Tiểu bang Wyoming rất thưa dân cho nên chỉ được bầu một dân biểu duy nhất của ở Hạ viện, bà Liz Cheney. Bà thuộc một "gia đình lớn" trong đảng Cộng Hòa, là con gái cựu phó Tổng thống Dick Cheney, dưới thời Tổng thống George W. Bush. Ông Cheney đã từng làm việc trong Tòa Bạch Ốc với các tổng thống Cộng Hòa Nixon, Ford, làm dân biểu tiểu bang Wyoming, làm bộ trưởng quốc phòng của Tổng thống George H. W. Bush lúc Mỹ tấn công Iraq lần thứ nhất năm 1991 ; ông cũng là người chủ trương tấn công Iraq lần thứ nhì năm 2003. Ông được coi là vị phó tổng thống quyền hành mạnh nhất xưa nay.
Dân biể u Liz Cheney.
Bà Liz Cheney đã giữ địa vị hàng thứ ba trong hàng ngũ lãnh đạo Cộng Hòa ở Hạ viện. Nhưng bà sẽ mất vì không chịu ngưng, cứ tiếp tục chống đối cựu Tổng thống Donald Trump. Người được ông Trump ủng hộ lên thay là bà Elise Stefanik, dân biểu Cộng Hòa ở Tiểu bang New York.
Trong hai người thì Liz Cheney từng ủng hộ Tổng thống Trump mạnh hơn trong bốn năm ông cầm quyền. Bà đã bỏ phiếu ủng hộ các chính sách của ông nhiều hơn, 93% ; so với Elise Stefanik, chỉ có 78%. Bà Stefanik đã chống quyết định rút nước Mỹ ra khỏi Thỏa hiệp Paris về khí quyển hâm nóng. Bà còn bỏ phiếu chống thành tích lập pháp quan trọng nhất của Tổng thống Trump là đạo luật cắt giảm thuế cho các công ty và những người lợi tức cao nhất, năm 2017. Nhưng gần đây Stefanik nhiệt liệt ủng hộ ông Trump.
Tại sao đảng Cộng Hòa không thể dung dưỡng Liz Cheney trong hàng ngũ lãnh đạo ?
Bà đã bỏ phiếu công nhận ông Joe Biden đắc cử, vì không tin cuộc bỏ phiếu năm 2020 có gian lận đến mức thay đổi kết quả. Bà lại lên án ông Trump khi ông kêu gọi những người theo mình tiến đến trụ sở quốc hội, gây nên cuộc bạo loạn ngày 6 tháng 1, 2021 ; do đó, bà bỏ phiếu đàn hạch ông.
Nhưng Liz Cheney không phải là đại biểu Cộng Hòa duy nhất nghĩ và làm như vậy. Có 10 dân biểu Cộng Hòa đã bỏ phiếu đàn hạch ông Trump. Ông Kevin McCarthy, trưởng khối Cộng Hòa tại Hạ Viện, cũng nói rằng ông Trump "chịu trách nhiệm" về cuộc tấn công trụ sở quốc hội ; ông không bỏ phiếu đàn hạch mà chỉ đề nghị "cảnh cáo." Nhưng ông McCarthy không tiếp tục chống mà đã đến gặp ông Trump tại Mar-a-Lago. Liz Cheney thì không.
Vào tháng Hai 2021, Liz Cheney đã bị nhiều đại biểu Cộng Hòa đòi truất phế khỏi hàng ngũ lãnh đạo ở Hạ viện nhưng ông McCarthy can ngăn họ. Tuy nhiên ông Trump đã nhiều lần gọi tên bà ra để chỉ trích và đề nghị các ứng cử viên khác chuẩn bị tranh cử với bà ở Wyoming trong kỳ bỏ phiếu sơ bộ trong đảng năm 2022. Chi bộ đảng Cộng Hòa tiểu bang này đã khiển trách bà, nhiều người đòi bà phải từ chức.
Liz Cheney tiếp tục thách thức. Trong một bài viết trên báo Washington Post, một tờ báo ông Trump ghét ngang với đài CNN, bà Cheney kêu gọi các bạn đồng viện hãy "tránh xa con đường phản dân chủ sùng bái cá nhân Trump."
Mới tuần trước, Tổng thống Trump đưa ra lời tuyên bố, "Cuộc Bầu cử Tổng thống Gian lận 2020 từ đây sẽ được gọi là ‘THE BIG LIE,’ Vụ Dối Trá Vĩ Đại !" Các đại biểu Cộng Hòa khác vỗ tay hoan hô, hoặc im lặng, kể cả những người đã bỏ phiếu đàn hạch ông. Nhưng Liz Cheney không chịu im lặng. Bà cãi lại, trên Twitter : "Cuộc bầu cử 2020 không bị ai lấy cắp. Những ai nói có gian lận họ chính là người đang loan truyền ‘THE BIG LIE.’ Họ quay lưng lại với quy tắc thượng tôn pháp luật và đầu độc cả hệ thống dân chủ của chúng ta." Đến mức đó thì ông Donald Trump không thể chấp nhận được nữa.
Ngược lại, Elise Stefanik đã hoan hô những lời tuyên bố của ông cựu tổng thống. Bà coi kết quả cuộc bầu cử 2020 đầy gian lận, mặc dù các tiểu bang do đảng Cộng Hòa kiểm soát như Arizona, Georgia đã kiểm tra việc đếm phiếu nhiều lần, và các vụ kiện cáo đều bị tòa án bác bỏ. Elise Stefanik hoan nghênh cuộc kiểm tra đang tiến hành ở một quận tại Arizona do một công ty tiến hành. Chính người chủ công ty này từng nói rằng cuộc bầu cử năm ngoái là gian lận, cho nên có thể đoán trước việc kiểm tra sẽ kết luận thế nào. Các nhân viên kiểm tra của công ty này đang nghiên cứu xem những lá phiếu ở đó có làm bằng "tre" chút nào hay không. Vì có người tố cáo rằng hàng ngàn lá phiếu được đưa từ miền Đông Nam Á tới bỏ vào thùng phiếu, bầu cho ông Biden. Sau khi công ty này tuyên bố kết quả, nội vụ có thể ra tòa. Không biết tòa án sẽ xử ra sao khi thấy bằng cớ là các tờ giấy dùng làm lá phiếu có sợi tre ở trong ! Tòa có thể hủy bỏ kết quả cuộc bầu cử hay không ?
Nhưng chúng ta có thể hiểu tại sao các dân biểu Cộng Hòa phải bỏ phiếu bãi chức lãnh đạo của Liz Cheney. Vì bà ồn ào quá.
Đối với những người như Dân biểu Kevin McCarthy, mối quan tâm lớn nhất bây giờ là chuẩn bị chiếm lại đa số cho đảng Cộng Hòa ở hai viện quốc hội. Tốt nhất là chỉ lo công kích các chính sách của chính quyền Joe Biden mà không nhắc gì đến cuộc bầu cử năm 2020 nữa. Tất cả những câu chuyện gian lận hay không gian lận đều đánh lạc hướng dư luận, khiến người dân không nghe thấy những lời phê bình về chính sách của ông tổng thống mới, như các dự án chi tiêu, vấn đề di dân bất hợp pháp, rút quân khỏi Afghanistan, đối phó với Trung Cộng, vân vân.
Để chuẩn bị tranh cử chiếm lại quyền kiểm soát quốc hội, đối với đảng Cộng Hòa tốt nhất là người dân quên chuyện Big Lie hay không Big Lie ! Nhưng hai người, ông Donald Trump và bà Liz Cheney không cho câu chuyện đó chìm vào quên lãng ! Hễ còn Liz Cheney nói thì Donald Trump còn nhắc lại chuyện cũ !
Ông Trump đã tự đẩy mình vào con đường này, ông phải đi tiếp, không có cách nào khác. Vì ngay từ buổi sáng ngày 4 tháng 11 năm ngoái ông đã nói rằng cái ghế tổng thống của ông bị đánh cắp, rằng ông Biden thắng phiếu là do gian lận. Tất cả các cử tri ủng hộ ông đều tin chắc lời ông nói là sự thật. Ông không thể nào nói ngược lại !
Nhất là khi có bà Liz Cheney ở đó tiếp tục "chọc" cho ông phải nói ! Bởi vì một nhu cầu rất lớn của chính ông là được mọi người chú ý ! Nếu bà Cheney không nói gì hết thì đa số dân Mỹ sẽ quên câu chuyện Big Lie. Khi bà còn một diễn đàn để lên tiếng thì không ai có thể quên được ! Điều nguy hiểm cho đảng Cộng Hòa là trong cuộc bầu cử quốc hội sang năm nếu vấn đề Big Lie hay không Big Lie này vẫn còn sôi nổi, tiếp tục chế ngự, lấn át những lời tranh luận các vấn đề chính sách quốc gia ! Liz Cheney trở thành một cái gai, cần phải nhổ.
Nếu chủ ý của bà Liz Cheney là gạt ông Trump ra khỏi vai trò lãnh đạo đảng Cộng Hòa thì bà đã tạo ra kết quả ngược lại.
Hiện nay hầu hết các đại biểu Cộng Hòa biết rằng họ cần ông Trump ; vì ông được 70% các người ủng hộ Cộng Hòa tin tưởng và nghe theo. Nếu ai làm ông bất bình, ông sẽ đưa người khác ra tranh lúc bỏ phiếu sơ bộ trong đảng. Nghị sĩ Lindsey Graham nói thẳng : Chúng ta không thể phát triển nếu không có ông Trump. Việc truất phế bà Liz Cheney khỏi vai trò quan trọng ở Hạ viện cho thấy đảng Cộng Hòa hiên nay là đảng của ông Donald Trump. Trong một năm tới, chính ông sẽ tuyển chọn những người ra tranh cử quốc hội.
Ông Trump được đảng Cộng Hòa đưa ra tranh cử tổng thống vì ông đã đánh bại tất cả các đối thủ. Những người chống ông kịch liệt như Ted Cruz cũng đã quy hàng. Ông Trump chống tất cả hàng ngũ những người lãnh đạo hai đảng. Riêng trong đảng Cộng Hòa ông coi thường những tên tuổi như Bushes, Cheneys, McCains, Romneys. Lịch sử đảng Cộng Hòa sẽ chia ra hai giai đoạn, Trước Trump và Sau Trump.
Bây giờ Liz Cheney thua một keo nhưng bà sẽ cầm cờ dẫn đầu những người Cộng Hòa không chấp nhận ông Donald Trump. Sang năm dân chúng Mỹ bỏ phiếu, họ sẽ quyết định. Nếu đảng Cộng Hòa chiếm lại đa số ở cả hai viện quốc hội thì ông Trump lại thắng lớn. Ngược lại thì người thắng cũng không phải bà Liz Cheney !
Trong khi đó thì ông Joe Biden làm bộ lo lắng cho các đối thủ. Ông mới nói, "Nếu (nước Mỹ) chỉ có một đảng chính trị thì tình trạng sẽ không lành mạnh !"
Ngô Nhân Dụng
Nguồn : VOA, 11/05/2021