Suốt nhiều năm nay, nhà cầm quyền Trung Quốc cho rằng Việt Nam vô ơn bởi không nhớ tới việc Trung Quốc đã giúp đỡ Việt Nam đánh Mỹ và thống nhất đất nước, trong khi đó thì Việt Nam lại luôn nhắc tới cái ơn đối với Liên Xô (mà hiện nay nước Nga được thừa hưởng) về việc Liên Xô đã giúp đỡ Việt Nam hoàn thành công cuộc đó.
Có thể nói Liên Xô và Trung Quốc đều chịu ơn đối với Việt Nam… Ảnh minh họa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Vladimir Putin : hai lái buôn vũ khí quốc tế
Vậy vấn đề đặt ra là Liên Xô và Trung Quốc có ban ơn cho Việt Nam không, và nếu có sự giúp đỡ nào đó thì Việt Nam có phải chịu cái ơn đó không ?
Nhân loại mãi ghi nhớ cuộc đối đầu lịch sử giữa Phe xã hội chủ nghĩa và Phe tư bản chủ nghĩa kéo dài nhiều thập kỷ của thế kỷ 20. Thật không may, Việt Nam bị chia cắt thành hai miền Bắc và Nam cũng giống như Bắc Triều Tiên và Nam Triều Tiên (mà nay gọi là Hàn Quốc) ; Tây Đức và Đông Đức.
Để ngăn chặn sự lan rộng của chủ nghĩa cộng sản xuống khu vực phía nam bán cầu, Mỹ đã vào Miền Nam nước ta. Để thống nhất đất nước, Miền Bắc Việt Nam phải thay đổi để dựa hẳn vào Phe xã hội chủ nghĩa.
Sự thay đổi này có lẽ thể hiện rõ nét nhất bằng việc thay đổi kiểu loại hiến pháp từ Hiến pháp năm 1946 theo kiểu loại hiến pháp của các nước dân tộc, dân chủ sang Hiến pháp năm 1959 theo kiểu loại hiến pháp Xô Viết.
Để bảo vệ Phe xã hội chủ nghĩa hay thành tựu của các cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa và bảo vệ thành trì "vững chắc" của chủ nghĩa xã hội (là Liên Xô lúc bấy giờ), cũng như để mở rộng sự ảnh hưởng của chủ nghĩa cộng sản, các nước trong Phe xã hội chủ nghĩa buộc phải ủng hộ về vật chất và tinh thần cho cuộc kháng chiến chống Mỹ và thống nhất đất nước của Việt Nam vì lợi ích của chính họ.
Việt Nam trở thành nơi thi thố sức mạnh quân sự của hai phe. Không chỉ có lợi ích trong việc bảo vệ và khuếch trương ảnh hưởng của chính mình, Liên Xô và Trung Quốc còn gặt hái được những kinh nghiệm chiến tranh, chiến lợi phẩm khoa học công nghệ và thử nghiệm vũ khí…
Do đó có thể nói Liên Xô và Trung Quốc không ban phát một ơn huệ nào đối với Việt Nam, dù có sự giúp đỡ về mặt vật chất và tinh thần nào đó trong công cuộc đánh Mỹ và thống nhất đất nước.
Lưu ý rằng sự ủng hộ về mặt vật chất và tinh thần cho các nước trong Phe xã hội chủ nghĩa được xem như một nghĩa vụ quốc tế đối với "thành trì" của chủ nghĩa xã hội và của những nước lớn trong Phe xã hội chủ nghĩa. Vì thế sự ủng hộ cho Việt Nam không phải là một vấn đề đặc biệt.
Liên Xô đã ủng hộ cho Cuba, Đông Đức nhiều hơn Việt Nam… Trung Quốc ủng hộ cho An- ba- ni, Bắc Triều Tiên nhiều hơn Việt Nam…
Bản thân Liên Xô và Trung Quốc ganh ghét nhau trong việc gây sự ảnh hưởng đến các nước trong Phe xã hội chủ nghĩa ngay từ cuối những năm 50 của thế kỷ trước trong khi Liên Xô giúp Trung Quốc phát triển công nghiệp. Đỉnh điểm của sự ganh ghét là những cuộc xung đột biên giới Xô- Trung đẫm máu vào những năm 60 của thế kỷ 20. Sự mất đoàn kết này trong Phe xã hội chủ nghĩa có lẽ đã được Bác Hồ ngụ ý trong Di chúc của Người.
Ngược lại có thể nói Liên Xô và Trung Quốc chịu ơn đối với Việt Nam. Cách mạng Tháng Tám của Việt Nam đã tạo ra hoàn cảnh và điều kiện nhất định cho việc thành lập nước Trung Quốc bây giờ. Việc ký Hiệp ước Xô- Việt ngày 3/11/1978 đã giúp Liên Xô có căn cứ vững chắc ở Việt Nam và khẳng định vị thế của họ đối với Trung Quốc nói riêng và thế giới nói chung.
Khó có thể thay đổi cả một loạt vũ khí, khí tài quen dùng trong chiến tranh, Việt Nam và Trung Quốc đều mua vũ khí của nước Nga hiện nay ! ! !
Ở đây tôi chỉ muốn nói tới quan điểm của cá nhân mình về việc Việt Nam có hay không có cái ơn đối với Liên Xô và Trung Quốc, chứ không bàn tới vấn đề nội bộ của Việt Nam.
Ngô Huy Cương
Nguồn : VNTB, 22/02/2021