xây dựng chủ nghĩa xã hội.Đảng và nhà nước chẳng để sót giới nào, kể cả bần cùng như những người chạy xe ôm cho nên mới có chủ trương nâng thuế thu nhập cá nhân từ 3% lên 10% !