Phó Tổng thống Harris đi Châu Á : Cựu Phó Đại sứ Mỹ nói Việt Nam rất quan trọng, Biển Đông khác Afghanistan

Susan Sutton, An Tôn, VOA, 20/08/2021

Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris dự kiến sẽ thăm Việt Nam từ 24-26/8 sau khi thăm Singapore bắt đầu từ ngày 22/8.

Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris lên phi cơ Không lực 2 để công cán nước ngoài (ảnh tư liệu, tháng 6/2021).

Chuyến thăm của bà diễn ra chỉ ít ngày sau khi chính quyền từng được Mỹ chống lưng ở Afghanistan đã sụp đổ sau các đợt tấn công của Taliban, làm dấy lên nhiều câu hỏi về vai trò và độ tin cậy của Mỹ.

Tuy nhiên, theo bà Susan Sutton, cựu Phó Đại sứ Mỹ tại Việt Nam từ 2015-2017, khi quan sát chính sách đối ngoại của Mỹ, cần có cái nhìn dài hạn.

Bà cựu phó đại sứ nói trong một cuộc phỏng vấn với VOA rằng chính sách này đặt trọng tâm vào tương lai ở Châu Á, nơi Việt Nam là thành tố rất quan trọng. Cựu Phó Đại sứ Mỹ Susan Sutton cũng khẳng định Biển Đông khác với Afghanistan.

Dưới đây là nội dung chi tiết.

VOA :Văn phòng Phó Tổng thống Mỹ nói chuyến thăm của bà tới Singapore và Việt Nam là bước phát triển tiếp từ chính sách "Nước Mỹ trở lại". Việt Nam có tầm quan trọng ra sao trong chính sách này ?

Susan Sutton : Thật tuyệt vời là Phó Tổng thống Mỹ đi thăm Singapore và Việt Nam vì đó là hai đối tác quan trọng. Chúng ta đã thấy những diễn biến từ thời chính quyền trước, và từ việc Mỹ tái cân bằng sang Châu Á, với nhận thức về tầm quan trọng ra sao của Châu Á đối với Mỹ trong việc xây dựng chính sách đối ngoại giúp cho Mỹ an toàn hơn, thịnh vượng hơn, và hy vọng là cũng giúp các nước Châu Á an toàn hơn và thịnh vượng hơn.

Trong một thời gian dài, Mỹ tập trung vào chống khủng bố, tập trung vào Trung Đông, vùng Vịnh. Đó là giai đoạn căng thẳng cho Mỹ, cho thế giới cho đến khi chúng ta thấy một số kết quả và hậu quả của chính sách đó.

Nhưng chúng ta cần nhìn về dài hạn. Những điều đúng đắn khi Mỹ tuyên bố chính sách tái cân bằng thì bây giờ vẫn đúng. Châu Á thực sự chính là tương lai và Mỹ cần can dự với các nước giúp cho chúng tôi xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn.

Việt Nam, khi mà tôi nói chuyện với người Việt, họ thường nói Việt Nam là nước nhỏ. Nhưng hiển nhiên Việt Nam không hề là một nước nhỏ. Việt Nam có hơn 90 triệu dân, Việt Nam lớn hơn cả nước Đức. Và liên tục trong nhưng năm gần đây, Việt Nam có tốc độ tăng trưởng kinh tế vào hàng nhanh nhất thế giới. Tất nhiên, đại dịch COVID làm xáo trộn các con số thống kê, nhưng những yếu tố căn bản của sự phát triển của Việt Nam vẫn tiếp tục tồn tại. Đó là lực lượng lao động năng động và một đất nước có định hướng xây dựng sự thịnh vượng.

Vì vậy, tôi nghĩ rằng phát triển quan hệ với Việt Nam là việc thật sự quan trọng để chúng ta có cơ chế tốt để giải quyết các bất đồng và tiếp tục mở rộng các lĩnh vực hợp tác.

Chúng ta đôi khi quên mất rằng quan hệ Việt-Mỹ khá là mới mẻ. Trong quãng đời của chúng ta, chúng ta thường coi việc có mối quan hệ song phương đó là điều mặc nhiên. Nhưng thực ra chúng ta vẫn đang liên tục khai mở những lĩnh vực mới trong mối quan hệ : các hợp tác mới, Mỹ đầu tư thêm vào Việt Nam, thương mại gia tăng, tìm kiếm thêm các lĩnh vực có chung lợi ích. Không phải nước nào cũng có mối quan hệ như thế. Nhiều nước có mối quan hệ đã phát triển hết cỡ, mọi việc tiếp tục như đã có trong quá khứ. Nhưng với Việt Nam, chúng tôi liên tục tìm kiếm các cơ hội mới.

Vì vậy, chuyến thăm của Phó Tổng thống Kamala Harris rất quan trọng, và đồng thời, điều cốt yếu là chúng tôi tiếp tục nhìn nhận rằng Việt Nam là một thành tố quan trọng trong quá trình chúng tôi phát triển quan hệ với khu vực.

VOA : Văn phòng của bà Harris cũng nói rằng chuyến thăm của bà nhằm nhấn mạnh đến tầm quan trọng của các mối quan hệ toàn diện và đối tác chiến lược. Vậy liệu có khả năng nữ phó tổng thống Mỹ và lãnh đạo Việt Nam tuyên bố nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược ?

Susan Sutton : Tôi hy vọng như vậy. Đó sẽ là một bước tuyệt vời nếu nhìn từ cả hai phía.

Về phía Mỹ, chúng tôi không có hệ thống phân cấp mối quan hệ theo các mức đối tác chiến lược hay đối tác toàn diện giống như của Việt Nam hay một số nước. Vì vậy, tầm quan trọng của việc này có lẽ không nhiều đối với Mỹ so với ý nghĩa của nó đối với Việt Nam.

Tôi nghĩ Việt Nam lâu nay quan tâm đến vấn đề này và muốn tìm một dịp thích hợp vì đây là việc để công bố gắn với một chuyến thăm cấp cao. Liệu họ quyết định tuyên bố trong chuyến thăm này, hay liệu họ chờ thêm một thời gian và tuyên bố vào chuyến thăm cấp cao tiếp theo không phải là điều quá quan trọng. Về phần mình, tôi chắc chắn muốn cổ vũ cho hai bên thực hiện bước đi đó ngay lúc này.

Như tôi đã nói, trong quan điểm của Mỹ, việc này không có nhiều ý nghĩa lắm. Chúng tôi xem Việt Nam là một đối tác thực sự quan trọng và chúng tôi không cần có thêm một tính từ nữa.

Nhưng theo kinh nghiệm của tôi, ở Việt Nam, người ta thực sự rất mong muốn gia tăng hợp tác với Mỹ, từ bộ quốc phòng, từ các tỉnh, từ các trường, từ hầu như mọi nơi. Mặc dù vậy, họ luôn có sự thận trọng, không tiến quá nhanh so với chính sách cấp quốc gia. Vì vậy, việc tuyên bố nâng cấp lên quan hệ đối tác chiến lược sẽ gửi đi tín hiệu quan trọng đến tất cả các quan chức Việt Nam ở các tỉnh, ở các doanh nghiệp là "Đúng vậy, chính sách của chính phủ ủng hộ việc gia tăng và làm sâu sắc thêm những hợp tác với Mỹ".

Vì lý do đó, theo tôi, việc Việt Nam tiến tới nâng cấp quan hệ là hoàn toàn vì lợi ích của Việt Nam, và từ đó mở ra những cánh cửa phục vụ lợi ích của cả hai nước.

Phó Đại sứ Mỹ Susan Sutton tham gia khánh thành một trung tâm quản lý thảm hỏa ở Ninh Thuận, Việt Nam, 1/3/2017.

VOA : Thế giới vừa chứng kiến Mỹ rút quân khỏi Afghanistan và chính quyền nước này sụp đổ, Taliban tiến vào Kabul. Điều này ảnh hưởng thế nào đến cách Việt Nam nhìn vào sự can dự của Mỹ ở Biển Đông ? Phó Tổng thống Harris cần làm gì để trấn an Việt Nam và các nước trong khu vực ?

Susan Sutton : Đây là thời điểm đáng buồn và khó khăn. Chắc chắn là tôi hiểu những câu hỏi mà báo chí và các đối tác của Mỹ nêu ra.

Nhưng nói một cách rất thực tiễn, điều quan trọng là, và tôi nghĩ các quan chức Việt Nam hiểu rất rõ, đó là Mỹ quan tâm đến an ninh và tôn trọng luật lệ ở Biển Đông không phải là vì lòng vị tha, không phải là vì điều đó ảnh hưởng đến các nước khác, mà là vì chúng tôi có lợi ích to lớn trong việc bảo vệ an ninh và tự do hàng hải ở Biển Đông và trên toàn thế giới.

Có thể nói thế này, lập luận về sự can dự vào Afghanistan là lập luận về mối quan ngại của chúng tôi dành cho nhân dân Afghanistan. Nhưng lập luận về hoạt động tích cực của Mỹ ở Biển Đông để bảo vệ an ninh và tự do hàng hải có bản chất là lợi ích an ninh của chúng tôi. Mọi người nên ghi nhận rằng Mỹ sẽ hoạt động tích cực và cam kết dành nguồn lực để bảo vệ lợi ích của chúng tôi.

VOA : Ở thời điểm hiện nay, khi Mỹ muốn giành lấy sự ủng hộ của Việt Nam trong cuộc cạnh tranh với Trung Quốc, bà có nghĩ rằng Phó Tổng thống Harris sẽ nói năng "nhẹ nhàng" với Việt Nam về nhân quyền không ?

Susan Sutton : Đối thoại của hai nước về nhân quyền trong những năm gần đây rất là chân thành. Tôi sẽ không mô tả đó là "nặng lời" hay "nhẹ nhàng" mà tôi sẽ mô tả là rất chân thành, thật tâm, và tôi kỳ vọng là điều này sẽ tiếp tục.

Chúng tôi vẫn thường nói rõ với các đối tác cấp chính phủ bên phía Việt Nam rằng vấn đề nhân quyền không phải là chuyện Mỹ cố gắng sai bảo Việt Nam làm điều gì.

Việt Nam là thành viên Liên Hiệp Quốc, tham gia ký kết nhiều công ước quốc tế, trong đó có Công ước về Các Quyền Chính trị và Dân sự và gần đây phê chuẩn Công ước ILO về Thỏa ước Lao động Tập thể. Đây là những cam kết quốc tế, và tất cả chúng ta đều giám sát nhau về trách nhiệm giải trình đối với các cam kết đó.

Các nước khác chỉ trích Mỹ suốt ngày, và nếu họ tin rằng Mỹ không làm đúng các cam kết quốc tế, họ hoàn toàn có quyền chỉ trích.

Vì vậy, đó là cuộc đối thoại về việc tất cả chúng ta làm đúng các cam kết quốc tế mà chúng ta tham gia. Mỹ có các cuộc đối thoại đó với nhiều nước, và chúng tôi cần tiếp tục đối thoại với Việt Nam một cách chân thành và công bằng.

Chúng tôi công nhận Việt Nam có những bước tiến quan trọng trong những năm gần đây và chúng tôi hoan nghênh. Nhưng có nhiều lĩnh vực, nhân quyền của người dân chưa được bảo vệ đúng mức.

Tôi có thể nói rằng việc đạt được tiến bộ ở Việt Nam sẽ có lúc tiến lúc dừng, đôi khi thụt lùi. Điều này cũng xảy ra ở nhiều nước khác. Chúng ta phải công nhận điều này và nhìn xa ra, sau 10 năm, 20 năm, tôi nghĩ chúng ta phải nói rằng có những tiến bộ sau một thời gian dài.

Tôi tin chắc rằng Phó Tổng thống Harris sẽ nêu lên vấn đề nhân quyền với cùng tinh thần mà chúng tôi, những nhà ngoại giao, đã áp dụng để nêu ra vấn đề này : Chúng ta là bạn bè, chúng ta có sự bất đồng đáng kể về những việc đang diễn ra và chúng ta cần nói về điều đó. Bởi vì, bạn có thể thấy đấy, nhân dân Mỹ ở muốn có dân chủ, và rốt cuộc chính sách đối ngoại của Mỹ được quyết định bởi ý chí của người dân Mỹ. Người dân Mỹ thật sự muốn chúng tôi có tình hữu nghị thân thiết nhất, sự hợp tác chặt chẽ nhất với những nước không xâm hại các quyền của công dân ở các nước đó.

An Tôn thực hiện

Nguồn : VOA, 20/08/2021

*********************

Chuyến công du của Phó Tổng thống Harris sẽ giúp Việt Nam thêm tự do, mạnh mẽ hơn

Hà Hoàng Hợp, VOA, 19/08/2021

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, chuyên gia các vấn đề quốc tế của Việt Nam, nhà nghiên cứu cao cấp khách mời thuộc viện ISEAS (Nghiên cứu Đông Nam Á - Singapore) cho VOA biết rằng vấn đề nhân quyền chắc chắn sẽ nằm trong nghị trình chuyến công du Việt Nam của Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris. Từ Hà Nội, ông bày tỏ kỳ vọng rằng chuyến thăm này, trong nỗ lực của Washington can dự sâu vào khu vực, sẽ giúp Việt Nam được tự do, phồn vinh, và mạnh mẽ hơn.

Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris tại Nhà Trắng ngày 26/7/221. Dự kiến bà sẽ công du Việt Nam từ ngày 24 đến ngày 26 tháng 8/2021 .

 VOA : Th ưa Tiến sĩ, ông có thể chia sẻ ý nghĩa chuyến thăm Việt Nam sắp tới của Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris ?