Việt Nam, Mỹ ‘nỗ lực’ giải quyết tranh chấp thương mại để tránh thuế quan
VOA, 11/01/2021
Việt Nam và Mỹ đang nỗ lực giải quyết các vấn đề thương mại để ngăn chặn việc áp thuế theo Mục 301 của Luật Thương mại 1974, theo một nguồn tin biết về hai cuộc điều tra đang cùng lúc được tiến hành của Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) đối với các hành vi thương mại của Việt Nam nói với Inside US Trade.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Ngoại trưởng Việt Nam trong một cuộc gặp ở Hà Nội năm 2018. Các cuộc hội thoại cấp cao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã được tiến hành trong nỗ lực giải quyết các vấn đề thương mại trong bối cảnh các cuộc điều tra của USTR đối với Việt Nam.
USTR đầu tháng 10 khởi động hai cuộc điều tra theo Mục 301 về việc định giá tiền tệ và nhập khẩu, sử dụng gỗ của Việt Nam. Sau khi tổ chức các phiên điều trần công khai vào cuối tháng trước, USTR đã cho các bên quan tâm cơ hội để gửi nhận xét sau phiên điều trần đến hết ngày 7/1 và dự kiến đưa ra kết quả về hai cuộc điều tra này trước khi Tổng thống Donald Trump rời nhiệm sở vào ngày 20/1.
Theo Inside US Trade, USTR có chưa đầy 2 tuần trước khi lễ nhậm chức của tân Tổng thống Joe Biden vào ngày 20/1 để hoàn tất cuộc điều tra, theo sau là một đề xuất các hành động được đệ trình lên Tổng thống Trump và một thời gian lấy ý kiến công chúng về đề xuất này.
"Cả hai bên đang làm việc chặt chẽ để giải quyết các vấn đề thương mại thông qua tham vấn và hợp tác", nguồn tin này nói với mạng tin tức chuyên về thương mại có trụ sở ở khu vực Washington DC. "Các cuộc hội đàm cấp cao đã được tiến hành gần đây với những cam kết khả quan".
Bộ Công thương Việt Nam hôm 8/1cho biết Bộ trưởng Trần Tuấn Anh có cuộc điện đàm với Trưởng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer, trong đó người đứng đầu bộ này nói Việt Nam "sẵn sàng phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ tích cực Hoa Kỳ trong quá trình điều tra". Trong cuộc điện đàm này, ông Lighthizer cho biết hiện USTR vẫn đang trong quá trình điều tra và "hoàn toàn chưa bàn đến bất cứ kết luận nào với Việt Nam" cũng như cho biết thông tin "thất thiệt" về việc USTR đã có kế hoạch áp thuế đối với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam là "hoàn toàn không chính xác".
Reuters tháng trước trích dẫn các nguồn tin riêng cho rằng Tổng thống Trumpcó khả năng sẽ công bố các mức thuế đề xuất đối với hàng hoá Việt Nam trước khi ông rời nhiệm sở. Tại buổi điều trần của USTR hôm 29/12, nhiều lãnh đạo công nghiệp Mỹlên tiếng lo ngại rằng Đại diện Thương mại Lightizer và Tổng thống Trump đã quyết định áp thuế quan lên hàng hoá Việt Nam trước ngày 20/1.
Bộ Tài chính Mỹ giữa tháng trước định danh Việt Nam là quốc gia "thao túng tiền tệ" và điều này càng làm tăng cao lo ngại về khả năng đánh thuế lên hàng hoá nhập khẩu của Việt Nam vào Mỹ của chính quyền Trump.
Trong nỗ lực gỡ bỏ cáo buộc của Washington đối với Hà Nội về "thao túng tiền tệ" nhằm tránh bị chính quyền Tổng thống Trump ra quyết định áp thuế, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh hôm 6/1 đã có cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Mike Pompeo, trong đó người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ đánh giá cao việc hai bên duy trì trao đổi về vấn đề này.
Bộ Công thương Việt Nam nói rằng cuộc điều tra này có thể "gây ra nhiều tác động không mong muốn, không chỉ tổn hại đến quan hệ song phương, lòng tin chiến lược và các nỗ lực hợp tác giữa hai nước mà còn ảnh hưởng đến hàng ngàn doanh nghiệp và hàng triệu người lao động, người tiêu dùng ở Việt Nam và Hoa Kỳ".
Các nhà phân tích thương mại hôm 7/1 dự báo về khả năng các cuộc điều tra của USTR có thể diễn tra trong những ngày tới. Theo nhận định được Inside US Trade trích dẫn, chính quyền Trump đã cho thấy xu thế sử dụng thuế quan như một công cụ thương mại và các hành động chống lại Việt Nam từ lâu được coi là một động thái tiềm năng vào phút cuối của nhóm thương mại của tổng thống.
Tuy nhiên người sáng lập và chủ tịch của Schagrin Associates, Roger Schagrin, cho biết trong một hội thảo trực tuyến do Hiệp hội Thương mại Quốc tế Washington tổ chức hôm 7/1 rằng USTR có khả năng sẽ đưa ra kết quả các cuộc điều tra trong tuần này nhưng không thực hiện bất kỳ hành động nào, theo Inside US Trade.
"Tôi khá chắc chắn rằng họ sẽ không thực hiện bất kỳ hành động nào dựa trên báo cáo của họ nhưng sẽ để điều đó cho danh sách những việc cần làm của Đại diện Thương mại Hoa Kỳ kế tiếp Katherine Tai để bà ấy đề xuất với Tổng thống Biden những hành động cần được thực hiện sau khi có kết quả", ông Schagrin nói. Tổng thống đắc cử Joe Bidencho biết ông sẽ đề cử bà Tai, một luật sư thương mại của Ủy ban Thuế Hạ viện, làm người đứng đầu USTR.
Trong một thông tin liên quan, hơn 150 công ty và 50 hiệp hội đã gửi một lá thư chung tới Tổng thống Donald Trump, yêu cầu không áp đặt thuế quan theo Mục 301 đối với hàng hóa Việt Nam và nói rằng nó có thể cản trở khả năng cạnh tranh toàn cầu của Hoa Kỳ cũng như các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ trong bối cảnh của đại dịch COVID-19.
Theo họ, Việt Nam vẫn là thị trường xuất khẩu lớn của Hoa Kỳ và là nhà cung cấp nguyên liệu quan trọng cho các nhà sản xuất Mỹ.
Nguồn : VOA, 11/01/2021
******************
Liệu chính quyền Biden sẽ trừng phạt Việt Nam do thao túng tiền tệ ?
Nguyễn Thảo Nhiên, 07/01/2021
Mới đây, Bộ tài chính Mỹ đã gắn nhãn Việt Nam trong vấn đề thao túng tiền tệ. Vậy các kịch bản tiếp theo (nếu có) sẽ là gì và tác động đến Việt Nam như thế nào ?
Tiền đồng của Việt Nam Reuters - Hình minh họa.
Kịch bản 1 : Mỹ áp thuế đối kháng
Bộ Tài chính Mỹ dự định thảo luận với các nhà hoạch định chính sách của Việt Nam và đề xuất một loạt lựa chọn chính sách, chủ yếu nhằm giảm thiểu sự mất cân bằng thương mại song phương. Nếu cam kết không mang lại kết quả thuận lợi, Mỹ có thể áp thuế đối kháng với Việt Nam.
Quyết định cuối cùng dự kiến được đưa ra vào tháng 3/2021. Tuy nhiên, trước khi áp thuế, Ủy ban thương mại quốc tế Mỹ phải chứng minh rằng có "thiệt hại đáng kể" đối với các công ty Mỹ.
Ngoài ra, chính quyền Tổng thống Donald Trump cũng viện dẫn Mục 301 của Luật thương mại Mỹ năm 1974 để cáo buộc rằng, năm 2019, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã mua 22 tỷ USD để phá giá tiền đồng. Các cuộc điều tra theo Mục 301 có thể kéo dài hàng tháng, song sau khi Văn phòng đại diện thương mại Mỹ (USTR) đưa ra kết luận điều tra, việc áp thuế không yêu cầu bất kỳ chứng minh nào về "thiệt hại vật chất".
Các yêu cầu bồi thường có thể vấp phải những thách thức pháp lý vì các quy định của Tổ chức thương mại thế giới (WTO) không xác định thay đổi tỷ giá hối đoái là trợ cấp xuất khẩu và việc áp thuế đối kháng có thể được hiểu là vi phạm các quy định của WTO. Do đó, nếu Mỹ áp thuế, Việt Nam có thể kiện lên WTO.
Kịch bản 2 : Mỹ theo đuổi cam kết song phương và cải cách WTO
Các ưu đãi về chính sách thương mại của Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden phản ánh "lợi ích kép" trong việc chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc đối với thương mại toàn cầu và theo đuổi đàm phán thương mại đa phương tại WTO. Trong chiến dịch tranh cử tổng thống, ông Biden đã cam kết bảo vệ việc làm của người Mỹ và ra dấu rằng cần phải đổi mới lập trường của chính phủ Mỹ đối với WTO và thảo luận về một chương trình cải cách.
Ngoài ra, với tư cách là Phó Tổng thống dưới thời Tổng thống Barack Obama, ông Biden từng tham gia đàm phán về Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), theo đó ủng hộ thương mại đa phương. Dưới thời ông Biden, việc Mỹ trở lại với các thỏa thuận thương mại ở Châu Á - Thái Bình Dương vẫn chịu những ràng buộc chính trị trong nước. Ví dụ, có sự đồng thuận mạnh mẽ của lưỡng đảng trong Quốc hội Mỹ rằng Mỹ "mất" nhiều hơn "được" từ một số thỏa thuận thương mại.
Do đó, kịch bản có thể xảy ra là chính quyền Biden tiếp tục hợp tác với Việt Nam và yêu cầu các cơ quan chức năng của Việt Nam đảm bảo các thông lệ thương mại công bằng.
Sau khi Mỹ xác định Việt Nam thao túng tiền tệ, trong cuộc điện đàm gần đây với Tổng thống Trump, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tỏ ý sẵn sàng tăng cường mua máy bay, khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) và nông sản của Mỹ.
Song song với đó, Mỹ có thể sẽ thúc đẩy cải cách WTO, gồm xác định việc thao túng tiền tệ như một hình thức "trợ cấp xuất khẩu". Điều này có thể tạo cơ sở pháp lý để Mỹ áp thuế đối với một loạt nền kinh tế có thặng dư thương mại với Mỹ và những đối tác can thiệp vào thị trường tiền tệ.
Tác động đến Việt Nam
Đối với Việt Nam, hợp tác với giới chức Mỹ dường như có ý nghĩa quan trọng chiến lược. Tháng 6/2019, Việt Nam yêu cầu các quan chức hải quan giám sát cẩn trọng các "giấy chứng nhận xuất xứ" từ Việt Nam nhằm xoa dịu các quan chức Mỹ.
Từ năm 2016, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung góp phần thúc đẩy sự dịch chuyển chuỗi cung ứng sản xuất vào Việt Nam. Từ năm 2016 - 2018, xuất khẩu hàng quý từ Việt Nam sang Mỹ tăng 6,4 tỷ USD. Các chuyên gia phân tích của Nomura ước tính, năm 2019, lợi ích mà Việt Nam được hưởng từ chiến tranh thương mại tương đương gần 8% GDP.
Hình minh họa. Một công nhân thuộc một nhà máy may Maxport ở Hà Nội cầm áo khoác của Mike được may gia công ở Việt Nam
Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Năm 2020, Mỹ mua 37,9 tỷ USD hàng xuất khẩu của Việt Nam, tăng 15% so với năm 2019. Năm 2020, các mặt hàng xuất khẩu chính sang Mỹ gồm 10,4 tỷ USD hàng dệt may, 7,5 tỷ USD máy móc và 7,3 tỷ USD sản phẩm máy tính, điện tử cùng các sản phẩm khác. Các mặt hàng xuất khẩu đáng chú ý khác gồm hạt điều, nhựa, sắt thép, đá quý và rau quả chế biến.
Ngày càng nhiều doanh nghiệp Mỹ đang hướng đến Việt Nam như một điểm đến sản xuất thay thế. Một số công ty Mỹ công bố kế hoạch mở rộng kinh doanh tại Việt Nam gồm Wanek Furniture, Ashley Home, Google, Universal Alloy Corporation (UAC) và Intel.
Do đó, Mỹ là đối tác kinh tế quan trọng của Việt Nam và việc áp thuế sẽ tác động tiêu cực đến nguồn thu xuất khẩu, đồng thời làm tổn thương tâm lý nhà đầu tư. Vì vậy, nhiều khả năng các quan chức Việt Nam sẽ chú trọng hợp tác với Mỹ để ngăn chặn kịch bản này.
Để làm được như vậy, các quan chức Việt Nam và Mỹ đã lên kế hoạch thảo luận các vấn đề thương mại. Giới chức Việt Nam cho rằng việc duy trì các cuộc đàm phán vào thời điểm này là "cực kỳ quan trọng đối với cả hai bên".
Quan hệ Việt - Mỹ vẫn bền chặt. Phòng Thương mại Mỹ cũng phản bác tuyên bố của Bộ Tài chính Mỹ cho rằng Việt Nam đã không qua được bài "sát hạch" gồm 3 tiêu chí về việc có thao túng tiền tệ hay không.
Tất cả những điều này là tín hiệu tốt cho quan hệ thương mại Việt - Mỹ. Tuy nhiên, vẫn phải chờ đợi vào những động thái tiếp theo của chính quyền Biden từ tháng 1/2021.
Nguyễn Thảo Nhiên
Nguồn : RFA, 07/01/2021
********************
Ngoại trưởng Mỹ và Việt Nam điện đàm, trao đổi về ‘thao túng tiền tệ’
VOA, 07/01/2021
Chiều ngày 6/1, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh điện đàm với Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo trong nỗ lực gỡ bỏ cáo buộc của Washington đối với Hà Nội về "thao túng tiền tệ".
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Ngoại trưởng Việt Nam Phạm Bình Minh, Hà Nội, 30/10/2020.
Truyền thông Việt Nam cho biết ông Phạm Bình Minh và ông Mike Pompeo đã trao đổi về việc Cơ quan Đại diện thương mại Hoa Kỳ (USTR) đang tiến hành điều tra chính sách tiền tệ và nguyên liệu gỗ của Việt Nam theo Điều khoản 301 của Luật Thương mại năm 1974 của Hoa Kỳ.
"Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định các Bộ, ngành Việt Nam sẽ tiếp tục chủ động hợp tác với các đối tác Hoa Kỳ, giải quyết một cách toàn diện các quan tâm của Hoa Kỳ và Việt Nam, qua đó duy trì quan hệ thương mại ổn định, hướng tới cán cân thương mại hài hòa, bền vững, cùng có lợi", Báo Quốc tế dẫn thông tin từ Bộ Ngoại Việt Nam cho biết.
TTXVN loan tin rằng Ngoại trưởng Mike Pompeo đánh giá cao hai bên duy trì trao đổi về vấn đề này, đồng thời tái khẳng định Hoa Kỳ coi trọng và cam kết duy trì quan hệ ổn định với Việt Nam và ủng hộ Việt Nam mạnh, độc lập, thịnh vượng, đóng vai trò ngày càng quan trọng tại khu vực.
Dự kiến tối ngày 7/1, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh sẽ điện đàm với ông Robert Lighthizer, Trưởng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) để bàn về vấn đề USTR đang tiến hành điều tra chính sách tiền tệ và nguyên liệu gỗ của Việt Nam theo Điều khoản 301.
Việt Nam mong muốn USTR cần "khách quan khi tiến hành điều tra, vì lợi ích của 2 quốc gia và doanh nghiệp của cả 2 nước", trang VietnamFinance viết hôm 7/1.
Nguồn : VOA, 07/01/2021