Các quốc gia láng giềng là nơi đặt nền móng cho sự phát triển thịnh vượng của Trung Quốc. Trung Quốc luôn đặt các quốc gia láng giềng ở vị trị ưu tiên trong tổng thể nền ngoại giao, kiên định giữ vững mối quan hệ láng giềng hữu nghị, thực hành lý luận "thân, thành, huệ, dung", làm sâu sắc thêm quan hệ láng giềng hợp tác đôi bên cùng có lợi, đồng thời tiếp tục cải thiện môi trường láng giềng. Năm 2020 chứng kiến một thế cục chưa từng có, dưới tác động của đại dịch và cục diện Trung – Mỹ, các yếu tố phức tạp trong mối quan hệ giữa Trung Quốc và các nước láng giềng ngày càng gia tăng.
Các quốc gia láng giềng là nơi đặt nền móng cho sự phát triển thịnh vượng của Trung Quốc. Ảnh minh họa Campuchia và Trung Quốc ký nhiều thỏa thuận hợp tác song phương
Dưới sự lãnh đạo quyết liệt của Ban Chấp hành Trung ương Đảng với đồng chí Tập Cận Bình làm nòng cốt, Trung Quốc nhìn chung đã phối hợp đẩy mạnh công tác phòng chống dịch và phát triển kinh tế xã hội, đi đầu trong việc đạt được những kết quả chiến lược quan trọng trong cuộc chiến chống đại dịch viêm đường hô hấp cấp mới, đồng thời đi đầu trong công cuộc khôi phục tăng trưởng kinh tế. Trung Quốc lấy ngoại giao chống dịch và hợp tác thiết thực làm phương châm chính, đoàn kết với các nước láng giềng Châu Á cùng chống dịch, hợp tác khôi phục kinh tế, tăng cường hơn nữa sự tin cậy chính trị lẫn nhau, thắt chặt mối quan hệ hữu nghị, làm sâu sắc hơn tình cảm tốt đẹp và thúc đẩy mối quan hệ hợp tác láng giềng hữu nghị lên một tầm cao mới. Đồng thời, Trung Quốc mạnh mẽ đáp trả sự ngăn chặn và đàn áp toàn diện của Mỹ đối với Trung Quốc và kiên quyết bảo vệ chủ quyền, an ninh, sự phát triển và lợi ích quốc gia.
I. Ngoại giao láng giềng trong bối cảnh phòng chống đại dịch Covid-19
Trao đổi cấp cao tìm ra định hướng. Trong năm 2020, chủ tịch Tập Cận Bình lần đầu tiên đến thăm Myanmar, tình hữu nghị Trung Quốc – Myanmar tiếp tục được viết thêm một chương mới. Kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát đến nay, chủ tịch Tập Cận Bình đã thực hiện 17 cuộc điện đàm với các nhà lãnh đạo của 14 quốc gia trên khắp Châu Á và đạt được những đồng thuận quan trọng về việc tăng cường chống dịch và hợp tác trong các lĩnh vực, đồng thời chỉ ra phương hướng phát triển quan hệ Trung Quốc và các nước láng giềng trong tình hình mới. Thủ tướng Lý Khắc Cường đã có cuộc điện đàm với thủ tướng Việt Nam, Lào và một số nước khác, đồng thời tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN – Trung Nhật Hàn, Hội nghị Cấp cao hợp tác Mekong – Lan Thương dưới hình thức trực tuyến. Các lãnh đạo của Campuchia, Mông Cổ và Pakistan đã "ngược dòng" đến thăm Trung Quốc trong thời kỳ đại dịch. Ủy viên Quốc vụ viện Vương Nghị đã có 37 cuộc điện đàm với bộ trưởng bộ ngoai giao của 17 quốc gia láng giềng, và tổ chức các hội nghị Ngoại trưởng trực tuyến giữa Trung Quốc – ASEAN, Trung – Nhật – Hàn, Trung Quốc – Nga – Ấn Độ và Trung Quốc – Afghanistan – Pakistan – Nepal… Ngoại giao trực tiếp cũng đã phục hồi trở lại. Đồng chí Dương Khiết Trì đã đến thăm Singapore, Hàn Quốc, Myanmar và Sri Lanka. Ủy viên Quốc vụ viện Vương Nghị đã có cuộc hội đàm với bộ trưởng Ngoại giao Indonesia, Pakistan, Việt Nam, Philippines, cùng đặc phái viên của tổng thống Indonesia, đồng thời đến thăm Mông Cổ, Campuchia, Malaysia, Lào và Thái Lan.
Hợp tác chống dịch làm sâu sắc thêm tình hữu nghị. Trong thời kỳ đại dịch trở nên trầm trọng ở Trung Quốc, các nước láng giềng Châu Á đã chung tay giúp đỡ và hỗ trợ Trung Quốc dưới nhiều hình thức khác nhau. Khi dịch lây lan ở các nước láng giềng, Trung Quốc đã cung cấp một lượng lớn sự hỗ trợ về trang thiết bị y tế và chia sẻ kinh nghiệm trong công tác chống dịch phù hợp với nhu cầu của từng nước láng giềng. Trung Quốc đã cử các nhóm chuyên gia y tế đến Campuchia, Pakistan, Lào, Philippines, Myanmar, Malaysia và các nước khác, đồng thời tổ chức các hội nghị giao lưu trực tuyến giữa các chuyên gia y tế với Mông Cổ, ASEAN và các nước Nam Á. Trung Quốc cũng đang tích cực hợp tác với các nước láng giềng để phát triển và đưa vắc-xin vào sử dụng nhằm thúc đẩy sự sẵn có và khả năng chi trả đối với vắc-xin ở khu vực và trên thế giới. Chính quyền địa phương, các doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ và người dân các nước đã tích cực tham gia chống dịch, tạo nên một giai thoại đầy tính nhân văn.
Trở lại sản xuất, neo giữ niềm tin. Trung Quốc tranh thủ đi đầu trong công tác kiểm soát dịch và tích cực thúc đẩy việc thiết lập các cơ chế hợp tác phòng chống chung với Hàn Quốc, Mông Cổ, Singapore, Pakistan, Maldives và Afghanistan… Cùng với đó, các tỉnh biên giới của Trung Quốc cũng đã thiết lập các cơ chế phòng chống và kiểm soát với các nước láng giềng để ngăn chặn sự lây lan của đại dịch. Trung Quốc đã thiết lập các "kênh nhanh" để tạo điều kiện trao đổi nhân sự hoặc "kênh xanh" để vận chuyển hàng hóa với Hàn Quốc, Singapore, Myanmar, Indonesia, Mông Cổ và các nước khác nhằm đảm bảo sự vận hành ổn định của chuỗi sản xuất và chuỗi cung ứng trong khu vực, đồng thời giúp các nước phối hợp đẩy mạnh công tác phòng chống dịch và phát triển kinh tế, xã hội.
Quan hệ kinh tế thương mại tăng trưởng ngược với xu thế. Trong nửa đầu năm 2020, thương mại song phương của Trung Quốc với các nước láng giềng Châu Á đạt 632,1 tỷ USD, chiếm 31% tổng kim ngạch ngoại thương của Trung Quốc. Kim ngạch thương mại với các nước ASEAN tăng 5,6% so với cùng kỳ năm ngoái và ASEAN đã vượt qua EU trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc. 76% vốn đầu tư trực tiếp phi tiền tệ của Trung Quốc vào các nước dọc theo "Vành đai và Con đường" là đến Đông Nam Á. Các dự án hợp tác lớn của "Vành đai và Con đường" tiếp tục đạt được nhiều bước phát triển mới. Nâng cấp tuyến đường sắt ML-1 – dự án cơ sở hạ tầng giao thông lớn nhất trong Hành lang Kinh tế Trung Quốc – Pakistan, đã được chính phủ Pakistan phê duyệt để xây dựng. Tuyến đường sắt Trung – Lào đã cơ bản hoàn thành các công trình nền móng và bước vào giai đoạn đặt đường ray, việc xây dựng tuyến đường sắt Trung Quốc – Thái Lan cũng tiếp tục được đẩy mạnh.
Đoàn kết, hợp tác để chống lại xáo trộn từ bên ngoài. Để đối phó với các động thái đi ngược lại với lịch sử của Mỹ như chính trị hóa vấn đề chống dịch, sử dụng vấn đề Biển Đông để kích động, tạo ra các nhóm nhỏ riêng rẽ, thúc đẩy "tách biệt" công nghệ – kinh tế, chủ trương đối đầu ý thức hệ và phá hoại quá trình hợp tác khu vực, Trung Quốc duy trì đối thoại chiến lược song phương và đa phương với các nước láng giềng, không ngừng loại bỏ can thiệp, xây dựng sự đồng thuận, kiên định ủng hộ chủ nghĩa đa phương, tích cực chủ trương hợp tác rộng mở và bao dung, xử lý đúng đắn các bất đồng thông qua đối thoại và tham vấn, tập trung nỗ lực giải quyết hai vấn đề chính là chống dịch và phát triển. Ý thức công bằng và ý thức đúng sai giữa các nước trong khu vực đã tăng lên, sự đồng thuận về hòa bình, phát triển và hợp tác cũng ngày càng được tăng cường.
II. Những rủi ro và thách thức hiện tại mà ngoại giao láng giềng phải đối mặt
Hiện nay, đại dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19 vẫn đang lây lan trên toàn cầu, mùa thu đông ở bắc bán cầu càng làm tăng thêm nguy cơ từ dịch bệnh. Tổng số ca nhiễm bệnh được xác nhận ở các quốc gia và khu vực lân cận của Trung Quốc đã vượt quá 10 triệu ca, chiếm một phần ba tổng số ca của toàn thế giới. Khu vực này đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ sự lây lan của dịch bệnh, suy thoái kinh tế cũng như sự can thiệp của các thế lực bên ngoài.
– Tình hình dịch bệnh ngày càng trầm trọng. Tổng số ca nhiễm được xác nhận ở Đông Bắc Á, Đông Nam Á và Nam Á cho đến nay đã vượt quá 8 triệu ca, trong đó Ấn Độ, Bangladesh, Pakistan, Philippines và Indonesia chiếm hơn 95%. Trong số đó, có gần 7 triệu người được chẩn đoán ở Ấn Độ, con số này đứng thứ hai trên thế giới và chỉ sau Mỹ (tính đến ngày 9/10/2020). Dịch bệnh ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Myanmar… đã bùng phát trở lại và tình hình không mấy khả quan. Mùa thu và mùa đông – thời điểm thích hợp hơn cho sự tồn tại và lây lan của virus sắp đến, và dịch bệnh ở các nước láng giềng có thể bùng phát trở lại. Hiện nay, tỷ lệ số ca mắc từ các nước này xâm nhập vào Trung Quốc không lớn nhưng đang gia tăng nhanh chóng. Xét thấy Trung Quốc và các nước láng giềng sông kề sông, núi liền núi và nhân dân thường xuyên qua lại, Trung Quốc không thể xem nhẹ nguy cơ từ bên ngoài.
– Suy thoái kinh tế. Dưới tác động của đại dịch, các nền kinh tế lớn trong khu vực đang gặp nhiều khó khăn. GDP của Nhật Bản đã tăng trưởng âm trong ba quý liên tiếp. Trong quý II năm 2020, GDP của Nhật giảm 7,8% so với tháng trước, đây là mức giảm lớn nhất tính từ số liệu thống kê có thể so sánh được. GDP của Singapore và Ấn Độ trong quý II lần lượt giảm 6,7% và 23,9% so với cùng kỳ năm ngoái – mức giảm theo quý lớn nhất trong lịch sử. Trong nửa đầu năm 2020, GDP của Philippines đã giảm 9% so với cùng kỳ năm ngoái và lần đầu tiên sau 22 năm, nước này có mức tăng trưởng âm nửa năm. Nền kinh tế Indonesia lần đầu tiên trải qua suy thoái kể từ năm 1999. Dịch bệnh đã phá vỡ sự ổn định của chuỗi sản xuất và chuỗi cung ứng trong khu vực, thương mại của các nước trong khu vực bị ảnh hưởng, xuất nhập khẩu của Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và các nước khác giảm mạnh. Nếu dịch bệnh bùng phát trở lại, triển vọng phục hồi kinh tế của các nước láng giềng sẽ gặp càng nhiều bất ổn.
– Mỹ đang làm tất cả những gì có thể để phá vỡ tình hình. Mỹ luôn ngang ngược và cố kiềm chế Trung Quốc trên mọi phương diện. Nhóm "Bộ Tứ" của Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và Australia đã được nâng cấp và phát triển theo hướng "NATO phiên bản Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương". Mỹ cũng đưa ra chính sách mới ở Biển Đông để thổi bùng ngọn lửa, gieo rắc hiềm khích vào mối quan hệ Trung Quốc – ASEAN, can thiệp vào tiến trình đàm phán "Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông". Chỉ trong nửa đầu năm 2020, Mỹ đã điều 3.000 lượt máy bay quân sự và hơn 60 tàu chiến, bao gồm nhiều máy bay ném bom và dàn hàng không mẫu hạm kép, để phô trương sức mạnh của mình ở Biển Đông. Điều này đã trở thành động lực thúc đẩy quân sự hóa Biển Đông lớn nhất và là nhân tố nguy hiểm nhất làm hủy hoại hòa bình ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.
– Diễn biến phức tạp trong quan hệ giữa các cường quốc. Mỹ đang kích động đối đầu và tạo chia rẽ ở khu vực này, làm ảnh hưởng sâu sắc đến môi trường chiến lược khu vực và định hướng chính sách của các nước liên quan đối với Trung Quốc. Trung Quốc và Nhật Bản là hai nước láng giềng hữu nghị và gần gũi của nhau, và việc phát triển mối quan hệ Trung – Nhật ổn định, hữu nghị và hợp tác lâu dài là vì lợi ích của cả hai bên. Là đồng minh quan trọng nhất của Mỹ ở Châu Á, Nhật Bản đã có những điều chỉnh khó khăn giữa Trung Quốc và Mỹ. Trung Quốc và Hàn Quốc là hai nước láng giềng gần gũi quan trọng và là đối tác hợp tác cấp cao, và lợi ích của cả hai bên có tính hòa hợp cao. Đồng thời, Hàn Quốc và Mỹ là đồng minh, quan hệ Trung Quốc – Hàn Quốc chắc chắn bị ảnh hưởng bởi yếu tố Mỹ. Trung Quốc và Ấn Độ đều là những nước lớn đang trong thời kỳ phát triển nhanh chóng, đồng thời cũng là đối tác hợp tác quan trọng, tuy nhiên gần đây, Ấn Độ thường xuyên có những hành động khiêu khích khiến tình hình khu vực biên giới của hai nước cũng như quan hệ hợp tác thực tế của hai nước bị suy yếu. Các nước ASEAN luôn duy trì quan hệ hợp tác với cả Trung Quốc và Mỹ. Họ chán ghét chủ nghĩa đơn phương, tâm lý Chiến tranh Lạnh và các hành động phá hoại sự thống nhất và hợp tác trong khu vực, nhưng họ bị mắc kẹt trong đó và đối mặt với khó khăn trong việc lựa chọn giữa hai bên.
III. Thiết lập cục diện mới trong ngoại giao láng giềng ở Châu Á
Trước tình hình mới, các khu vực láng giềng Châu Á đang đứng trước những nguy cơ, thách thức nhưng cũng mở ra những cơ hội phát triển mới. Châu Á vẫn là khu vực có sức sống và tiềm năng phát triển nhất trên thế giới, Trung Quốc và các nước láng giềng ngày càng gắn bó và phụ thuộc lẫn nhau, và phương châm láng giềng hữu nghị và hợp tác cùng có lợi ngày càng trở nên mạnh mẽ. Trung Quốc sẽ tiếp tục nghiên cứu sâu và thực hiện tư tưởng ngoại giao của Tập Cận Bình, điều phối tình hình trong nước và quốc tế, tăng cường hoạch định và vận dụng chiến lược, tiếp tục làm sâu sắc hơn mối quan hệ hợp tác tốt đẹp với các nước láng giềng, nhằm góp phần thực hiện công cuộc phục hưng Trung Quốc vĩ đại, cũng như xây dựng cộng đồng vận mệnh chung Châu Á và cộng đồng vận mệnh chung cho toàn nhân loại.
– Điều phối và nắm bắt phương hướng công việc chính. Trung Quốc luôn tôn trọng lịch sử, hướng về về tương lai, đồng thời sẵn sàng tăng cường liên lạc với chính phủ mới của Nhật Bản, tuân thủ các nguyên tắc và tinh thần đồng thuận về "Thỏa thuận bốn điểm" được thiết lập trong bốn văn kiện chính trị giữa Trung Quốc và Nhật Bản, đồng thời tích cực thúc đẩy xây dựng quan hệ Trung – Nhật đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới.
Trung Quốc và Hàn Quốc phải là hình mẫu hợp tác đôi bên cùng có lợi. Trung Quốc sẵn sàng tăng cường trao đổi cấp cao và đối thoại chiến lược với Hàn Quốc, thúc đẩy việc xây dựng chiến lược phát triển, tìm tòi và trau dồi những điểm phát triển mới cho hợp tác song phương, tăng cường hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực đa phương, thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước Trung – Hàn.
Trung Quốc luôn coi trọng mối quan hệ với Ấn Độ, hai bên cần tuân thủ sự nhất trí chiến lược của lãnh đạo hai nước, rằng Trung Quốc và Ấn Độ không phải là đối thủ cạnh tranh mà là đối tác hợp tác, không gây nguy cơ lẫn nhau và tạo cơ hội cho nhau cùng phát triển. Đồng thời, hai nước cần quản lý đúng đắn mâu thuẫn và bất đồng, thúc đẩy tình hình biên giới bớt căng thẳng, đặt bất đồng vào vị trí thích hợp trong quan hệ song phương và nắm vững hướng đi đúng đắn của quan hệ Trung – Ấn.
Trung Quốc và các nước ASEAN vừa là đối tác chiến lược, vừa là láng giềng hữu nghị. Trung Quốc phải thực sự đi sâu vào các chiến lược phát triển, xây dựng đồng thuận về hợp tác, tăng cường ràng buộc lợi ích, thắt chặt tình cảm, làm sâu sắc hơn trao đổi quản trị và thúc đẩy trao đổi ý tưởng. Hai bên cần cam kết thực hiện đầy đủ và hiệu quả "Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông", tìm cách duy trì tiến trình tham vấn về "Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông" một cách linh hoạt, theo đó duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông và khu vực một cách hiệu quả. Trung Quốc phải phối hợp thúc đẩy quan hệ hợp tác hữu nghị với các nước láng giềng, xây dựng "vòng tròn bạn bè" và "mạng lưới đối tác" láng giềng ngày càng bền chặt.
– Làm sâu sắc hơn hợp tác chống dịch trong khu vực. Trung Quốc sẵn sàng tiếp tục tăng cường hợp tác với các nước láng giềng trong cuộc chiến chống dịch, và hỗ trợ các nước liên quan ổn định tình hình dịch bệnh trong thời gian sớm nhất. Ngoài ra, tận dụng hiệu quả của các thỏa thuận về cơ chế phòng ngừa và kiểm soát chung với các nước láng giềng, Trung Quốc sẽ tăng cường các rào cản ngoại vi bằng cách tăng cường các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát từ xa. Đồng thời, Trung Quốc sẽ đảm bảo trao đổi nhân sự cần thiết, hợp tác sâu rộng hơn trong việc trở lại sản xuất, giúp phục hồi kinh tế khu vực. Trung Quốc sẵn sàng tăng cường hợp tác toàn diện về vắc-xin với các nước trong khu vực, ưu tiên đáp ứng nhu cầu của các nước láng giềng sau khi vắc-xin được đưa vào sử dụng, tăng cường chia sẻ thông tin và hợp tác trong sản xuất, nghiên cứu và phát triển và sử dụng vắc-xin. Trung Quốc sẵn sàng tăng cường hợp tác y tế cộng đồng với các nước láng giềng, hỗ trợ Quỹ chống dịch ASEAN, xây dựng nguồn dự trữ vật tư y tế khẩn cấp, tìm hiểu hợp tác trong các lĩnh vực như an toàn sinh học và cùng xây dựng cộng đồng y tế khu vực.
– Thúc đẩy lưu thông kép trong nước và quốc tế. Trung Quốc cam kết từng bước hình thành một mô hình phát triển mới, trong đó chu kỳ lớn trong nước là chủ đạo và các chu kỳ kép trong nước và quốc tế thúc đẩy lẫn nhau. Các số liệu kinh tế gần đây cho thấy, triển vọng của nền kinh tế Trung Quốc ở mức tốt, và năm 2020 có thể vượt Mỹ để trở thành thị trường lớn nhất thế giới. Trung Quốc sẽ chỉ mở cửa ngày càng rộng hơn và sự phát triển này sẽ mang lại lợi ích tốt hơn cho các nước láng giềng. Trung Quốc phải tăng cường phối hợp chính sách kinh tế vĩ mô với các nước láng giềng, xây dựng "Vành đai và Con đường" với chất lượng và tiêu chuẩn cao, đồng thời nâng cao mức độ kết nối và hợp tác sản xuất. Tìm hiểu việc thiết lập mạng lưới "kênh nhanh" và "kênh xanh" trong khu vực để đảm bảo an toàn và ổn định của chuỗi sản xuất và chuỗi cung ứng. Tuân thủ phát triển theo định hướng đổi mới, tăng cường hợp tác trong nền kinh tế kỹ thuật số, thúc đẩy việc xây dựng "Con đường tơ lụa kỹ thuật số" và tạo ra các điểm tăng trưởng mới. Đẩy nhanh sự phát triển của quan hệ đối tác kinh tế xanh Trung Quốc – ASEAN, tiếp tục làm sâu sắc hơn hợp tác tiểu vùng Mê Công – Lan Thượng, và vạch ra một kế hoạch chi tiết mới cho hợp tác khu vực ở Đông Á. Tuân thủ tự do thương mại, duy trì chủ nghĩa đa phương, thúc đẩy ký kết RCEP trong năm 2020 như đã định, đẩy nhanh đàm phán về khu vực thương mại tự do Trung – Nhật – Hàn và xây dựng mạng lưới thương mại tự do cấp cao.
– Giải quyết thỏa đáng cạnh tranh và hợp tác Trung – Mỹ. Sự bất đồng và mâu thuẫn giữa Trung Quốc và Mỹ không phải là cuộc tranh giành địa vị quyền lực, mà là cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa đa phương và chủ nghĩa đơn phương, giữa hợp tác đôi bên cùng có lợi và trò chơi có tổng bằng không. Đứng về phía sai lầm của lịch sử, Mỹ đã có hàng loạt hành động khiêu khích ở các khu vực lân cận của Trung Quốc, không chỉ gây tổn hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc mà còn đi ngược lại lợi ích và nguyện vọng của các nước trong khu vực.
Trung Quốc không có ý định loại Hoa Kỳ ra khỏi Châu Á, mà sẵn sàng phát triển quan hệ hợp tác hữu nghị với tất cả các nước trên thế giới, kể cả Mỹ. Trong một cuộc phỏng vấn với Tân Hoa xã cách đây không lâu, Ủy viên Quốc vụ viện Vương Nghị tuyên bố rằng, Trung Quốc có thể khởi động lại các cơ chế đối thoại ở mọi cấp và trên nhiều lĩnh vực với Mỹ bất cứ lúc nào và hai bên cũng có thể xây dựng ba danh sách về hợp tác, đối thoại và quản lý bất đồng.
Trung Quốc sẵn sàng duy trì đối thoại và trao đổi với Mỹ về các vấn đề Châu Á – Thái Bình Dương, phối hợp về các vấn đề điểm nóng trong khu vực, hợp tác ở thị trường bên thứ ba…, cũng như cùng đề xuất các sáng kiến, đồng tổ chức các hoạt động và thực hiện hợp tác thực tiễn hơn trong khuôn khổ hợp tác Đông Á. Đồng thời, đối với hành vi can thiệp của Mỹ vào công việc nội bộ của Trung Quốc, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc và hòa bình của khu vực, Trung Quốc kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia lẫn tình hình ổn định chung của khu vực, tiếp tục đoàn kết và hợp tác với các nước láng giềng và kiên quyết phản kích.
– Đóng vai trò mang tính xây dựng đối với các vấn đề nóng. Nhìn chung, tình hình hiện nay trên bán đảo ổn định nhưng đối thoại Triều Tiên – Mỹ vẫn tiếp tục bế tắc. Điểm mấu chốt của vấn đề là Mỹ đã không đáp ứng những lo ngại chính đáng của Triều Tiên về an ninh và phát triển. Trung Quốc ủng hộ mọi phát ngôn và hành động có lợi cho việc nới lỏng đối thoại trên bán đảo, đồng thời sẽ tiếp tục đóng vai trò xây dựng trong việc giải quyết vấn đề bán đảo trên phương diện chính trị và duy trì sự ổn định lâu dài trong khu vực. Trung Quốc sẽ tiếp tục là nước ủng hộ, hòa giải và thúc đẩy tiến trình hòa bình Afghanistan. Trung Quốc ủng hộ việc đàm phán nội bộ của Afghanistan tuân thủ các định hướng cơ bản của một cuộc dàn xếp chính trị, tuân thủ nguyên tắc cơ bản dưới sự lãnh đạo của Afghanistan và tuân thủ mục tiêu khung của một khuôn khổ bao trùm và rộng rãi. Đồng thời, hy vọng rằng chế độ mới của Afghanistan sẽ kiên cường chống lại chủ nghĩa khủng bố, theo đuổi chính sách đối ngoại hòa bình và thân thiện, thúc đẩy Afghanistan đi theo con đường hòa bình, ổn định và phát triển. Trung Quốc chủ trương tăng cường đối thoại và tham vấn với Myanmar và Bangladesh, đồng thời thúc đẩy quá trình hồi hương của những người tị nạn càng sớm càng tốt. Trung Quốc sẽ tiếp tục cung cấp sự hỗ trợ và giúp đỡ cần thiết cho cả Myanmar và Bangladesh.
Láng giềng hữu hảo là báu vật của mọi quốc gia. Đối mặt với đại dịch thế kỷ và cục diện trăm năm có một, Trung Quốc sẽ tiếp tục nêu cao phương châm "thân, thành, huệ, dung", đồng hành cùng các nước láng giềng, chia sẻ vui buồn, cùng nhau nỗ lực thúc đẩy quan hệ ổn định và sâu Lê Thị Thanh Loan rộng với các nước láng giềng, cùng nhau viết nên một trang sử vẻ vang trong cục diện phát triển đôi bên cùng có lợi ở Châu Á.
La Chiếu Huy
Nguyên tác (tiếng Trung) : "Phát huy ngoại giao láng giềng trước cục diện trăm năm có một", Tạp chí "Ngoại giao" kỳ 137, xuất bản năm 2020.
Lê Thị Thanh Loan dịch
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 27/03/2021
La Chiếu Huy là Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc.
Dường như đảng Cộng hòa ở Mỹ muốn biến thành đảng Cộng sản ?
Jackhammer Nguyễn, Tiếng Dân, 27/03/2021
Một nguyên tắc luôn được mọi người đồng ý là, điều quan trọng làm nên một nền dân chủ là sự tích cực tham gia của dân chúng, thông qua lá phiếu của mình. Nói nôm na là, trong một cuộc bầu cử, người dân đi bỏ phiếu càng nhiều càng tốt (dĩ nhiên, không phải ‘nhiều’ theo kiểu các nước cộng sản, kỳ bầu cử nào cũng có 99% dân chúng tham gia, nhưng thật ra người dân chẳng hề có tiếng nói nào).
Các cử tri ở bang Georgia xuống đường phản đối việc cản trở bầu cử. Nguồn : UCSUSA
Thế nhưng đảng Cộng hòa ở Mỹ đang có khuynh hướng làm ngược lại, tức là hạn chế người dân đi bầu, bằng cách tạo ra các trở ngại để ngăn cản những người gặp khó khăn, không đi bỏ phiếu trực tiếp được, mà những người này thường là cử tri của đảng Dân chủ đối lập.
Sau cuộc đại bại trong kỳ bầu cử năm 2020, mất cả hai nhánh lập pháp và hành pháp, thay vì tìm cách thúc giục cử tri đi bầu cho mình lần sau bằng những chính sách, ý tưởng có lợi cho cử tri, đảng Cộng hòa lại đi tìm cách loại bỏ cử tri của đảng đối lập, với hơn 250 dự luật tại các địa phương mà họ đang nắm quyền.
Ví dụ tiêu biểu nhất là luật bầu cử vừa được thống đốc bang Georgia ký ban hành hôm thứ Năm, ngày 25/3/2021, trong đó có điều khoản cấm phân phát nước uống cho những người xếp hàng bỏ phiếu, xem đó là tội phạm.
Tại bang Georgia, đảng Cộng hòa nắm cả ghế thống đốc lẫn lưỡng viện Quốc hội. Trong kỳ bầu cử vừa qua, bang này bầu cho đảng Dân chủ, lần đầu tiên sau gần 30 năm. Không những thế, cả hai ghế đại diện cho Georgia ở Thượng viện liên bang đều rơi vào tay đảng Dân chủ.
Phe Cộng hòa ở bang Georgia thông qua luật mới này với lý lẽ rằng, họ đề ra những quy định nghiêm ngặt để tránh gian lận bầu cử, sau những cáo buộc bầu cử gian lận của ông Trump và các đồng minh Cộng hòa, sau khi thua ở Geogia. Sau kết quả ban đầu, cơ quan phụ trách bầu cử của Georgia (do người của đảng Cộng hòa kiểm soát) đếm đi đếm lại thêm hai lần nữa và kết quả vẫn phe Dân chủ thắng, tức là không có gian lận, mà đơn giản là cử tri bầu cho đảng Dân chủ đông hơn. Vì thế, bây giờ đảng Cộng hòa ở Georgia thông qua luật này để hạn chế quyền bầu cử của một số cử tri.
Xin điểm qua một số điểm chính của luật gọi là để "đề phòng gian lận" này của đảng Cộng hòa, vừa được thông qua :
1. Yêu cầu cử tri phải có căn cước. Điều này trong chừng mực nào đó là đúng, mặc dù phe chống đối nói là chuyện có căn cước (chủ yếu là bằng lái xe) là điều mà những người nghèo có thể không có.
2. Người bỏ phiếu bằng thư phải có người làm chứng, xác nhận chữ ký. Điều này rất nhảm nhí vì mỗi lá phiếu bằng thư gửi đến cho ai đó đều có mã số, và đằng sau mã số ấy là toàn bộ lý lịch của cử tri, có trong hồ sơ của chính phủ.
3. Thu ngắn thời gian bỏ phiếu qua thư, hạn chế các thùng bỏ phiếu bằng thư. Điều này rõ ràng là để han chế người nghèo đi bầu, vì người nghèo làm những công việc mà họ khó có thể xin nghỉ làm để đi bầu. Hạn chế thời gian bầu qua thư cũng như số lượng các thùng phiếu, là một phương cách giống với phương cách của các nhà nước cộng sản hay thực hiện là cái gì không kiểm soát được thì cấm.
4. Cấm các nhân viên kiểm phiếu nghỉ giữa giờ. Phương cách này chắc là để phòng ngừa nhân viên đánh cắp phiếu vứt đi chăng ? Mà phòng kiểm phiếu canh gác cẩn thận, có cả camera, thì làm sao mà đánh cắp ? Chưa kể gian lận phiếu bầu là phạm trọng tội , bị truy tố, lãnh án tù.
5. Cấm không đưa thức ăn và nước uống cho những cử tri đang xếp hàng dài chờ bỏ phiếu. Điều này rõ ràng là nhảm nhí, vì chả lẽ sợ người ta tráo phiếu bằng thức ăn ?
Ngoài ra còn một điều trắng trợn khác nữa, nhưng do bị phản đối quá, nên vào chót phe Cộng hòa đã bỏ đi, đó là không cho đi bầu sớm vào ngày Chủ nhật. Mà ngày Chủ nhật là ngày mà cử tri người da đen rảnh rỗi, sau khi đi lễ nhà thờ, họ rủ nhau đi bỏ phiếu. Điều này rõ ràng là một toan tính loại bỏ cử tri da đen nói riêng, cử tri da màu nói chung, những người ít có thời giờ do làm những công việc nặng nhọc, chỉ rảnh vào Chủ nhật.
Như vậy, mặt dù ngụy tạo dưới lý lẽ "đề phòng gian lận", nhưng rõ ràng các luật mới của phe Cộng hòa là dùng để loại bỏ cử tri da màu, những người có khuynh hướng bầu cho đảng Dân chủ. Một luật sư đại diện cho phe Cộng hòa tại một phiên tòa ở Arizona liên quan đến những luật mới này, nói trắng trợn rằng, luật mới là để cho đảng của ông ta thắng cử.
Ngoài ra, đảng Cộng hòa còn chống lại một dự định của phe Dân chủ đưa ra ở cấp liên bang, đó là giao việc xác định hạt bầu cử cho một ủy ban độc lập. Việc vẽ đường ranh bầu cử (gerrymandering) là một cách mà các đảng nắm quyền thực hiện, Dân chủ lẫn Cộng hòa, áp dụng từ xưa đến nay khi mình nắm quyền là vẽ lại ranh giới các hạt bầu cử cho đảng mình có lợi. Vậy tại sao đảng Cộng hòa lại chống, khi đảng Dân chủ muốn giao việc này cho một ủy ban độc lập ?
Tóm lại, nguyên nhân thúc đẩy đảng Cộng hòa chống ủy ban độc lập này, cũng như đưa ra các luật lệ gây khó khăn cho cử tri, là vì họ thấy cử tri của họ ngày càng ít. Với sự thay đổi của cơ cấu dân số Mỹ, các ý tưởng cấp tiến như an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, đánh thuế nhà giàu, hòa đồng với người thiểu số… lại ngày càng được ưa chuộng, mà những ý tưởng này lại thuộc về đảng Dân chủ. Thế là đảng Cộng hòa không còn chỗ bấu víu, đành cố sống cố chết tìm cách ngăn cản dân chúng đi bầu, cũng như giành việc vẽ bản đồ gerrymandering.
Lich sử thay đổi một cách ngoạn mục, đảng Dân chủ từ chỗ là đảng của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, lại trở thành đảng có nhiều người thiểu số ủng hộ. Đảng từng chủ trương giải phóng nô lệ là đảng Cộng hòa với những lý tưởng cao đẹp, nay muốn hạn chế việc đi bầu của người nghèo.
Trả lời trong cuộc họp báo ngày 25/3/2020, Tổng thống Joseph Biden nói rằng , các luật hạn chế bầu cử đó không mang giá trị Mỹ chút nào. Khi được hỏi về cuộc tranh cử 2024 tới đây, ông Biden cũng nói rằng, không biết lúc đó đảng Cộng hòa có còn hay không.
Vì thái độ loại bỏ cử tri da màu và tầng lớp nghèo này của đảng Cộng hòa, cộng với các ý tưởng về an sinh xã hội của đảng Dân chủ mà các cộng đồng thiểu số bầu cho đảng Dân chủ nhiều hơn. Cử tri Việt Nam, theo khảo sát sau bầu cử vừa qua, trên cả nước, thì số người bầu cho đảng Dân chủ lại thấp hơn, nhưng điều đó đang thay đổi với nhóm cử tri trẻ ngày càng đông.
Riêng ở bang Georgia vừa qua, cộng đồng người Châu Á, trong đó có người Việt, đi bầu rất đông cho đảng Dân chủ. Có thể nói không ngoa rằng, với sự chênh lệch khít khao giữa hai phe tại Georgia, số phiếu của cử tri Châu Á, dù ít, đã làm lệch cán cân bất lợi cho đảng Cộng hòa.
Đã có nhiều đảng trong lịch sử Mỹ bị biến mất vì lỗi thời, thay thế bằng các đảng khác. Nếu đảng Cộng hòa tự biến mình thành một đảng hạn chế quyền bầu cử, tước đoạt quyền của người dân như kiểu nhà cầm quyền cộng sản, thì nó cũng phải biến mất trong tương lai, để thay thế bằng một đảng khác phù hợp hơn, trong cuộc đấu tranh cho công bằng và dân chủ của người dân.