Lúc còn ngồi ghế Thủ tướng, ông Nguyễn Xuân Phúc tự tin ngân sách đủ để chi mua vắc xin về chích ngừa cho dân chúng, kể cả chuyện miễn phí.
Thế nhưng khi ông Nguyễn Xuân Phúc chuyển sang ghế Chủ tịch nước, mọi chuyện lại cho thấy không như những gì mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cam kết.
Theo lược thuật của báo chí về cuộc họp Chính phủ vào chiều ngày 21-6, khi nói về những khó khăn, vướng mắc trong phòng, chống dịch, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các ngành, các cấp tháo gỡ khó khăn với tinh thần "3 không" : không nói không có cơ chế chính sách, hành lang pháp lý ; không được nói không có kinh phí (dù khó khăn, phải kêu gọi hỗ trợ nhưng phải dành nguồn lực để chống dịch) ; không nói không có sinh phẩm thiết bị.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhận định không sai, nhưng lại không còn trúng nữa rồi.
Không nói không có cơ chế chính sách
Ngày 26/02/2021, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ký ban hành Nghị quyết số 21/NQ-CP , "Về mua và sử dụng vắc xin phòng Covid-19". Theo đó, "Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, địa phương có liên quan thực hiện việc mua, nhập khẩu, tiếp nhận viện trợ, tài trợ, quản lý và sử dụng vắc xin phòng Covid-19 trong năm 2021 cho người từ 18 tuổi trở lên :
1. Số lượng : Khoảng 150 triệu liều. Bộ trưởng Bộ Y tế căn cứ yêu cầu phòng chống dịch, quyết định số lượng vắc xin cụ thể cần mua, nhập khẩu theo từng giai đoạn.
2. Cơ chế mua vắc xin : Thực hiện mua sắm trong trường hợp đặc biệt quy định tại Điều 26 Luật đấu thầu năm 2013 – tức trường hợp gói thầu, dự án xuất hiện các điều kiện đặc thù, riêng biệt mà không thể áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư theo quy định của Luật này, thì người có thẩm quyền trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định phương án lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư".
Như vậy Bộ Y tế có toàn quyền trong chuyện chọn mua vắc xin, tiếp nhận viện trợ và sử dụng vắc xin phòng Covid-19 trong năm 2021. Khi gặp vướng về chuyện các gói thầu, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ đưa ra quyết định cuối cùng.
Không được nói không có kinh phí
Yêu cầu này cũng liên quan đến Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khi ‘làm chính sách’ qua việc ký ban hành Nghị quyết số 21/NQ-CP .
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đưa ra cam kết rất cụ thể như sau :
"1. Ngân sách nhà nước đảm bảo theo phân cấp ngân sách nhà nước :
a) Ngân sách địa phương đảm bảo cho người dân trên địa bàn và các đối tượng do địa phương quản lý.
b) Ngân sách trung ương đảm bảo cho các đối tượng do các cơ quan trung ương quản lý và hỗ trợ ngân sách địa phương theo quy định sau :
– Các tỉnh miền núi, Tây Nguyên : Ngân sách trung ương hỗ trợ 70% mức ngân sách nhà nước thực chi theo quy định ;
– Các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương còn lại :
+ Các tỉnh, thành phố có tỷ lệ điều tiết các khoản thu phân chia về ngân sách trung ương từ 50% trở lên : Chủ động sử dụng dự phòng ngân sách địa phương để thực hiện ;
+ Các tỉnh, thành phố có tỷ lệ điều tiết các khoản thu phân chia về ngân sách trung ương dưới 50% : Ngân sách trung ương hỗ trợ 30% phần hỗ trợ từ ngân sách nhà nước ;
+ Các địa phương chưa tự cân đối được ngân sách còn lại : Ngân sách trung ương hỗ trợ 50% phần hỗ trợ từ ngân sách nhà nước ;
Các địa phương sử dụng tối đa 50% nguồn dự phòng ngân sách địa phương, tối đa 70% Quỹ dự trữ tài chính cấp tỉnh để thực hiện công tác phòng, chống dịch Covid-19.
Trường hợp địa phương chi cho công tác phòng, chống dịch Covid-19 ở mức độ lớn, nếu phần ngân sách địa phương đảm bảo vượt quá nguồn lực của địa phương, gồm : 50% nguồn dự phòng ngân sách địa phương (bao gồm cả 3 cấp tỉnh, huyện, xã) và 70% Quỹ dự trữ tài chính địa phương, ngân sách trung ương sẽ bổ sung thêm phần chênh lệch vượt quá nguồn lực của địa phương để các tỉnh, thành phố có đủ nguồn để thực hiện.
2. Nguồn viện trợ, tài trợ, hỗ trợ của tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước và các nguồn vốn hợp pháp khác.
3. Nguồn do các tổ chức, cá nhân sử dụng vắc xin tự nguyện chi trả".
Như vậy, nếu đúng như những cam kết tài chính của cựu Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, chắc chắn sẽ không có chuyện mấy tuần lễ nay phía tân Chính phủ Phạm Minh Chính vẫn loay hoay quyên góp tiền bạc trong dân chúng.
Triệu Tử Long
Nguồn : VNTB, 22/06/2021