Thế hệ già ở Việt Nam không kết nối được với thế hệ mới
Nguyễn Phương Linh, VNTB, 07/02/2021
Những người cầm quyền trong đảng ngày càng trở nên không phù hợp với nhiều người không biết về vai trò thực sự của họ
Ông Nguyễn Phú Trọng phát biểu tại buổi khai mạc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 tại Hà Nội ngày 26 tháng 1 : triển vọng phát triển của đất nước tùy thuộc vào nhiệm kỳ Tổng bí thư mới của ông © TTXVN / Reuters
Quốc tế ca, bài ca về cách mạng và đấu tranh giai cấp của chủ nghĩa cộng sản, mở đầu bằng những từ : "Vùng lên hỡi những nô lệ trên thế gian. Vùng lên những ai cực khổ bần hàn…".
Trước sự chứng kiến của gần 1.600 lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam trong lễ khai mạc đại hội đảng 5 năm một lần kết thúc vào ngày 1 tháng 2, không ai trong số họ tỏ ra đặc biệt nhiệt tình khi tiếp tục với câu hát "Sục sôi nhiệt huyết trong tâm đầy chứa rồi…".
Ông Nguyễn Phú Trọng, 76 tuổi, được bầu lại làm Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam nhiệm kỳ thứ ba hiếm hoi, trông xanh xao, giọng run lập cập trong một bài phát biểu kéo dài hơn một giờ đồng hồ.
Mặc dù Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 này diễn ra suôn sẻ hơn lần trước, không có bất kỳ bất ngờ nào vào phút cuối, nhưng đại hội che lấp những thách thức hiện hữu đối với Đảng cộng sản Việt Nam.
Đằng sau những cánh cửa đóng kín, 1.600 đại biểu đó đã bầu ra ủy ban trung ương đầy quyền lực, với 200 thành viên. Ủy ban này lần lượt bầu ra Bộ Chính trị, cơ quan ra quyết định thực sự của Việt Nam. Bộ Chính trị hiện có 18 thành viên – mặc dù những con số này đã thay đổi trong những năm qua – một con số chẵn khiến cho cơ chế bỏ phiếu trở nên khó hiểu hơn.
Trong khi chính xác thì có một cuộc bỏ phiếu, nhưng trên thực tế, hầu hết các ủy viên Bộ Chính trị đã được các lãnh đạo cấp cao hiện tại và cựu lãnh đạo, những người có ảnh hưởng mạnh mẽ đến chính trường Việt Nam sau nhiều cuộc đàm phán nội bộ và bí mật, với những cái tên được giới thiệu cho các đại biểu bỏ phiếu bù nhìn. Có 97 triệu người Việt Nam khác – trừ 1.600 người – chẳng có mấy tiếng nói trong việc lựa chọn lãnh đạo đất nước của mình.
Tuy nhiên, hệ thống của Đảng cộng sản Việt Nam được coi là dân chủ hơn của Đảng cộng sản Trung Quốc. Không giống như ở Trung Quốc, hai nhà lãnh đạo cao nhất thường được lên kế hoạch trước 10 năm – hoặc hơn -, quyền lực ở Việt Nam ít nhất là có sự cạnh tranh. Hình thức tập trung dân chủ này – dân chủ đối với các Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương – có tính bao trùm hơn một chút. Nhưng liệu Đảng cộng sản Việt Nam có thể tiếp tục nắm quyền trong nhiều thập kỷ mà không cần tự trẻ hóa như cách Trung Quốc đã làm ?
Tuổi trung bình của 18 ủy viên Bộ Chính trị mới của Việt Nam hiện là 63, cao nhất trong vòng 20 năm qua. Sự vắng mặt đáng chú ý là ông Vũ Đức Đam, phó thủ tướng 57 tuổi, tây học, với thành công trong việc điều hành phản ứng của Việt Nam đối với Covid-19 đã khiến ông trở thành anh hùng dân tộc trong mắt nhiều người. Là một trong số ít các nhà lãnh đạo hàng đầu nói được nhiều thứ tiếng, ông Đàm cũng là người được các nhà ngoại giao và nhà đầu tư nước ngoài yêu thích. Nhưng việc còn khá trẻ và có năng lực rõ ràng vẫn không đảm bảo khả năng được chọn vào Bộ Chính trị.
Triển vọng phát triển của đất nước có vẻ sẽ giống với việc ông Trọng là tổng bí thư, một vị trí quyền lực nhất trong hệ thống chính trị của Việt Nam. Chừng nào đạt thu nhập trung bình và mức sống tiếp tục tăng, thì hầu hết mọi người có thể vẫn lạc quan về tương lai của đất nước, nhưng đồng thời vẫn duy trì cảm xúc lẫn lộn về hệ thống chính trị.
Trong mỗi kỳ đại hội, Đảng cộng sản Việt Nam luôn tuyên bố rằng số lượng đảng viên là cao nhất, điều này có thể đúng. Nhưng chỉ với khoảng 5% đảng viên Việt Nam, tuyên bố này không mấy liên quan đến công chúng nói chung và thậm chí ít được giới trẻ quan tâm hơn. Trở thành đảng viên có thể là cách duy nhất để thăng tiến trong bộ máy công quyền, hoặc tại một doanh nghiệp nhà nước. Ngày càng ít người trẻ xung phong gia nhập Đảng cộng sản Việt Nam hoặc tỏ ra quan tâm đến đại hội đảng.
"Đảng được nhân dân ủng hộ hết lòng", ông Trọng nói tại đại hội tuần trước. Nhưng nhiều người hoàn toàn bối rối không biết làm thế nào để thậm chí thể hiện sự ủng hộ đối với đảng, chứ đừng nói đến việc làm điều đó bằng cả trái tim. Sự thật là nhiều thanh niên Việt Nam vẫn hoàn toàn không biết về sự tồn tại của Đảng cộng sản Việt Nam và những gì các nhà lãnh đạo của đảng làm.
Chiến dịch chống tham nhũng do ông Trọng lãnh đạo từ năm 2016 đã giúp nâng cao vị thế của chính ông ta và của Đảng cộng sản Việt Nam. Và trong khi mọi người luôn tin rằng tham nhũng là một vấn nạn, đặc biệt là ở cấp địa phương, chiến dịch [chống tham nhũng] tiết lộ rằng thậm chí ít nhất một ủy viên Bộ Chính trị và một số bộ trưởng cũng tham nhũng. Điều đó không chỉ làm tổn hại đến uy tín và tính chính danh của Đảng cộng sản Việt Nam mà còn làm tăng thêm nhận thức rộng rãi rằng tham nhũng không chỉ là vấn đề của địa phương mà là đặc hữu của toàn bộ hệ thống chính trị.
Ngoài ra, trong khi thúc đẩy tăng trưởng kinh tế là thước đo chính cho sự thành công của Đảng cộng sản Việt Nam, điều đó có thể tạo ra những thách thức khác vì hiện đại hóa có xu hướng làm cho người dân ít được tôn trọng hơn. Lo ngại chính của Đảng cộng sản Việt Nam sẽ là bất bình đẳng ngày càng tăng, hoặc sự gia tăng của các doanh nghiệp lớn vượt quá tầm kiểm soát của đảng. Tuy nhiên, quá trình thay đổi cơ bản diễn ra chậm chạp và được cân bằng nhờ tình cảm yêu nước và cam kết văn hóa đối với trật tự và hòa hợp. Điều đó có nghĩa là nhà nước không có khả năng bị buộc phải dân chủ hóa sớm.
Một yếu tố sẽ thực sự thách thức tính chính danh của Đảng cộng sản Việt Nam không phải là tham nhũng, kinh tế, sự chỉ trích của công chúng, cũng không phải là sự hung hăng đang gia tăng của Trung Quốc. Đây đều là những vấn đề mà Đảng cộng sản Việt Nam đã cho thấy rằng họ có thể xử lý tương đối tốt.
Nhiệm vụ trước mắt mà ông Trọng phải đối mặt trong 5 năm tới là làm thế nào để truyền đạt mâu thuẫn ý thức hệ cơ bản giữa phát triển kinh tế theo kiểu tư bản chủ nghĩa và sự kiểm soát hoàn toàn của đảng cho 97 triệu người dân Việt Nam – hơn 50% trong số họ dưới 35 tuổi – để chế ngự tình cảm của họ.
Nếu không, chế độ Đảng cộng sản Việt Nam sẽ giống như con mèo của Schrodinger, sống và chết cùng một lúc. Bất kể người dân Việt Nam nghĩ gì, đằng sau những cánh cửa đóng kín, 1.600 người cộng sản vẫn hát vang : "Đấu tranh này là trận cuối cùng… kết đoàn lại để ngày mai".
Nguyên tác : Vietnam's gray old men are losing touch with the new generation, Nikkei Asia Review, 07/02/2021
Khánh An dịch
Nguồn : VNTB, 07/02/2021
Nguyễn Phương Linh là nhà phân tích chính trị ở Singapore và là cựu nhà báo tại Hà Nội.
**************************
Không có giới hạn nào dành cho Nguyễn Phú Trọng
Richard C. Paddock, VNTB, 07/02/2021
Nguyễn Phú Trọng, 76 tuổi, được bổ nhiệm vào nhiệm kỳ thứ ba khi các lãnh đạo đảng không thể đạt được sự đồng thuận về người kế nhiệm. Việc tái bổ nhiệm có thể đã khiến quá trình chuyển đổi sang lãnh đạo thực dụng hơn.
Theo điều lệ của Đảng cộng sản Việt Nam, người đứng đầu Đảng sẽ từ chức ở tuổi 65 hoặc sau hai nhiệm kỳ. Nhà lãnh đạo giáo điều của Việt Nam, Nguyễn Phú Trọng, sẽ không đủ tiêu chuẩn để tái bổ nhiệm nếu tính cả hai tiêu chuẩn.
Nhưng điều đó không ngăn đảng củng cố quyền cai trị khi kết thúc đại hội 5 năm một lần vào thứ Hai, trao cho ông nhiệm kỳ thứ ba trong nỗ lực xây dựng sự thống nhất và ngăn chặn những kẻ thách thức thực dụng hơn.
Ông Trọng, 76 tuổi, sức khỏe yếu sau 10 năm cầm quyền đảng, được tái bổ nhiệm làm tổng bí thư ở một trong vài chế độ độc tài cộng sản còn sót lại trên thế giới. Được biết đến với lập trường tư tưởng bảo thủ, ông Trọng luôn ưu tiên việc chống tham nhũng ở cấp cao, và ông đã chủ trì vào thời điểm tăng trưởng kinh tế bền vững và thành công quốc gia trong việc ngăn chặn covid-19.
Dưới sự lãnh đạo của ông, Việt Nam được kỳ vọng sẽ duy trì chính sách đối ngoại cân bằng lợi ích của Trung Quốc và Mỹ, đồng thời giữ sự kìm kẹp của đảng trong nước bằng cách tiếp tục trấn áp bất đồng chính kiến thông qua việc áp dụng các bản án tù dài hạn.
"Thông điệp quan trọng là đảng sẽ bám lấy quyền lực bằng mọi giá", Alexander Vuving, giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Á-Thái Bình Dương Daniel K. Inouye ở Honolulu cho biết. "Tôi không kỳ vọng sẽ có sự thay đổi lớn trong định hướng chính sách đối ngoại hay chính sách kinh tế của Việt Nam trong 5 năm tới".
Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo đất nước gần 100 triệu dân và đã cầm quyền hơn 45 năm kể từ ngày đất nước thống nhất. Quyền lãnh đạo của nhà nước độc đảng được chia thành ba vị trí : Tổng Bí thư, chủ tịch nước giữ vai trò nguyên thủ quốc gia và thủ tướng điều hành chính phủ. Từ năm 2018, ông Trọng vừa là lãnh đạo đảng vừa là chủ tịch nước.
Đảng thúc đẩy một phiên bản của chủ nghĩa tư bản nhà nước đã đưa Việt Nam đạt mức tăng trưởng kinh tế 2,91% vào năm ngoái bất chấp những cơn đại dịch nghiêm trọng. Con số này đã giảm so với hơn 7% trong hai năm trước đó nhưng là một trong những tốc độ tăng trưởng cao nhất trên thế giới.
Việt Nam là một trong những quốc gia thành công nhất trong việc ngăn chặn Covid, với việc kiểm soát chặt chẽ biên giới, đeo khẩu trang, truy tìm tiếp xúc và cách ly những người nhiễm bệnh. Trước khi bùng phát gần đây, đã gần hai tháng mà không phát hiện ra trường hợp lây truyền tại địa phương, và chỉ có 1.817 ca nhiễm và 35 trường hợp tử vong.
Một nghiên cứu mới của Viện Lowy độc lập ở Úc đã xếp Việt Nam đứng thứ hai trên thế giới sau New Zealand trong việc xử lý đại dịch trong 9 tháng đầu năm.
Việt Nam duy trì mối quan hệ bền chặt nhưng đôi khi có phần trắc trở với nước láng giềng cộng sản khổng lồ phương bắc hiện đang tìm cách mở rộng ảnh hưởng ở Biển Đông. Các nhà phân tích dự đoán rằng quan hệ của Việt Nam với Trung Quốc sẽ vẫn bền chặt nhưng Việt Nam sẽ tiếp tục tìm kiếm cải thiện quan hệ với Hoa Kỳ để chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.
Việc trao cho ông Trọng nhiệm kỳ thứ ba 5 năm để xử lý những vấn đề này với tư cách là tổng bí thư có nghĩa là đi ngược lại quy định của đảng giới hạn ông trong hai nhiệm kỳ và miễn giới hạn tuổi cho ông lần thứ ba.
"Đảng muốn xây dựng một hình ảnh thống nhất, đoàn kết và sức mạnh để có thể ngăn chặn đấu đá nội bộ giữa các phe phái khác nhau, "ông Tường Vũ, chuyên gia về lịch sử và chính trị Việt Nam hiện đại tại Đại học Oregon cho biết.
Ông Trọng đại diện cho phe theo chủ nghĩa Mác-Lê-nin bảo thủ trong đảng, vốn đang chịu áp lực ngày càng tăng từ các nhà lãnh đạo Cộng sản thực dụng hơn của nhiều phe phái khác nhau.
Ông ta đã chọn một cấp dưới làm người kế vị của mình, nhưng đảng đã từ chối người được ông ta đề cử. Ông Trọng chọn ở lại làm tổng bí thư hơn là để lãnh đạo một phe đối địch lên nắm chức vụ cao nhất.
"Về cơ bản, nó cho tôi thấy sự thất bại của người đứng đầu đảng, "ông Vuving nói. "Ông ấy cần phải chuyển giao quyền lực cho một ứng cử viên bảo thủ khác, nhưng lựa chọn của ông ấy không được các thành viên Ủy ban Trung ương ưa chuộng".
Ông Vuving dự đoán rằng nhà lãnh đạo tiếp theo của Việt Nam sẽ ít học thuyết hơn ông Trọng, vì các nhà lãnh đạo của các phe phái thực dụng hơn trong các chức vụ cấp cao tiếp tục tranh giành để kế nhiệm ông.
"Ông ấy là người bảo thủ cuối cùng trở thành tổng bí thư, "ông Vuving nói và gọi ông Trọng là" một nhà lãnh đạo chuyển tiếp".
"Nó sẽ trở nên lỏng lẻo sau khi ông ấy ra đi, "ông Vuving nói.
Đại hội đảng kéo dài một tuần ở Hà Nội, một nghi thức được nhiều người mong đợi, đã kết thúc vào thứ Hai, sớm hơn một ngày, khi nhiều thành viên đi về để đối phó với đợt bùng phát covid mới ở vùng đông bắc Việt Nam.
Tình trạng bùng phát các ca bệnh mới, có thể có những bệnh nhân có các biến thể Anh và Nam Phi dễ lây lan hơn là nghiêm trọng nhất đối với Việt Nam. Trong bốn ngày qua, Việt nam đã 266 ca nhiễm mới.
Nhưng Việt Nam đã gặt hái được những lợi ích kinh tế từ thành công chung trong việc chống lại đại dịch. Việt Nam được hưởng lợi từ được hưởng lợi từ sự thay đổi trong sản xuất từ Trung Quốc sang các nước khác khi các công ty quốc tế lớn tìm cách đa dạng hóa hoạt động và tránh thuế quan của Mỹ. Foxconn, ví dụ, đang xây dựng một nhà máy trị giá 270 triệu đô la để lắp ráp điện thoại và máy tính xách tay của Apple tại Việt Nam.
"Mặc dù họ là một Đảng cộng sản, và rất bảo thủ theo chủ nghĩa Mác-Lênin, nhưng trong chính sách kinh tế, họ là một nhà toàn cầu hóa háo hức, "ông Vuving nói.
Chính phủ duy trì quyền lực một phần bằng cách áp đặt các án tù hà khắc đối với các nhà báo và nhà phản biện lên tiếng phản đối chính phủ. Trong những tháng trước đại hội đảng, chính phủ đã tiến hành một cuộc đàn áp khắc nghiệt.
Trong tháng Một, ba nhà báo – trong đó có Phạm Chí Dũng, người sáng lập Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam – bị kết án tù từ 11 đến 15 năm. Một nhà báo nổi tiếng khác, Phạm Đoan Trang, đã bị bắt vào tháng 10 với tội danh làm và phổ biến tuyên truyền. Bà ấy đối mặt với 20 năm tù.
Phil Robertson, phó giám đốc Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, cho biết ông đã thấy trước việc đàn áp quyền tự do ngôn luận không có hồi kết khi ông Trọng vẫn nắm quyền.
"Ông Nguyễn Phú Trọng tái đắc cử có nghĩa là Đảng cộng sản cầm quyền đang tăng cường gấp đôi việc đàn áp những người ủng hộ dân chủ và nhân quyền lớn hơn ở Việt Nam, "ông nói. "Đại hội lần này cho thấy ít có khả năng cải cách chính trị ở Việt Nam ngày nay, Việt Nam tiếp tục là một trong những chính phủ độc tài nhất ở Đông Nam Á".
Ngoài việc giữ chức vụ Tổng Bí Thư, ông Trọng đảm nhận chức vụ Chủ tịch nước vào năm 2018 sau cái chết của chủ tịch đương nhiệm, đương nhiệm, Trần Đại Quang. Ông Trọng dự kiến sẽ từ chức chủ tịch nước vào cuối năm nay khi Quốc hội bù nhìn phê chuẩn các lãnh đạo chính phủ hàng đầu mới do đảng lựa chọn.
Theo kịch bản đó, thủ tướng đương nhiệm Nguyễn Xuân Phúc, 66 tuổi, mất chức tổng bí thư, sẽ trở thành chủ tịch nước, một chức vụ cao hơn nhưng ít quyền lực hơn thủ tướng.
Ông Phúc, người được coi là thực dụng hơn ông Trọng, đã lập hồ sơ phần lớn thành công nhưng không thể thu thập đủ sự hỗ trợ một phần vì ông đến từ miền Nam Việt Nam. Người miền Bắc từ lâu đã thống trị các vị trí lãnh đạo cao nhất.
Tuy nhiên, ông Trọng có vẻ đi lại khó khăn và được cho là đã bị đột quỵ đọc một diễn văn 75 phút vào ngày khai mạc đại hộica ngợi sự phát triển kinh tế và việc kiểm soát covid-19.
Không có quy trình chính thức nào để bổ nhiệm ông ấy nếu ông ấy rời nhiệm sở trước khi nhiệm kỳ 5 năm của mình kết thúc, nhưng Ủy ban Trung ương dự kiến sẽ chọn một tổng bí thư mới trong số các lãnh đạo cấp cao.
"Điều đó có thể tạo ra một cuộc khủng hoảng vì tất cả những bất ổn xung quanh tình hình đó ", ông Vũ nói.
Richard C. Paddock
Nguyên tác : Term Limits ? Not for Vietnam’s Hard-Line Communist Leader, The New York Times, 01/02/2021
Khánh An dịch
Nguồn : VNTB, 07/02/2021
******************
Những luồng ý kiến về việc ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục nhiệm kỳ Tổng bí thư thứ ba
Nguyễn Vũ Bình, RFA, 05/02/2021
Đại hội XIII của đảng cộng sản đã hạ màn, kết quả không có gì khác với những thông tin đã được đồn đoán từ trước khi đại hội khai mạc. Ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục nhiệm kỳ thứ ba chức danh Tổng bí thư của đảng. Tâm sự trong ngày đăng quang, ông Trọng chia sẻ : "Bản thân tôi không được khoẻ lắm, tuổi cũng cao, tôi cũng xin nghỉ rồi nhưng Đại hội bầu vẫn phải làm. Mình là đảng viên thì phải chấp hành, tôi sẽ cố gắng hết sức. Một cá nhân có vai trò quan trọng nhưng cũng chỉ là một cá nhân thôi. Làm được hay không phải là tập thể, phải đoàn kết thống nhất, trên dưới một lòng, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thống nhất" - Báo Thanh Niên Online ngày 01/2/2021.
Ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục nhiệm kỳ thứ ba chức danh Tổng bí thư của đảng.
Việc phản biện và vạch ra sự ngụy biện của ông Tổng bí thư quá đơn giản. Điều lệ của đảng cộng sản, do chính ông Nguyễn Phú Trọng tham gia xây dựng, và biểu quyết có hai điều rất rõ ràng. Điều 17 : Đồng chí Tổng bí thư giữ chức vụ Tổng bí thư không quá hai nhiệm kỳ liên tiếp ; Điều 47 : Tổ chức đảng và đảng viên phải chấp hành nghiêm chỉnh điều lệ đảng. Như vậy đại hội bầu ông Nguyễn Phú Trọng là sai điều lệ. Là Tổng bí thư, Ông có thể không chấp nhận việc đại hội bầu và yêu cầu giữ đúng điều lệ đảng. Đó mới là người đảng viên chấp hành đúng, đầy đủ quy định, điều lệ của đảng.
Tuy nhiên, cũng không có nhiều người thắc mắc về chuyện này lắm, bởi người ta cũng đã hiểu. Có nhiều chuyện tày trời, đảng còn vi phạm được, huống hồ một vài điều ghi trên giấy, mặc dù đó là điều lệ đảng. Thậm chí, người ta còn nói rằng, đã có điều gì đảng không vi phạm chưa ? Và tại sao lại không vi phạm được điều lệ đảng ? Như vậy, với vài lập luận đơn giản, không còn ai thắc mắc về chuyện này nữa, coi đó là điều bình thường.
Nhưng đánh giá, nhìn nhận của người dân, của dư luận về việc ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục nhiệm kỳ thứ ba lại không đồng nhất và đương nhiên nữa. Ít nhất có ba luồng ý kiến về việc này.
Luồng ý kiến thứ nhất, rất thất vọng về ông Trọng. Với việc đương kim Tổng bí thư, người có trách nhiệm cao nhất về giữ gìn uy tín, nguyên tắc của đảng nhưng ông lại là người phá vỡ điều lệ đảng. Không chỉ phá vỡ một việc, mà là hai việc liên tiếp. Là người đặc biệt quá tuổi quy định (bộ chính trị dưới 65 tuổi) ở lại bộ chính trị, sau đó là việc giữ chức vụ Tổng bí thư quá hai nhiệm kỳ liên tiếp. Những người có luồng ý kiến này, thực chất rất muốn tôn sùng ông Nguyễn Phú Trọng qua công cuộc chống tham nhũng, "đốt lò" nhưng họ cũng còn chút hiểu biết và liêm sỉ để không a dua, a tòng trong việc ông này phá vỡ cả điều lệ đảng để giữ ghế cho bản thân.
Luồng ý kiến thứ hai, rất vui mừng vì việc ông Trọng "được bầu" tái cử nhiệm kỳ thứ ba Tổng bí thư. Đối với những người này, việc ông Trọng ở lại quan trọng nhất sẽ giúp cho công cuộc đốt lò được duy trì ; ông là người khá liêm khiết ; ông ở lại sẽ giúp duy trì sự ổn định và chưa có người nào khả dĩ có thể thay thế ông Trọng… Những người có ý kiến này thường nhìn nhận chưa đầy đủ, chuẩn xác về công cuộc chống tham nhũng. Họ mới chỉ nhìn thấy việc một số không nhỏ quan chức tham nhũng bị phát hiện, khởi tố, ngăn chặn mà chưa nhìn thấy nguyên nhân gốc rễ tham nhũng của chế độ. Họ cũng chưa nhìn thấy việc chống tham nhũng cũng đồng thời là việc tập hợp, kéo bè kéo cánh và thanh trừng đối thủ trong đảng. Nhưng quan trọng hơn cả, họ là những người ủng hộ việc phá vỡ nguyên tắc, coi thường nguyên tắc, điều lệ của một tổ chức cũng tức là ủng hộ cho sự vô trật tự, cá lớn nuốt cá bé, sự hỗn loạn xã hội là cơ sở duy trì chế độ độc tài toàn trị.
Cả hai luồng ý kiến này thường là những người đang trong hệ thống, hưởng lợi từ hệ thống hoặc có quan tâm tới tình hình xã hội nhưng có hiểu biết hạn chế. Tuy vậy, cũng có một số người đang tham gia phản biện xã hội, hoặc đấu tranh dân chủ nhưng lại có ý kiến ở một trong hai luồng ý kiến nêu trên.
Luồng ý kiến thứ ba, những người phản biện và đấu tranh dân chủ có quan điểm triệt để. Họ nhìn nhận sự việc với con mắt tìm hiểu về đối tượng đang thống trị nhân dân để ít nhất hiểu thêm trạng thái của một tổ chức cai trị hiện hành. Đối với họ, ông nào làm chức danh gì không quan trọng do đường lối cai trị không hề thay đổi, việc đàn áp, khủng bố trắng người yêu nước cũng không hề thuyên giảm. Hàng trăm km đường ở huyện miền núi giáp biên không được trải nhựa, người dân và con trẻ đến trường vô vàn khổ sở nhưng vẫn chi hàng ngàn tỷ đồng xây dựng tượng đài. Hàng triệu người bị lũ lụt miền Trung không hề có phương tiện cứu hộ, được cứu trợ mấy tấn mì ăn liền trong khi tổ chức đại hội, chi phí tới hàng ngàn tỷ đồng… Việc chống dịch đưa những người đưa đi cách ly chỉ đơn giản đưa tới một nơi khác khoanh vùng riêng biệt, nội bất xuất ngoại bất nhập trong khi không hề có một sự chuẩn bị nào cho cuộc sống của họ. Người trồng đào Tết mất cả tỷ đồng vì không thể đưa cây đào ra khỏi địa phương đang khoanh vùng dập dịch…
Tuy nhiên, thông qua việc phá vỡ điều lệ đảng để duy trì quyền lực của ông Tổng bí thư, mà toàn đảng phải chấp nhận việc đó, những người phản biện cũng đã thấy được một vài điều. Trước hết, đó là quyền lực, thủ đoạn của ông Nguyễn Phú Trọng quả là ghê gớm. Người bị đột quỵ vài lần, đi lại khó khăn nhưng vẫn kiểm soát và khống chế được tình hình. Sự xuống cấp nghiêm trọng của các đảng viên ưu tú (dự đại hội đảng toàn quốc) khi chấp nhận nhóm lãnh đạo phá vỡ nguyên tắc, điều lệ đảng mà không có ý kiến, không có sự phản đối. Sự trơ trẽn tuyệt đối, thách thức của lãnh đạo trước toàn đảng, trước dư luận và nhân dân khi công khai phá vỡ các nguyên tắc, điều lệ do chính tổ chức mình đề ra. Toàn bộ sự việc này có ý nghĩa rằng, đảng giờ đây không cần che giấu, không cần tô son điểm phấn như trước đây nữa, sự thống trị được khẳng định công khai. Nhóm lãnh đạo vừa thống trị trong đảng, vừa lãnh đạo đảng thống trị nhân dân.
Hà Nội, ngày 05/2/2021
Nguyễn Vũ Bình
Nguồn : RFA, 05/02/2021 (nguyenvubinh's blog)