Văn chương của Nguyễn Huy Thiệp là về con người. Về cái ác của con người. Không biết vì văn tài hay những trải nghiệm với cái ác hiển hiện lồ lộ mà ngòi bút với từng câu chữ và ý tưởng lạnh lùng, thản nhiên của ông diễn đạt sự ác, sự xấu xa của con người đã buộc người ta phải nhớ, phải suy nghĩ khi đọc. Độc giả cảm giác như ông viết về cái xấu rất tự nhiên, không cần đến sự cố gắng hay thủ thuật thậm xưng trong văn chương.
Từ trái qua phải : họa sĩ Kim Duẩn, nhà văn Nguyễn Việt Hà, nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, nhà văn Trương Quý và con trai nhà văn. (Ảnh chụp Tết 2015)
Nguyễn Huy Thiệp qua đời nhưng cái ác thì còn nguyên đó. Ông hay bất cứ ai khác cũng không thể mang nó đi theo mình. Bởi như một bản năng lại được lan truyền, lây nhiễm như dịch bịnh, sau vài chục năm, cái ác, sự xấu xa của người Việt dường như càng khốc liệt hơn, hung tợn hơn, không như những nhân vật quê mùa, tỉnh lẻ trong truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp. Nguy hiểm hơn là có những người làm điều xấu, tung hô sự dữ như một chính nghĩa, như là mục đích và lẽ sống của mình từ trong ngôn từ, suy nghĩ đến hành động.
Số người thiện lương thấy như mình chới với, lạc lõng, không tự bảo vệ được mình huống hồ cho xã hội. Và đôi lúc những lý trí, sự phẫn nộ chính đáng của những người tử tế cũng có thể làm họ trở nên mất niềm tin vào con người, vào lòng tử tế và điều thiện lương còn hiện hữu khắp nơi.
Không lấy những câu chuyện đẹp làm một liệu pháp tinh thần để tự trấn an mình nhưng hãy nhìn về con người ở một góc nhìn khác để thấy cuộc sống vẫn đẹp và còn đầy lòng bác ái. Như câu chuyện thời sự hiện nay chẳng hạn.
***
Hôm nay thì trên trang quyên tiền Gofundme cho cô Huyn Jung Kim, một trong những nạn nhân gốc Đại Hàn trong vụ thảm sát tại Atlanta vừa qua đã lên hơn 2,7 triệu đô la, dù mục tiêu là 20.000 đô la.
Randy Park (phải), 22 tuổi bảo rằng mục tiêu gây quỹ 20.000 đô la chỉ nhằm trang trải cho những chi phí thường nhật, lo cho em trai vị thành niên
Người mẹ đơn thân ra đi để lại hai con trai mới lớn còn đang đau đớn, bàng hoàng và chưa biết xoay trở tình cảnh ra sao trước việc mất mẹ. Viết trên trang gofundme, cậu con trai Randy Park, 22 tuổi bảo rằng mục tiêu gây quỹ 20.000 đô la chỉ nhằm trang trải cho những chi phí thường nhật, lo cho em trai vị thành niên và có thể ở lại thêm trong ngôi nhà của mình thêm đôi ba tháng trước khi có thể lo liệu xong cho mẹ và sắp xếp đời sống cho hai anh em.
Chỉ vài ngày sau, Randy viết tiếp lá thư cảm tạ khi không tin rằng số tiền đã đến hai triệu đô la. Hơn 70 ngàn người hảo tâm đã tặng từ 5 USD cho đến 10.000 USD từ một đồng hương Nam Hàn. Randy viết rằng : "Tôi không biết dùng bất kỳ lời lẽ nào ở đây để chuyển lòng biết ơn và ân sũng khi nhận quá nhiều sự giúp đỡ thế này. Chia sẻ và lắng nghe đã là quá đủ, xin tạ ơn nhiều. Còn với quý vị đã góp bất kỳ số tiền nào, nói thẳng là tôi không thể tin được quý vị hiện hữu, những người mà tôi có thể sẽ không bao giờ gặp mặt, nghe tên, không bày tỏ lời cảm ơn trực tiếp. Đây là sự thay đổi trong cuộc đời anh em tôi…".
Không có tiền bạc nào thay thế nỗi đau mất mẹ của anh em Randy. Và chắc chắn các em sẽ sẵn sàng đánh đổi số tiền đó để mang mẹ mình quay lại cuộc sống này. Nhưng đó chỉ là mong ước, là câu chuyện trong thế giới thần tiên. Còn sự thật là bi kịch đã xảy ra và người mẹ đã mất vĩnh viễn. Số tiền, sự giúp đỡ của những người hảo tâm xa lạ sẽ giúp cho anh em Randy đi tiếp trong cuộc đời này.
***
Câu chuyện của anh em Randy không phải là câu chuyện hiếm hoi bởi hầu hết các nạn nhân trong vụ thảm sát Atlanta cũng đã được vô số người hảo tâm đó đây giúp đỡ với những khoản tiền khác nhau. Ngay cả những vị cao niên Á Đông bị bạo hành tại San Francisco cũng được giúp đỡ. Cụ HO người Việt cũng đã được ủng hộ đến 260.000 đô la cho đến nay trên cùng trang gofundme, do trung tâm thanh niên Á Châu tại San Francisco đứng ra gây quỹ cho ông.
Điều thiện và sự ác luôn tồn tại song song. Cái xấu, sự dữ sẽ bị trả giá cách này hay cách khác, ít nhất là sự bất ổn bởi sự khuyết tật tâm hồn của họ. Còn với người thiện lương, khao khát được yêu thương, được cảm thông với chính mình và cho tha nhân là tài sản vô giá.
Nên bất luận thế nào, những tấm lòng, những câu chuyện đầy tình người không phân biệt màu da qua những câu chuyện giúp đỡ các nạn nhân của những tội ác thù hận là niềm hy vọng và là niềm tin vào cái đẹp của con người.
Nhã Duy
(22/03/2021)